Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 15

Bzomwe Tingapfunze na Mafala Yakumalizira ya Jezu

Bzomwe Tingapfunze na Mafala Yakumalizira ya Jezu

‘Uyu ndiye Mwana wangu wakufunidwa, omwe nimbakomedwa naye; mbamubverani.’—MATEU 17:5.

NYIMBO 17 ‘Ndin’funa’

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1-2. Kodi n’ciyani cidacitika pomwe Jezu akhanati kulewa mafala yace yakumalizira?

KUKHALI kumacibese pa 14 Nisani, gole la 33, Jezu adanamiziridwa mulandu omwe alibe kuucita. Patsogolo pace adasekedwa, adaboneresedwa mwakuti bwerani mudzawone, acikhomereredwa pa muti wakuzunzidwira. Adamukhomerera manja na minyendo yace. Thangwe ra bzimwebzi bzikhamunesa kupuma na kulewalewa. Tsono iye akhafunika kulewalewa thangwe ra kuti akhana bzinthu bzakufunika kuti alewe.

2 Mbaticezeraneni mafala yakumalizira yomwe Jezu adayalewa pomwe akhali pa muti wakuzunzidwira, ticiwonambo bzomwe tingapfunze na mafalayo. M’mafala yanango tingalewe kuti ‘bwerani timbamubvere.’—Mateu 17:5.

‘BABA, ALEKERERENI’

3. Kodi Jezu akhalewa bza yani pomwe adalewa mafala yakuti: ‘Baba, alekerereni’?

3 Kodi Jezu adalewa ciyani? Pomwe Jezu akhali pa muti wakuzunzidwira iye adapemba kuti: ‘Baba, alekerereni.’ Kodi Jezu akhafuna kuti Baba wace alekerere yani? Mafala yakuteweraya yan’tithandiza kudziwa bzimwebzi. Iye adati: ‘Akudziwa lini bzomwe akucita.’ (Luka 23:33, 34) Pinango pentse Jezu akhalewa bza acikunda wa Roma omwe adamukhomerera manja na minyendo pa muti wakuzunzidwira. Thangwe iwo akhadziwa lini kuti Jezu akhali yani maka-maka. Pinango Jezu akhakumbukirambo bza thimu la wanthu omwe adalewa kuti iye aphedwe, omwe patsogolo pace angadadzamukhulupira. (Mabasa 2:36-38) Jezu alibe kubvuma kuti bzomwe bzidamucitikirabzo bzimucitise kukhala na ukali, nakuti atazire kulekerera wanthu omwe adamuboneresawo. (1 Pedru 2:23) M’mbuto mwace, iye adakumbira Yahova kuti alekerere wanthu omwe adamuphawo.

4. Kodi tikupfunza ciyani na ciratizo ca Jezu cakumbalekerera anyamadulanthaka wace?

4 Kodi tingapfunze ciyani na mafala ya Jezu? Ninga Jezu, ifepano tin’funika kukhala wakukonzeka kumbalekerera anzathu. (Wakoloso 3:13) Wanthu winango angakhale adzinza wathu, omwe angatibonerese thangwe ra kusaya kubvesesa bzomwe timbakhulupira, ayai momwe timbacitira bzinthu pa moyo wathu. Iwo angatinamizire, angatinyazise pakati pa wanthu azinji, angating’ambire mabukhu yathu, ayai angatigopswe mwakulewa kuti an’timenya. Tsono m’mbuto mwakuwakoyera cakumtima, tingakumbire Yahova kuti awafungule maso kuti ntsiku inango iwo adzapfunze cadidi. (Mateu 5:44, 45) Nthawe zinango bzingatinese kuwalekerera, maka-maka akaticitira bzinthu bzakuipa kwene-kwene. Tsono ifepano tikalekerera kuti kuwakoyera cakumtima, na ukali bzikule mu mtima mwathu, tin’dzabzipweteka tekha. Mpfumakazi inango idalewa kuti: “Ndidazindikira kuti kukhala munthu wakulekerera kumbathandauza lini kubvuma bzinthu bzakuipa bzomwe wanthu andicitira ayai kuti andikholovere. Bzimwebzi bzikuthandauza kuti inepano ndidasankhula cinthu comwe ni kuleka kumbakoyera munthu cakumtima.” (Psalymo 37:8) Tikambalekerera wanthu, timbakhala tikulamba kuti bzinthu bzakuipa bzomwe wanthu aticitira bziticitise kupitiriza kukhala wanthu wa ukali.—Wayefezo 4:31, 32.

