1, 2. Jich bitʼil ya yal Mateo 5:11, ¿bin-utʼil ya skʼan ya kaʼiy jbatik te kʼalal ya xkʼax jwokoltik?

TE Jesús la yal te ya staik smelelil tseʼel oʼtanil te jnopojeletik yuʼun. Pero jaʼnix jich la yal te ya sta swokolik te machʼatik kʼux ya x-aʼiyot yuʼune (Mat. 10:22, 23; Luc. 6:20-23). Ya yakʼ stseʼelil koʼtantik te jaʼ jnopojelotik yuʼun Cristo. Manchukme jich-abi, yaniwan yakʼ jmel koʼtantik te ya jtatik kontrainel ta stojol te jfamiliatik, te ajwaliletik o teme ya kichʼtik sujel yuʼun te joʼtaktik ta klase o ta kaʼteltik yuʼun ya jpastik te bin ya yilay te Jehová.

² Maʼyuk machʼa ya x-akʼbot stseʼelil yoʼtan te ya yichʼ utsʼinele. Pero te sKʼop Dios ya yalbotik te tseʼeluk koʼtantik te kʼalal jich ya xkʼax ta jtojoltike. Te jnopojel Santiago la yal te tseʼeluk koʼtantik te kʼalal ya xkʼax jwokoltike, ma jaʼuk te ya jmel koʼtantik (Sant. 1:2, 12). Jaʼnix jich la yal te Jesús te tseʼeluk koʼtantik te kʼalal ya kichʼtik utsʼinel (kʼopona Mateo 5:11). Jich yuʼun, ¿bin-utʼil ya jtatik stseʼelil koʼtantik manchukme ay jwokoltik? Te bin la stsʼibay te Santiago ta stojol te sbabial jchʼuunjeletik, bayalme bitʼil ya xjuʼ ya skoltayotik. Pero nail kiltik bintik wokolil la sitintayik.

3. ¿Bin kʼot ta pasel te kʼalal mato jaluk yochel ta jnopojel yuʼun Jesús te Santiago?

³ Mato jaluk yochel ta jnopojel-a te Santiago, te yijtsʼin te Jesús, jajch tulan kontrainel ta stojol te jchʼuunjeletik ta Jerusalén (Hech. 1:14; 5:17, 18). Kʼalal la yichʼ milel te jnopojel Esteban, bayal jchʼuunjeletik anik lokʼel ta slumalik, «puhquic bahel ta sqʼuinal Judea soc Samaria». Ay chaʼoxtulik te bajtik ta Chipre sok ta Antioquía (Hech. 7:58–8:1; 11:19). Ma xkʼot ta koʼtantik te wokoliletik la sitintay te jnopojeletik. Manchukme jich-abi, maba la skom sbaik ta scholel skʼop  Dios sok sbujtsʼ yoʼtanik te banti kʼotik ta nainele sok jich chiknaj kongregasionetik ta bayal lugaretik ta skʼinal Roma (1 Ped. 1:1). Pero maba tey laj-a te swokolik te sbabial jchʼuunjeletike.

4. ¿Bintikxan wokolil kʼax yuʼunik te sbabial jchʼuunjeletik?

⁴ Te sbabial jchʼuunjeletik bayal ta chajp wokolil kʼax yuʼunik. Jich bitʼil ta jaʼbil bael 50 te ajwalil Claudio la yal ta mantal te yakuk xlokʼik bael ta Roma spisil te judioetike. Ta skaj-abi, te judioetik te ochemik ta jchʼuunjel la yijkitay jilel te snaik sok bajtik ta nainel ta yan lugar (Hech. 18:1-3). Ta jaʼbil bael 61, te jpuk-kʼop Pablo la yal te la yichʼik labanel ta komon sitil te yermanotak, te la yichʼik chukel sok te la yichʼik pojbeyel te bintik ay yuʼunike (Heb. 10:32-34). Jichnix bitʼil te yantik ants winiketik, te jchʼuunjeletik jaʼnix jich tsakotik ta chamel sok laj stakʼinik (Rom. 15:26; Filip. 2:25-27).

5. ¿Bintik jojkʼoyeletik ya kakʼbeytik sujtib?

