Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA KUFUNDA 15

Byo Tufunjilako ku Byambo Byapeleleko Byaambile Yesu

Byo Tufunjilako ku Byambo Byapeleleko Byaambile Yesu

“Uno ye Mwanami ye natemwa, mo mmwena lusekelo. Mumvwinai.”—MAT. 17:5.

LWIMBO 17 “Naswa”

BIJI MU UNO MUTWE *

1-2. Lumbululai bintu byo byajinga kimye Yesu kyo aambile byambo byanji byapeleleko saka akiji muntu.

PAJINGA pa Kitanu mute, pa Nisanyi 14, mu 33 C.E. Yesu bamupelemo mambo a bubela ne kumuzhachisha na mambo o abujile kulenga, kabiji bamubilenga kapunyi, kumumanyika apa bino ne kupopa pa kichi kya lumanamo. Bapopele misumali mu maboko ne maulu anji. Byakolelenga bingi pa kuba’mba apeme ne kwamba. Bino wibikileko kwamba mambo wajinga na byambo byanema bingi byo afwainwe kwamba.

2 Twayai twisambe pa byambo byaambile Yesu kimye kyo afwilenga pa kichi kya lumanamo ne mafunjisho o twakonsha kufunjilako. Mu ñambilo ikwabo, twayai ‘tumumvwine.’—Mat. 17:5.

“TATA, BALEKELAIKO MAMBO”

3. Bañanyi Yesu bo aambilengapo byo aambile’mba: “Tata, balekelaiko mambo”?

3 Yesu waambile’mba ka? Yesu byo bamupopeletu pa kichi, walombele’mba: “Tata, balekelaiko mambo.” Kulekelako mambo bañanyi? Byambo byalondelapo byaambile Yesu bitukwasha kuyuka bantu bo aambilengapo. Waambile’mba: “Kechi bayuka kyo babena kuba ne.” (Luka 23:33, 34) Kyamweka Yesu waambilenga pa bashilikale bena Loma bamupopelenga misumali mu maboko ne maulu anji. Kechi bamuyukile Yesu ne. Kabiji wafwainwa waambilenga ne pa jibumba ja bantu jakebeshe kuba’mba bamwipaye bino kulutwe bamwitabijile. (Byu. 2:36-38) Yesu kechi waswishishe nshiji yo bamubile kumulengela kuzhingila ne kukana kulekelako mambo bano bantu bamumanyikilenga ne. (1 Pe. 2:23) Pakuba walombele Yehoba kuba’mba alekeleko mambo bantu bamwipayile.

4. Twakonsha kufunjilako ka kwi Yesu byo alekejileko mambo balwanyi banji?

4 Twakonsha kufunjilako ka ku byambo byaambile Yesu? Byonka byaubile Yesu, ne atweba twafwainwa kulekelangako bakwetu mambo. (Kolo. 3:13) Bantu bamo, kubikapotu ne balongo betu bakonsha kwitwimena ku ntundwa na mambo a kuba’mba kechi bayuka bintu byo twaitabilamo ne byo twikala ne. Bakonsha kwitubepela, kwitambila byambo byatama pa meso a bantu, konauna mabuku etu, nangwatu kukeba kwitupuma ne kwitukozha. Kechi twafwainwa kuzhingila ne, bino twafwainwa kulomba Yehoba kuba’mba akwashe boba betukanya kwingijila Lesa kuswa bukine. (Mat. 5:44, 45) Bimye bimo, kyakonsha kwitukatazha kulekelako bantu mambo, kikatakata inge betuba nshiji. Bino umvwe twatwajijila kuzhingila ne kubula kwibalekelako mambo, twakonsha kwiletelatu makatazho atweba bene. Nyenga umo walumbulwile’mba: “Nayuka kuba’mba kulekelako bantu mambo kechi kulumbulula’mba kyo baubile kyawama nangwa kwibaswisha kubanga byatama ne. Kilumbululatu kuleka kwibazhingijila.” (Sala. 37:8) Umvwe twafuukulapo kulekelako bantu mambo, ko kuba’mba twasalapo kubula kuswisha bintu byatama byo betubile kwitulengela kutwajijila kuzhingila.—Efi. 4:31, 32.

