Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 15

Nyɛ Naŋ Pɛɛku o Diomnda Mɛɛlaala Chiisulaŋ Niŋndo

Nyɛ Naŋ Pɛɛku o Diomnda Mɛɛlaala Chiisulaŋ Niŋndo

“Po ni kaalaa cho hoo ni. I hini kɔl tau a ndu. La tuei ndu diom.”—MAA. 17:​5.

CHONDII 17 “I Yeema”

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1-2. Vɛɛ Chiisu wa yɛ sinaŋndo mɛɛ o dimi diomnda ndɔla mɛɛlaalaŋ o yɔmndo choo?

A PAALE kalaleŋ Nisaŋ 14, wɔsi 33 boondii Chiisu ve, mi waŋnda nyiinduu Chiisu choolaŋ choo, nduyɛ ma kilul ndu yamɛi lakafɛi. Le hei ma mam ndu, ma luaa ndu lɔɔ pila, nduyɛ ma baŋ ndu o yɔm imɔnɔɔ choo. A teleŋ o wa koŋ o yɔmndo choo wo, o wa o nyɛ nɛiyaa kala kalaa niŋ. Le suɛi a le yoomuaŋ chuaa bɛɛ, i wa ikala kpoke le ndu. Kɛ a koŋ kpou, ndoo nɔ sɔɔŋ sɔviɔŋ le dimioo.

2 Ŋ yaasiaŋndɔ diomnda o dimi teleŋ o wa o baŋaa o yɔmndo choo wo, nduyɛ miŋ che nyɛ naŋ pɛɛku o laŋ niŋndo. Te ŋ wa pɛ diomndaŋ ndaŋ yaasiaa, mɛɛ o dimi niŋ, Chiisu naŋ cho koŋ ‘diomndo tueiyɔɔ’ ni.—Maa. 17:​5.

“FINYA NUU, MAL NDA LE YƆŊNDA NDALA WƆƆŊNDAŊ”

3. Le nɛɛ waa Chiisu ndoo piɛi yɛ o Chɛhowa lo aa: “Finya nuu, mal nda le yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ”?

3 Yɛɛ Chiisu ndoo dimi yɛ? Mɛɛ nda baŋ ndu o yɔmndo choo, mbo piɛi o Finya ndɔ lo aa: “Finya nuu, mal nda le yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ.” Le nɛɛ waa o wa yɛ piɛileŋ? Ŋ tofaŋndɔ nyɛ cheleŋ o dimi wo. Mbo dimi aa: “A sina nyɛ nda cho tosaa wo pɛŋgu le.” (Luku 23:​33, 34) Naapum le sovɛiyaa maLuomaŋaa baŋ ndu o yɔmndo choo wa o wa piɛileŋ ni. Ndaa sina wana kpeekpei o wa wo le. Naapum, o wa vɛlɛ yiyaŋndo a wanaa ndaa dimi maa a dii ndu wa okɔɔ, mi che bɛɛ a wa hunɔɔ tiindaŋndo dɔwɔɔ o ndu niŋ. (Walta. 2:​36-38) Chiisu bii wanaa saaŋgiaa ndu, nduyɛ ma tosal ndu kafalaŋ nda o kɔl te. (1 Pitɛ 2:​23) Kɛ mbo nyuna Chɛhowa le mbo mal nda a wanaa wa ndu diyɔɔ wa haki.

4. Mi Chiisu mal wanaa tusi ndu nyɛpalaa choo wa haki fasɛi. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o hei niŋ?

