Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 8

Tatamana mu Mayangi Kheti bo Wumviokila mu Ziphasi

Tatamana mu Mayangi Kheti bo Wumviokila mu Ziphasi

‘A zikhomba ziama, bika lumona mayangi mu thangu luidi mu zithotolo zi phila mu phila.’—YAKO. 1:2.

NKUNGA 111 Mambu ma Tuvananga Mayangi

MAMBU TUANLONGUKA *

1-2. Dedi bummonisina Matai 5:11, buidi tufueti tadila zithotolo tumviokilanga?

YESU wukanikisa minlandikini miandi ti, bawu bala ba mayangi makiedika. Vayi nandi mvandi wutuba ti baboso ba kunzolanga, bala viokila mu zithotolo. (Matai 10:22, 23; Luka 6:20-23) Befu tumbanga beni mayangi mu kuba minlonguki mi Yesu. Vayi buidi tumbelanga bo zimfumu zi luyalu voti basi dikanda ditu ba tukandimina kusadila Yave? Mvandi, buidi tumbelanga, bo batu bankotanga yitu kikola ove bansalanga yitu ba tukuika kuvanga diambu dimbi? Bukiedika, mambu amomo malenda tukuazula beni.

2 Batu bawombo babanga ko mu mayangi bo bamviokila mu ziphasi. Vayi mawu Diambu di Nzambi ditu kindisa kuvanga. Dedi, Yakobi wusonika ti, bo tumviokila mu ziphasi tulendi kuazuka ko beni vayi tufueti ba mu mayangi. (Yako. 1:2, 12) Yesu mvandi wutuba ti tufueti ba mu mayangi, kheti mu thangu ba tuthota. (Tanga Matai 5:11.) Vayi buidi tulenda tatamana kuba mayangi kheti bo ba tuthota? Tulenda longuka mambu mawombo mu minkanda Yakobi kasonikina baklisto mu sekulu yitheti. Vayi tuemmona theti zithotolo mbi baklisto abobo baviokila.

ZITHOTOLO MBI BAKLISTO MU SEKULU YITHETI BAVIOKILA?

3. Mambu mbi mayiza monika bo Yakobi kayiza ba nlandikini wu Yesu?

3 Vasa vioka ko beni thangu bo Yakobi khomb’andi na Yesu kayiza ba nlandikini’andi, baklisto ku Yelusalemi batona kuviokila mu zithotolo. (Mava. 1:14; 5:17, 18) Ayi bo bavonda Stefano, baklisto bawombo batina mavula mawu ayi batiamuka mu kizunga ki Yuda ayi ki Samalia. Bawu bayenda mu mavula maba kinanu, dedi Sipeli ayi Antiokia. (Mava. 7:58–8:1; 11:19) Yindula zithotolo zioso baklisto baviokila vayi theti bobo, bawu batatamana kusamuna mu kibakala zitsangu zimboti mu bibuangu baba kuenda. Mu kibila beni kuyiza ba bimvuka biwombo mu mavula maba kutsi luyalu lu Loma. (1 Pete. 1:1) Vayi kuntuala, bawu bayiza bue viokila mu zithotolo ziwombo.

4. Zithotolo mbi zinkaka baklisto batheti baviokila?

4 Baklisto batheti baviokila mu mambu mawombo maphasi. Mu mvu 50 T.K., ntinu wu Loma Klaudio wukamba basi Yuda baba ku Loma muingi babasika ku divula diawu. Mu kibila akiokio, basi Yuda babika zinzo ziawu ayi bayenda kuezingila mu mavula mankaka. (Mava. 18:1-3) Mu mvu 61 T.K., mvuala Polo wusonika ti, batu batubila bubi zikhomba ziawu vantuala batu bankaka, baba tula mu buloko ayi bayiba biuma biawu. (Ebe. 10:32-34) Dedi batu bankaka, vaba tombulu baklisto mvandi kuvibidila mu buphumbulu ayi mu bimbevo.—Loma 15:26; Fili. 2:25-27.