“UKEKALA NE AMIWA MU PALADISA”

5. Ñanyi mulaye Yesu ye alayile mbanzhi umo ye bakobekele pamo ne aye pa kichi, kabiji mambo ka o alayijile bino?

5 Yesu waambile’mba ka? Kwajinga bambanzhi babiji bo bakobekele pa bichi pamo ne Yesu. Patanshi, bano bambanzhi nabo bamwendelekelenga. (Mat. 27:44) Bino mu kuya kwa kimye, umo wapimpwile milanguluko yanji. Wamwene kuba’mba Yesu “kafwako kintu kyatama kyo aubile ne.” (Luka 23:40, 41) Ne kyakijilemo kunema, wamwesheshe lwitabilo lwa kuba’mba juba jimo Yesu ukasanguka ne kwikala mfumu. Waambijile Mupulushi wafwilenga amba: “Anweba Yesu, mukamvuluke kimye kyo mukeya mu Bufumu bwenu.” (Luka 23:42) Uno mwanamulume wamwesheshe lwitabilo lukatampe. Pa kumukumbula, Yesu wamwambijile’mba: “Kine nakwambila lelo jino namba, ukekala ne amiwa [kechi mu Bufumu ne, bino] mu Paladisa.” (Luka 23:43) Pa kulaya uno muntu, Yesu washinkamikile kupichila mu kwingijisha byambo bya kuba’mba “nakwambila,” “ukekala,” ne “amiwa.” Yesu wayukile’mba Shanji uji bingi na lusa, o ene mambo o aambijile byambo byalengejile yewa mbanzhi wafwilenga kwikala na luketekelo.—Sala. 103:8.

6. Tufunjilako ka ku byambo Yesu byo aambijile mbanzhi?

6 Twakonsha kufunjilako ka ku byambo byaambile Yesu? Yesu ujitu nobe Shanji. (Hebe. 1:3) Yehoba ukeba kwitulekelako mambo ne kwitubila lusa inge twalapila ku bintu byatama byo twaubile kala ne kwikala na lwitabilo lwa kuba’mba mambo etu akonsha kulekelwa na mambo a mashi a kwa Yesu Kilishitu aichikile. (1 Yoa. 1:7) Bamo kyakonsha kwibakatazha kuswa kuba’mba Yehoba wakonsha kwibalekelako mambo o balengele kala. Inge ne anweba byo byo mulanguluka, langulukai pa kino: Byo kwashajiletu pacheche kufwa, Yesu wamwesheshe lusa ku mbanzhi ye bazhachishe na mambo watendekeletu kumwesha lwitabilo pa kyonkakya kimye. Onkao mambo, Yehoba ukobila lusa bapopweshi banji ba kishinka babena kwibikako kukookela mikambizho yanji.—Sala. 51:1; 1 Yoa. 2:1, 2.

“TALAI MWANENU WO!” . . . “TALA! BAINOBE BO!”

7. Kwesakana na byaamba Yoano 19:26, 27, ñanyi byambo Yesu byo aambijile Maliya ne Yoano, kabiji mambo ka o ebyambijile?

7 Yesu waambile’mba ka? (Tangai Yoano 19:26, 27.) Yesu wakebelenga kulama bainanji bulongo, kabiji kyamweka pa kikye kimye saka bafwilwa. Bankasanji kampe inge bakonsheshe kukebela bainanji bintu bya mu bwikalo. Pano ñanyi wakonsheshe kwibakwasha kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba? Kyamweka bankasanji pa kikye kimye saka bakyangye kwikala baana ba bwanga. Nangwa byonkabyo, Yoano wajinga mutumwa wa kishinka kabiji mulunda ne Yesu. Yesu wamonanga boba bapopwelanga Yehoba pamo ne aye amba balongo banji. (Mat. 12:46-50) Yesu watemenwe bingi Maliya kabiji wakebelenga kumona kuba’mba bamulama bulongo. Onkao mambo, walombele Yoano kulama Maliya mambo wayukile’mba ukamukwasha kutwajijila kwingijila Yehoba. Waambijile bainanji amba: “Talai mwanenu wo!” Kabiji waambijile Yoano amba: “Tala! bainobe bo!” Kufumatu joja juba, Yoano waikeletu nobe mwana wa kwa Maliya kabiji wamulaminetu nobe inanji wamusemene. Yesu wamwesheshe butemwe bukatampe ku mwanamukazhi wamulamine bulongo kimye kyo asemekelwe kabiji wataainwepo ne kimye kyo bamwipayilenga.