4 Yɛɛ naŋ pɛɛku o diomnda Chiisu dimilaŋ niŋ? Maa Chiisu, ŋ nɔ miŋ mal acheleŋnda haki fasɛi. (Kolo. 3:​13) Mi wanayaŋ naŋ ŋpum simul naa kanifuule, a bii laalaŋnda naalaŋ bila le, nduyɛ a sina mɛɛ naŋ cho yoomula naalaŋ biyɔɔ yɛ le. Naapum ma dimi choolaŋ a naa okɔɔ, ma tusi naa siɔmbulaŋ waŋnda o hɔl, ma tɛɛmbuu yaula naalaŋ ɔɔ ma kɔŋgɔlaŋ pɛŋ le naa suɛi wɔɔŋnde tosallo. Ŋ nɔ miŋ bii waŋnda haa o kɔl te. Kɛ maa Chiisu, ŋ nɔ miŋ piɛi o Chɛhowa lo le mbo mala nda ma chua tonyaa. (Maa. 5:​44, 45) Lepum, miŋ che ndi ikala le waŋnda malɔɔ haki o bii fau te a tosal naa pɛ kafalaŋ. Kɛ te ŋ kɛsiŋ pɛ sɔɔŋ wɔɔŋ nda tosal naa woŋ o kɔl, mi keŋ tosa miŋ tambu kɔl tau. Mi ndepilɛnɔ pilɛ dimi aa: “I bii niŋ bila maa waŋnda malɔɔ haki sim naa maa, I chɛl sɔɔŋ wɔɔŋ nda tosal la woŋ ɔɔ maa a bii ya o nɛi wɔɔŋndo choo le. Kɛ nyɛ o sim ndo cho ni maa, I yeema mi kɛsiŋ nyɛ nda tosal la wo o kɔl te.” (Sam 37:​8) Te ŋ mal pɛ waŋnda haki, mɛɛ keŋ chɔm maa ŋ yeema miŋ hiou lachi a suɛi nɛiyaŋ nda tosal naa ve kɛsiŋndo o kɔl te.—Ɛfi. 4:​31, 32.

“A CHO WA A YA LATULU O KPELE HƐNƐKIƆƆ NIŊ”

5. Diomnde mɛyaale kuɛɛ Chiisu ndoo ke yɛ po viinɔ wa ndu ikɛi o yɔmndo choo wo, nduyɛ le yɛɛ o ke yɛ ndu diomnde mɛyaale leŋ?

5 Yɛɛ Chiisu ndoo dimi yɛ? Mɛɛ nda baŋ ndu o yɔmndo choo, viiya a ŋiɔɔŋ wa ndu ikɛi. Hoo o ba ndɔ kɛndɔɔ choo, opilɔɔ o ba ndɔ miallo choo. Mi puaa haa bɛɛ kandu Chiisu diomnda wɔɔŋndaŋ dimullo. (Maa. 27:​44) Kɛ okoŋ kɔɔli, mi opilɔɔ pɛŋgi Chiisu diomnda wɔɔŋndaŋ dimullo. Mi poo hoo sina kpendekele maa Chiisu “tosa isɔɔ o isɔɔ wɔɔŋ te.” (Luku 23:​40, 41) I hiou kpou ve, mi po koŋ laalaŋ maa Chiisu cho fulasɛiniŋndo sɔla, nduyɛ mbo simnuŋ masaa paale pilɛ. Le hei mbo dimul Chiisu aa: “Loonuŋ a ya Chiisu, lɔɔ ŋ cho hunɔɔ wa Masaa wo.” (Luku 23:​42) Mi po koŋ chɔm tiindaŋ kala kalaa o Chiisu niŋ. Le hei mi Chiisu mulul ndu aa: “Mi dimul num hau, a cho wa a ya latulu o Kpele Hɛnɛkiɔɔ niŋ.” (Luku 23:​43, NWT) * O muli Chiisu ke poo hoo wo niŋ, mbo dimul ndu maa, ‘o’ cho wa a ‘ndu’ latulu o kpele hɛnɛkiɔɔ niŋ. Chiisu ndoo nɔla mbo ke poo hoo tiindaŋndo kanifuule, ndoo sina maa wana inyiɛɛyo Finya ndɔ cho ni.—Sam 103:​8.

6. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda Chiisu dimul po viinɔ wa ndu ikɛiyo laŋ niŋ?

