1-2. Lo ndjela Mateo 5:11, ngande wahombaso mbɔsa ehemba?

YESO akalake ambeki ande dia vɔ wayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ. Nde akate nto dia wanɛ wawoka ngandji wayohomana l’ehemba. (Mat. 10:22, 23; Luka 6:20-23) Tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia monga ambeki wa Kristo. Ko ngande wayaokaso lo kɛnɛ kendana la ndɔshama oma le ase nkumbo kaso, oma le aseka lɛɛta, kana etena katɔsɛngiya asekaso wa l’olimu kana wa la kalasa dia nsala dui dimɔtshi dia kɔlɔ? Etena kakanyiyaso akambo asɔ, sho koka monga l’ekiyanu.

² Anto efula hawɔshi dia ɛhɛnyɔhɛnyɔ koka nkonya onto dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Koko kɛsɔ mbatotɛ Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia nsala. Ɛnyɛlɔ, ombeki Jakɔba akafunde dia lo dihole dia sho ndjaoka dia tambɔmɛnama l’ekakatanu sho koka mbaɔsa oko kiɔkɔ y’ɛngɛnɔngɛnɔ etena kahomanaso la wɔ. (Jak. 1:2, 12) Ndo Yeso akate dia sho pombaka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ kaanga etena keso l’ɛhɛnyɔhɛnyɔ. (Adia Mateo 5:11.) Ngande wakokaso ntetema nama ɔngɛnɔngɛnɔ aso oyadi tekɔ l’ehemba? Sho koka nkondja wetshelo efula lo nsɛdingola tokanyi tɔmɔtshi oma lo mukanda wakafundɛ Jakɔba Akristo wa lo ntambe ka ntondo. Ntondotondo, nyɛsɔ tɔsɛdingole ekakatanu wakahomana l’Akristo asɔ.

3. Kakɔna kakatombe yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa Jakɔba nkoma ombeki wa Yeso?

³ Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa Jakɔba y’ɔnango Yeso nkoma ombeki, wakatatɛ ndɔsha Akristo la Jɛrusalɛma. (Ets. 1:14; 5:17, 18) Ndo etena kakadiake atunyi ombeki Stɛfano, Akristo  efula wakalawɔ oma l’osomba ndo “wakahandjɔnɛ l’ɛtshi ka nkɛtɛ ka Judeya ndo Samariya,” ndo etale efula la Kupiro ndo l’Atiyɔka. (Ets. 7:58–8:1; 11:19) Ohokanyiya yema ekakatanu wakahombe mbikikɛ ambeki asɔ. Koko vɔ wakatetemala nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ l’ohetoheto dihole tshɛ diakawatshu, ndo tshumanelo diakakengama lo diolelo dia Rɔmɔ di’otondo. (1 Pe. 1:1) Koko l’ɔkɔngɔ wa laasɔ, vɔ wakayonga nto l’ekakatanu efula.

4. Naa ehemba ekina wakahombe mbikikɛ Akristo wa lo ntambe ka ntondo?

⁴ Akristo wa lo ntambe ka ntondo wakahombe mbikikɛ ehemba wotshikitanyi. Ɛnyɛlɔ, oya l’ɔnɔnyi 50 T.D., Klodiyo nkumekanga ka la Rɔmɔ akadjanga di’ase Juda tshɛ mimɔ oma la Rɔmɔ. Diakɔ diele wakatshutshuya la wolo ase Juda wakayonga Akristo dia vɔ ntshika mvudu yawɔ ko ntshɔ ahole akina. (Ets. 18:1-3) Oya lo 61 T.D., ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde di’asekande Akristo wakatɛngama lo sɛkɛ, wakadjama lo lokanu ndo wakave diangɔ diawɔ. (Hɛb. 10:32-34) Ndo l’ɛnyɛlɔ k’anto akina, Akristo amɔtshi waki weola ndo waki la hemɔ.​—Rɔmɔ 15:26; Flpɛ. 2:25-27.

