1-2. N te aro raa ae ti kona iai n toua mwini mwanekan Iesu? Taekina te kaikonaki.

IANGOIA bwa aongkoa ko mwananga ma raom tabeman n te kawai ae abwabwaki ae kakamaaku, ao e matenten te tino n te kawai. E kairingkami te tia kaira te kawai ae mwaatai. Ngke e mwananga ao e tane mwanekana i aon te tino. N tabetai ko a aki kona n nora te tia kaira te kawai aei, ma e aki nako nanom. Ko kataia n toua raoi mwini mwanekana, ngkoe ma naake raom!

² Ngkai Kristian ni koaua ngaira, ai aron ae ti mwananga naba n te kawai ae abwabwaki ae kakamaaku, ae taekan te aonnaba ae buakaka aei. Ma ti kakabwaiaaki bwa e katauraoa Iehova te tia kaira kawaira ae kororaoi ae Natina ae Iesu Kristo, ae ti kona n toua raoi mwini mwanekana. (1Bet. 2:21) Ni kaineti ma te boki teuana ae kabwarabwaraa te Baibara, e kabotaua ikai Betero Iesu ma te tia kaira te kawai. N aron te tia kaira te kawai ae tane mwanekana imwina, ao ai aron naba Iesu bwa e katuka mwanekana ae ti kona ni kakairi iai. Ti na rinanon titiraki aika tenua aika kaineti ma touani mwini mwanekana. Tera ae nanonaki n touani mwini mwanekana? E aera bwa ti riai ni karaoa anne? Ao ti na kangaa ni karaoia?

3. Tera ae nanonaki n touani mwini mwanekan temanna?

³ Tera ae nanonaki n touani mwini mwanekan temanna? N te Baibara ao te taeka ae “nakonako” ao ‘te wae’, n tabetai e kaineti ma te bwai ae e kakaraoia te aomata ni maiuna. (KBwaai 6:9; TaeRab. 4:26) Ana katoto te aomata are e kateia, e kona ni kabotauaki ma mwanekana ngkana e nakonako. Ngaia are touani  mwini mwanekan temanna, e nanonaki iai te kakairi n ana katoto ke n aroarona.

4. Tera ae nanonaki n touani mwini mwanekan Iesu?

⁴ Tera ae nanonaki ngkanne n touani mwini mwanekan Iesu? Ni kauarerekeana, e nanonaki iai te kakairi n ana katoto. N te kibu are aana atun te kaongora aei, ao te abotoro Betero e taekina ana katoto ae raoiroi Iesu ni kaineti ma nanomwaakana i aan te rawawata. Ma e ngae n anne, a boni bati riki baika ti kona ni kakairi iai iroun Iesu. (1Bet. 2:18-25) Ni koauana, ti bon riai ni kakairi ni maiun Iesu, ae taekani baike e taekin ao baike e karaoi.

5. A kona aomata aika aki kororaoi ni kakairi n ana katoto Iesu n te aro ae kororaoi? Kabwarabwaraa.

⁵ Ngkai aomata aika ti aki kororaoi ngaira, ti boni kona ni kakairi n ana katoto Iesu? Eng, ti konaa. Ti na bon aki kona n toua mwini mwanekan Iesu n te aro ae kororaoi. Ma ngkana ti kabanea ara konaa n toua raoi mwini mwanekana e ngae ngke ti aki kororaoi, ti bon ongeaba iai n ana taeka te abotoro Ioane aikai: “Nakonako naba n aron are e nakonako iai [Iesu].”​—1Ioa. 2:6.

6-7. E aera ngkai touani mwini mwanekan Iesu e na kaanira riki ma Iehova?

⁶ Touani mwini mwanekan Iesu e na kaanira riki ma Iehova. E aera bwa ti kona n taekina anne? Te moan, e katea te katoto ae tamaroa Iesu ibukin te aroaro ni maiu ae kakukureia te Atua. (Ioa. 8:29) Ngaia are ngkana ti toua mwini mwanekan Iesu, ti na boni kakukureia Iehova. Ao ti kona ni kakoauaa raoi bwa Tamara are i karawa, e na boni kaania te koraki ake a kakorakoraia ni kan riki bwa raoraona.​—Iak. 4:8.