6 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda Chiisu dimilaŋ niŋ? Mɛɛ Chɛhowa cho yɛ, lende koni Chiisu cho ni. (Hibu. 1:​3) Te o yɔŋ pɛ miŋ tosa hakioo miŋ wookuŋ, nduyɛ miŋ dɔu tiindaŋndo o sala soliaŋ Chiisu Kiliti wo niŋ, Chɛhowa nɔla mbo tuiinuŋ naa inyiɛɛ, nduyɛ mbo mal naa haki. (1 Chɔŋ 1:​7) Mi waŋnda apum yiyaŋ maa, fɛɛŋ bɛɛ Chɛhowa mel nda haki le yɔŋ wɔɔŋ nda tosa o paandoo niŋndo le. Te lende ŋ yiyaŋ lepum ni, mɛɛ kɛsiŋ hei o kɔl: Tuupa mi Chiisu sɔla piɔmndo, mbo tuiinuŋ po viinɔ wa ndu ikɛiyo inyiɛɛ, mi che bɛɛ paaleleŋ kinɛi o dɔu tiindaŋndo o ndu niŋ ni. Te Chiisu tosa lende pɛ a poo hoo, mɛɛ ɔɔ niŋ naŋ cho Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo, nduyɛ miŋ wa tosaa o naŋ tiuba wo le sawalaŋ ndɔlaŋ diikɔŋndo?—Sam 51:​1; 1 Chɔŋ 2:​1, 2.

“WƐƐŊNDO, A CHE PO NUMNDO. . . . POO, A CHE KALA NUM”

7. A mɛɛ Chɔŋ 19:​26, 27 dimi yɛ, yɛɛ Chiisu ndoo dimullɛ Meele nda Chɔŋ, nduyɛ le yɛɛ?

7 Yɛɛ Chiisu ndoo dimi yɛ? (Nuawɔ Chɔŋ 19:​26, 27.) A teleŋ nda baŋ Chiisu o yɔmndo choo wo, naapum kala ndɔ ndoo nɔ lɛ pɔnɔ le. Le hei, o wa buulaŋndo tau a kala ndɔ okɔɔ. A teleŋ koŋ, pɔmbuaa nduaa a yemaa nduaa ndaa tiuba ma ke kala nda nyɛm ndoo hauba woŋ. Kɛ nɛɛ wa yɛ ndu mala le mbo hiou lachi a Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo? Wana che pɛ maa a teleŋ koŋ, pɔmbuaa nduaa ndaa simnuŋ ndɔ buɛiyaa ndɔ le. Kɛ buɛi ndɔɔ Chɔŋ wa ni, nduyɛ chaaŋndɔ kpɛɛluŋndo o wa vɛlɛ ni. Chiisu ndoo che buɛiyaa nduaa kpou maa yuŋgu pilɔɔ nda cho o Chɛhowa piɛiyo niŋ ni. (Maa. 12:​46-50) Chiisu ndoo kaala Meele kala ndɔ tau, nduyɛ ndoo sina maa Chɔŋ ndoo tiuba mbo koma mala ndu mbo hiou lachi a Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo. Le hei mbo dimul kala ndɔ aa: “Wɛɛŋndo, a che po nuu ndo.” Nduyɛ mbo dimul Chɔŋ aa: “Poo, a che kala num.” Chɔŋ a paaleleŋ, mi Chɔŋ chua Meele maa kala ndɔ kpeekpei o cho ni, nduyɛ mbo hiau lachi a ndu mandaa. Hei chɔm kpendekele maa Chiisu ndoo nɔ kaala kpeekpeiyo le kala ndɔ!

8. Yɛɛ diomnda Chiisu dimul Meele nda Chɔŋ ndaŋ la pɛɛku yɛ naa?

8 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda Chiisu dimilaŋ niŋ? Kaala naŋ nɔ le puaapiliaa a ndepiliaa naa wo tiuba mbo wa o kala mbo hiou pɛŋ kaala naŋ nɔ le wanayaŋ naŋndo. Lepum mi wanayaŋ naŋ simul naa ɔɔ ma mal naa. Kɛ mi Chiisu dimi maa te ŋ lo pɛ Chɛhowa o ibuŋ a kɔɔna ndɔɔ, kɛmɔɔ Mɛlɛka cho naa hendul lechoo ni. Koŋ chɔm ni maa, ŋ cho chuauwa, kalla, a finyaa sɔla mbo hiou bɛɛ a hɛluŋ naa wa. (Maki 10:​29, 30) Vɛɛ kɔllo cho yɛ num le waa puaapiliaa a ndepiliaa nɔ kaalaa, nduyɛ ma wa Chɛhowa piɛiyo o diompilɔɔ niŋnda tɛɛŋ?—Kolo. 3:​14; 1 Pitɛ 2:​17.

