1-2. Zonzila na wapi situasion vandá Yesu ntangu yandi zonzá bamambu ya nsuka avant yandi kufwa.

BETO ke na kilumbu ya 14 Nisan 33 N.B. Na manima ya kuvunina yandi bamambu mpe ya kukondane yandi na mambu yina yandi sala ve, ba seká Yesu, ba bulak’ yandi, mpe ba tulá yandi na poto. Ba damek’ yandi ba-pointe na maboko mpe na makulu. Ntangu nyonso yina yandi vandá pema mpe kuzonza, ya vandá sala yandi mpasi. Kasi ata faso yina, yandi vandá na bamambu ya important ya kuzonza.

² Beto tala bamambu yina Yesu zonzá ntangu yandi vanda kufwa na zulu ya poto, mpe baleson yina beto lenda benda. Ya ke mpe faso ya “kuwa yandi.”—Mat. 17:5.

3. Ntangu ya nkaka, na banani Yesu vandá zonzila ntangu yandi zonzá: “Papa, lemvokila bawu”?

³ Yinki Yesu zonzá? Ntangu Yesu vanda tala mpasi na zulu ya poto, yandi sambilá: “[Papa] lemvokila bawu.” Kulemvokila ba nani? Bamambu yina Yesu zonzá na manima, ke na sadisá beto na kuzaba na banani yandi zonzak’ yawu. Yandi zonzá: “[Ba] zaba ve mambu yina ba ke na [salá].” (Luke 23:33, 34) Ntangu ya nkaka, Yesu vandá zonzila basolda ya Rome yina dameke yandi ba-pointe. Ba vanda zaba ve nani Yesu vandá. Ntangu ya nkaka mpe, yandi vandá zonzila bantu yina vandá sosa ba kufwa yandi, kasi, yina na manima tulá kiminu na yandi. (Bis. 2:36-38) Yesu meriteke ve lufwa. Kasi yandi kumá ve na kolere, mpe mangá ve kulemvokila ba yina vandá talisa yandi mpasi. (1 Pi. 2:23) Na yawu, yandi lombá na Yehova na kulemvokila bawu.

4. Yinki beto lenda longoka na faso Yesu lemvokilá na ntima mosi ba-enemi ya yandi?

 ⁴ Yinki beto lenda longoka na bamambu yina Yesu zonzá? Faso Yesu, beto ke na nsatu ya kulemvokila bampangi na ntima mosi. (Kol. 3:13) Na kati ya bawu, ya ke na bantu yina ke zabá ve samu na yinki beto ke sadilá Yehova, mpe faso beto ke natiná luzingu ya beto. Ba ke zonzá mambu ya luvunu na nkumbu ya beto mpe sosá kutalisa beto nsoni na meso ya bantu. Ba ke pasulá mikanda ya beto mpe ba lendá sosa kusala kima yina ke talisa beto mpasi. Au lieu na kubumba kolere, beto lendá lomba na Yehova na kusadisa ba-enemi ya beto na kundima laverite. (Mat. 5:44, 45) Ntangu ya nkaka, ya lendá vanda mpasi na kulemvokila bawu, surtu si ba me sala beto mambu yina me talisa beto vrai mpasi. Kasi si beto bumba kolere mpe beto lemvokila ve bawu, beto ke talisa nzutu ya beto mosi mpasi. Mpangi mosi ya kento zonzá: “Mu zaba ti kulemvokila bampangi zola zonza ve ti mu ke na kanisa ti mambu yina ba me sala ke mbote to mu ke na biká ba sala munu yimbi. Ya zola zonza kaka ti mu me sola na kubumba ve kolere.” (Nku. 37:8) Ntangu beto ke baká desizion ya kupardone, beto ke lakisá ti beto zola ve kubika mambu ya yimbi yina ba me sala beto, kontinye na kunyongisa beto, mpe na kupesa beto kolere.—Ef. 4:31, 32.