5. Biuvu mbi tunkuiza baka mimvutu?

5 Bo Yakobi kasonika nkand’andi wutheti ava mvu 62 T.K., nandi wuzaba buboti zithotolo zikhomba ziandi baba viokila. Yave wusadila Yakobi muingi kasonikina nkanda awowo kuidi baklisto ayi kuba vana malongi mankuiza basadisa kutatamana mu mayangi kheti mu zithotolo baba viokila. Ndoko tutubila nkanda awowo wu Yakobi ayi kubakula mimvutu mi biuvu abibi: Ntindu mbi mayangi Yakobi kaba tubila? Mbi bilenda manisa mayangi ma baklisto? Ayi buidi nduenga, kiminu ayi kibakala bilenda kutu sadisila kutatamana mu mayangi kheti bo tumviokila mu zithotolo?

MBI BINTUADISANGA MAYANGI KUIDI BAKLISTO?

Banga bo kiezila ki lâmpada kintatamananga kheti mu phemu voti mvula yinnoka, bobuawu mvandi mayangi mitu mantatamananga kheti mu mosokua mambu mammonika mu luzingu luitu (Tala lutangu 6)

6. Dedi bummonisina Luka 6:22, 23, kibila mbi baklisto balenda bela mu mayangi kheti bo bamviokila mu zithotolo?

6 Batu bawombo banyindulanga ti balenda ba to mayangi ba kuba buvinya bumboti, zimbongo ziwombo ayi ndembama va dikanda. Vayi ntindu mayangi Yakobi katubila, madi maneni mankuizilanga mu mbutu wu phevi, kubika kuandi mu mambu tummonikinanga mu luzingu. (Ngala. 5:22) Baklisto balenda baka mayangi makiedika, mu kuzaba ti badi mu kukuangidika Yave ayi badi mu kulandakana kifuani ki Yesu. (Tanga Luka 6:22, 23; Kolo. 1:10, 11) Banga bo kiezila ki lâmpada kintatamananga kheti mu phemu voti mvula yinnoka, buawu mvandi, mayangi mitu mantatamananga kheti mu mosokua mambu malenda monika mu luzingu luitu. Mayangi beni, madekukanga ko boti kubela tumbela voti tuisiko zimbongo. Ayi mayangi beni mala tatamana kheti bo basi dikanda ditu voti batu bankaka ba tubalukila. Bo tumviokila mu zithotolo, mayangi mitu malasa dekuka ko vayi mala buelama. Zithotolo tumviokila mu kibila ki kiminu kitu, zimmonisanga ti befu tuidi minlandikini mi mikiedika Klisto. (Matai 10:22; 24:9; Yoa. 15:20) Diawu Yakobi kasonikina: ‘A zikhomba ziama, bika lumona mayangi mu thangu luidi mu zithotolo zi phila mu phila.’—Yako. 1:2.

Kibila mbi tulenda dedikisila zithotolo tumviokilanga na mbazu bansadilanga muingi kulengula kisengu? (Tala lutangu 7) *

7-8. Kibila mbi kiminu kitu kinluta kindamanga bo tumviokila mu zithotolo?

7 Yakobi wutubila kibila kinkaka kinsadisanga baklisto kukuikama kheti bo bamviokila mu zithotolo. Nandi wutuba: ‘Zithotolo mumviokila mu kiminu kinu zimbutanga mvibudulu.’ (Yako. 1:3) Tulenda dedikisa zithotolo tumviokilanga na mbazu bansadilanga muingi kuvanga kisengu kiluta ba kingolo. Bo bansiutisanga kiawu muingi kulengula ayi bo kimvola, kiawu kinluta banga kingolo. Bobuawu mvandi zithotolo tumviokilanga zinkindisanga kiminu kitu. Diawu Yakobi kasonikina: “[Bika] mvibudulu yimanisa kisalu [kinu] muingi lumonika batu bafuana ayi baduka mu mambu moso.” (Yako. 1:4) Bo tummona phila zithotolo zinkindisilanga kiminu kitu, befu tunnunganga ziawu mu mayangi.

