1. An be se ka mun lo fɔ kanbelew koo la?

KANBELEW, aw be se ka koo caaman kɛ kafo kɔnɔ. Fanga b’aw caaman na (Talenw 20:29). Ani, aw be koo caaman kɛ walisa k’aw balimaw dɛmɛ. N’a sɔrɔ aw b’a fɛ ka kɛ kɔrɔsigi cidenw ye. Nka, n’a sɔrɔ aw b’a miiri ko balima tɔɔw t’a fɛ ka kunkanbaarabaw kalifa aw ma sabu u b’a jati ko aw ka dɔgɔ kojugu o ma. Hali n’aw ka dɔgɔ, aw be se ka koo dɔw kɛ kabi sisan walisa kafoden tɔɔw ka la aw la ani u ka bonya la aw kan.

2. An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

² Barokun nin na, an bena kuma Dawuda koo la. An bena Zuda masacɛ Aza ani Zozafati ka koo dɔw lajɛ dɔɔni fana. An bena a ye o cɛɛ saba ye gwɛlɛya minw sɔrɔ, u y’o ɲɛnabɔ cogo minw na ani balima kanbelew be se ka kalan minw sɔrɔ u ka koo la.

3. Kanbelew be se ka mɔgɔkɔrɔbaw dɛmɛ cogo minw na kafo kɔnɔ, u la dɔ ye juman ye?

³ Dawuda kanbele tuma na, a ye koo dɔw degi minw ye tɔɔw nafa. Siga t’a la, Dawuda tun ye Jehova teri sɔbɛ ye. A ye jijalibaw kɛ fana walisa ka kɛ dɔnkililabaga ŋana ye ani o kɛra sababu ye a sera ka masacɛ Sayuli dɛmɛ (1 Sam. 16:16, 23). Kanbelew, yala aw be ni setigiya dɔw ye minw be se ka kafoden tɔɔw nafa wa?  Ɔnhɔn, aw caaman be n’o ye. Ɲɛyirali fɛ, n’a sɔrɔ aw y’a kɔrɔsi ko a ka di mɔgɔkɔrɔba dɔw ye aw k’a yira u la u be se ka baara kɛ n’u ka tablɛti n’a ɲɔgɔnnaw ye cogo min na u ka kelenna kalan wala lajɛnw na. Aw be ni lɔnniya min ye tablɛti n’a ɲɔgɔnnaw koo la, o be se k’o mɔgɔkɔrɔbaw nafa kosɔbɛ.

4. I ko Dawuda, kanbelew ka ɲi k’a ɲini ka kɛ ni jogo jumanw lo ye? (Jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan.)

⁴ Loon o loon, Dawuda tun b’a yira ko a ye lannamɔgɔ ye. Ɲɛyirali fɛ, a kanbele tuma, a tun b’a facɛ ka sagaw kɔrɔsi koɲuman. Wagati dɔ la, o kɛra farati ye a ma. Loon dɔ, Dawuda y’a fɔ masacɛ Sayuli ye ko: “K’i ka baaraden to kongo kɔnɔ n’a b’a facɛ ka begɛnw dɛndɛna, ni jara, walima ni wara dɔ nana saga minɛ sagaw cɛma, ne tun be to ka tugu a kɔ, k’a gosi, fɔɔ ka saga nin bɔ a daa la.” (1 Sam. 17:34, 35). Dawuda tun b’a lɔn ko a ka ɲi k’a janto a facɛ ka sagaw la. O kama, a y’a jaa gwɛlɛya ka kongosogow kɛlɛ walisa k’o sagaw latanga. Kanbelew be se ka Dawuda ladegi u kɛtɔ k’u ka kunkanbaaraw bɛɛ dafa koɲuman.

5. Ka kɛɲɛ ni Talenw 3:32 ye, balima kanbelew be se ka koo kɔrɔtaninba juman lo kɛ?

⁵ Kanbelenin Dawuda tun ye Jehova teri sɔbɛ ye. A jaa tun ka gwɛlɛ ani ngɔnifɔla ŋana tun lo. Nka, a tun be jɛnɲɔgɔnya min kɛ ni Jehova ye, o tun kɔrɔtanin lo a fɛ ka tɛmɛ o setigiyaw kan. Jehova tun tɛ Dawuda ka Ala dɔrɔn ye. A tun y’a teri ye, a teri sɔbɛ yɛrɛ! (Talenw 3:32 kalan). Balima kanbelew, aw be se ka koo kɔrɔtaninba min kɛ, o ye k’aw magwɛrɛ aw sankolola Faa la kosɔbɛ. N’aw y’o kɛ, n’a sɔrɔ aw bena kunkanbaara wɛrɛw sɔrɔ.