5. Wapi promese Yesu pesá na muntu yina vandá kufwa na kote ya yandi, mpe samu na yinki yandi pesak’ yandi promese yina?

⁵ Yinki Yesu zonzá? Bantu zole yina salá mambu ya yimbi, ke na talá mpasi na zulu ya poto na kote ya Yesu. Na kubanda, bawu zole vandá sombola Yesu. (Mat. 27:44) Kasi na manima, mosi ya bawu chanjeke makanisi ya yandi. Yandi kwizá ndima ti Yesu salá “ata [kima] ya yimbi.” (Luke 23:40, 41) Yandi lakisá mpe ti yandi vandá na kiminu ti Yesu ke vumbuka na lufwa, mpe kilumbu kele Yesu ke vanda mfumu. Yandi zonzá na Yesu: ‘Yesu, kuzimbana ve munu ntangu nge ke kwiza na Kimfumu ya nge.’ (Luke 23:42; nwt-MK) Bakala yayi lakisá kiminu ya ngolo! Yesu vutulá na yandi: “Ya vrai, mu na zabisá nge bubu yayi, nge ke vanda na munu [na Kimfumu ya Nzambi ve, kasi] na Paradis.” (Luke 23:43) Ba-mot “munu” na “nge” yina Yesu me sadila na verse yayi, ke na lakisá ti Yesu yandi mosi pesá promese yayi. Samu yandi zabá ti Papa ya yandi ke na kyadi ya bantu, Yesu eziteke ve kupesa kivuvu yayi na muntu yina vandá kufwa na kote ya yandi.—Nku. 103:8.

6. Yinki beto lendá longoka na bamambu yina Yesu zonzá na muntu yina salá mambu ya yimbi?

⁶ Yinki beto lenda longoka na bamambu yina Yesu zonzá? Yesu ke kaka faso Papa ya yandi. (Ebr. 1:3) Yehova ke na nsatu ya kulemvokila beto mpe kutadila beto kyadi. Kasi yandi lendá sala yawu kaka si beto nyonga mambu ya yimbi yina beto salá na ntama, mpe si beto vanda na kiminu na sakrifise ya Yesu. (1 Yoa. 1:7) Ya lendá vanda mpasi na ba ya nkaka na kundima ti, Yehova lendá lemvokila mambu ya yimbi yina ba salá na ntama. Si ni yina nge ke kanisá bantangu ya nkaka, kanisa na mambu yayi: ntangu fioti avant lufwa ya yandi, Yesu lakisá ntima ya kyadi na muntu yayi salá mambu ya yimbi kaka samu yandi bandá kulakisa kiminu na yandi. Na yawu, kanisa na bunene ya ntima ya kyadi yina Yehova lenda lakisa na bisadi yina ke ya kukangama na yandi, yina ke salá nyonso na kulanda misiku ya yandi!—Nku. 51:1; 1 Yoa. 2:1, 2.

7. Faso beto me tanga yawu na Yoane 19:26, 27, yinki Yesu zonzá na Marie mpe na Yoane mpe samu na yinki yandi zonzak’ yawu?

⁷ Yinki Yesu zonzá? (Tanga Yoane 19:26, 27.) Yesu vandá na nsatu ba kipe mama ya yandi, yina ntangu ya nkaka vandá veuve. Ya vrai, ntangu ya nkaka baleki ya Yesu vandá na ngolo  ya kupesa mama ya bawu bima yina yandi vandá na yawu nsatu. Kasi nani zolá sadisa yandi a kuvanda kaka ya kukanga na Yehova? Ata kima ke na lakisá ti na ntangu yina, baleki ya Yesu vandá badisiple ya yandi. Kasi, Yoane vandá apotre yina vandá ya kukangama na yandi, mpe mosi ya bakamarade ya yandi ya ntima. Yesu ke talá ba yina ke sambilá Yehova faso bantu ya famiye ya yandi. (Mat. 12:46-50) Yesu vandá zolá mama ya yandi Marie mpe vandá na nsatu ba kipe yandi bien na manima ya lufwa ya yandi. Na yawu, yandi zonzá na Yoane na kukipe yandi samu yandi zaba ti Yoane, zolá sadisa yandi na kukontinye na kusadila Yehova. Na mama ya yandi, yandi zonzá: “Tala! Mwana ya nge!” Mpe na Yoane, yandi zonzá: “Tala! Mama ya nge!” Depuis kilumbu yina, Yoane kumá faso mwana samu Marie mpe bandá kukipe yandi faso mama ya yandi.  Yesu lakisá luzolo ya mingi na kento yina kipeke yandi na luzolo nyonso ntangu yandi butuká mpe yina vandá ya kutelama na kote ya yandi ntangu yandi vandá kufwa!

