1-2. Txhamusela ati Jesu a nga ti ka tona mbimo yi a nga womba mapswi o gwita a di hafuhi ni kufa.

I TI mitshikari ya 14 ka Nisani ya 33 E.C. Jesu a lumbetilwe wugevenga, e xaniswa, e ruketelwa e tshumela e gogotelwa ka phande ya xanisa. Alakanya mbimo yi sipikiri si nga ti nyakapfela manzani ni mikondoni kwakwe! A txi pfa kupanda ngutu aha ko ti mukaratela kuwomba-womba hambi kuhefemula. Hambiketo a ti ni timhaka ta lisima ngutu ati a nga ti lava kuwomba.

² Konku he bhule ngu mapswi o gwita aya Jesu a nga womba a di ha ka phande ya xanisa a di hafuhi ni kufa, ni tigondo ati hi nga ti gondako ka mapswi oneyo. Ngu mapswi mamwani hi la kuwomba tiya: ‘He mu engiseni.’—Mat. 17:5.

3. Ti woneka nga Jesu a ti womba va mani mbimo yi nga khene: “Tata, va divalele?”

³ Jesu a txi lava kuwomba txani ngu mapswi oneyo? Mbimo yi a nga ti ka phande ya xanisa, Jesu a khongete atxi: “Tata, va divalele.” Kudivalelwa va mani? Hi mana xamulo ka mapswi aya ma londiselako: “Kha va ti zivi ati va ti mahako.” (Luka 23:33, 34) Ti woneka nga Jesu a ti womba masotxhwa a Varoma aya ma nga ti m’gogotete ka phande ya xanisa. Vona va si tizivi to ene i ti mani. Ti nga maha kambe a ti womba mabutho aya ma nga ti ema ni mhaka yo ana dawe, aya ma nga gwita me kombisa likholo kwakwe. (Mith. 2:36-38) Hambiku Jesu a nga ti sa fanelwa ngu kudawa, ene kha henya mwendo kuleka kudivalela  ava va nga ti m’xanisa. (1 Pedro 2:23) Kuhambana nito, ene a kombete Jehovha ti to e va divalela.

4. Hi nga gonda txani ka txikombiso txa Jesu txo divalela ava va nga mu xanisa?

⁴ Hi gonda txani ka mapswi a Jesu? Kufana ni Jesu nathu hi lava kudivalela vamwani. (Vakl. 3:13) Maxaka athu ni vathu vamwani va nga hi kaneta ngu ku va si pfisisiko ati hi ti kholwako ni ti hi hanyisako tona. Vona va nga hemba, ve hi poyilela masoni ka vathu, ve vharulela mabhuku athu hambi ku hi peka. Hahanze ko zumba hi di henyile, hi nga kombela Jehovha ti to e gwesa timbilu tawe kasiku ditshiku dimwani ve gonda ditshuri. (Mat. 5:44, 45) Mbimo yimwani ti nga karata kudivalela, ngutu-ngutu va txi hi dyisa khurula. Kambe ngako hi txo zumba ma di kwete ngathu hi no xupheka. Mwanathu mmwani wa txisikati a womba tiya: “Ni wona ti to kudivalela vamwani hi nga ti to no tumelana ni ti va nga ti maha ni ku kha ti wombi ti to no va leka ve ni londola. Kambe ti womba ti to no lava kuboxa.” (Mas. 37:8) Ngako hi txi divalela vamwani hi lava ku hi si zumbi hi txi xaniseka ngu to biha ati hi mahelwako.—Vaef. 4:31, 32.

5. Ngu tihi ati Jesu a nga thembisa tximwetxo ka sigevenga sile si nga ti gogotetwe kumweko ni nene? Ngu kutxani a di mahile txithembiso txonetxo?

