1-2. Hokolola oinima oyo Jesus a popya meendjovo daye daxuuninwa ofimbo ina fya.

OSHA li efimbo lomutenya mo 14 Nisan 33 O.P. Konima eshi Jesus a lundilwa nokwa monika ondjo yaasho ina ninga, a shekwa nokwa hepekwa shinyanyalifa, okwa li a valelwa komuti womahepeko. Eembosha oda li da tyuula omake neemhadi daye. Onghedi omo a li ta fuda nosho yo eendjovo daye otadi ulike kutya okwa li mouyahame. Ashike nande ongaho, ka li ta dulu okukala a mwena, molwaashi okwa li e na okupopya oinima ya fimana.

² Natu ka kundafaneni eendjovo daJesus odo a li a popya eshi a li ta fi komuti womahepeko nosho yo oilihongomwa oyo hatu lihongo meendjovo daye. Oku shi popya noitya imwe, natu “mu udeni.” — Mat. 17:5.

3. Jesus okwa li ta popi kombinga yoolyelye eshi a ti: “Tate, va dimina po”?

³ Jesus okwa li a hala okutya ngahelipi? Eshi Jesus a li ta valelwa komuti womahepeko okwa li a ilikana ta ti: “Tate, va dimina po.” Oolyelye a hala va diminwe po? Eendjovo daye odo da shikula ko otadi tu kwafele tu mone kutya oolyelye. Okwa ti: “Kave shii eshi tava ningi.” (Luk. 23:33, 34) Jesus okwa li ta ulike kovakwaita vaRoma, ovo va li va valela eembosha meenyala nomeemhadi daye. Kava li ve shii kutya oye lyelye naanaa. Otashi dulika yo a li e na momadiladilo vamwe vomongudu ovo va li tava pula a dipawe, ndele lwanima ova ka ulika kutya ove na eitavelo muye. (Oil. 2:36-38) Jesus ka li a efa okuhenouyuki oko a li ta ningilwa ku mu handukife, ile a kwatele vamwe onghone. (1 Pet.  2:23) Ponhele yaasho, okwa li a pula opo ovo va li tave mu dipaa va diminwe po.

4. Oshike hatu lihongo kuJesus eshi a li ha dimine po nehalo liwa ovapataneki vaye?

⁴ Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus? Ngaashi Jesus, nafye otwa pumbwa okukala hatu dimine po ovanhu vakwetu nehalo liwa. (Kol. 3:13) Ovanhu vamwe, mwa kwatelwa novapambele vetu, otashi dulika ve tu pataneke, molwaashi vehe udite ko osho twa itavela nosho yo onghedi yetu yokukalamwenyo. Otashi dulika ve tu lundile, ve tu sheke moipafi yavamwe, va pombaule po oileshomwa yetu, ile ve tu ningile omatilifo oku tu hepeka palutu. Ponhele yoku va kwatela onghone, ohatu dulu okupula Jehova a pashule omesho avo, opo efiku limwe va mone oshili. (Mat. 5:44, 45) Omafimbo amwe, otashi dulika tu mone shidjuu okudimina po vamwe, unene tuu ngeenge okuhenouyuki oko twa ningilwa okwa kwata moiti. Ashike ohatu ke liyahameka fye vene ngeenge otwa efa ehandu nosho yo onghone i mene omidi momitima detu. Omumwameme umwe okwa ti: “Okudimina po vamwe inashi hala okutya onda panda osho va ningila nge, ile kutya onde va pitika va ningile osho va hala. Osha hala ashike kutya ohandi henuka oku va kwatela onghone.” (Eps. 37:8) Ngeenge twa dimine po vamwe ohashi tu kwafele tuha kale twa nyemata, omolwoinima ii oyo ve tu ningila. — Ef. 4:31, 32.

5. Jesus okwa udanekela omulumenhu omukolokoshi oo a valelwa pamwe naye eudaneko lilipi, nomolwashike a li a ninga ngaho?

⁵ Jesus okwa li a hala okutya ngahelipi? Jesus okwa li a valelwa pamwe novakolokoshi vavali. Potete, aveshe vavali ova li tave mu sheke. (Mat. 27:44) Ndele lwanima, umwe okwa li a lundulula omutima waye. Okwa li a fika pexulifodiladilo kutya Jesus “ina ninga sha sha puka.” (Luk. 23:40, 41) Omulumenhu oo okwa ulika yo kutya okwa itavela kutya Jesus ota ka nyumunwa koufi nota ka pangela e li ohamba. Okwa lombwela Omuxupifi, oo a li e li pokufya, ta ti: “Jesus, dimbulukwe nge ngeenge wa i mOuhamba woye.” (Luk. 23:42) Omulumenhu oo ka li tuu a ulika eitavelo la tongomana! Jesus okwe mu nyamukula ta ti: “Oshili ohandi ku lombwele nena eli, oto ka kala pamwe naame mOparadisa [ndele hamOuhamba].” (Luk. 23:43) Didilika kutya Jesus okwa li a udanekela omulumenhu oo eudaneko litunhula, ndele ina popya ashike meityo la mbwalangadja. Jesus okwa li a udanekela omulumenhu omukolokoshi, oo a li pokufya eteelelo litunhula, molwaashi okwa li e shii kutya Xe omunanghenda. — Eps. 103:8.

6. Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus odo a lombwela omukolokoshi?

⁶ Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus? Jesus okwa li a fa Xe filufilu. (Heb. 1:3) Jehova okwa halelela oku tu dimina po noku tu ulikila onghenda ngeenge otwe livele ombedi omolwoinima ii oyo twa ninga monakudiwa. Ote ke tu dimina po ngeenge otu na eitavelo mekuliloyambo laJesus Kristus. (1 Joh. 1:7) Vamwe otashi dulika va mone shidjuu okwiitavela kutya Jehova ota dulu oku va dimina po omanyono avo omonakudiwa. Ngeenge omafimbo amwe osho ho kala u udite ngaho, diladila kwaashi: Diva fimbo Jesus ina fya, okwa li a fila onghenda omulumenhu omukolokoshi, oo a li a ulika eitavelo pefimbo opo. Jehova ita ka fila tuu onghenda ovapiya vaye ovadiinini ovo hava ningi ngaashi tava dulu opo va dulike koipango yaye! — Eps. 51:1; 1 Joh. 2:1, 2.

7. Metwokumwe naJohannes 19:26, 27, Jesus okwa li a lombwela shike Maria naJohannes, nomolwashike a popila ngaho?

⁷ Jesus okwa li a hala okutya ngahelipi? (Lesha Johannes 19:26, 27.) Jesus okwa li te lipula naina, oo tashi dulika a li omufiyekadi pefimbo opo. Ovamwaina otashi dulika va li  have mu file oshisho palutu nosho yo painiwe. Ndele mbela olyelye a li te ke mu fila oshisho pamhepo? Kape na oumbangi oo tau ulike kutya ovamwaina vaJesus ova li va ninga ovahongwa vaye pefimbo opo. Ashike Johannes okwa li omuyapostoli omudiinini nokwa li umwe womookaume kaJesus kopofingo. Jesus okwa li a tala ko ovo hava longele Jehova ve li oukwaneumbo waye wopamhepo. (Mat. 12:46-50) Jesus okwa li e hole Maria nokwa li a hala okushilipaleka kutya ota ka filwa oshisho. Onghee okwa li a pula Johannes a file oshisho ina, molwaashi okwa li e shii kutya ote ke mu fila oshisho pamhepo. Jesus okwa lombwela ina ta ti: “Okudja paife oo ota ningi omonamati woye.” Opo nee okwa lombwela Johannes ta ti: “Okudja paife  oo ota ningi nyoko.” Okudja efiku olo, Johannes okwa kala onga omonamati waMaria, nokwa kala te mu file oshisho onga ina. Jesus ka li tuu a ulikila omukainhu oo ohole, oo a kala te mu file oshisho okudja kounona nokwa li ofika popepi naye pefyo laye!

8. Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus odo a lombwela Maria naJohannes?

⁸ Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus? Ekwatafano letu novamwatate novamwameme otali dulu okukala la kola li dule lovapambele vetu vopopepi. Ovapambele vetu otashi dulika ve tu pataneke, ile ve tu fiye po. Ashike Jesus okwa udaneka kutya ngeenge otwa kala ovadiinini kuJehova nokehangano laYe, ohatu ka ‘mona lwefele’ shi dulife osho twa kanifa. Vahapu otava ka ninga ovanamati vetu ovanahole, ovanakadona, oomeme, ile ootate. (Mark. 10:29, 30) Ou udite ngahelipi eshi u li oshitukulwa shoukwaneumbo wopamhepo, oo wa hanganifwa keitavelo nokohole yokuhola Jehova novanhu vakwetu? — Kol. 3:14; 1 Pet. 2:17.

9. Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus odo tadi hangwa muMateus 27:46?

⁹ Jesus okwa li a hala okutya ngahelipi? Diva fimbo Jesus ina fya okwa ingida ta ti: “Kalunga kange, Kalunga kange, omolwashike wa ekela nge shi?” (Mat. 27:46) Ombiibeli inai popya kutya omolwashike Jesus a popila eendjovo odo. Natu tale kutya oshike hatu lihongo meendjovo odo. Oshinima shimwe oshosho kutya, eshi Jesus a popya eendjovo odo, okwa li ta wanifa po exunganeko olo tali hangwa mEpsalme 22:1. * Shikwao vali, eendjovo odo otadi ulike kutya Jehova ka li a “amena keembinga adishe” Omona waye. (Job 1:10) Jesus okwa li e shii kutya Xe okwe mu efela momake ovatondi vaye, opo a dule okuyelekwa fiyo omefyo. Kape na omunhu a yelekwa monghedi ya tya ngaho. Eendjovo odo otadi ulike kutya Jesus ka li e na ondjo yoku mu dipaifa.

10. Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus odo a lombwela Xe?

¹⁰ Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus? Oshilihongomwa shimwe oshosho kutya katu na okuteelela Jehova e tu amene komashongo oo taa yeleke eitavelo letu. Ngaashi ashike Jesus a li a yelekwa fiyo omefyo, nafye otwa pumbwa okukanyatela oudiinini wetu fiyo omefyo. (Mat. 16:24, 25) Ashike ohatu dulu okukala noushili kutya Kalunga ite ke tu efa tu yelekwe neyeleko li dule eenghono detu. (1 Kor. 10:13) Oshilihongomwa shikwao oshosho kutya nafye ohatu dulu okuningilwa okuhenouyuki ngaashi Jesus. (1 Pet. 2:19, 20) Ihatu patanekwa molwaashi ngeno twa ninga sha sha puka, ndele omolwaashi tuhe li oshitukulwa shounyuni nohatu udifa oshili. (Joh. 17:14; 1 Pet. 4:15, 16) Jesus okwa li e shii kutya omolwashike Jehova e mu efa a mone oixuna. Mepingafano naasho, ovapiya vaJehova ovadiinini, ovo hava kala va wililwa po omafimbo amwe, ohava kala tave lipula kutya omolwashike Jehova a efa va ningilwe oinima yonhumba. (Hab. 1:3) Molwaashi Kalunga oku na onghenda nomulididimiki, oku shii kutya ovapiya vaye ove na eitavelo. Ova pumbwa ashike ehekeleko olo hali di kuye. — 2 Kor. 1:3, 4.

11. Omolwashike Jesus a popya eendjovo odo tadi hangwa muJohannes 19:28?

¹¹ Jesus okwa li a hala okutya ngahelipi? (Lesha Johannes 19:28.) Omolwashike Jesus a ti kutya: “Onda fya enota”? Okwa popya ngaho “opo omushangwa u wanifwe,” sha hala kutya exunganeko olo tali hangwa mEpsalme 22:15, olo tali ti: “Eenghono dange oda kukutila mo da fa oshikangwa, nelaka lange ola kanyatela moshihokohoko.” Jesus oku na okukala a li a  fya enota konima eshi a mona oixuna aishe, mwa kwatelwa ouyehame wokomuti womahepeko. Okwa li a pumbwa sha osho tashi mu kufa enota.

12. Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus odo tadi ti: “Onda fya enota”?

¹² Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus? Jesus okwa ulika kutya ngeenge omunhu ta holola omaliudo aye itashi ti kutya oku na ounghundi. Nafye ohatu holola nghee tu udite. Luhapu otu hole okulombwela vamwe osho twa pumbwa. Ashike ngeenge otwe lihange monghalo idjuu, inatu ongaonga okupula vamwe ve tu kwafele. Pashihopaenenwa, ngeenge otu li ovanamido, ile tuhe na oukolele ohatu dulu okupula kaume ketu e tu twale keefitola, ile kundokotola. Ngeenge otwa teka omukumo, ohatu dulu okulombwela omukulunhuongalo, ile kaume ketu oo a pyokoka pamhepo nghee tu udite. Ile a kundafane nafye “ondjovo yehekeleko,” oyo tai tu pameke. (Omayel. 12:25) Kala u shii kutya ovamwatate novamwameme ove tu hole nova hala oku tu kwafela “moluhepo,” ile tu tye momafimbo madjuu. (Omayel. 17:17) Ashike kave shii osho shi li momadiladilo etu. Kave shii ngeenge otwa pumbwa ekwafo, onghee otwa pumbwa oku va lombwela.

13. Jesus okwa wanifa po shike eshi a kanyatela oudiinini waye fiyo omefyo?

¹³ Jesus okwa li a hala okutya ngahelipi? Lwoponhatu yomutenya lwaapo, mo 14 Nisan, Jesus okwa li a ingida ta ti: “Osha wanifwa.” (Joh. 19:30) Fimbo Jesus ina fya okwa li e shii kutya okwa longa ashishe osho Jehova a li a teelela a ninge. Jesus okwa wanifa po oinima yonhumba, eshi a kanyatela oudiinini waye fiyo omefyo. Shotete, okwa ulika kutya Satana omunaipupulu. Jesus okwa ulika kutya omunhu a wanenena ota dulu okukanyatela oudiinini waye kashi na nee mbudi kutya Satana ota kendabala okuninga shike. Oshitivali, Jesus okwa yandja omwenyo waye u li ekulilo. Omwenyo waye oo a yandja owe shi ningifa tashi shiiva opo ovanhu inava wanenena va kale ovayuki pataleko laKalunga. Owe shi ninga tashi shiiva opo va ka kale nomwenyo fiyo alushe. Oshititatu, Jesus okwa ulika kutya Jehova oku li omupangeli omuyuki nokwa yelifa edina laXe komalundilo.