“MƐLƐKA NUU, VƐ YA MALƆƆ?”

9. Yɛɛ diomnda Chiisu dimi o Maatiu 27:​46 niŋndaŋ la pɛɛku yɛ naa?

9 Yɛɛ Chiisu ndoo dimi yɛ? Tuupa mi Chiisu sɔla piɔmndo, mbo deŋi choo choo aa: “Mɛlɛka nuu, Mɛlɛka nuu, vɛ ya malɔɔ?” (Maa. 27:​46) Baabuiyo chɔm naa le sabu kpeekpei Chiisu dimi diomndaŋ ndaŋ ndo le. Kɛ ŋ tofaŋndɔ nyɛ naŋ pɛɛku o laŋ niŋndo. O tasoo, mɛɛ Chiisu dimi diomndaŋ ndaŋ, mbo peelu huului dimiŋ o Sam 22:​1 niŋndo. * Nduyɛ diomndaŋ ndaŋ la chɔm vɛlɛ maa, Chɛhowa ve Po ndɔɔ manda teleŋ o wa piɔmndo sɔla wo le. (Choobu 1:​10) Chiisu ndoo sina maa Chɛhowa chɛl ni, le mi yaamɔɔwaa nduaa tusi ndu nyɛpalaa choo haaa mbo sɔla piɔmndo, le halikpeŋ mbo chɔm maa o tiuba mbo lo o laalaŋndo ndɔɔ choo mɛɛ mɛɛ sɔɔŋ wa. Nduyɛ wanachiee kɛ kɛ sɔla wɔ tofa waa lende le. Le handɔɔ lechoo, diomndaŋ ndaŋ la chɔm vɛlɛ maa, Chiisu ndoo tosa nyɛ o nyɛ wɔɔŋ le mbo sɔla piɔmndo le.

10. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda Chiisu dimul Finya ndɔ laŋ niŋ?

10 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda Chiisu dimilaŋ niŋ? Nyɔɔ opilɛ o naŋ pɛɛku wo cho ni maa, te simullo komal naa pɛ le loo o laalaŋ naa choo, ŋ nɔ miŋ wa Chɛhowa kɔl le mbo manda naa le. Maa Chiisu, naa bɛɛ nɔ miŋ wa a bɛɛndiaŋ le loo o laalaŋ naa choo, o yɔŋ bɛɛ miŋ nɔ le piɔmndo sɔlaa. (Maa. 16:​24, 25) Kɛ ŋ nɔ tiindaŋndo maa, Mɛlɛka chɛl le mi tɔɔndaŋ naŋ nɔla biuwɔŋ te wo komal naa le. (1 Kɔliŋ. 10:​13) Nyɛ cheleŋ naŋ pɛɛku wo cho ni, maa Chiisu, naa bɛɛ ma tusi naa nyɛpalaa choo mi che bɛɛ ŋ tɛɛmbuu isɔɔ le. (1 Pitɛ 2:​19, 20) Ma tosa vɛlɛ hei le mɛɛ naŋ cho le chieeŋndo le yɛ, a le mɛɛ naŋ cho waŋnda tonya cho a Mɛlɛka okɔɔ wo pɛɛkoo yɛ. (Chɔŋ 17:​14; 1 Pitɛ 4:​15, 16) Mi Chiisu sina le sabu Chɛhowa chɛl mbo saŋga saŋga waa lende wo. Kɛ mi kɔndɔfillo bii buɛiyaa Chɛhowaa apum, le sabu Chɛhowa chɛl mi sɔɔŋ pum komal nda wo. (Haba. 1:​3) Le mɛɛ Mɛlɛka cho wana inyiɛɛ nduyɛ mbo wa wana biuwaŋ yɛ, o yiyaŋ naa maa a nɔ laalaŋ o ndu niŋ te le. Kɛ o sina maa kɔl dɛɛniaa nda yeema ndu o ba ni.—2 Kɔliŋ. 1:​3, 4.