‘IWEPO UN’DZAKHALA NANE M’PARAIZO’

5. Kodi ni mafala yaponi yomwe Jezu adauza kapondo omwe akhadakhomereredwa naye pa muti, ndipo n’thangwe ranyi iye adalewa mafala yamweya?

5 Kodi Jezu adalewa ciyani? Akapondo awiri akhadakhomereredwambo pa miti yakuzunzidwira pabodzi na Jezu. Pakuyamba, akapondo awiriwo adanyoza Jezu. (Mateu 27:44) Tsono na kupita kwa nthawe, m’bodzi wa iwo adadzacinja makumbukidwe yace. Iye adabvesesa kuti Jezu ‘akhalibe kuphonya cinthu’ na cibodzico. (Luka 23:40, 41) Kuthimizira bzimwebzi, kapondoyo adalatiza kuti akhakhulupira kuti Jezu angadadzalamusidwa ndipo angadadzakhala mambo ntsiku inango. Iye adauza Jezu kuti: ‘Jezu, mudzandikumbukirembo ine mukadzapita mu Umambo bwanu.’ (Luka 23:42) Kapondoyo adalatiza kuti akhana cikhulupiro cakulimba. Tenepo Jezu adamutawira kuti: ‘Cadidi, ndikukuuza lero kuti, iwepo un’dzakhala nane sikuti [mu Umambo, koma] m’Paraizo.’ (Luka 23:43) Onani kuti nkhani imweyi ikhali ya Jezu na kapondoyo, ndipopa iye adaphatisa basa mafala yakuti: ‘Ndikukuuza’ ‘iwepo’na ‘nane.’ Thangwe ra kudziwa kuti pai wace ngwa ntsisi, Jezu adauza kapondo omwe akhadasala pang’ono kufayo mafala yomwe yadamupasa cidikhiro.—Psalymo 103:8.

6. Kodi tikupfunza ciyani na mafala ya Jezu yomwe adauza kapondo?

6 Kodi tingapfunze ciyani na mafala ya Jezu? Jezu ali ninga pai wace. (Wahebereu 1:3) Yahova ngwakukonzeka kutilekerera na kutibvera ntsisi tikakungula bzinthu bzakuipa bzomwe tidacita mbuyo. Tsono kuti iye acite bzimwebzi, ifepano tin’funika kukhala na cikhulupiro cakuti an’tilekerera pikado zathu kucokera mu ntsembe ya Jezu Kristu. (1 Juwau 1:7) Pinango wanthu winango bzingawanese kukhulupira kuti Yahova angawalekerere pikado zomwe adacita kale-kale. Penu nthawe zinango imwepo mumbabzibvambo tenepoyo, kumbukirani ibzi: Pomwe Jezu akhadasala pang’ono kufa, iye adabvera ntsisi kapondo omwe adalatiza kuti akhayamba kumukhulupira. Tsono tani pakulewa bza Yahova, kodi iye angabverembo lini ntsisi atumiki wace wakukhulupirika, omwe akucita ciri-centse comwe angakwanise kuti abvere malamulo yace!—Psalymo 51:1; 1 Juwau 2:1, 2.

‘UYU AN’KHALA MWANA WANU! . . . AWA AN’KHALA MAI WAKO!’