⁵ Kʼalal te Santiago la stsʼibay te karta te yichʼoj sbiil te kʼalal mato sta-a te jaʼbil 62, snaʼojix-a te bin wokolil yakik ta sitintayel te yermanotak. Te Jehová la stuuntes te Santiago yuʼun ya stsʼibaybey te jchʼuunjeletik te bintik ya xjuʼ ya xkoltayotik ta stsʼikel sok stseʼelil yoʼtanik te swokolike. Kiltik te bintik la stsʼibay te Santiago sok kakʼbeytik sujtib te jojkʼoyeletik ini: ¿Bin-a te tseʼel oʼtanil te la yalbey skʼoplal te Santiago?, ¿bintik ya yakʼ jmel koʼtantik? Sok ¿bin-utʼil ya skoltayotik te pʼijil oʼtanil, te chʼuunel oʼtanil sok te yip oʼtanil yuʼun ma xlaj te stseʼelil koʼtantik?

6. Jich bitʼil ya yal Lucas 6:22, 23, ¿bin yuʼun tseʼel yoʼtan te j-abatetik yuʼun Dios te kʼalal ya xkʼax prueba ta stojolik?

⁶ Bayal ants winiketik ya yalik te jaʼnaxlaj tseʼel yoʼtanik teme maʼyuk schamelik,  teme bayal stakʼinik sok teme tseʼel yoʼtan te sfamiliaike. Pero te tseʼel oʼtanil te la yalbey skʼoplal te Santiago, jaʼ ya yakʼ te chʼul espiritu yuʼun Dios, ma jaʼuk ta swenta te bin yilel te jkuxlejaltike (Gál. 5:22). Te j-abatotik yuʼun Dios ya yakʼ stseʼelil koʼtantik te lek yilojotik te Jehová sok te ya jtʼunbeytik stalel te Jesús (kʼopona Lucas 6:22, 23; Col. 1:10, 11). Te stseʼelil koʼtantik jaʼ pajal sok te kʼajkʼ te ay banti xojbil ochel ta yawil, maba ya xtupʼ te kʼalal ya xtal ikʼ sok jaʼal. Jaʼnix jich maba ya xlaj stseʼelil koʼtantik te kʼalal maʼyuk jtakʼintik o te kʼalal ya stsakotik chamel. Maba ya xlaj te kʼalal ya kichʼtik tseʼlayel o kontrainel yuʼun te jfamiliatik o yantikxan ants winiketik. Ya yichʼxan yip te stseʼelil koʼtantik te kʼalal ay machʼa ya skʼan ya slajinbotike. Te pruebaetik ya kʼax ta jtojoltike, ya yakʼ ta ilel te jaʼ smelelil jnopojelotik yuʼun Cristo (Mat. 10:22; 24:9; Juan 15:20). Jaʼ swentail te jich la yal te Santiago: «Bayeluc me yutsil awoʼtanic te cʼalal ay bayel awocolic ta tsajel» (Sant. 1:2).

7, 8. ¿Bin ya xlokʼ-a te kʼalal ya xkʼax prueba ta jtojoltik?

⁷ Te Santiago la yalxan bin yuʼun te j-abatetik yuʼun Dios maba ya xiʼik te ya xtal tulan prueba ta stojolik. Jich la yal: «Te cʼalal ya yichʼ tsajel te schʼuhunel awoʼtanic ya yacʼ te ya xcuhch awuʼunic» (Sant. 1:3). Te pruebaetik jaʼ pajal sok te kʼajkʼ te ya yichʼ tsajubtesel-a te asero te kʼalal ya yichʼ pasel jun espada. Te kʼalal ya sikube, ya xtulanubxan te asero. Jaʼnix jich te kʼalal ya xkʼax prueba ta jtojoltik ya xtulanubxan te schʼuunel koʼtantik. Jaʼ yuʼun te Santiago jich la yal: «Acʼa shuʼtes te yaʼtel te ya xcuhch awuʼunic, scuenta yuʼun lec soc tsʼacal ya xcʼohex yuʼun» (Sant. 1:4). Kʼalal ya kiltik te ya stulantes schʼuunel koʼtantik te pruebaetike, ya xkujch kuʼuntik sok stseʼelil koʼtantik.