“KOLƆƆ BII YA FƆ”

11. Le yɛɛ Chiisu dimi yɛ diomnda cho o Chɔŋ 19:​28 niŋndaŋ?

11 Yɛɛ Chiisu ndoo dimi yɛ? (Nuawɔ Chɔŋ 19:​28.) Le yɛɛ Chiisu ndoo dimi yɛ aa: “Kolɔɔ bii ya fɔ”? O dimi hei le halikpeŋ mbo peelu nyɛ “yau Mɛlɛkaa” dimi o Sam 22:​15 niŋndo. Le dimi aa: “Yoomuaŋ ma fula ya mi yɔŋnɔŋ tafolo tafolo bɛndu maa peele vesɛi. Diɔɔmuleŋ le baalaŋ niŋ ya o sondo kpiŋ.” O faŋaŋndɔ okoŋ kɔɔli, mi nyɛpalaa nda tusi ndu choo haaa ma baŋ ndu o yɔmndo choo wo tosa, mi kolɔɔ bii ndu tau. Le hei, ndoo yeema mɛŋndaŋ le halikpeŋ mbo pɔɔla bololeŋ.

12. Mi Chiisu dimi aa: “Kolɔɔ bii ya fɔ.” Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda laŋ niŋ?

12 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda Chiisu dimilaŋ niŋ? Siɔmbula ve Chiisu le chɔmndo nyɛ ndoo yeema wo le. Nduyɛ naa bɛɛ, siɔmbula nɔ mi la bii naa le waŋnda chɔmndo bahawɛi naa le. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, naapum nda ŋ yeema miŋ chɔm waŋnda bahawɛila naalaŋ te. Kɛ te bahawɛi hiou naa mayoomu wo komal naa pɛ, ŋ nɔ miŋ nyuna acheleŋnda le malaa. Le taamaseliiyo, te ŋ wa pɛ a yuuwɛi ɔɔ miŋ wa a naa, ŋ nɔ miŋ dimul chaaŋ naa le mbo liila naa nyɔɔŋ piinduuwo, ɔɔ le mbo liila naa o wana chiɔuwaa lo. Te ŋ tambu pɛ kɔl, ŋ dimul bɛndu kundaa ɔɔ Kilisiɔŋnɔ kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋndo bahawɛi naa, le halikpeŋ mbo dimul naa ‘diomnda kɛndɛla’ dɛɛniaa naa kɔllo laŋ. (Pulɔ. 12:​25) Ŋ nɔ miŋ loonuŋ maa puaapiliaa a ndepiliaa naa kaala naa tau, nduyɛ maa a nɔ yeemɛi le naa malaa a teleŋ “dɛnɛ palaa” komal naa wo. (Pulɔ. 17:​17) Kɛ a tiuba ma sina nyɛ cho naa o kɔllo le. Lelaŋ mɛɛ miŋ dimul nda bahawɛi cho naa choo wo, malaŋ nda ke naa mala naŋ yeema wo.

“NYƐ O NYƐ CHUU YƆŊNƆŊ”