⁵ Jesu a txi lava kuwomba txani ngu mapswi oneyo? Ku ti ni sigevenga simbidi asi si nga ti bethetwe hafuhi ni Jesu, ene ati ngu ha gari ka sona. Makhatoni sona si mu ruketete. (Mat. 27:44) Kambe ngu msana mmweyo wa sigevenga sile a ti sote. Ene a tumbute ti to Jesu a sa “wonha txilo.” (Luka 23:40, 41) Kuengetela keto, txigevenga txileya txi kombisile likholo ka ti to Jesu a ndina wuswa ka vakufa ni kutshumela eva mkoma. Ene a wombile tiya ka Jesu: “Jesu, ni alakanye, mbimo yi u no wulela Mfumoni kwako.” (Luka 23:42) Hi nga wona likholo ali a nga li kombisa! Se Jesu a to mu xamula atxi khene: “Kha ditshuri na kugela nyamsi ti to: U na va kumweko ni nani Paradiseni”, i si nga ka Mfumo wakwe. (Luka 23:43, NM) Wona ti to Jesu a mahile txithembiso txiya apune, kha nga rumisa. Aku a nga ti ti ziva ti to Tate wakwe a ni wuxinji ene a wombile mapswi aya ma nga ninga themba txigevenga txile txi nga ti hafuhi ni kufa.—Mas. 103:8.

6. Hi nga gonda txani ka mapswi aya Jesu a nga gela txigevenga?

⁶ Hi gonda txani ka mapswi a Jesu? Jesu a tekelela Tate wakwe ngu kuhetiseka. (Vaheb. 1:3) Jehovha a tiemisete ngutu ku hi divalela ni kukombisa wuxinji. Se ngako hi txi tisola ti txi huma mbiluni ngu to biha ati hi nga ti maha ni kukombisa likholo digandelo da Jesu Kristu hi na divalelwa. (1 Joh. 1:7) Vamwani ti nga va karatela kukholwa ti to Jehovha a nga va divalela sionho sawe asi va nga maha kale. Ngako u txi tipfa ngu nzila yoneyo alakanyisisa ngu tiya, Jesu a kombisile wuxinji ka txigevenga atxi txi ngo kombisa likholo ka mbimo yoneyo. Se kuwombwa txani ngu malanda o thembeka a Jehovha aya ma mahako ati ma nga ti kotako ti to me engisa sirumo sakwe!—Mas. 51:1; 1 Joh. 2:1, 2.

7. Ngu kuya ngu Johani 19:26, 27, ngu tihi ati Jesu a nga gela Mariya ni Johani? Ni ku ngu kutxani a di wombile tiya?

⁷ Jesu a txi lava kuwomba txani ngu mapswi oneyo? (Lera Johani 19:26, 27.) Jesu a ti lava ti to mame wakwe awu ti wonekako nga i ti noni ka mbimo yoneyo, e khatalelwa. Vananda vakwe va di mu khatalete ngu didhawa da  nyama. Kambe i mani a ndi no mu khatalela ngu didhawa da moya? Kha tingaho ti kombisako ti to vananda va Jesu se i ti vagondiswa ka mbimo yoneyo. Hambiketo, Johani i ti mpostoli awu a nga ti thembekile ni ku i ti mngana wa Jesu. Jesu a ti teka votshe ava va nga ti khozela Jehovha kota va mwayani kwakwe. (Mat. 12:46-50) Ngu toneto aku Jesu a nga ti ni lirando ngutu ngu mwamwakwe Mariya, a kombete Johani ku e mu khatalela a txi tsaniseka ti to a ndina mu khatalela ngu didhawa da moya. Jesu a gete atiya mame wakwe: “Mwanana wako ndiyo!” A tshumete e gela tiya Johani: “Mame wako ndiyo!” Kukhukhela ka ditshiku donedo Johani a ti ko nga mwanana wa Mariya e tshumela e mu khatalela  ku nga ova mame wakwe. Jesu a kombisile lirando lo tshima ka Mariya mame wakwe awu a nga m’khatalela kukhela hawananani kwakwe kala ka ditshiku di nga fa ngu dona ni ku mbimo yi a nga dawa ngu yona Mariya a ti tiho.