⁸ Ta karta te la stsʼibay te Santiago, la yalbey skʼoplal cheʼoxeb te bintik ya xjuʼ ya xchʼaybotik te stseʼelil koʼtantik. ¿Bintik-a sok bin ya xjuʼ ya jpastik?

9. ¿Bin yuʼun ya skʼan te ayuk jpʼijiltik?

⁹ Te ma jnaʼtik bin ya jpastik. Kʼalal ya xkʼax jwokoltik, jaʼ ya jkʼan ya jtatik ta nopel spasel te bin ya smulan te Jehová, te bin ya staik slekilalik-a te ermanoetik sok te jun koʼtantik ta stojol te Jehová (Jer. 10:23). Ya skʼan ayuk jpʼijiltik yuʼun ya jnaʼtik bin ya jpastik sok yuʼun ya jnaʼtik bin ya kalbeytik te jkontrataktik. Melel te kʼalal ma jnaʼtik bin ya jpastik, ya xjuʼ ya xchebaj koʼtantik sok oranax ya xchʼay te stseʼelil koʼtantik.

10. Jich bitʼil ya yal Santiago 1:5, ¿teme ya jkʼan jpʼijiltik bin ya skʼan ya jpastik?

¹⁰ Te bin ya skʼan ya jpastik: jkʼanbeytik jpʼijiltik te Jehová. Swenta ya xkujch kuʼuntik  te pruebaetik sok ma xchʼay te stseʼelil koʼtantik, ya skʼan ya jkʼopontik te Jehová sok te ya jkʼanbeytik jpʼijiltik yuʼun ya jtatik ta nopel ta lek te bin ya jpastike (kʼopona Santiago 1:5). Pero, ¿bin ya skʼan ya jpastik teme jich ya kiltik te ma sutbotik ta ora te jkʼoptik te Jehová? Te Santiago la yal te manchuk ya jkom jbatik ta skʼoponel te Diose. Te Jehová ma x-ilin teme bayal buelta ya jkʼanbeytik jpʼijiltik swenta ya xkujch kuʼuntik te pruebaetik. Te jTatik ta chʼulchan ya yakʼbotik sok yutsil yoʼtan (Sal. 25:12, 13). Yak ta yilel te bin ya xkʼax ta jtojoltike, ya snaʼ yoʼbolil jbatik sok ya skʼan ya skoltayotik. ¿Mabal yakuk yakʼ stseʼelil koʼtantik? Pero, ¿bin-utʼil ya yakʼ jpʼijiltik te Jehová?

11. ¿Binxan ya skʼan ya jpastik yuʼun ya jtatik-a te jpʼijiltike?

¹¹ Te Jehová ya yakʼbotik te jpʼijiltik tey ta sKʼope (Prov. 2:6). Jaʼ yuʼun ya skʼan ya jkʼopontik te Biblia sok te publikasionetik. Pero ma tikʼuk-a te jaʼnax ya jnoptik, ya skʼan ya jpas ta jkuxlejaltik te bin ya yal te Jehová. Jich la yal te Santiago: «Pasahic te bin ya yal te scʼop Dios, ma haʼuc nax te yac awaʼiyic» (Sant. 1:22). Kʼalal ya jpastik te bin ya yal te Diose, ya x-ayinxan slamalil koʼtantik, ya jnaʼtik snopel te bin ya jpastik sok ya jnaʼbeytik yoʼbolil sba te yantik (Sant. 3:17). Te taleliletik ini ya skoltayotik ta sitintayel biluk pruebaetik sok te ma xchʼay te stseʼelil koʼtantik.

12. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te ya jnaʼtik ta lek te bin ya yal te Biblia?

¹² Te sKʼop Dios pajal sok jun espejo te ya skoltayotik ta yilel bin ya skʼan ya jeltaytik ta jkuxlejaltik sok bin-utʼil ya jpastik (Sant. 1:23-25). Jich bitʼil te kʼalal ya jnoptik te sKʼop Dios yaniwan jtatik ta ilel te ya skʼan ya jnaʼtik skomel jbatik yuʼun ma orauk ya x-ilinotik. Te Jehová ya skoltayotik yuʼun lamaluk koʼtantik te kʼalal ay machʼa ma lek ya skʼoponotik o yantikxan te bin ya yakʼ  x-ilinotik. Te bitʼil lamal koʼtantik, chapalotik ta sitintayel biluk wokolil ya xkʼax ta jkuxlejaltik. Jaʼnix jich ya jnaʼtikxan snopel ta lek te bin ya jpastik (Sant. 3:13). ¡Kʼax mukʼ skʼoplal te ya jnaʼtik ta lek te bin ya yal te Biblia!

13. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya jnoptik te ejemploetik yuʼun te j-abatetik yuʼun te Jehová?

¹³ Ay jaʼto ya xpʼijubotik-a te kʼalal ay bin ma lek ya jpastike. Swenta ma jichuk ya xkʼot ta jtojoltik-a, jaʼ lek te yakuk kichʼ jpʼijiltik ta swenta te bin lek o te bin ma lek spasojik te yantike. Jaʼ yuʼun te Santiago ya stij koʼtantik ta snopel te ejemploetik te ay ta Biblia, jich bitʼil te ejemplo yuʼun te Abrahán, Rahab, Job sok Elías (Sant. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18). Te ejemplo yuʼun te j-abatetik yuʼun Jehová te kujch yuʼunik te pruebaetik sok te ma chʼay te stseʼelil yoʼtanik, ya yakʼ kiltik te jaʼnix jich ya xjuʼ ya xkujch kuʼuntik te pruebaetik ta swenta te koltayel ya yakʼbotik te Jehová.

14, 15. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya jlebeytik sujtib te bin ma kʼoem ta koʼtantike?

¹⁴ Te kʼalal ay bin ma xkʼot ta koʼtantik. Ayniwan bin ma xkʼot ta koʼtantik te kʼalal ya jkʼopontik te sKʼop Diose o maniwan jichuk ya sutbotik jkʼoptik te Jehová te bitʼil la jkʼanbeytik, jaʼ ini ya xjuʼ ya yakʼ chebajuk koʼtantik. Teme jichnax ya kijkitaytike, ya xpejkʼaj yip te schʼuunel koʼtantik sok ya xnamajotik ta stojol te Jehová (Sant. 1:7, 8). Jaʼnix jich ya xjuʼ ya yakʼ jchʼaytik te bin yakotik ta smaliyel ta pajel chaʼbej.

¹⁵ Te jpuk-kʼop Pablo la yal te pajal sok jun «ancla» te smukʼul koʼtantik (Heb. 6:19). Te ankla ya yakʼbey stsak yip te barko te kʼalal ay tulan yikʼal jaʼal sok yuʼun maba ya xkʼot smaj sba ta ton. Pero maba ya xtuunix-a te ankla teme ya xtuchʼ te kadena te banti chukul-a te barkoe. Te kʼalal ya stsaʼekʼub o ya xchuxub te skadenail te anklae ya xjuʼ te oranax ya xtuchʼe, jaʼnix jich te kʼalal ay bin ma kʼoem ta koʼtantik ya xjuʼ ya xpejkʼaj te schʼuunel koʼtantik. Jich yuʼun te kʼalal ya xtal prueba ta jtojoltik, maniwan ya jchʼuuntikix-a te bin yaloj ya spas te Jehovae. Teme maʼyuk schʼuunel koʼtantik, jaʼnix jich maʼyuk smukʼul koʼtantik. Jich bitʼil la yal te Santiago, «te machʼa xchebet yoʼtan, hich cʼohem te bin utʼil stselajan mar te bayuc nax ya xtenot yuʼun icʼ» (Sant. 1:6). ¿Aybal stseʼelil yoʼtan te machʼa jich ya yaʼiy sbae?

16. ¿Bin ya skʼan ya jpastik teme xchebet koʼtantike?