5. Ambola akɔna wayangaso nkadimola?

⁵ Etena kakafunde Jakɔba mukanda ande la tondo k’ɔnɔnyi 62 T.D., nde akayeka dimɛna ehemba waki l’anangɛso l’akadiyɛso. Jehowa akalɔmbɔla Jakɔba dia fundɛ Akristo asɔ alako w’ohomba wakahombe mbaakimanyiya dia nama ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ kaanga mbakawahomanaka l’ehemba. Nyɛsɔ tɔsɛdingole mukanda wa Jakɔba ndo tokadimole lo ambola wayela anɛ: Lo dikambo di’ɔngɛnɔngɛnɔ akɔna wakafunde Jakɔba? Kakɔna kakoka shishɛ Okristo ɔngɛnɔngɛnɔ? Ndo ngande wakoka lomba, mbetawɔ ndo dihonga tokimanyiya dia nama ɔngɛnɔngɛnɔ aso oyadi ehemba akɔna wahomana la so?

6. Lo ndjela Luka 6:22, 23, lande na kakoka Okristo monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena kende l’ehemba?

⁶ Anto efula fɔnyaka dia vɔ koka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ paka naka vɔ wekɔ la yoonge ya dimɛna, wekɔ la falanga efula ndo wekɔ la nkumbo kele l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Koko yoho y’ɔngɛnɔngɛnɔ yakafunde Jakɔba yekɔ l’atei w’olowa wa nyuma ka Nzambi ndo vɔ hawolemanɛ l’awui wakomɛ onto. (Ngal. 5:22) Okristo koka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ kana l’ɔlɔ w’efula, naka nde mbeyaka dia nde ekɔ lo ngɛnyangɛnya Jehowa ndo ekɔ lo ndjela ɛnyɛlɔ ka Yeso. (Adia Luka 6:22, 23; Kɔl. 1:10, 11) L’ɛnyɛlɔ ka dja ya tala dia pitilɔ diakokamɛ l’okele wa tala dia pitilɔ, sho koka ntetemala monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ oyadi awui akɔna watokomɛ lo lɔsɛnɔ. Hatotoshisha ɔngɛnɔngɛnɔ aso etena keso la hemɔ kana etena keso bu la falanga. Tayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ kaanga naka anto wekɔ lo tɔnyɔla, ndo kaanga ase nkumbo kana anto akina wekɔ lo tɔlɔsha. Ɔngɛnɔngɛnɔ aso wayoleka mfula etena tshɛ kayosalaka anto la wolo dia toshishɛwɔ. Tekɔ lo mpomana l’ehemba nɛ dia mbetawɔ kaso kekɔ lo nshikikɛ dia tekɔ ambeki wa mɛtɛ wa Kristo. (Mat. 10:22; 24:9; Jni. 15:20) Diakɔ diele Jakɔba akafunde ate: “Analengo le, nyɔngɛnɛngɛnɛ etena kahomananyu la ehemba wa weho la weho.”​—Jak. 1:2.

7-8. Lande na kele mbetawɔ kaso ndekaka nkeketala etena kahomanaso l’ehemba?

⁷ Jakɔba akɛnya nto ɔkɔkɔ wetawɔ Akristo dia mbikikɛ kaanga ehemba wa wolo. Nde akate ate: “Mbetawɔ kanyu kambohembama mbotaka ekikelo.” (Jak. 1:3) Ehemba koka mbɛdikama la dja yatshulawɔ lowolo. Naka lowolo lambololɔ ndo wambolidja l’ashi wa tshitshi, lɔ ndekaka monga wolo. Woho akɔ waamɛ mbele, etena kakikɛso ehemba, mbetawɔ kaso keketalaka. Diakɔ diele Jakɔba akafunde ate: “Nyotshike dia ekikelo nshidiya olimu atɔ, dia nyu monga kokele ndo aha la vadi lo akambo tshɛ.” (Jak. 1:4) Etena kɛnaso dia ehemba wamboleka nkeketsha mbetawɔ kaso, sho koka mbakikɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ.