⁷ Te kauoua, e katotonga Tamana Iesu n te aro ae kororaoi. Anne bukina ae e kona iai ni kangai: “Ane e a tia n norai ao e a tia naba n nora te Tama.” (Ioa. 14:9) Ti kona ni kakairi n  aroaron Iesu ao n arona nakoia aomata. N te katoto, e nanoangaa te rebera temanna, e kaota te atataiaomata nakon te aine ae korakora aorakina, ao e nanoangaiia naake a mate aia utu. Ngkana ti katotonga Iesu, ti a boni katotonga naba iai Iehova. (Mareko 1:40, 41; 5:25-34; Ioa. 11:33-35) Ao ngkana ti kakairi iroun Iehova, ti a kaaniaki riki iai ma ngaia.

8. Kabwarabwaraa bwa e aera ngkai touani mwini mwanekan Iesu e na buokira n “tokanikai” i aoia kaain te aonnaba.

⁸ Touani mwini mwanekan Iesu e na buokira bwa ti na aki katikakinako n ana waaki te aonnaba ae buakaka aei. N ana kabanea n tairiki Iesu i aon te aba, e a kona n taekina aei: “I a tia n tokanikai i aoia kaain te aonnaba.” (Ioa. 16:33) Te bwai ae e nanonna, bwa e aki kariaia bwa e na rotaki n aia iango kaain te aonnaba, baike a uaiakin, ao aia mwakuri. E bon iaiangoa riki Iesu bukin rokona i aon te aba, bwa e na katabua aran Iehova. Ma tera arora ngaira? N te aonnaba aei, a bati baika ti kona ni katabetabeaki iai, ma ngkana ti kaatuua ara iango i aoni karaoan nanon Iehova n aron Iesu, ti na bon “tokanikai” naba i aoia kaain te aonnaba.​—1Ioa. 5:5.

9. Tera ae ti riai ni karaoia bwa ti aonga n teimatoa n toua te kawai nakon te maiu are aki toki?

⁹ Touani mwini mwanekan Iesu e karekea te maiu are aki toki. Ngke e titiraki te rorobuaka n ataei ae kaubwai bwa tera ae e riai ni karaoia ibukini karekean te maiu are aki toki, e kaeka Iesu ni kangai: “Nakomai riiki bwa te tia rimwiu.” (Mat. 19:16-21) Ma e taku Iesu nakoia I-Iutaia tabeman ake a aki kakoauaa ae te Kristo ngaia: “Au tiibu . . . a irirai. I angania te maiu are aki toki.” (Ioa. 10:24-29) E taekinna Iesu nakon Nikotemo bwa “ane e onimakinna” ao “e na reke irouna te maiu are aki toki.” Boni kaain te Tanirim teuaei ao e kan ongora riki taekan ana angareirei Iesu. (Ioa. 3:16) Ti kaota onimakinan Iesu ngkana ti maiuakina ana reirei, ao ni kakairi n ana katoto. Ni karaoan anne, ti a teimatoa n toua te kawai ae tiki nakon te maiu are aki toki.​—Mat. 7:14.

10. Tera ae irekereke ma karikirakean ‘ataakin’ Iesu? (Ioa. 17:3)

¹⁰ Imwain ae ti kona n toua raoi mwini mwanekan Iesu, ti riai moa n ataia. (Wareka Ioane 17:3.) ‘Ataakin’ Iesu bon te mwakuri ae riai n teimatoa karaoana. Ti riai ni karikirakea kinaakina man arora n reiakin aroarona, ana iango, ao kaetieti ake e maiuakin. N aki ongeia bwa ai maanra ngaira n te onimaki, ma ti riai n teimatoa ni karekea ataakin Iehova ma Natina.

11. Tera ae kaotaki n Euangkerio ake aua?

¹¹ Ibukini buokara ni karekea ataakin Natina, e katauraoi Iehova Euangkerio ake aua n ana Taeka. Iai n taian Euangkerio rongorongoni maiun Iesu ma ana mwakuri ni minita. A kaotaki iai baike e taekin Iesu, baike e karaoi, ao  ana namakin. A buokira booki aika aua aikai ni “kaatuua iangoan” ana katoto Iesu. (Ebera 12:3) A kaotaki iai mwanekan Iesu. Ngaia are man neneran Euangkerio aikai, ti a kona riki iai ni kinaa Iesu. Ao ngkanne, ti a kona n toua raoi mwini mwanekana.