8 Mu nkanda Yakobi kasonika, nandi mvandi wusonika mua mambu, malenda tuvanga kuzimbisa mayangi mitu. Mambu mbi katubila ayi buidi tulenda nungina mawu?

NUNGA BIKAKU BILENDA MANISA MAYANGI MAKU

9. Kibila mbi tuntombila nduenga muingi kubaka makani?

9 Kikaku: Kukhambu zaba ma kuvanga. Bo tumviokila mu ziphasi voti mu zithotolo, tufueti tomba lusalusu lu Yave muingi tubaka makani ma kunkuangidika, makani mantuadisa ndandu zikhomba zitu ayi ma tusadisa kutatamana kuba bakuikama kuidi Yave. (Yele. 10:23) Nduenga yiwombo yintombulu muingi tuzaba ma kuvanga ayi ma kutuba vantuala batu ba tuthotanga. Befu kumanga kuzaba mbi bi kuvanga, tulenda bua mu kiunda kingolo ayi kiunda beni kilenda dekula mayangi mitu.

10. Dedi buntubila Yakobi 1:5, mambu mbi tufueti vanga muingi tubaka nduenga?

10 Mambu tufueti vanga: Dinda Yave nduenga. Boti tutidi kununga zithotolo zitu mu mayangi, theti tufueti dinda Yave mu nsambu nduenga muingi tubaka makani mamboti. (Tanga Yakobi 1:5.) Vayi mbi tufueti vanga boti Yave kasintambudila ko minsambu mitu mu thangu befu tuntomba? Yakobi wutuba ti tufueti ‘tatamana kudindanga nduenga’ kuidi Nzambi. Mu thangu tuntatamana kudinda Yave nduenga, nandi katu sembanga ko ayi kadasukanga ko mu mawu. Kibila Tat’itu wu diyilu widi “koko kuyalubuka” bo tunsambila kuidi nandi ayi tukundinda nduenga muingi tununga zithotolo zitu. (Minku. 25:12, 13) Nandi wummonanga zithotolo voti ziphasi zioso tumviokila ayi nandi widi Nzambi yi kiadi; diawu kadidi wukubama muingi ku tusadisa. Kuzaba mambu amomo ma tutuadisanga beni mayangi! Vayi buabu, buidi Yave ka tuvaninanga nduenga?

11. Mbi binkaka tufueti vanga muingi tubaka nduenga yi Nzambi?

11 Yave wu tuvananga nduenga mu nzila Diambu Diandi. (Zinga. 2:6) Muingi tubaka nduenga, befu tufueti botulanga thangu muingi kulonguka Diambu di Nzambi ayi bilongulu bibongulu mu Kibibila. Vayi vansitombulu ko to befu kulonguka Diambu di Nzambi. Vatombulu mvandi, kubika Diambu di Nzambi dibalula nzingulu’itu mu kusadila mambu befu tunlonguka. Yakobi wusonika: ‘Lusadilanga mambu luntanga kubika kuandi to kukuwa.’ (Yako. 1:22) Bo tunsadila malongi ma Diambu di Nzambi, befu tunkuiza banga batu banzingilanga mu ndembama na bankaka, badi mayindu mafuana ayi badi kiadi. (Yako. 3:17) Zikhadulu aziozio zi tusadisanga kununga mu mayangi mambu tummonikina mu luzingu.

12. Kibila mbi didi diambu dinkinza kuzaba buboti mambu Kibibila kinlonga?

12 Diambu di Nzambi didi buka lumuenu lu tusadisanga kubakula mbi tufueti dedikisa mu luzingu luitu. (Yako. 1:23-25) Dedi, bo tummana kulonguka Diambu di Nzambi, tulenda bakula ti tufueti vanga mangolo muingi kukuna khadulu yi kukiyala. Mu lusalusu lu Yave, befu tunnunganga kukiyala bo mambu mammonika mu luzingu luitu voti mu thangu batu batusoka. Kukuna khadulu yi kukiyala, ku tusadisanga kununga zithotolo tumviokila. Mvandi zitusadisanga kuyindula mu phila yifuana ayi kubaka makani mamboti. (Yako. 3:13) Bukiedika, didi diambu dinkinza kuzaba buboti mambu Kibibila kinlonga!