8. Twakonsha kufunjlako ka ku byambo Yesu byo aambijile Maliya ne Yoano?

8 Twakonsha kufunjilako ka ku byambo byaambile Yesu? Bulunda bwetu na balongo ne banyenga mu kipwilo bwakonsha kukosa kukila na ba mu kisemi kyetu. Ba mu kisemi kyetu bakonsha kwitukanyanga kwingijila Lesa nangwatu kwitukana, bino Yesu walayile’mba inge twakakachila kwi Yehoba ne jibumba janji, tukatambula “byavula kufika ku 100” kukila byo twasha. Bavula bakekala baana betu babalume, baana betu babakazhi, bainetu, nangwa bashetu. (Mako 10:29, 30) Mumvwa byepi pa kwikala na balongo ne banyenga mu kipwilo bakwatankana na mambo a lwitabilo ne butemwe bo batemwa Yehoba ne bo betemwa bene na bene?—Kolo. 3:14; 1 Pe. 2:17.

“LESA WAMI, MAMBO KA O MWANSHILA BUNKE?”

9. Twakonsha kufunjilako ka ku byambo byaambile Yesu byanembwa pa Mateo 27:46?

9 Yesu waambile’mba ka? Byo kwashajiletu pacheche kufwa, Yesu wabijikile’mba: “Lesa wami, Lesa wami, mambo ka o mwanshila bunke?” (Mat. 27:46) Baibolo kechi walumbulula ene mambo Yesu o aambijile bino ne. Twakonsha kufunjilako ka ku bino byambo? Kintu kimo kyo tufunjilako ke kya kuba’mba, Yesu byo aambile bino byambo, wafikizhenga bungauzhi buji pa Salamo 22:1. * Kikwabo, bino byambo bimweshatu patoka amba Yehoba kechi ‘wamuzhokolweshe na luvimba ne kumuzhikijila’ Mwananji ne. (Yoba 1:10) Yesu wayukishetu bulongo kuba’mba Shanji waswishishe balwanyi banji kumweseka kufika ne ku lufu. Kafwako muntu mukwabo wapichilepo mu lweseko lwapichilemo Yesu ne. Kabiji bino byambo bimwesha’mba kechi walengelepo mambo a kumwipayilapo ne.

10. Ñanyi bintu byo twakonsha kufunjilako ku byambo byaambile Yesu kwi Shanji?

10 Twakonsha kufunjilako ka ku byambo byaambile Yesu? Kintu kimo kyo twakonsha kufunjilako ke kya kuba’mba kechi twafwainwa kuketekela Yehoba kwituzhikijila ku makatazho eseka lwitabilo lwetu ne. Byonkatu Yesu byo bamwesekele kufika ne ku lufu, ne atweba twafwainwa kwinengezha kutwajijila kwikala ba kishinka kufikatu ne ku lufu. (Mat. 16:24, 25) Nangwa byonkabyo, twashiinwa kuba’mba Lesa kechi uketuleka amba tupite mu lweseko lwakila pa bulume bwetu ne. (1 Ko. 10:13) Kintu kikwabo kyo tufunjilako ke kya kuba’mba, byonkatu byo kyajinga kwi Yesu, bantu bakonsha kwitumanyika kya nshijitu. (1 Pe. 2:19, 20) Aba betumanyika, kechi boba bino na mambo a kuba’mba twauba kintu kyatama ne. Pakuba boba bino na mambo a kuba’mba kechi twivwanga mu bya pano pa ntanda ne, kabiji tushimuna bukine. (Yoa. 17:14; 1 Pe. 4:15, 16) Yesu wayukile ene mambo Yehoba o amuswishishe kumanama. Bino bapopweshi ba kishinka bakwabo bamanama bimye bimo beipwizha ene mambo Yehoba o aswishisha bintu bimo kumweka. (Ha. 1:3) Lesa wetu wa lusa kabiji wa butekanye, uyuka kuba’mba kechi bepuzha bino na mambo a kuba’mba kechi baji na lwitabilo ne. Boba bino mambo bakeba lutekenesho lufuma kwi aye.—2 Ko. 1:3, 4.