12. Ti na kangaa ni kakabwaiaaki raoi man taian Euangkerio?

¹² Ngkana ti na kakabwaiaaki raoi man taian Euangkerio, ti riai ni karaoa ae bati riki nakon tii warekana. Ti riai ni karekea ara tai n ukeuke raoi iai, ao ni kananoa ara iango i aona. (Kabotaua ma Iotua 1:8, te kabwarabwara mai nano.) Ti na maroroakin aanga aika uoua, aika kona ni buokira ni kananoi ara iango i aon taian Euangkerio, ao ni maiuakin rongorongo ake iai.

13. Ko na kangaa ni kataamneia te rongorongo are n te Euangkerio?

¹³ Te moan, kataamneia te rongorongo are n te Euangkerio. Kabongana am iango bwa ko aonga ni kona n nora te baere riki, n ongo, ao n namakinna. Ibukini buokam ni karaoa anne, karaoa am kakaae ni booki ake a katauraoaki n ana botaki Iehova. Nenera bwaninin te rongorongo i aon te baere ko warekia, ae taekani baike a riki mai mwaina ke baike a riki imwina. Kakaaei riki taekaia aomata ke taabo ake a taekinaki n te rongorongo. Kabotaua te baere ko warekia ma te rongorongo ae aekan naba anne ae koreaki n te Euangkerio are teuana. N tabetai ao te tia korea te Euangkerio temanna, e korei rongorongo aika e aki korei are temanna.

14-15. Ti na kangaa ni maiuakin rongorongo ake n te Euangkerio?

¹⁴ Te kauoua, maiuakin rongorongo ake n te Euangkerio. (Ioa. 13:17) Imwin neneran te rongorongo teuana n te Euangkerio, titirakiniko ni kangai: ‘Iai reireiau man te rongorongo aei ae I kona ni maiuakinna? N na kangaa ni kamanena te rongorongo aei ni buoka iai temanna?’ Kataia n iangoa te aomata temanna, ao n te tai ae riai tibwaa nakoina reireiam anne ma te tangira.

¹⁵ Ti na nora te katoto ae ti kona iai ni kamanenai aanga aika uoua aikai. Ti na nenera  rongorongon te aine ae kainnano ae e a tia ni mate buuna, are e noria Iesu n te tembora.

16. Kabwarabwaraa te baere riki ni Mareko 12:41.

¹⁶ Kataamneia te rongorongo. (Wareka Mareko 12:41.) Iangoa te baere riki. Te tai aei bon Nitian 11, 33 C.E., tabebong imwaini maten Iesu. E bane ana tai Iesu n angareirei n te tembora n te bong anne. A teimatoa ni kaitaraa mataniwi n te Aro. Imwain anne, a titirakinna tabeman bwa e reke ia mwaakana ni kairiri. Ao ake tabeman a tabeki titiraki nakoina ake a iangoia bwa e aki kona ni kaekai. (Mareko 11:27-33; 12:13-34) E a nako ngkai Iesu nakon iteran te tembora teuana ae Aia Katawanang Aine. Ikai are e kona iai n nori taiani nne ni mwane i rarikin te oo. E tekateka ao e tataraiia aomata ake a kabwakai aia bwaintangira n taiani nne ni mwane aikai. E noriia aomata aika kaubwai ni kabwakai aia mwane aika bati. E bae n tekateka n te tabo ae uakaan, n te aro are e a ongongo bwakabwakan taiani mwane n te nne ni mwane.

17. Tera are e karaoia te aine ae e a tia ni mate buuna are taekinaki ni Mareko 12:42?

¹⁷ Wareka Mareko 12:42. Imwina riki ao Iesu e a nora te aine temanna. Bon “te aine ae kainnano ae e a tia ni mate buuna.” (Ruka 21:2) E rangi ni kangaanga karekeani maiuna. E aki tau naba ana mwane ibukini karekeani baike e kainnanoi. Ma e ngae n anne, e nakon teuana mai buakon taiani nne ni mwane, ao e karaurau ni karina uoua te maibibi. Tao bon akea ae e ongo bwakabwakan ana mwane akanne. Ma Iesu e ataa mwaitin are e kabwakaa neiei bwa uoua te rebeta, ae te mwane ae rangi n uarereke kanoana n te tai anne. E aki tau naba te mwaiti anne ibukini kabooan temanna te tibaaro, ae te mannikiba ae te kabanea ni boraoi ae kakaboonakoaki bwa te amwarake.