13. Kibila mbi tufueti longukila bifuani bi bisadi bi Yave bantubila mu Kibibila?

13 Khumbu zinkaka tunzabanga mbi binsundula kukiyala befu kubua theti mu nzimbala. Vayi ayoyo, yisiko phila yimboti yi kulongukila. Phila yimboti yi kubakila nduenga yidi, mu kulonguka mu bifuani ayi zinzimbala zi batu bankaka. Diawu Yakobi katukindisila kulandakana bifuani bi bisadi bi Yave bantubila mu Kibibila. Dedi Abalahami, Laabi, Yobi ayi Elia. (Yako. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Bisadi abiobio bikuikama bi Yave, banunga zithotolo zibina babotula mayangi baba. Bifuani biawu bimboti bimmonisa ti mu lusalusu lu Yave, befu mvitu tulenda nunga kuvanga mawu.

14-15. Buidi tulenda manisina divuda tuidi?

14 Kikaku: Divuda mu mambu tunkikininanga. Ḿba tulenda mona phasi kuvisa diambu tube tanga mu Kibibila. Voti ḿba Yave kasa tambudila ko minsambu mitu mu phila befu tuntombila. Mawu malenda tutuadisa divuda. Befu kumanga kuvanga dioso diambu, kiminu kitu kiala dekuka ayi mawu mala bifisa kikundi kitu na Yave. (Yako. 1:7, 8) Ayi mvandi malenda tuvanga kuzimbisa kivuvu tuidi mu bilumbu binkuiza kuntuala.

15 Mvuala Polo wudedikisa kivuvu tuidi na kisengu kinsikimisanga dikumbi. (Ebe. 6:19) Kisengu beni kinsikimisanga dikumbi, mu kivuka kilenda monika voti muingi dibika bunda mu mamanya. Vayi kisengu beni kidi to tsadulu ba kukuika kiawu va kibuangu kimboti va dikumbi. Dedi ziphanga zietona kuvavuka, divuda dindekulanga kiminu kitu. Bo kamviokila mu zithotolo, mutu widi divuda kasiko lufiatu ti Yave wala dukisa zikhanu ziandi. Befu kuzimbisa kiminu kitu, kivuvu kitu mvandi kiala mana. Dedi bo Yakobi katubila, mutu widi divuda widi ‘banga mayo ma mbu phemu kamvevumunanga yoso khonzo.’ (Yako. 1:6) Ayi mutu wu phila ayoyi, kasi ko mayangi!

16. Mbi tufueti vanga boti tuidi divuda?

16 Mambu tufueti vanga: Manisa divuda widi, mu kukindisa kiminu kiaku. Vanga dioso diambu mu nzaki. Mu bilumbu bi mbikudi Elia, dikabu di Yave baba divuda diwombo. Diawu Elia kaba kambila: ‘Nati thangu mbi luala tatamana kuba divuda? Boti Yave nandi Nzambi yikiedika, nlandakananu vayi boti Bali, buna nlandakananu!’ (1 Minti. 18:21) Mawu mvandi mammonikanga bubu. Tufueti botula thangu muingi kufiongunina ayi kubaka bivisa ti Yave nandi Nzambi, Kibibila kidi Diambu Diandi ayi Zimbangi zi Yave badi dikabu diandi. (1 Tesa. 5:21) Befu kuvanga mawu, divuda dioso tuidi diala mana ayi tuala kindisa kiminu kitu. Vayi boti lusalusu tuntomba muingi kununga divuda dioso tuidi, tulenda koluka na bakulutu ba kimvuka. Ayi boti tutidi kubaka mayangi bo tunsadila Yave, tufueti vanga mawu mu thinu!