6. Mɔgɔ dɔw tun be ni miiriya jugu jumanw lo ye Dawuda koo la?

⁶ Dawuda tun be ni gwɛlɛya minw ye, u dɔ ye ko mɔgɔ dɔw tun be ni miiriya juguw ye a koo la. Ɲɛyirali fɛ, tuma min na Dawuda ko ale bena taga Goliyati kɛlɛ, masacɛ Sayuli y’a ɲini k’a bali k’o kɛ. A ko: “I ye denmisɛn ye.” (1 Sam. 17:31-33). Dɔɔni ka kɔn o ɲɛ, Dawuda kɔrɔcɛ yɛrɛ y’a jalaki ko a tɛ mɔgɔ sɔbɛ ye (1 Sam. 17:26-30). Nka, Jehova tun t’a jati ko Dawuda ka dɔgɔ kojugu wala ko a tɛ mɔgɔ sɔbɛ ye. A tun be Dawuda  lɔn koɲuman. Dawuda kɛtɔ k’a jigi la a teri Jehova kan, a sera ka Goliyati faga.—1 Sam. 17:45, 48-51.

7. I be kalan juman lo sɔrɔ Dawuda ka koo la?

⁷ I be kalan juman lo sɔrɔ Dawuda ka koo la? A ka koo b’an dɛmɛ k’a faamu ko an ka ɲi ka muɲu. Mɔgɔ minw b’i lɔn kabi i denmisɛn tuma, sanni olu k’a jati ko i ye baliku ye, o be se ka wagati ta. Nka, la a la ko Jehova tɛ dan mɔgɔ ɲɛnayeli ma. A b’a lɔn i ye mɔgɔ sifa min ye ani i be se ka min kɛ (1 Sam. 16:7). Jɛnɲɔgɔnya min be i ni Jehova cɛ, o sabati. Dawuda y’o kɛ a kɛtɔ ka Jehova ka danfɛnw lajɛ koɲuman. Dawuda tora ka miiri koɲuman o fɛɛnw be min yira Danbaga koo la (Zab. 8:4, 5; 139:14; Ɔrɔm. 1:20). I be se ka koo wɛrɛ min kɛ, o ye ka Jehova deli a ka fanga di i ma. Ɲɛyirali fɛ, yala i ka lakɔli filankuru dɔw b’i lɔgɔbɔ sabu i ye Jehova Seere ye wa? N’o lo, Jehova deli a k’i dɛmɛ walisa i k’o muɲu. O kɔ, i ye ladili nafaman minw sɔrɔ a ka Kuma ani an ka gafew ni videwow kɔnɔ, o sira tagama. Tuma o tuma, n’i y’a ye ko Jehova y’i dɛmɛ ka gwɛlɛya dɔ ɲɛnabɔ, o b’a to i be la a la kosɔbɛ ko a bena i dɛmɛ ka gwɛlɛya wɛrɛw ɲɛnabɔ. Ka fara o kan, ni tɔɔw y’a ye ko i b’i jigi la Jehova kan, u bena la i la.

8-9. Mun lo ye Dawuda dɛmɛ a muɲuna ka kɔnɔnin kɛ fɔɔ wagati min na a kɛra masacɛ ye? Balima kanbelew be kalan jumanw lo sɔrɔ a fɛ?

⁸ An k’a filɛ Dawuda ye gwɛlɛya wɛrɛ min sɔrɔ. U y’a mɔ walisa a ka kɛ masacɛ ye. O kɔ, a ye kɔnɔnin kɛ saan caaman kɔnɔ ka sɔrɔ k’a daminɛ ka masaya kɛ Zuda mara kun na (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4). Mun lo ye Dawuda dɛmɛ ka muɲuli kɛ o wagati la? Sanni a k’a fari faga pewu, a tun be se ka min kɛ, a tora ka sinsin o lo kan. Ɲɛyirali fɛ, tuma min na a tagara dogo Filisiw ka mara la, a tɛmɛna o sababu fɛ ka Israɛl juguw kɛlɛ. O cogo la, a ye Zuda mara latanga.—1 Sam. 27:1-12.