8. Yinki beto lenda longoka na bamambu yina Yesu zonzá na Marie mpe na Yoane?

⁸ Yinki beto lenda longoka na bamambu yina Yesu zonzá? Kikamarade ya beto na bampangi ya kimvuka lendá vanda ngolo kulutila kikamarade yina beto lenda vanda na yawu na bantu ya famiye ya beto. Bantu ya famiye ya beto lenda kwamisa beto samu beto ke sadilá Yehova to lendá manga. Yesu pesá promese ti, si beto vanda kaka ya kukanga na Yehova mpe na organizasion ya Yandi, beto ke ‘kuzwa bambala kulutila 100’ bima yina beto perdre. Bampangi mingi ke lakisa beto luzola, ba ke kuma faso bana, bamama, to bapapa samu na beto. (Mrk. 10:29, 30) Yinki ya ke na salá nge na kuzaba ti nge ke na bampangi na kati ya kimvuka yina ke na bumosi samu ba ke na kiminu mpe samu ba ke zolá Yehova na bampangi ya bawu?—Kol. 3:14; 1 Pi. 2:17.

9. Yinki mambu yina Yesu zonzá na Matayi 27:46 ke na lakisá beto?

⁹ Yinki Yesu zonzá? Mwa ntangu fioti avant yandi kufwa, Yesu bokilá: “Nzambi ya munu! Nzambi ya munu! Samu na yinki nge me bika munu?” (Mat. 27:46) Biblia ke zonzá ve samu na yinki Yesu zonzá mambu yayi. Beto zonzila yinki beto lenda longoka na mambu yayi. Kima mosi yina beto lendá longoka ni yayi: ntangu Yesu zonzá bamambu yayi yandi lungisá profesi yina ke na Nkunga 22:1. * Dyaka, ya ke na lakisá pwelele ti, Yehova kontinyeke ve na kutula mwana ya yandi na kati ya ‘lupangu ya proteksion’. (Yobi 1:10) Yesu zabá ti Papa ya yandi biká ba yina vandá yiina yandi kumeka kiminu ya yandi na faso ya kulunga tii na lufwa. Ya ke ve na muntu yina ba meká kiminu kulutila Yesu. Ya ke na lakisá mpe ti yandi salá ata kima ya yimbi yina zolá nata yandi na lufwa.

10. Wapi baleson beto lendá benda na bamambu yina Yesu zonzá na Papa ya yandi?

¹⁰ Yinki beto lenda longoka na bamambu yina Yesu zonzá? Leson mosi yina beto lenda longoka ni yayi: beto zolá vingila ve ti Yehova bumba beto na mantwala ya mambu ya mpasi nyonso yina lenda meka kiminu ya beto. Kaka faso ba meká kiminu ya Yesu na faso ya kulunga, beto mpe zolá seprepare na kuvanda kaka ya kukangama na Nzambi ata na mantwala ya lufwa. (Mat. 16:24, 25) Kasi, beto lenda ndima ti Nzambi ke bika ve ba meka kiminu ya beto na faso yina beto lendá suporte ve. (1 Ko. 10:13) Leson ya nkaka yina beto lenda longoka ni yayi: faso Yesu, beto lendá tala mpasi ata beto me sala ve mambu ya yimbi. (1 Pi. 2:19, 20) Ba yina ke kwamisá beto samu beto ke sambilá Yehova ke salá ve yawu, samu beto me sala mambu ya yimbi, kasi samu beto ke ve bantu ya yinza mpe beto ke zonzilá baverite ya Biblia. (Yoa. 17:14; 1 Pi. 4:15, 16) Yesu zabá samu na yinki Yehova biká yandi tala mpasi. Kasi bisadi ya Yehova ya nkaka yina ke na lutisá bantangu ya mpasi, ke yufulá bantangu ya nkaka samu na yinki Yehova me bika mambu ya yimbi kumina bawu. (Aba. 1:3) Nzambi ya beto yina ke talá beto kyadi mpe yina ke na ntima ya yinda, zaba ti ba ke kaka na kiminu na yandi. Ba ke na nsatu ya ngolo yina lendá katuka kaka na Yehova.—2 Ko. 1:3, 4.