8. U nga gonda txani ka mapswi aya Jesu a nga gela Mariya ni Johani?

⁸ Hi gonda txani ka mapswi a Jesu? Wuxaka wu hi ku nawo ni vanathu mbwa hombe ngutu kupinda awu hi ku nawo ni maxaka athu. Maxaka athu ma hi kaneta mwendo ku hi tsukula, kambe Jesu a thembisile ti to ngako hi txi simama hi di thembekile ka Jehovha ni ka sengeletano Yakwe a na hi ninga so pinda asi hi nga luza. Vanathu mbananda, mbakoma, tindiya, mbamame ni va tate. (Marku 10:29, 30) U tipfisa kutxani ngu kupateka ka mwaya wuwa wa moya awu wu khozelako Jehovha dwe ngu wumwewo?—Vakl. 3:14; 1 Pedro 2:17.

9. Mapswi a Jesu aya ma ku ka Matewu 27:46 ma hi gondisa txani?

⁹ Jesu a txi lava kuwomba txani ngu mapswi oneyo? Mbimo yi Jesu a nga ti hafuhi ni kufa a kwangute a txi khene: “Txizimu txangu, Txizimu txangu, u ni lekete txani?” (Mat. 27:46) Bhiblia kha yi txhamuseli ti to ngu kutxani Jesu a di wombile tiya. Kambe alakanyisisa ngu ti hi nga ti gondako ka mapswi yawa. Kuva Jesu a di wombile mapswi yawa kuhetiseka wuprofeti awu wu ku ka dibhuku da Masalmo 22:1.  * Kuengetela keto mapswi yawa ma tiveka hakubasani ti to Jehovha a sa veka “diguma da kuvhikela” Mwanana wakwe. (Jobe 1:10, NM) Jesu a txi tipfisisa ti to Tate wakwe a ti mu tumelete ku e xaniswa ngu valala, kasiku e dukwa kala magwito. Kha ngaho wu a nga dukwa ngutu ha mafuni hawa kupinda Jesu. I singa eto dwe, mapswi yawa ma kombisa ti to Jesu va ti ko mu lumbeta, a sa maha txilo txa walo.

10. Hi nga gonda txani ka mapswi aya Jesu a nga gela Jehovha?

¹⁰ Hi gonda txani ka mapswi a Jesu? Hi nga gonda ti to kha ha fanela kurinzela ti to Jehovha e hi vhikela ka sotshe sikarato asi hi mananako naso asi si nga dukako likholo lathu. Kufana ni Jesu awu a nga ti emisela kudukwa nathu ha timisela hambi ti txi sunga ku hi dawa. (Mat. 16:24, 25) Kambe ha tsaniseka ti to Txizimu kha txi na mbi tumelela ku hi dukwa aha koza hi tanda kutsanisela. (1 Vak. 10:13) Timwani ati hi nga ti gondako ngu ti to hi nga xaniswa na hi sa maha txilo. (1 Pedro 2:19, 20) Ava va hi kanetako hi nga ti to vo hi xanisa ngu kuva hi di mahile to biha, kambe ngu ku hi si lumbiko ditiko diya ni ku hi fakazako ditshuri. (Joh. 17:14; 1 Pedro 4:15, 16) Jesu a txi ti pfisisa ti to ngu kutxani Jehovha a di tumelete ti to e xaniswa. Kuhambana ni nene malanda a Jehovha o thembeka ma nga tiwotisa ti to ngu kutxani Jehovha a di tumelete ku me xaniswa. (Hab. 1:3) Txizimu txathu txa wuxinji ni kutimisela txa tipfisisa ti to malanda oneyo hi nga ti to mo mbina likholo, kambe i nzila yawe yo kombela txivhuno kwakwe.—2 Vak. 1:3, 4.