⁹ Balima kanbelew be kalan jumanw lo sɔrɔ Dawuda fɛ? I seko bɛɛ kɛ walisa k’i balimaw dɛmɛ. An ka balimacɛ Ricardo ka koo lajɛ. * Kabi a tun ye kanbelenin ye, a tun b’a fɛ ka kɛ kudayi piyɔniye ye. Nka, diinan mɔgɔkɔrɔw ko a tɛ se ka kɛ a ye fɔlɔ. Sanni a k’a fari faga wala ka dimi mara a kɔnɔ, a ye dɔ fara a ka waajuli baara kan. A ko: “Ni n’ ye jatiminɛ kɛ, n’ b’a faamu ko n’ tun ka ɲi ka ɲɛtaga kɛ Alako ta fan fɛ ani n’ tun be se k’o kɛ. N’ tora ka n’ jija ka taga bɔ makodonmɔgɔ kelen kelen bɛɛ ye ani n’ tun be n’ yɛrɛ labɛn viziti kura kelen kelen bɛɛ kama. N’ yɛrɛ y’a daminɛ ka bibulukalan kɛ ni mɔgɔ dɔ ye. N’ tora ka waajuli kɛ minkɛ, n’ y’a ye ko n’ hakili sigira kosɔbɛ o baara la.” Sisan, Ricardo ye kudayi piyɔniye kolɔnbaga ye ani kɔrɔsigi ciden lo fana.

10. Loon dɔ, Dawuda ye mun lo kɛ ka sɔrɔ ka desizɔnba dɔ ta?

¹⁰ An k’a filɛ koo wɛrɛ min ye Dawuda sɔrɔ. A tun be dogora Sayuli ɲɛ Filisiw ka mara la. Ale n’a ka kɛlɛkɛcɛw y’u ka denbayaw to yen walisa ka taga kɛlɛ la. U tagara tuma min na, u jugu dɔw nana u ka minanw cɛ ani k’u somɔgɔw minɛ ka taga n’u ye. Dawuda tun be se k’a miiri ko komi ale ye kɛlɛkɛla ŋana ye, a be se ka labɛn ɲuman dɔ kɛ walisa k’o mɔgɔw kisi. Nka a m’o miiri. A ye dɛmɛ ɲini Jehova lo fɛ. Dawuda tɛmɛna  sarakalasebaga Abiyatari fɛ ka Jehova “ɲininga ko ni ale tugura jɛnkulu nin kɔ, ko a bena u sɔrɔ wa”? Jehova y’a fɔ ko a ka tugu u kɔ ani a ye Dawuda hakili sigi ko a bena se k’a ka mɔgɔw kisi (1 Sam. 30:7-10). O koo b’i dɛmɛ ka mun lo faamu?

11. I be se ka mun lo kɛ ka sɔrɔ ka desizɔnw ta?

¹¹ Ladiliw ɲini fɔlɔ ka sɔrɔ ka desizɔnw ta. Kuma n’i bangebagaw ye. I be se ka ladili ɲumanw sɔrɔ fana i kɛtɔ ka kuma ni diinan mɔgɔkɔrɔ kolɔnbagaw ye. Jehova lo y’o cɛɛw sigi ani a lanin b’u la. Ele fana ka la u la. A b’u jati “boɲafɛnw” ye, a ye minw di kafo ma (Efɛz. 4:8). N’i be u ka limaniya ladegi ani ka tugu u ka ladili ɲumanw kɔ, i bena desizɔn ɲumanw ta. Sisan, an k’a filɛ an be se ka kalan minw sɔrɔ masacɛ Aza ka koo la.