⁸ Lo mukanda ande, Jakɔba akashihodia nto akambo amɔtshi wakoka tokonya dia nshisha ɔngɛnɔngɛnɔ aso. Naa ekakatanu akɔ ndo ngande wakokaso mbakandola?

9. Lande na keso l’ohomba wa lomba?

⁹ Okakatanu: Hateye kɛnɛ kahombaso nsala. Etena kahomanaso l’ohemba ɔmɔtshi, sho pombaka mendɛ le Jehowa dia nde tokimanyiya dia sho nsala ɛsɔnwɛlɔ wɔngɛnyangɛnya wayonga la wahɔ le anangɛso l’akadiyɛso ndo wayotokimanyiya dia nama olowanyi aso. (Jɛr. 10:23) Sho pombaka monga la lomba dia mbeya kɛnɛ kakokaso nsala ndo kɛnɛ kahombaso  mbutɛ wanɛ watɔlɔsha. Sho koka nkɔmɔ naka hateye kɛnɛ kakokaso nsala, ndo aha la ntshimbatshimba sho koka nshisha ɔngɛnɔngɛnɔ aso.

10. Dia nkondja lomba, kakɔna katotɛ Jakɔba 1:5 dia nsala?

¹⁰ Woho wa nkandola okakatanu: Lɔmba Jehowa dia kosha lomba. Naka sho nangaka mbikikɛ ehemba l’ɔngɛnɔngɛnɔ, kete sho pombaka ntondo nɔmba Jehowa dia tosha lomba leso l’ohomba dia mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna. (Adia Jakɔba 1:5.) Ahombaso nsala naka tambɛna dia Jehowa hakadimola dɔmbɛlɔ diaso esadi? Jakɔba mbutaka dia sho pombaka ‘ntetemala nɔmba Nzambi.’ Jehowa hɔshi dia tekɔ lo mbosanya naka sho ntetemala mbɔlɔmba lomba. Nde hatotomalɛ. Naka sho mbɔlɔmba lomba la mbikikɛ ehemba, kete Shɛso lele l’olongo ayotoshalɔ la “lokaho tshɛ.” (Os. 25:12, 13) Nde mɛnaka ehemba watokomɛ, nde tokaka kɛtshi ndo nde ekɔ suke dia tokimanyiya. Lo mɛtɛ, ɔsɔ mbele kiɔkɔ y’ɔngɛnɔngɛnɔ aso. Ko, ngande watosha Jehowa lomba?

11. Ahombaso nsala nto dia nkondja lomba?

¹¹ Jehowa toshaka lomba lɔsɔ lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande. (Tok. 2:6) Dia nkondja lomba lɔsɔ, sho pombaka mbekaka Ɔtɛkɛta ande ndo ekanda walembetshiya Bible. Koko sho pombaka salaka akambo efula, aha mbekaka tsho. Sho pombaka nsala kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi dia nsala. Jakɔba akafunde ɔnɛ: “Nyonge atshi w’ɔtɛkɛta koko aha tsho amboki.” (Jak. 1:22) Naka sho nkamba l’alako wa Nzambi, kete tayoleka monga la wɔladi, l’ekanelo k’ɔlɔlɔ ndo la kɛtshi. (Jak. 3:17) Waonga asɔ wayotokimanyiya dia mbikikɛ ehemba akɔna tshɛ aha la nshisha ɔngɛnɔngɛnɔ aso.

12. Lande na kele ekɔ ohomba sho mbeya Bible dimɛna?

¹² Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ oko talatala, vɔ tokimanyiyaka dia ndjaenda ndo mbeya dihole diakokaso ndjalɔngɔsɔla. (Jak. 1:23-25) Ɛnyɛlɔ, l’ɔkɔngɔ wa sho mbeka Ɔtɛkɛta wa  Nzambi, sho koka nshihodia dia ekɔ ohomba sho mbahemɛ nkɛlɛ kaso. L’ekimanyielo ka Jehowa, tayeka woho wa monga anto wele la memakana etena keso kaamɛ l’anto kana kahomanaso l’akambo wakoka tootsha nkɛlɛ. Naka sho tekɔ la memakana, kete tayosala akambo lo yoho ya dimɛna etena keso l’ekakatanu. Tayonga l’akoka wa ndeka kana yimba dimɛna ndo mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna. (Jak. 3:13) Mbeya Bible dimɛna ekɔ dui di’ohomba efula mɛtɛ!