11. Samu na yinki Yesu zonzá bamambu yina ke na Yoane 19:28?

¹¹ Yinki Yesu zonzá? (Tanga Yoane 19:28.) Samu na yinki Yesu zonzá: “Mu ke na nsatu ya maza”? Yandi zonzak’ yawu “samu ti mambu ba [soniká] na” Nkunga 22:15 lungana. Verse yango  ke zonzá: ‘Ngolo ya munu me yuma faso morso ya kima ya kupasuka yina me salama na ntoto. Ludimi ya munu me kangama na misuni ya meno ya munu.’ Dyaka, na manima ya bampasi yina yandi talá mpe douleur yina yandi vandá tala na zulu ya yinti, yandi zolá vanda kaka na nsatu ya maza. Yandi vandá na nsatu ba pesa yandi maza.

12. Yinki beto lenda longoka na bamambu yayi Yesu zonzá: “Mu ke na nsatu ya maza”?

¹² Yinki beto lenda longoka na bamambu yina Yesu zonzá? Yesu vandá kanisa ve ti ya vandá yimbi na kuzonzila mpasi yina yandi vandá tala. Beto mpe zolá ezite ve na kuzonza mambu yina ke na kwamisá beto. Souvent, beto ke zolá ve kuzonza na bantu ya nkaka bima yina beto ke na yawu nsatu. Kasi si beto ke na nsatu ba sadisa beto, beto zolá ezite ve na kudemande bampangi ya nkaka na kusala yawu. Na kifwani, si beto me nuna to si beto ke ve na sante ya bien, beto lenda zonza na mpangi ya nkaka na kunata beto na zandu to na kukwenda tala doktere. Si beto ke na basusi na ntima to beto ke ve na kuraje, beto lenda lomba na kuluntu mosi to na mpangi yina ke ya kukula na kimpeve na kupesa beto kuraje. (Bin. 12:25) Beto zimbana ve ti bampangi ya beto zola beto mpe ba ke na nsatu ya kusadisa beto na “bantangu ya mpasi.” (Bin. 17:17) Kasi, ba lenda tanga ve makanisi ya beto. Ntangu ya nkaka ba zaba ve mambu yina beto ke na yawu, beto zolá banda kuzonzila bawu mambu yina beto ke na yawu.

13. Samu yandi salá ata mambu ya yimbi tii lufwa ya yandi, yinki Yesu lungisá?

¹³ Yinki Yesu zonzá? Na ba 15 heure, Yesu zonzá na ngolo: “[Ya] me lungana!” (Yoa. 19:30; nwt-MK) Bamambu yina Yesu zonzá kaka ntangu fioti avant na kufwa ke na longá beto ti, Yesu zabá ti yandi salá bamambu yina Yehova zolá yandi sala. Samu Yesu salá ata kima ya yimbi tii ntangu yandi kufwá, yandi lungisá bamambu mingi. Ya ntete, yandi lakisá ti Satan ke muntu ya luvunu. Yesu lakisá ti muntu yina ke ve na masumu, lendá vanda na ngolo ya kubwa ve ata mambu nyonso yina Satan ke sala yandi. Ya zole, Yesu pesá luzingu ya yandi faso sakrifise. Samu yandi salak’ yawu, yandi fungulá nzila na bantu ya masumu na kuvanda na kikamarade na Nzambi mpe na kuvanda na kivuvu ya kuzwa luzingu ya ntangu nyonso. Ya tatu, Yesu lakisá ti Yehova ke Mfumu ya mbote mpe yandi sukulá nkumbu ya Papa ya yandi na salete yina ba losá na zulu ya yawu.