18. Ni kaineti ma Mareko 12:​43, 44, tera are e taekinna Iesu ibukin ana bwaintangira te aine are e a tia ni mate buuna?

¹⁸ Wareka Mareko 12:43, 44. E rangi n anaaki nanon Iesu iroun te aine ae e a tia ni mate buuna aei. Ngaia are e weteiia taan rimwina, e kotea neiei nakoia, ao e taku: “E kabwakaa ae bati riki te aine ae maiu ni kainnano ae e a tia ni mate buuna aei nakoia te koraki ni kabane.” E kabwarabwaraa ni kangai: “A bane ni kabwakai aia mwane [moarara riki naake a kaubwai] mai buakon rakani kaubwaia, ma e kabwakaa neiei mai buakoni kainnanona, ao e anga ana bwai ni kabane ae booni maiuna.” Ngke e karaoa anne neiei n te bong anne, e bon onimakina Iehova bwa e na tabeakinna.​—TaiAre. 26:3.

19. Tera reireiara ae kakawaki man ana taeka Iesu ibukin te aine ae kainnano are e a tia ni mate buuna?

¹⁹ Maiuakina te rongorongo. Titirakiniko ni kangai, ‘Tera reireiau man ana taeka Iesu ibukin te aine ae e a tia ni mate buuna aei?’ Iangoa te aine anne. E boni bae n tangiria bwa e na anga riki ae bati nakon Iehova. Ma e ngae n anne, e boni karaoa are e konaa. E angan Iehova ana kabanea n tamaroa. Ao e ataia Iesu ae e rangi ni kakawaki ana bwaintangira neiei iroun Tamana. Aio ngkanne reireiara ae kakawaki: E kukurei Iehova ngkana ti anganna ara kabanea n tamaroa, ae taekan ara beku ibukina ma nanora ni kabane ao maiura ni kabane. (Mat. 22:37; IKoro. 3:23) E kukurei Iehova ngkana e norira bwa ti karaoa ara kabanea ni konaa! E kaineti te boto n reirei anne ma ara tai ao korakorara are ti kabanea ibukin ara taromauri, n aron ara mwakuri ni minita ao kaeani bobotaki.

20. Ko na kangaa ni maiuakina te reirei ae reke man rongorongon te aine ae e a tia ni mate buuna? Taekina te katoto.

²⁰ Ko na kangaa ni maiuakina te reirei man rongorongon te aine are e a tia ni mate buuna?  Kataia n iangoiia naake a kainnanoa karauan nanoia bwa e boni kukurei Iehova n aia kakorakora. N te katoto, iai te tari te aine ae e a kara ae tao e a namakinna bwa ai akea bongana ngkai e a aki tau marurungina ao korakorana ni karaoa ae bati n te mwakuri ni minita n aron are mai mwaina? Ke ko kona n iangoa te tari te mwaane ae wenemaan aorakina ae kammaraki, ao e a bwara nanona ibukina bwa e a aki kona ni kaei bobotaki nako? Buokiia taari akanne n taekina nakoia te taeka ae “raoiroi ae e na kateimatoa te aba.” (IEbe. 4:29) Tibwaa nakoia te reirei ae kaunganano are ti karekea man rongorongon te aine ae kainnano ae e a tia ni mate buuna. A kona ni kauringaki n am taeka aika kaungaunga bwa e boni kukurei Iehova ngkana ti anganna ara kabanea ni konaa. (TaeRab. 15:23; 1Tet. 5:11) Ngkana ko kamoamoaia tabemwaang ibukini karaoan aia kabanea ni konaa nakon Iehova e ngae ngke e taraa n uarereke, ko bon toua raoi iai mwini mwanekan Iesu.

21. Tera ae ko motinnanoia bwa ko na karaoia?

²¹ Ai kakaitaura ngaira ngkai a rangi ni bati rongorongoni maiun Iesu n taian Euangkerio, ike ti a kona iai ni kakairi irouna ao n toua raoi mwini mwanekana! E aera bwa ko aki karaoa am ukeuke n reirei, ke am Taromauri n Utu i aon taian Euangkerio aikai? Ti bia uringnga ae ngkana ti na kakabwaiaaki raoi man ara ukeuke n reirei anne, ti riai ni kataamneia te rongorongo ao ni maiuakinna. Ma irarikin ae ti na kakairi ni baike e karaoi Iesu, ti riai naba n ongeaba ni baike e taekin. N te kaongora are imwina, ti na nori reireiara aika ti kona ni karekei man ana kabanea n taeka Iesu imwaini matena.