13. Lande na kahombaso mbeka bɛnyɛlɔ di’anto wɔtɛkɛtshiwɔ lo Bible?

¹³ Lo tena dimɔtshi, sho ndjekaka dia mbewɔ awui amɔtshi paka l’ɔkɔngɔ wa sho nsala munga. Koko ɔsɔ bu yoho ya dimɛna ya nsala akambo. Yoho yoleki dimɛna ya nkondja lomba ele mbeka awui w’amɛna ndo wa kɔlɔ wakasale anto akina. Diakɔ diele Jakɔba tokeketshaka dia nsɛdingola bɛnyɛlɔ di’anto wɔtɛkɛtshiwɔ lo Bible, ɛnyɛlɔ oko Abrahama, Rahaba, Jɔbɔ ndo Elidja. (Jak. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Ekambi wa Jehowa wa kɔlamelo ɛsɔ waki l’akoka wa mbikikɛ ehemba wakakoke mbashishɛ ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ. Bɛnyɛlɔ diawɔ di’ekikelo mɛnyaka dia l’ekimanyielo ka Jehowa, sho koka nsala woho akɔ waamɛ.

14-15. Lande na kahatahombe minya yimba l’awui weso la taamu lɔkɔ?

¹⁴ Okakatanu: Etena keso la taamu l’awui amɔtshi wendana la dietawɔ diaso. Tena la tena, sho koka monga l’okakatanu dia nshihodia dui dimɔtshi dia l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Kana mbeyaka monga ko Jehowa hakadimodi alɔmbɛlɔ aso lo yoho yakatalongamɛka. Dui sɔ koka tokonya dia monga la taamu. Naka sho ntshika dia taamu tɔsɔ mpama l’otema, kete tɔ tayɔladia mbetawɔ kaso ndo tayolanya diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. (Jak. 1:7, 8) Ndo tɔ koka kaanga toshishɛ elongamelo kaso ka nshi yayaye.

¹⁵ Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akɛdika elongamelo kaso ka nshi yayaye la longo la masuwa. (Hɛb. 6:19) Longo la masuwa shikimadiaka masuwa etena ka lɔpɛpɛ la wolo ndo salaka diaha vɔ tɛtama l’ave. Koko longo la masuwa kambaka paka naka mɔlɔla womamatanya la masuwa watahembɔ. Oko watolanyaka matadi mɔlɔla wele lo longo la masuwa, woho akɔ waamɛ mbele naka hatonyisha taamu, kete tɔ tayolanya mbetawɔ kaso. Etena kende l’ɔlɔshamelo, onto lele la taamu koka nshisha mbetawɔ kande k’ɔnɛ Jehowa ayokotsha alaka ande. Naka sho nshisha mbetawɔ kaso, kete tayoshisha elongamelo kaso. Jakɔba akate ɔnɛ onto ladja taamu “ekɔ oko asuku wa lo ndjale watɛmbamaka la lɔpɛpɛ lɛnɛ la lɛnɛ.” (Jak. 1:6) Ondo onto la ngasɔ honga l’ɔngɛnɔngɛnɔ kaanga yema!