“NAFWA KILAKA”

11. Mambo ka Yesu o aambijile byambo biji pa Yoano 19:28?

11 Yesu waambile’mba ka? (Tangai Yoano 19:28.) Mambo ka Yesu o aambijile’mba: “Nafwa kilaka”? Waubile bino “pa kuba’mba kinembelo kifike,” ko kuba’mba bungauzhi buji pa Salamo 22:15, bwa kuba’mba: “Bulume bwami bwauma nobe kiyinga; lujimi wami walamachila mu kanwa kami.” Kabiji na mambo a bintu byonse byo apichilemo, kubikapotu ne misongo pa kichi kya lumanamo, wafwainwa wafwile bingi kilaka. Wakebelenga kumukwasha kupwisha kino kilaka.

12. Twakonsha kufunjilako ka ku byambo byaambile Yesu bya kuba’mba “Nafwa kilaka”?

12 Twakonsha kufunjilako ka ku byambo byaambile Yesu? Yesu kechi walangulukile’mba kyatama kwamba byo aumvwinenga ne. Ne atweba kechi twafwainwa kumvwa bumvu kwamba byo tubena kumvwa ne. Kampe mu bwikalo bwetu kechi tukeba kubuulako bakwetu bintu byo tukeba ne. Bino umvwe tubena kukeba bukwasho, kechi twafwainwa kukankazhama kulomba bukwasho ku bakwetu ne. Umvwe twakoma nangwa kechi tuji na butuntulu bwa mubiji bwawama ne, twafwainwa kulomba mukwetu kwitutwalako ku shitolo na kupota bintu nangwa kwitutwalako ku kipatela. Inge tuji na bulanda nangwa twalefulwa, twakonsha kubuulako mukulumpe mu kipwilo nangwa mwina Kilishitu wakoma mu maana wakonsha kuteleka ne kwitutundaika na “byambo byawama.” (Maana 12:25) Tuvulukenga kuba’mba balongo ne banyenga yetu betutemwa bingi, kabiji bakeba kwitukwasha mu “kimye kya bya malwa.” (Maana 17:17) Bino kechi bakonsha kuyuka byo tubena kulanguluka nangwa byo tubena kumvwa ne. Kechi bakonsha kuyuka’mba tubena kukeba bukwasho ne, kanatu twibabuula.

“BYONSE BYAUBIWA!”

13. Ñanyi bintu byaubile Yesu byo atwajijile kwikala wa kishika kufika ne ku lufu?

13 Yesu waambile’mba ka? Nobe ku ma 3 koloko mabanga pa Nisanyi 14, Yesu wabijikile’mba: “Byonse byaubiwa!” (Yoa. 19:30) Abino byambo bimwesha kuba’mba byo kwashajiletu pacheche kufwa, Yesu wayukile’mba wauba byonse byakebelenga Yehoba kuba’mba obe. Na mambo a kutwajijila kwikala wa kishinka kufika ne ku lufu, Yesu waubile bintu byavula bingi. Kitanshi, wamwesheshe kuba’mba Satana wa bubela. Kya bubiji, Yesu wapaine bumi bwanji kwikala bukuzhi. Na mambo a kuba’mba wapaine bumi bwanji kwikala kitapisho, bantu bambulwa kulumbuluka bakonsha kwikala na bulunda bwawama na Lesa ne luketekelo lwa kwikala myaka ne myaka. Kya busatu, Yesu wamwesheshe kuba’mba Yehoba ye kalama waoloka kabiji wabingishe jizhina ja Shanji.

14. Twafwainwa kubanga byepi pa juba pa juba? Lumbululai.

14 Twakonsha kufunjilako ka ku byambo byaambile Yesu? Twafwainwa kutwajijila kwikala ba kishika pa juba pa juba. Langulukai pa byambo byaambile Mulongo Maxwell Friend, wajinga mufunjishi ku Sukulu wa Baibolo wa Gileada wa Watchtower. Pa kubuñana kwa bantu bafumane mu byalo byapusana pusana, Mulongo Friend waambile jashi jaambilenga pa bukishinka. Waambile’mba: “Kintu kyo mwafwainwa kuba nangwa kwamba lelo, kange mupembelele’mba mukekyuba nangwa kwikyamba kesha ne. Mwayuka byepi amba kesha mukekalako? Pa juba pa juba, mweshainga’mba mukeba kukekala myaka ne myaka.” Twayai tutwajijile kumwesha bukishinka bwetu pa juba pa juba. Inge twafwa, tukamba’mba, “Yehoba, naingila papelela bulume bwami kutwajijila kwikala wa kishinka, kumwesha kuba’mba Satana wa bubela, ne kubingisha bumfumu bwenu.”