14. Efiku keshe otu na okukala twa tokola toko okuninga shike? Shi yelifa.

¹⁴ Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus? Otu na okukala twa kanyatela oudiinini wetu efiku keshe. Diladila osho omumwatate Maxwell Friend a popya, oo a kala omuhongi kOfikola yOmbiibeli yoWatchtower yaGilead. Poshoongalele shimwe shopaiwana, omumwatate Friend okwa popya moshipopiwa shaye shi na sha noudiinini a ti: “Oshinima osho wa hala okuninga, ile okupopya nena, ino teelela u shi ninge mongula. Mbela ou shii ngeenge mongula omutwe ou li kumwe nofingo? Efiku keshe li tala ko laxuuninwa lokukalamwenyo kwoye lokuulika oudiinini woye.” Onghee hano, natu kale hatu tale ko efiku keshe li li omhito yaxuuninwa yokuulika oudiinini wetu. Opo nee ngeenge otwa ka hangwa kefyo, ohatu ka dula okupopya hatu ti: “Jehova, onda ninga ngaashi handi dulu opo ndi kanyatele oudiinini wange. Onda ulike kutya Satana omunaipupulu, nonda yapulifa edina loye nounamapangelo woye.”

15. Metwokumwe naLukas 23:46, Jesus okwa li e na oushili ulipi?

¹⁵ Jesus okwa li a hala okutya ngahelipi? (Lesha Lukas 23:46.) Jesus okwa li a popya e na elineekelo la kola a ti: “Tate, omwenyo wange ohandi u yandje momake oye.” Jesus okwa li e shii kutya onakwiiwa yaye oye likolelela kuJehova. Okwa li yo e na oushili kutya Xe ote ke mu dimbuluka.

16. Oshike we lihonga moshimoniwa shOndombwedi yomido 15?

 ¹⁶ Oshike hatu lihongo meendjovo daJesus? Kala omudiinini kuJehova nonande omwenyo woye ou li moshiponga. Opo u dule okuninga ngaho, kala we ‘lineekela Omwene nomutima woye aushe.’ (Omayel. 3:5) Diladila koshihopaenenwa shaJoshua, Ondombwedi oyo ya li i na omido 15 nokwa li e na omukifi wa kwata moiti. Okwa li a anya ouhaku keshe oo tau nyono omhango yaKalunga. Okwa lombwela ina ofimbo ina fya ta ti: “Meme, ondi li momake aJehova. . . . Ohandi ku lombwele ndihe na omalimbililo, molwaashi ondi na oushili kutya Jehova ota ka nyumuna nge. Oku shii omadiladilo nomaliudo ange. Ondi hole Jehova neenghono.” Keshe umwe womufye ota dulu okulipula kutya: ‘Ngeenge onda ka shakeneka onghalo oyo tai yeleke eitavelo lange, mbela ohandi ka kala ngoo omudiinini kuJehova nokukala nelineekelo kutya ota ka dimbuluka nge?’

17-18. Oilihongomwa ilipi twe lihonga? (Tala yo oshimhungu “ Osho hatu lihongo mEendjovo daJesus daxuuninwa.”)

¹⁷ Oyo kai fi tuu oilihongomwa ya fimana oyo hatu lihongo meendjovo daJesus daxuuninwa! Otwa dimbulukifwa kutya osha fimana okudimina po vamwe nokukala tu na elineekelo kutya Jehova ote ke tu dimina po. Oshi li oufembanghenda okukala tu na oukwaneumbo wopamhepo, ovamwatate novamwameme, ovo ve lilongekida oku tu kwafela. Ngeenge otwa pumbwa ekwafo, katu na okuninga kafilu kenyenye, ovanhu ove shii la popi, ndele kave shii la mwena. Otu na oushili kutya Jehova ote ke tu kwafela tu lididimikile eyeleko keshe olo hatu ka shakeneka. Osha fimana okutala ko efiku keshe li li laxuuninwa mokukalamwenyo kwetu lokuulika oudiinini, tu na elineekelo kutya otu li meameno, momake aJehova.

¹⁸ Oshoshili kutya eendjovo daJesus daxuuninwa eshi a li ta fi komuti odi na eityo. Ngeenge otwa tula moilonga oilihongomwa oyo twe lihonga, ohatu ka dulika keendjovo daJehova odo a popya shi na sha nOmona waye a ti: “Mu udeni.” — Mat. 17:5.