12. Masacɛ Aza tun be ni jogo ɲuman jumanw lo ye a ka masaya daminɛ na?

¹² Masacɛ Aza kanbele tuma na, a tun majiginin lo ani a jaa tun ka gwɛlɛ. Ɲɛyirali fɛ, tuma min na a sigira masaya la a facɛ Abiya kɔ, a y’a daminɛ ka joow bɔ yen Zuda mara la. Ka fara o kan, “a y’a fɔ Zuda mara mɔgɔw ye ko u ka Masaba u faaw ka Ala le ɲini, k’a ka sariyaw n’a ka fɔtaw bato.” (2 Til. Kib. 13:23–14:6). Tuma min na Etiyopika Zera nana Zuda kama n’a ka sɔrɔdasi 1 000 000 ye, Aza ye hakili sɔrɔ ka dɛmɛ ɲini Jehova fɛ. A ko: “Masaba, e bɔɲɔgɔn te yen, min be se ka barikatan dɛmɛ fangatigi ɲa. Masaba an ka Ala, an dɛmɛ! Bari an jigi be ele le kan.” O kuma ɲumanw fɛ, Aza y’a yira ko ale lanin b’a la kosɔbɛ ko Jehova be se k’ale n’a ka jama dɛmɛ. Aza y’a jigi la a sankolola Faa Jehova kan ani Jehova y’a dɛmɛ a “sera Etiyopikaw kɔrɔ.”—2 Til. Kib. 14:7-11.

13. Kɔfɛ, mun lo ye Aza sɔrɔ ani mun na?

¹³ Aza siranna kosɔbɛ tuma min na sɔrɔdasi 1 000 000 nana a kama. Nka, a y’a jigi la Jehova kan minkɛ, a sera u kɔrɔ. A fɔ man di nka, tuma min na gwɛlɛya wɛrɛ y’a sɔrɔ min tun ma se fɔlɔ ta ma, a m’a jigi la Jehova kan. Wagati min na Israɛl masacɛ jugu Bayesa wulila Aza kama, a ye dɛmɛ ɲini Siri  masacɛ fɛ. O koo ye bɔnɛba lase a ma! Jehova tɛmɛna a ka kira Anani fɛ k’a fɔ Aza ye ko: “E y’i jigi la Siri masacɛ kan minkɛ, i ma i jigi la Masaba i ka Ala kan, o la, Siri masacɛ ka kɛlɛdenw bɔsira i bolo.” Tiɲɛn na, kabi o wagati, Aza ni hɛɛrɛ faranna (2 Til. Kib. 16:7, 9; 1 Mas. 15:32). I be kalan juman lo sɔrɔ Aza ka koo la?

14. I be se k’i jigi la Jehova kan cogo di? Ka kɛɲɛ ni 1 Timote 4:12 ye, n’i b’i jigi la Jehova kan, o bena i nafa cogo di?

¹⁴ I majiginin ka to ani to k’i jigi la Jehova kan. Tuma min na i batizera, i y’a yira ko i limaniyanin lo Jehova la kosɔbɛ ani ko i jigi lanin b’a kan. A diyara Jehova ye k’a to i kɛra a ka denbaya mɔgɔ dɔ ye. Sisan i ka ɲi ka min kɛ, o ye ka to k’i jigi la a kan. N’a sɔrɔ a ka nɔgɔ k’i jigi la Jehova kan n’i ka ɲi ka desizɔnbaw ta. Nka desizɔn tɔɔw la do? A kɔrɔtanin lo kosɔbɛ i k’i jigi la Jehova kan n’i be desizɔnw tara hali koo nunu na: ɲɛnagwɛkow, baloɲini baara ani n’i be laɲinitaw latigɛra. Kana i jigi la i yɛrɛ ka hakilitigiya kan. A ɲini k’a lɔn Bibulu ka sariyakolo minw ɲɛsinna i ka koo ma ani koow kɛ ka kɛɲɛ n’o ye (Talenw 3:5, 6). N’i b’o kɛ, i bena Jehova dusu diya ani kafoden tɔɔw bena to k’i bonya.—1 Timote 4:12 kalan.