13. Sɔɔŋ kuɛɛ Chiisu tiu yɛ ba le tosaa mɛɛ o lo o pimbi ndɔ simiaa choo tei mbo sɔla piɔmndo?

13 Yɛɛ Chiisu ndoo dimi yɛ? A lɔɔ leyaa wo ipalaa, Nisaŋ 14, mi Chiisu deŋi choo choo kpeleŋ aa: “Nyɛ o nyɛ chuu yɔŋnɔŋ.” (Chɔŋ 19:​30) Tuupa mi Chiisu sɔla piɔmndo, ndoo sina maa o chii tosa nyɛ o nyɛ Chɛhowa vem ndu le tosaa. Mɛɛ o lo o pimbi ndɔ simiaa choo tei mbo sɔla piɔmndo, mbo tosa sɔɔŋ bɔɔbɔɔ. I tasei, mbo chɔm kpendekele maa wana lachoowaa Setana cho ni. Mbo chɔm vɛlɛ maa wana walaŋndo tiuba mbo lo o tiindaŋ ndɔɔ choo mɛɛ mɛɛ Setana tɔɔndaŋ ndu. I diiŋ nduɛi, mi Chiisu soliŋ yoomu ndɔɔ sala le waŋchieeya baŋaa. Piɔm ndɔɔ tosa ni miŋ sɔla dioo le waa o chaŋyɛi kpɛɛluŋnde niŋ a Mɛlɛka, nduyɛ miŋ nɔ tiindaŋndo le hunɔɔ yoomu fafɛɛŋndo sɔlaa o chilaŋ niŋ. I yaa nduɛi, mi Chiisu toolu kpuluŋgumayɛi Chɛhowɛi, nduyɛ mbo faŋa tɔɔ wɔɔŋ wa o diola Chɛhowalaŋ choo wo.

14. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kɛɛsiaŋ o kɔl le tosaa lepaa o lepaa?

14 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda Chiisu dimilaŋ niŋ? Lepaa o lepaa, ŋ nɔ miŋ kɛɛsiaŋ o kɔl le loo o laalaŋ naa choo. Tofawɔ nyɛ Ŋgɔɔ Masuɛɛ Filɛdi, wana pɛɛkaa opilɛ o sukuuwo Kiliaadi dimi wo. Mɛɛ o wa suɛi yɔŋgoo o bɔŋaŋ bɛndu pilɛ, mbo suaa a tiindaŋndo okɔɔ aa: “Kɛsi nyɛ ŋ nɔ le tosaa hau ɔɔ le dimioo wo le siɔdii le. A laalaŋ pa maa a cho wa yoomu siɔdii? Tosa nyɛ o nyɛ ŋ tiuba le loo o tiindaŋ numndo choo naŋ chaa paaleleŋ koni ŋ cho wa yoomu ni.” Lelaŋ, maa ŋ kɛɛsiaŋ o kɔl lepaa o lepaa le loo o tiindaŋ naa choo naŋ chaa paaleleŋ koni naŋ cho wa yoomu ni. Hei cho naa mala o yɔŋ bɛɛ mi waŋnda dimi le naa diyɔɔ, ŋ tiuba miŋ dimi aa: “Chɛhowa, I tosa nyɛ o nyɛ ya tiuba le loo o tiindaŋ nuu choo. I chɔm Setana maa wana lachoowaa o cho ni. I faŋa tɔɔ wɔɔŋndo o diola numndaŋ choo, nduyɛ mi toolu kpuluŋgumayɛi numnde.”

“I MAL NUM YOOMU NUU O BA”

15. A mɛɛ Luku 23:​46 dimi yɛ, tiindaŋ yɛɛ Chiisu ndoo nɔ yɛ?

15 Yɛɛ Chiisu ndoo dimi yɛ? (Nuawɔ Luku 23:​46, NWT) Mi Chiisu dimi a tiindaŋndo kpou aa: “Finya nuu, I mal num yoomu nuu o ba.” Chiisu ndoo sina maa Finya ndɔ wa ndu miŋgi yoomu, nduyɛ maa o ve puɛɛnɔŋ a ndu okɔɔ le.