17. Mambu mbi mala monika befu khambu ba kibakala?

17 Kikaku: Kiunda. Diambu di Nzambi dintuba: ‘Ngie kulebakana mu kilumbu ki ziphasi ziaku, buna mangolo maku mala mana.’ (Zinga. 24:10) Kikuma ki Ebeleo basekula “kuba mu kiunda” kilenda sundula, “kukhambu ku kibakala.” Kibakala kiaku kia kumana, mayangi maku mvandi mala fika mana.

18. Mbi binsundula kuba wukuikama?

18 Mambu tufueti vanga: Fiatila mu Yave muingi wununga kiunda mu kibakala. Vantombuluanga kibakala muingi tununga kiunda tumviokila. (Yako. 5:11) Kikuma Yakobi kasadila muingi kutubila “lukuikumunu” kinsundula mvandi, mutu wuntatamana wukuikama bo kamviokila mu zithotolo. Mvandi tulenda yindula mu disodi wummonisa kibakala, mu kutatamana va kibuangu kiandi kheti bo mbeni kankuiza banuanisa.

19. Mbi tulenda longuka mu kifuani ki mvuala Polo?

19 Mvuala Polo wumonisa kifuani kimboti mu matedi kumonisa kibakala ayi lukuikumunu. Khumbu zinkaka nandi waba banga wulebakana. Vayi wuba lufiatu ti Yave kalenda kumvana mangolo kantomba muingi kununga. (2 Koli. 12:8-10; Fili. 4:13) Befu mvitu tulenda ba kibakala ayi mangolo, befu kukikulula ayi kukikinina ti lusalusu lu Yave tuntomba.—Yako. 4:10.

FIKAMA NZAMBI AYI TATAMANA KUBA MU MAYANGI

20-21. Lufiatu mbi tulenda ba?

20 Tulenda ba lufiatu ti ziphasi voti zithotolo tumviokila, luisi ko lusingu lu Yave. Yakobi wutuba: ‘Ni mutu kabika tuba bu kavukumunu ti Nzambi wulembo phukumuna. Bila mambu mambimbi malendi vukumuna Nzambi ko ayi nandi veka Nzambi kalendi vukumuna mutu ko.’ (Yako. 1:13) Bo tunkikinina mambu amomo befu tunluta fikamanga Tat’itu Yave.—Yako. 4:8.

21 Yave ‘kabalukanga ko.’ (Yako. 1:17) Nandi wusadisa baklisto mu sekulu yitheti kununga bikaku baviokila. Ayi bubu nandi mvandi wala sadisa kadika mutu mu befu. Dinda Yave muingi ka kuvana nduenga, kiminu, ayi kibakala. Nandi wala tambudila minsambu miaku. Mu phila ayoyi, ngie wulenda ba lufiatu ti nandi wala kusadisa kutatamana kuba mayangi kheti bo wumviokila mu zithotolo!

NKUNGA 128 Kindama ti Kuna Tsuka

^ Lut. 5 Mu buku yi Yakobi, muidi malongi mankinza mammonisa mbi tulenda vanga bo tumviokila mu ziphasi. Tuentubila mua malongi mu mawu. Malongi beni malenda tusadisa kununga zithotolo mu mayangi, bo tunsadila Yave.

^ Lut. 59 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Masodadi bama kuiza kanga khomba yimueka ku nzo’andi. Nkazi’andi ayi muan’andi wunkieto badi mu kutala mu thangu badi mu kunnata. Mu thangu khomba beni kadi mu buloku, zikhomba zinkaka bankuiza ku nzo’andi muingi kuvanga mbuongimini yi dikanda na nkazi’andi ayi muan’andi. Ngudi ayi muana bamvanganga beni minsambu muingi Yave kaba vana mangolo ma kuvibidila mambu badi mu kuviokila. Yave wuba vananga ndembama mu ntima ayi kibakala. Mu kibila beni, kiminu kiawu kinluta ba kingolo ayi badi mu kununga mambu beni mu mayangi.