11. Ngu kutxani Jesu a di wombile mapswi aya ma ku ka Johani 19:28?

¹¹ Jesu a txi lava kuwomba txani ngu mapswi oneyo? (Lera Johani 19:28.) Ngu kutxani Jesu a di wombile ti to: “Nina ni ditora”? Ene a mahile tiya “kufela kambe ku na tatiseka dipswi da Mibhalo”, i ku wuprofeti awu wu ku ka Masalmo 22:15, awu wu ku khene: “Mkolo  wangu wu omile kufana ni mraka wo hiwa ni lidimi langu li namarete mkanani kwangu.” I si ngeto dwe aku Jesu a nga ti ko xaniseka ka phande ya xanisa, ene a txi pfa ditora ngu ditshuri. Se a kombete ti to e tima ditora donedo.

12. Hi nga gonda txani ka mapswi a Jesu aya ma ku khene “ni na ni ditora”?

¹² Hi gonda txani ka mapswi a Jesu? Jesu kha ti wona i di wupweka kuwomba matipfelo akwe, nathu hi fanete kuwomba ati hi tipfisako tona. Mbimo yimwani hi nga sawula kwa mbi gela ati ti hi karatako. Kambe ngako hi txi wona ti to ku ni ati ti hi karatako kha hi na mbi ti lulamisa hi pune, kha ha fanela kuthava kukombela txivhuno ka vamwani. Ngu txikombiso ngako hi txi lwala mwendo hi di kumbile hi nga kombela mngana e hi yela txitolo mwendo e hi ninga male ya xapa. Ngako hi di godhote mwendo kuguma mtamo, hi nga womba txikarato txathu ka didhota mwendo mwanathu wu a nga vitwa ngu didhawa da moya kasi ku e womba mapswi a manene “aya ma no hi tsakisa”. (Mav. 12:25) Khumbula ti to vanathu va hi randa ni ku va ti lava ku hi vhuna “ngu mbimo ya xomulo.” (Mav. 17:17) Vanathu va nge tizivi ati ti hi karatako, ngu toneto ti lava hi va gela hi pune.

13. Ngu tihi ati ti nga hetiseka ngu ku Jesu a nga simama e thembeka kala e ya fa?

¹³ Jesu a txi lava kuwomba txani ngu mapswi oneyo? Ni minova ya 14 ka Nisani Jesu a kwangute atxi: “Totshe ti hetisekile.” (Joh. 19:30) Mapswi aya Jesu a nga womba a di hafuhi ni kufa ma kombisa ti to a ti ti ziva to a ti mahile totshe ati Jehovha a nga ti ti lavile kwakwe. Kuva Jesu a di simamile a di thembekile kala kufa kuhetisekile timhaka to tala. Yo khata ene a dhanisile Sathani ngu kutiveka hakubasani ti to m’hembi. Jesu a kombisile ti to m’thu wo hetiseka a nga simama a di thembekile hambi a txi dyiswa khurula ngu Sathani. Ya wumbidi, Jesu a ningete wutomi wakwe kota m’tirulo. Ngu toneto lifo lakwe li mahile ti koteka ti to vathu va kwa mbi hetiseka ve va ni wuxaka ni Txizimu, ni kuva ni lungelo yo hanya ngu ha ku si gumiko. Ya wuraru, Jesu a emete wukoma wa Jehovha.