7. Mwakubverana na Juwau 19:26, 27, kodi Jezu adauza ciyani Mariya na Juwau, ndipo thangwe ranyi iye adalewa bzimwebzi?

7 Kodi Jezu adalewa ciyani? (Werengani Juwau 19:26, 27. *) Jezu akhana thupo na mai wace, omwe bzikuwoneka kuti akhali mansiwa. Abale wace wa Jezu angadathandiza mai wacewo na bzinthu bzakuthupi bzomwe iwo akhafunikira. Tsono mbani omwe angadawathandiza kuti apitirize kukhala wakukhulupirika kwa Yahova? Palibe umboni bwakulatiza kuti abale wace wa Jezu akhadakhala kale anyakupfunza wace. Tsono Juwau akhali mpostolo wakukhulupirika wa Jezu, ndipo akhali xamwali wace wakuti ponda ndipondembo. Kuna Jezu, wale omwe akhatumikira naye pabodzi Yahova, akhali ninga adzinza wace. (Mateu 12:46-50) Tenepo, thangwe ra lufoyi na thupo lomwe akhanalo kuna Mariya, Jezu adakumbira Juwau kuti asamalire Mariyayo, thangwe ra kudziwa kuti Juwauyo angadathandiza mai wacewo kupitiriza kutumikira Yahova. Jezu adauza mai wace kuti: ‘Uyu an’khala mwana wanu!’ Ndipo adauzambo Juwau kuti: ‘Awa an’khala mai wako!’ Kucokera ntsiku imweyire kuyenda kutsogolo, Juwau adakhala ninga mwana wa Mariya ndipo akhamusamalira ninga momwe angadasamalirira mai wace caiwo. Tenepo, Jezu akhana mathangwe yakubveka yakulatizira lufoyi mkazi wakufunikayu, omwe adamusamalira mwa lufoyi, kucokera pa ntsiku yomwe adabadwa. Ndipo napo pa ntsiku yomwe Jezuyo adafa Mariyayo akhadaima pafupi na iye!

8. Kodi tingapfunze ciyani na mafala yomwe Jezu adauza Mariya na Juwau?

8 Kodi tingapfunze ciyani na mafala ya Jezu? Uxamwali bomwe tinabo na abale na mpfumakazi zathu zacikristau, bungakhale bwamphanvu kwene-kwene kuposa uxamwali bomwe tinabo na adzinza wathu. Adzinza wanthu angatibonerese ayai kutisiya tekha, tsono Jezu adalewa kuti tikakhala paciphatano na Yahova, pabodzi na gulu lace, ‘tin’dzatambira bzizinji kubwerezera maulendo dzana’ kuposa bzomwe tidaluza. Abale wathu wacikristau azinji kuna ifepano, an’dzakhala ninga mwana wacimuna, mwana wacikazi, mai ayai pai. (Marko 10:29, 30) Kodi mumbabzibva tani thangwe ra kucita mbali ya Akristau wakuphatana pa cikhulupiro na lufoyi lomwe analo kuna Yahova na kuna abale wawo?—Wakoloso 3:14; 1 Pedru 2:17.

‘MULUNGU WANGU, THANGWE RANYI MWANDISIYA NDEKHA INE?’

9. Kodi mafala ya Jezu yomwe yali pa Mateu 27:46, yakutipfunzisa ciyani?

9 Kodi Jezu adalewa ciyani? Pomwe Jezu akhadasala pang’ono kufa, iye adakuwa kuti: ‘Mulungu wangu, Mulungu wangu, thangwe ranyi mwandisiya ndekha ine?’ (Mateu 27:46) Bibliya limbafotokoza lini thangwe lomwe Jezu adalewera mafalaya. Tsono mafala yamweya yangatipfunzise bzinthu bzizinji. Mwa ciratizo, pomwe iye adalewa mafala yamweya akhakwanirisa polofesiya yomwe imbagumanika pa Psalymo 22:1. * Kuthimizira bzimwebzi mafalaya yakulatiza padeca kuti Yahova, alibe ‘kuikha tsose m’mphepete mwa’ Mwana wace. (Djobi 1:10) Jezu adabvesesa kuti pai wace adabvuma kuti iye ayezedwe kwene-kwene na anyamadulanthaka wace mpaka infa. Palibe munthu omwe adagumana kale na mayezo ninga yamweya. Kuthimizira bzimwebzi, mafala ya Jezu yambalatiza kuti iye akhali munthu wakusaya kuphonya ndipo akhathemera lini kuphedwa.