¹⁶ Te bin ya skʼan ya jpastik: jlebeytik sujtib te bin ma kʼoem ta koʼtantik sok kakʼbeytik yip te schʼuunel koʼtantik. Mame xchebetuk koʼtantik. Ta skʼajkʼalel te j-alwanej Elías, te lum yuʼun Jehová xchebet yoʼtanik-a. Jaʼ yuʼun te Elías jich la yaltiklanbey: «¿Jayeb xan ora te xyahl xmo awoʼtanic te cheb bin anopojic? Teme ha Dios te Jehová, tʼunahic; teme ha te Baal, tʼunahic bahel» (1 Rey. 18:21). Ya xjuʼ jich ya xkʼot ta pasel ta jtojoltik-euk, jaʼ yuʼun ya skʼan ya jnopbeytik skʼoplal ta lek te jaʼ smelelil Dios te Jehová, te jaʼ sKʼop te Biblia sok te jaʼ j-abatetik yuʼun te Testigoetike (1 Tes. 5:21). Teme jich ya jpastik ya xkʼotxan ta koʼtantik sok ya yichʼxan yip te schʼuunel koʼtantik. Teme ya jkʼantik koltayel, akʼa jkʼanbeytik te ansianoetike. Teme ya jkʼantik te ya x-abatinotik sok stseʼelil koʼtantik ta stojol te Jehová, akʼa jpastik te bin la kaltikixe.

17. ¿Bin ya xkʼot ta pasel teme tal xiwel ta koʼtantik?

¹⁷ Te ya xchebaj koʼtantik. Te Biblia jich ya yal: «Teme ya xpehcʼaj awoʼtan te cʼalal ay awocol, mayuc bayel awip» (Prov. 24:10). Te kʼopil ebreo te ya yal «ya xpehcʼaj awoʼtan» jaʼ ya skʼan ya yal te ya xiw koʼtantik. Teme ya xtal xiwel ta koʼtantik, yame xchʼay te stseʼelil koʼtantik.

18. ¿Bin ya skʼan ya yal te ya xkujch kuʼuntike?

 ¹⁸ Te bin ya skʼan ya jpastik: akʼa smukʼulin koʼtantik te Jehová te jaʼ ya yakʼbotik te yip koʼtantik yuʼun ya xkujch kuʼuntik te pruebaetik. Yuʼun ya xkujch kuʼuntik te pruebaetik, ya skʼan ayuk yip koʼtantik (Sant. 5:11). Te kʼopil la stuuntes te Santiago sok te jich kʼasesbil ya xkujch yuʼun, jaʼ ya yakʼ ta naʼel te ay machʼa ma stij sba ta slugare. Yaniwan xtal ta koʼtantik jtul soldado te maba ya sujt ta spat manchukme tulan yak ta akʼbeyel yuʼun te skontrae.

19. ¿Bin lekil ejemplo la yakʼbotik jilel te jpuk-kʼop Pablo?

¹⁹ Te jpuk-kʼop Pablo la yakʼ ta ilel lekil ejemplo ta swenta te maba xiw yoʼtan sok te kujch yuʼune. Ay maʼyuk yip la yaʼiy sba, pero kujch yuʼun, melel la yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te Jehová te jaʼ ya x-akʼbot yip yuʼune (2 Cor. 12:8-10; Filip. 4:13). Teme ya kalbeytik ta jamal te Jehová te ya jkʼantik te ya skoltayotike, jaʼnix jich ya yakʼbotik te yip koʼtantik (Sant. 4:10).

20, 21. ¿Bin-a te jnaʼojtik ta leke?

²⁰ Jnaʼojtik ta lek te ma jaʼuk kastigo yuʼun Jehová te pruebaetike. Jich la yal ta jamal te Santiago: «Mame ayuk machʼa jich ya yal te kʼalal yak ta kʼaxel ta prueba: ‹Yak spasbelon ta prueba te Diose›. Melel maʼyuk machʼa ya xjuʼ ya spas ta prueba ta bintik chopol te Diose, jaʼnix jich te Dios maʼyuk machʼa ya spas ta prueba-euk» (Sant. 1:13, TNM). Teme jchʼuunejtik te bin ya yal te teksto-abi, yame xnoptsajotikxan ta stojol te jTatik te ay ta chʼulchan te kʼuxotik ta yoʼtane (Sant. 4:8).

²¹ Te Jehová «ma xyanij» sok ma xjelon te stalele (Sant. 1:17). Jich te bitʼil la skoltay te sbabial jchʼuunjeletik yuʼun ya xkujch yuʼunik te pruebaetike, jaʼnix jich ya skoltayotik ta tulutul ta ora ini. Jaʼ yuʼun jkʼanbeytik jpʼijiltik, schʼuunel koʼtantik sok yip koʼtantik. Yame sutbotik te orasion kuʼuntike. Yame skoltayotik yuʼun tseʼeluk koʼtantik manchukme ay prueba ta jtojoltik.