16. Yɛɛ ŋ pɛɛku yɛ o nyɛ poombɔ wɔsila 15 dimi wo niŋ?

16 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda Chiisu dimilaŋ niŋ? O yɔŋ bɛɛ mi waŋnda dimi le num diyɔɔ, mal Chɛhowa yoomu numndo o ba. Le ma tosa hei, a nɔ ma “dɔu tiindaŋ numndo kpou o Mɛlɛka Yaawɛɛ niŋ.” (Pulɔ. 3:​5) Tofawɔ taamaselii Chɔɔsuaa, poombɔ wɔsila 15 wa a naa lakalu teiyo. Mɛɛ wanaa chiɔuwaa yeema danda chɛlaŋ a sawala Mɛlɛkalaŋ te wo soliŋndo kpeku le ndu chiɔuwo, mbo kɛɛ kpooŋ. Kɛ tuupa mbo sɔla piɔmndo, mbo dimul kala ndɔ aa: “Nde I mal Chɛhowa yoomu nuu o ba, nduyɛ I sina maa o cho ya hunɔɔ miŋgi yoomu. O sina nyɛ cho ya o kɔllo, nduyɛ I kaala ndu tau. A kɔllo kpou ya cho num hei dimullo ni Nde.” * Naa kpou nɔ miŋ nyunaŋ aa: ‘Te waŋnda dimi le ya diyɔɔ le tiindaŋ nuu pɛ, I cho pa yoomu nuu malɔɔ Chɛhowa o ba, nduyɛ mi nɔ tiindaŋndo maa o cho loonɔŋ a ya?’

17-18. Sɔɔŋ kuɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda mɛɛlaala Chiisulaŋ niŋ? (Tofa vɛlɛ kɔfoo hoo, “ Yɛɛ Naŋ Pɛɛku yɛ o Diomnda Mɛɛlaala Chiisulaŋ Niŋ?”)

17 Sɔɔŋ sɔvɛŋ kuɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda mɛɛlaala Chiisulaŋ niŋ? Ŋ pɛɛku maa ŋ nɔ miŋ mal acheleŋnda haki, nduyɛ miŋ nɔ tiindaŋndo maa Chɛhowa cho naa malɔɔ haki. Ŋ cho bɔɔ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ naŋ cho o yuŋgu Chɛhowaa niŋ yɛ kanifuule, puaapiliaa a ndepiliaa cho lɔɔlɔɔ a bɛɛndiaŋ le naa malaa. Le hei te ŋ wa pɛ o bahawɛiyo niŋ, ŋ nɔ miŋ nyuna nda le ma mala naa. Ŋ sina vɛlɛ maa te tɔɔndaŋ kɛ kɛ komal naa pɛ, Chɛhowa cho naa mala miŋ biunuŋ. Nduyɛ miŋ pɛɛku vɛlɛ maa ŋ nɔ miŋ lo o tiindaŋ naa choo lepaa o lepaa, naŋ chaa paaleleŋ koni naŋ cho wa yoomu ni. Le hei, o yɔŋ bɛɛ ma dimi le naa diyɔɔ, ŋ nɔ miŋ mal Chɛhowa yoomu naa o ba.

18 A tonya, diomnda Chiisu dimi teleŋ o wa o yɔmndo choo wo, cho bɔɔ hau la sɔvɛ le naa! Te ŋ dɔu pɛ sɔɔŋ naŋ pɛɛku woŋ o wali niŋ, mɛɛ nyɛ Chɛhowa dimul naa a Po ndɔɔ okɔɔ wo naŋ cho koŋ diikɔŋndo ni. Mbo dimi aa: “La tuei ndu diom.”—Maa. 17:​5.

 

CHONDII 126 Wa Lahɔl, Sim Yi, Ma Kendu Poŋ

^ pɛl. 5 A mɛɛ Maatiu 17:​5 dimi yɛ, Chɛhowa yeema naa miŋ yaŋ Po ndɔɔ nilaŋ. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho pɛɛku sɔɔŋ tau o diomnda mɛɛlaala Chiisulaŋ niŋ mɛɛ o wa o yɔm imɔnɔɔ choo.

^ pɛl. 5 Chiisu dimul poo hoo maa o cho lakɔ choo choo le, kɛ maa o cho miiŋgu yoomu le mbo wa o kpele hɛnɛkiɔɔ niŋ.

^ pɛl. 9 Le chɔɔloo sinaa sabu Chiisu miŋgi sondo o diomnda cho o Sam 22:​1 niŋndaŋ, tofa buŋgɛi hei, “Nyunala Wanaa Nua o Yaula Naalaŋ Niŋnda” o Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ.

^ pɛl. 16 Tofa buŋgɛi hei, “Joshua’s Faith—A Victory for Children’s Rights” o “Tiondoo!” hoo niŋ, Tɛɛkpaa 22, 1995.