10. Kodi tingapfunze ciyani na mafala yomwe Jezu adauza Baba wace?

10 Kodi tingapfunze ciyani na mafala ya Jezu? Cinthu cibodzi comwe tikupfunza n’cakuti tin’funikira lini kudikhirira kuti Yahova atikhotcerere ku mayezo yentse yomwe yambayeza cikhulupiro cathu. Ninga Jezu omwe adayezedwa mpaka infa yace, ifepano tin’funikambo kulatiza kuti ndife wakukhulupirika mpaka infa, bzikafunikira. (Mateu 16:24, 25) Tenepo, Mulungu ambatitsimikizira kuti an’dzatilekerera lini ifepano kuyezedwa mpaka pomwe tingakwanise lini kupirira. (1 Wakolinto 10:13) Cinthu cinango comwe tapfunza n’cakuti, ninga Jezu, ifepano tin’citiridwa bzinthu bzakusaya cirungamo. (1 Pedru 2:19, 20) Wale omwe ambatiboneresa, ambacita bzimwebzi sikuti thangwe rakuti pana cinthu comwe taphonya, koma thangwe rakuti timbacita lini mbali ya dziko, ndipo timbakhotcerera cadidi. (Juwau 17:14; 1 Pedru 4:15, 16) Jezu adabvesesa kuti thangwe ranyi Yahova adalekerera kuti iye abonere. Napo bziri tenepo, mwakusiyana na iye, nthawe zinango Akristau winango wakukhulupirika bzikakhala kuti akugumana na mabvuto pa moyo wawo, iwo ambabzibvunza kuti thangwe ranyi Yahova akulekerera kuti iwo abonere. (Habakuki 1:3) Mulungu wanthu ngwa ntsisi ndipo ambapirira na abalewa. Yahova ambabvesesa kuti makumbukidwe yawoya yan’funa lini kulewa kuti iwo alibe cikhulupiro, koma yakulatiza kuti iwo akufunikira mtsangalazo omwe ndiye yekha omwe angawapase.—2 Wakolinto 1:3, 4.

‘NDINA NYOTA’

11. Thangwe ranyi Jezu adalewa mafala yomwe yali pa Juwau 19:28?

11 Kodi Jezu adalewa ciyani? (Werengani Juwau 19:28. *) Thangwe ranyi Jezu adalewa kuti: ‘Ndina nyota’? Iye adalewa bzimwebzi kuti ikwanisike mbali ya bzinembo ayai kuti yakwanisike mafala ya pa Psalymo 22:15, yomwe yambati: ‘Mphanvu zangu zauma ninga nyaphale; Lirime langu laphatirira mu bwibvu bwangu.’ Na mafalaya, tikukwanisa kubvesesa thangwe race Jezu adalewa kuti akhana nyota kwene-kwene. Iye adapirira mabvuto mazinji, kuphatanidzambo kubva kuwawa kwakuti bwerani mudzawone pa muti wakuzunzidwira. Pa nthawe imweyi iye akhafunikira thandizo la wanthu winango kuti aphe nyota yomwe akhanayo.

12. Kodi tingapfunze ciyani na mafala ya Jezu yakuti ‘ndina nyota’?

12 Kodi tingapfunze ciyani na mafala ya Jezu? Jezu akhakumbuka lini kuti kulewa momwe iye akhabvera, cikhali cizindikiro cakuti ana cikhulupiro cakusaya kulimba. Tenepo, mpsibodzi-bodzimbo na ifepano, tin’funika kumbalewa momwe tikubvera. Nthawe zizinji ifepano timbauza lini wanthu winango bzomwe tikukumbuka. Tsono tikawona kuti bzikuneseratu, tin’funika lini kuzeza kuwakumbira kuti atithandize. Mwa ciratizo, penu ndife wacikulire ayai tadwala, pinango tingakumbire xamwali kuti atithandize na buleya kuti tiyende kubazali ayai ku nyumba ya ulapi. Tikasunama ayai tikawawidwa mu mtima, tingakumbire mkulu wa gwere ayai Mkristau wakukhwima kuti atitetekere bwino-bwino ayai kuti atiuze mafala yabwino kuti yatsangalaze mtima wathu. (Mimwani 12:25) Kumbukirani kuti abale na mpfumakazi zathu ambatifuna ndipo akufuna kutithandiza pakawoneka mabvuto. (Mimwani 17:17) Tsono iwo angawone lini bzomwe ifepano timbakumbuka. Ndipo angadziwe lini bzomwe ifepano tikufunikira tikasaya kuwafotokozera.