16. Ahombaso nsala naka taya la taamu?

¹⁶ Woho wa nkandola okakatanu: Nya taamu ndo nkeketsha mbetawɔ kayɛ. Tengengake dia mbɔsa yɛdikɔ. Lo nshi y’omvutshi Elidja, ekambi wa Jehowa wakonge la taamu lo kɛnɛ kendana la dietawɔ diawɔ. Elidja akawatɛ ate: “Polo l’etena kakɔna kayonyotetemala mpakahaka lam’asa tokanyi 2? Naka Jehowa kele Nzambi ka mɛtɛ, nyooyele.” (1 Ku. 18:21) Ngasɔ mbediɔ ndo ɛlɔ kɛnɛ. Sho pombaka nsala eyangelo ɛmɔtshi dia monga l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ekɔ Nzambi, Bible kekɔ Ɔtɛkɛta ande ndo ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ ekambi ande. (1 Tɛs. 5:21) Nsala ngasɔ ayotokimanyiya dia minya taamu ndo nkeketsha mbetawɔ kaso. Naka tekɔ l’ohomba w’ekimanyielo dia minya taamu, kete sho koka nɔmba dikumanyi ekimanyielo. Sho pombaka nsala akambo aha la ntshimbatshimba dia sho nama ɔngɛnɔngɛnɔ aso etena kakambɛso Jehowa!

17. Kakɔna kayosalema naka sho nshisha dihonga diaso?

¹⁷ Okakatanu: Ɔkɔmwɛlɔ. Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbutaka ɔnɛ: “Naka wɛ ambɔkɔmɔ lo lushi la paa, kete wolo ayɛ wayokitakita.” (Tok. 24:10) Tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yokadimɔmi ɔnɛ ‘monga l’ɔkɔmwɛlɔ’ koka nembetshiya “nshisha  dihonga.” Naka wɛ nshisha dihonga, kete wɛ ayoshisha ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ esadi eto.

18. Mbikikɛ kɛdikɛdi na?

¹⁸ Woho wa nkandola okakatanu: Yaɛkɛ le Jehowa dia kosha dihonga dia mbikikɛ. Sho pombaka monga la dihonga naka sho nangaka mbikikɛ ehemba. (Jak. 5:11) Tshɛkɛta yakakambe la Jakɔba y’ɔnɛ “mbikikɛ” mbelaka kanyi y’onto ɔmɔtshi lahasukasuka lo dihole diende. Sho koka kanyiya lo kɛnɛ kendana l’ɔsɔlayi wele la dihonga tshɛ tshikalaka lo dihole diande ndo nde halawɔ etena kɔlɔsha otunyi.

19. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ k’ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ?

¹⁹ Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akatotshikɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula kendana la dihonga ndo la ekikelo. Lo tena dimɔtshi nde akakɔmɔka. Koko nde aki l’akoka wa mbikikɛ nɛ dia nde akayaɛkɛka le Jehowa dia nde mbosha wolo wakinde l’ohomba. (2 Kɔr. 12:8-10; Flpɛ. 4:13) Sho koka nkondja wolo ndo dihonga dia woho akɔ waamɛ, naka sho mbetawɔ l’okitshakitsha dia tekɔ l’ohomba w’ekimanyielo ka Jehowa.​—Jak. 4:10.

20-21. Eshikikelo kakɔna kakokaso monga la tɔ?

²⁰ Sho koka monga l’eshikikelo ɔnɛ ehemba watokomɛ bu dilanya di’oma le Jehowa. Jakɔba toshikikɛka ɔnɛ: “Onto atotake lam’ayondohembama ate: ‘Nzambi kampemba.’ Nɛ dia Nzambi hakoke pembama l’akambo wa kɔlɔ ndo nde hahembe ndooko onto.” (Jak. 1:13) Naka sho monga l’eshikikelo kɛsɔ, kete tayoleka ndjasukanya la Shɛso ka ngandji lele l’olongo.​—Jak. 4:8.

²¹ Jehowa ‘hakadimɔ ndo hatshikitana.’ (Jak. 1:17) Nde akasukɛka Akristo wa lo ntambe ka ntondo etena kakiwɔ l’ehemba, ndo ɛlɔ kɛnɛ, nde ayokimanyiya ɔmɔmɔ la l’atei aso. Lɔmba Jehowa l’otema ɔtɔi dia nde kokimanyiya dia wɛ nkondja lomba, mbetawɔ ndo dihonga. Nde ayokadimola alɔmbɛlɔ ayɛ. Oma laasɔ, wɛ koka monga l’eshikikelo dia nde ayokokimanyiya dia nama ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ etena kakikɛyɛ ehemba!