15. Ka kɛɲɛ ni 2 Tilew Kibaru 18:1-3; 19:2 ye, masacɛ Zozafati ye fili jumanw lo kɛ?

¹⁵ Tiɲɛn lo ko i dafanin tɛ i ko an kelen kelen bɛɛ. O kama, i bena filiw kɛ tuma dɔw la. Nka, o man ɲi k’i bali i k’i seko bɛɛ kɛ Jehova ka baara la. An ka masacɛ Zozafati ka koo lajɛ. A tun be ni jogo ɲuman caaman ye. A kanbele tuma na, “a y’a facɛ ka Ala le ɲini k’a ka sariyaw bato.” Ka fara o kan, a ye kuntigiw ci Zuda mara duguw la walisa u ka mɔgɔw kalan Jehova koo la (2 Til. Kib. 17:4, 7). Nka, Zozafati ye desizɔn kunntanw ta tuma dɔw la. Jehova ka lasigiden dɔ y’a ladi o desizɔn dɔ koo la (2 Tilew Kibaru 18:1-3; 19:2 kalan). I be kalan juman lo sɔrɔ Zozafati ka koo la?

16. I be kalan juman lo sɔrɔ Rajeev ka koo la?

¹⁶ Sɔn ladiliw ma ani u sira tagama. I ko kanbele caaman, n’a sɔrɔ a man nɔgɔ  i ma ka Jehova sago kɛ i ɲɛnako fɔlɔ ye. N’o lo, kana i fari faga. Miiri kanbele dɔ koo la min tɔgɔ Rajeev. A tun ye kanbelenin ye wagati min na, a miirila o la ani a ko: “Tuma dɔw la, n’ tun t’a lɔn n’ bena min kɛ n’ ka ɲɛnamaya kɔnɔ. I ko kanbelenin caaman, spɔr ni ɲɛnagwɛkow lo tun ka di n’ ye ka tɛmɛ lajɛnw ni waajuli kan.” Mun lo ye Rajeev dɛmɛ? Diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ ye ladiliw di a ma ni ɲumanya ye. Rajeev ko: “Bibulu ka sariyakolo min be sɔrɔ 1 Timote 4:8 kɔnɔ, a ye n’ dɛmɛ n’ miirila o kan koɲuman.” Rajeev tun majiginin lo minkɛ, a y’o ladili sira tagama ani koo minw tun kɔrɔtanin lo kosɔbɛ a fɛ, a ye jatiminɛ kɛ o koow la. A ko: “N’ ye laɲinitaw latigɛ n’ yɛrɛ ye Alako ta fan fɛ ani n’ y’o kɛ n’ ɲɛnako fɔlɔ ye.” Mun lo sɔrɔla o la? Rajeev y’a ɲɛfɔ ko: “Saan damanin o ladili sɔrɔnin kɔ, n’ ye saratiw dafa ka kɛ kɔrɔsigi ciden ye.”

17. Mɔgɔkɔrɔbaw be mun lo miiri kanbelew koo la minw be Jehova sago kɛra?

¹⁷ Kanbelew, aw minw be jɛn ni mɔgɔkɔrɔbaw ye ka Jehova sago kɛ “ni dusu kelen ye,” aw koo ka di u ye kosɔbɛ! (Sof. 3:9). Aw b’aw seko bɛɛ kɛ Jehova ka baara la ani aw b’o kɛ ni kisɛya ni dusudiya ye cogo min na, o ka di mɔgɔkɔrɔbaw ye. O y’a to aw koo diyara u ye.—1 Zan 2:14.

18. Ka kɛɲɛ ni Talenw 27:11 ye, kanbele minw be Jehova sago kɛ, a be mun lo miiri u koo la?

¹⁸ Balima kanbelew, aw kana ɲinɛ abada ko Jehova b’aw kanu ani ko a lanin b’aw la. A tun kɔnna k’a fɔ ko laban loonw na, kanbelew jamakulu bena sɔn k’u yɛrɛ di ale ka baara la (Zab. 110:1-3). A b’a lɔn ko a koo ka di aw ye ani ko aw b’a fɛ k’aw seko bɛɛ kɛ a ka baara la. O la, n’i ye kanbele ye, muɲu tɔɔw kɔrɔ ani muɲu i yɛrɛ kɔrɔ. N’i ye filiw kɛ, sɔn tɔɔw ka ladiliw n’u ka kololi ma ani a jati k’u bɔra Jehova lo yɔrɔ (Eburuw 12:6). I jija k’i ka kunkanbaaraw bɛɛ dafa. Min yɛrɛ kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, a ɲini k’i sankolola Faa dusu diya i ka kɛtaw bɛɛ la.—Talenw 27:11 kalan.