14. Wapi desizion beto ke baka samu na bilumbu nyonso ya luzingu ya beto? Zonzila yawu.

¹⁴ Yinki beto lenda longoka na bamambu yina Yesu zonzá? Beto zolá sala nyonso samu na kusala ata kima ya yimbi bilumbu nyonso. Beto zonzila bakomentere yina salá mpangi ya bakala Maxwell Friend, yina vandá instructeur na Galaad. Na Assemblée internationale mosi, mpangi Friend salá diskur yina vandá zonzila kukangama na Yehova. Yandi zonzá: “Kunata ve na mbasi mambu yina nge lenda sala to nge lenda zonza bubu yayi. Nge lenda zaba kwandi si nge lenda vanda na luzingu tii mbasi? Beto sala nete kilumbu nyonso ke kilumbu ya beto ya nsuka ya kulakisa ti, beto me lunga kuzwa luzingu ya ntangu nyonso.” Beto zolá lutisa kilumbu nyonso, nete ya ke kilumbu ya beto ya nsuka ya kulakisa ti beto ke na nsatu ya kusala ata mambu ya yimbi! Na yawu, ata si beto kufwa, beto ke lenda kuzonza: “Yehova, mu me sala nyonso samu na kusala ve mambu ya yimbi na meso ya nge, na kulakisa ti Satan ke muntu ya luvunu, na kusukula nkumbu ya nge mpe na kulakisa ti ni nge me lunga kuvanda Mfumu!”

15. Faso me zonza Luke 23:46, wapi konfianse Yesu lakisá?

¹⁵ Yinki Yesu zonzá? (Tanga Luke 23:46.) Na konfianse nyonso na Yehova, Yesu zonzá:  “[Papa] mu me vutula mpeve ya munu na maboko ya nge.” Yesu zabá ti, avenir ya yandi vandá na maboko ya Yehova, mpe ndimá na ntima ya yandi nyonso ti, Papa ya yandi ke zimbana ve yandi.

16. Yinki nge me longoka na mambu yina kuminá na temwe ya Yehova mosi yina vandá na 15 ans?

¹⁶ Yinki beto lenda longoka na bamambu yina Yesu zonzá? Vanda kaka ya kukanga na Yehova ata na mantwala ya lufwa. Na kusala yawu, nge zolá ‘tula ntima ya nge nyonso na Yehova.’ (Bin. 3:5) Beto zonzila ekzample ya Joshua, temwe ya Yehova yina vandá na 15 ans, yandi vandá na maladi yina vanda nata yandi na lufwa. Yandi mangá batretement nyonso yina Biblia ke niminá. Mwa ntangu fioti avant yandi kufwa yandi zonzá na mama ya yandi: “Mama, mu ke na kati ya maboko ya Yehova [. . .]. Mu lenda zonza na nge na konfianse nyonso mama: mu zaba ti Yehova ke vumbula munu na lufwa. Yandi ke tangá ntima ya munu, mpe mu ke zolak’ yandi mingi.” * Mosi na mosi na kati ya beto zolá yufula na ntima ya yandi, ‘Si ba me meka kiminu ya munu na kima yina lenda nata munu tii na lufwa, mu ke vanda kaka ya kukangama na Yehova mpe ke vanda na konfianse ti yandi ke zimbana ve munu?’

17-18. Wapi baleson beto me longoka? (Tala mpe enkadre “ Yina beto me longoka na bamambu ya nsuka yina Yesu zonzá.”)

¹⁷ Beto me longoka baleson ya important na mambu ya nsuka yina Yesu zonzá avant na kufwa! Beto me longoka ti beto zolá lemvokila bampangi mpe kundima ti Yehova ke lemvokila beto. Beto ke na kilengi ya kuzaba ti beto ke na bampangi mingi na kati ya kimvuka yina lenda ezite ve na kusadisa beto. Na yawu, beto zolá zonzila bawu mambu yina ke na beto. Beto zaba ti Yehova ke sadisa beto na kukanga ntima na mantwala ya mambu ya mpasi yina lenda kumina beto. Beto zaba mpe ti samu na beto bilumbu nyonso ya luzingu ya beto, zolá vanda nete kilumbu ya nsuka ya kulakisa na Yehova ti beto ke ve na nsatu ya kusala mambu ya yimbi na meso ya yandi, mpe kuvanda na konfianse ti si beto kufwa yandi ke vumbula beto.

¹⁸ Ya vrai, bamambu yina Yesu zonzá ntangu yandi vandá kufwa na zulu ya poto, ke na longá beto bamambu mingi! Ntangu beto ke na sadilá baleson yina beto me longoka, beto ke na landá bamambu yina Yehova zonzá samu na Mwana ya yandi: “Beno kuwa yandi.”—Mat. 17:5.