14. Hi fanete kutiemisela kumaha txani ditshiku ni ditshiku? Txhamusela.

¹⁴ Hi gonda txani ka mapswi a Jesu? Hi fanete ku tiemisela kusimama hi di thembekile ditshiku ni ditshiku. Wona ati a nga womba mwanthu Maxwell Friend awu i nga ti m’gondisi wa Txikolwa txa Giliyadhi. Ka mtshangano wumwani wa txigava, mwanathu Friend a wombile tiya ka wombawombo wakwe mayelano ni kuthembeka: “Ditshiku dimwani ni dimwani hanya nga ndo gwita kukombisa to awe wa faneleka kuhanya ngu ha ku si ngako ni magwito.” He hanyeni ditshiku ni ditshiku nga ndo gwita kukombisa to ha thembeka. Se ngako ti txi lava hi dawa ngu kona ha ka likholo lathu, hi na tikota kugela tiya Jehovha hi txi: Jehovha , ani ni mahile ati ni nga tikota kasi ku ni kombisa kuthembeka ni ku kona Sathani, ni kuemela ditina dako.”

15. Ngu kuya ngu dibhuku da Luka 23:46, ngu kuhi kuthemba aku Jesu a nga ti nako?

¹⁵ Jesu a txi lava kuwomba txani ngu mapswi oneyo? (Lera Luka 23:46.) Jesu a si kanakani mbimo yi a nga khene: “Tata na ningela moya wangu manzani kwako.” Jesu a txi tiziva ti to wutomi wakwe wu ti manzani ka Jehovha, ni ku a txi tsaniseka ti to Tate wakwe a sina ku mu divala.

16. Hi gonda txani ka ti ti nga humelela Joshua wa 15 wa malembe?

 ¹⁶ Hi gonda txani ka mapswi a Jesu? Tiemisele kuveka wutomi wako manzani ka Jehovha. Ti to u maha toneto u fanete ku “themba ka MKOMA ngu yotshe mbilu yako.” (Mav. 3:5) Wona txikombiso txa Joshua, wa 15 wa malembe awu a nga ti ni malwati a hombe. Ene kha tumela kuthumwa ngu nzila ayi yi lwisanako ni milayo ya Txizimu. A di hafuhi ni kufa a gete tiya mame wakwe: Mama, ani ni vekile wutomi wangu manzani ka Jehovha. . . . ani na kugela tiya ni txi tsaniseka: Na tiziva ti to Jehovha a na ta ni wusa ka vakufa. Jehovha wa lera da mbiluni kwangu, wa tiziva ti to na mu randa ngu ditshuri.” * Mmwani ni mmwani kwathu a fanete ku ti wotisa tiya: ‘Ngako ti txo lava ni wonisana ni lifo ngu mhaka ya likholo langu, ina na veka wutomi wangu manzani ka Jehovha, ni kuthemba ti to ene a na ta ni khumbula?’

17-18. Ngu tihi ti hi nga ti gonda? (Wona dibhokiso adi di ku: “ U nga gonda txani ka mapswi o gwita a Jesu?.”)

¹⁷ Hi nga gonda to tala ka mapswi o gwita a Jesu! Ka ona hi khumbutisilwe ti to hi fanete kudivalela vamwani ni kutsaniseka ti to Jehovha nene a na hi divalela. I lungelo ya hombe kuva ka mwaya wa vanathu ava va nga ti emisela ku hi vhuna, kambe ngako hi txi lava txivhuno, hi fanete ku va gela. Athu ha tiziva ti to Jehovha a na hi vhuna ku hi tsanisela txiduko tximwani ni tximwani atxi hi no manana natxo. Hi tshumete hi wona lisima lo teka ditshiku dimwani ni dimwani nga ova ditshiku do gwita kasiku hi kombisa to hi thembekile ka Jehovha ni kutsaniseka to wutomi wathu wu vhikelekile manzani ka Jehovha.

¹⁸ Ngu ditshuri, mapswi aya Jesu a nga ma womba a di hafuhi ni kufa, a di ka phande ya xanisa ma hi gondisa to tala. Ngako hi txi thumisa ati hi nga gonda ka mapswi yawa, hi nava hi txi engisa mapswi a Jehovha aya nga womba mayelano ni mwanana wakwe aya ma ku: “Mu engiseni!”—Mat. 17:5.