‘BZAKWANISIKA!’

13. Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe Jezu adacita thangwe ra kukhala wakukhulupirika mpaka infa?

13 Kodi Jezu adalewa ciyani? Pa nthawe zitatu zakumaulo, pa ntsiku ya 14 Nisani, Jezu adakuwa kuti: ‘Bzakwanisika!’ (Juwau 19:30) Mafala ya Jezuya yakutipfunzisa kuti pomwe iye akhadasala pang’ono kufa adadziwa kuti adacita bzentse bzomwe Yahova akhafuna. Thangwe ra kukhala wakukhulupirika mpaka infa yace, Jezu adacita bzinthu bzizinji. Cakuyamba, iye adalatiza padeca kuti Sathani ni nyakunama. Jezu adalatiza kuti munthu wakulungamiratu angadapitiriza kukhala wakukhulupirika napo angadayezedwa tani na Sathani. Caciwiri, Jezu adapereka moyo wace ninga cakulombolera. Mwakucita bzimwebzi, Jezu adacitisa kuti bzikwanisike kuti wanthu wakuperewera akhale axamwali wa Mulungu, acikhala na cidikhiro cakudzakhala mpaka kale-kale. Cacitatu, Jezu adalatiza kuti Yahova ni mtongi wakulungama, ndipo adakhotcerera dzina lace kuti lireke kupswipizidwa.

14. Kodi tin’funika kutsimikiza kucita ciyani ntsiku iri-yentse? Fotokozani.

14 Kodi tingapfunze ciyani na mafala ya Jezu? Tin’funika kucita ciri-centse comwe tingakwanise kuti tipitirize kukhala wakukhulupirika ntsiku zentse. Onani bzomwe adalewa m’bale Maxwell Friend, omwe adatumikira ninga mpfunzisi wa Xikola ya Jileyade. Pa mtsonkhano wa madziko, pakufotokoza nkhani yakulewa bza cikhulupiro, iye adati: “Lekani kusiyira mangwana bzinthu bzomwe mungalewe na kucita lero. Kodi imwepo mukudziwa penu mangwana mun’dzamuka na moyo? Ntsiku iri-yentse yomwe muna moyo mun’funika kumbawona kukhala ninga ntsiku yanu yakumalizira yakulatiza kuti ndimwe wakukhulupirika kwa Yahova na wakuthemera moyo wakusaya kumala!” Napo tife, tin’dzakwanisa kulewa kuti: “Yahova inepano ndidacita ciri-centse comwe ndidakwanisa kuti ndipitirize kukhala wakukhulupirika kwa imwe nakuti ndilatize kuti Sathani ni nyakunama, ndipo ndidakhotcerera mbiri yanu na kuthandizirambo utongi bwanu!”

‘NDIKUSIYA MZIMU WANGU M’MANJA MWANU’

15. Mwakubverana na Luka 23:46, kodi Jezu akhanacitsimikizo ciponi?

15 Kodi Jezu adalewa ciyani? (Werengani Luka 23:46. *) Na cikhulupiro centse, Jezu adati: ‘Baba, ndikusiya mzimu wangu m’manja mwanu.’ Jezu akhadziwa kuti tsogolo lace likhali m’manja mwa Yahova, ndipo iye akhanacitsimikizo centse cakuti Pai wace angadadzamukumbukira.