“NAPANA MUPASHI WAMI MU MABOKO ENU”

15. Kwesakana na byaamba Luka 23:46, Yesu washiinwe’mba ka?

15 Yesu waambile’mba ka? (Tangai Luka 23:46.) Yesu wamwesheshe’mba wajinga na luketekelo lukatampe byo aambile’mba: “Tata, napana mupashi wami mu maboko enu.” Yesu wayukile’mba bwikalo bwanji bwa kulutwe bwaimenejile pe Yehoba, kabiji washiinwe kuba’mba Shanji ukamuvuluka.

16. Mwafunjilako ka ku kyamwekejile Kamonyi wa myaka 15?

16 Twakonsha kufunjilako ka ku byambo byaambile Yesu? Mwafwainwa kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba nangwatu inge bumi bwenu buji mu kizumba. Pa kuba’mba mube bino, mwafwainwa ‘kuketekela mwi Yehoba na muchima wenu yense.’ (Maana 3:5) Langulukai pe Joshua, Kamonyi wajinga na myaka 15 kabiji wajinga na kikola kibula kupwa. Wakaine kumubuka mu jishinda jilala mizhilo ya Lesa. Byo kwashajiletu pacheche kufwa, wabuujile bainanji amba: “Mama, amiwa nji mu maboko a Yehoba. . . . Nsakwimbuula kino Mama, kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne kuba’mba: Nayuka’mba Yehoba ukasangula. Wayuka milanguluko ya mu muchima wami, kabiji namutemwa bingi.” Atweba bonse pa muntu pa muntu twafwainwa kwiipuzha’mba, ‘Inge kya kuba napita mu bintu byakonsha kundengela kufwa na mambo a lwitabilo lwami, abya nkapana bumi bwami mu maboko a Yehoba ne kumuketekela kuba’mba ukamvuluka nyi?’

17-18. Ñanyi mafunjisho o twafunda? (Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “ Byo Tufunjilako ku Byambo Byapeleleko Byaambile Yesu.”)

17 Twakonsha kufunjilako mafunjisho anema bingi ku byambo byapeleleko byaambile Yesu. Bituvululamo kuba’mba twafwainwa kulekelangako bakwetu mambo ne kuketekela’mba Yehoba uketulekelako mambo ne atweba. Tuji na kisemi kya balongo ne banyenga mu kipwilo bakonsha kwitukwasha, bino umvwe tubena kukeba bukwasho, twafwainwa kwibabuula. Twayuka kuba’mba Yehoba uketukwasha kuchinchika makatazho onse o tukapitamo. Kabiji twamona buneme bwa kutwajijila kumwesha bukishinka pa juba pa juba, ne kuketekela kuba’mba bumi bwetu buji mu maboko a Yehoba.

18 Kya kine, twakonsha kufunjilako byavula bingi ku byambo byaambile Yesu kimye kyo afwilenga pa kichi. Umvwe ke twingijishe mafunjisho o twafunda, ko kuba’mba tubena kukookela byambo bya Yehoba byo aambile pa Mwananji amba: “Mumvwinai.”—Mat. 17:5.

LWIMBO 126 Labainga ne Kukenkenta, Kosai

^ jifu. 5 Byonka byaamba Mateo 17:5, Yehoba ukeba’mba tumvwinenga Mwananji. Mu uno mutwe, tusa kwisamba mafunjisho avula o tufunjilako ku byambo byaambile Yesu saka abena kufwa pa kichi kya lumanamo.

^ jifu. 9 Pa kuba’mba muyukilepo bishinka byakonsheshe kulengela Yesu kwamba byambo biji pa Salamo 22:1, monai kibaaba kya kuba’mba “Mepuzho Afuma ku Batanga” kiji mu uno magazini.