16. Kodi mukupfunza ciyani na ciratizo ca m’bale wa magole 15 yakubadwa?

16 Kodi tingapfunze ciyani na mafala ya Jezu? Pitirizani kukhala wakukhulupirika kwa Yahova napo moyo wanu ukhale tani pa ngozi. Kuti mukwanise kucita bzimwebzi, imwepo mun’funika ‘kukhulupira Yahova na mtima wanu wentse.’ (Mimwani 3:5) Onani ciratizo ca m’bale Joshua, wa magole 15 yakubadwa omwe adaduwala matenda yakugopswa. Iye adalamba kutambira thandizo la adotolo lomwe likhapitana na lamulo la Mulungu. Pomwe akhadasala pang’ono kufa adauza mai wace kuti: “Mai inepano ndiri m’manja mwa Yahova. . . . Mai, ndikukuuzani na mtima wangu wentse mafalaya, ndikudziwa kuti Yahova an’dzandilamusa ndicidzakhala pomwe na moyo. Yahova ambadziwa makumbukidwe yangu na momwe inepano nimbabvera ndipo nimbamufuna kwene-kwene.” * Ali-wentse wa ifepano an’funika kumbabzibvunza kuti: ‘Bzingadakhala kuti ndikuduwala mwakuti penu-penu ayai ndikugumana na mayezo yomwe yangadaikha moyo wangu pa ngozi, kodi ningadapitiriza kukhala wakukhulupirika kwa Yahova na kukhulupirambo kuti iye an’dzandikumbukira?’

17-18. Kodi n’ciyani comwe tapfunza mu nkhani ino? (Onanimbo kwadru yakuti: ‘ Kodi Tikupfunza Ciyani na Mafala Yakumalizira ya Jezu?’)

17 Tingapfunze cinthu cakufunika kwene-kwene na mafala yakumalizira ya Jezu! Mafalayo yambatikumbusa kuti tin’funika kumbalekerera wanthu winango akatiphonyera na kukhulupira kuti Yahova an’dzatilekererambo tikaphonya. Tina mwayi ukulu wakukhala na abale na mpfumakazi omwe mbakukonzeka kutithandiza. Tenepo, tikawona kuti tikufunikira thandizo, tin’funika kuwakumbira kuti atithandize. Ifepano timbadziwa kuti Yahova an’dzatithandiza kupirira mabvuto yali-yentse yomwe yangabwere. Tawona kuti ntsiku iri-yentse yomwe tin’khala na moyo, timbawone kukhala ninga mwayi wathu wakumalizira wakulatiza kuti ndife wanthu wakukhulupirika, ticikhulupirambo kuti moyo wathu udakhotcerereka m’manja mwa Yahova.

18 Mafala yomwe Jezu adayalewa pomwe akhali pa muti wakuzunzidwira yambatipfunzisa bzinthu bzizinji! Tikaphatisa basa bzomwe tapfunza mu nkhani ino, tin’dzakhala tikubvera mafala ya Yahova yakulewa bza Mwana wace, yakuti: ‘Mbamubverani.’—Mateu 17:5.

NYIMBO 126 Pitirizani Kukhala Wakupenya, Wakulimba na Wamphanvu

^ ndi. 5 Ninga momwe pa Mateu 17:5 pambalewera, Yahova an’funa kuti timbabvere Mwana wace. Pomwe Jezu akhadasala pang’ono kufa pa muti wakuzunzidwira, iye adalewa mafala yakufunika kwene-kwene. Mu nkhani ino, tiniwona bzomwe tingapfunze na mafalayo.

^ ndi. 7 Juwau 19:26 Pomwe Jezu adawona mai wace na nyakupfunza omwe iye akhamufuna adaima pafupi naye, iye adauza mai wacewo kuti: “Mai, kuyambira lero uyu an’khala mwana wanu!” 27 Patsogolo pace, iye adauzambo nyakupfunzayo kuti: “Awa an’khala mai wako!” Kucokera pamwepo kuyenda kutsogolo nyakupfunzayo adawatenga aciyenda nawo kumui kwace.

^ ndi. 9 Kuti mudziwe mathangwe yanango yamwe pinango yadacitisa Jezu kulewa mafala yomwe yali pa Psalymo 22:1, werengani mu revista ino “Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga.”

^ ndi. 11 Juwau 19:28 Pambuyo pa bzimwebzi, pomwe Jezu adadziwa kuti bzentse bzakwanisika, na kuti ikwanisike mbali ya bzinembo, iye adalewa kuti: “Ndina nyota.”

^ ndi. 15 Luka 23:46 Ndipo Jezu adakuwa mwamphanvu aciti: “Baba, ndikusiya mzimu wangu m’manja mwanu.” Pomwe adamala kulewa bzimwebzi, iye adamalizika.

^ ndi. 16 Onani nkhani yakuti: A fé de JoshuaUma vitória pelos direitos dos jovensmu Mukani! wa 22, Janeiro 1995, Cipwitikizi!