1-2. Eaa tei tupu i mua ake ka tuatua ai a Iesu i tana tuatua openga?

IA NISANA 14, 33 T.N., i tona akaapa tarevakeia anga e kua akautungaia no te kino kare aia i rave ana, kua aviriia a Iesu, kua takinokinoia, e kua patiaia ki runga i te rakau tamamae anga. Kua puta te naero ki roto i tona nga rima e te vaevae. Ka mamae aia me akaea e me tuatua. Inara e tuatua puapinga tana ka inangaro i te akakite.

² Ka uriuri tatou i ta Iesu i tuatua iaia i runga i te rakau tamamae anga e te au apiianga mei te reira. Koia oki, ka “akarongo [tatou] iaia.”—Mata. 17:5.

3. Koai ma ta Iesu e tuatua ra te pure anga aia: “E taku Metua, e akakore mai koe i ta ratou ara”?

³ Eaa ta Iesu i tuatua? Iaia i runga i te rakau tamamae anga, kua pure a Iesu: “E taku Metua, e akakore mai koe i ta ratou ara.” Akakore i taai ara? Ka pau te au tuatua ka aru mai i teia: “Kare oki ratou i kite i ta ratou i rave.” (Luka 23:33, 34) Penei te tuatua ra a Iesu no te au vaeau Roma tei patia i te naero ki roto i tona rima e te vaevae. Kare ratou i kite e koai aia. Penei te manako katoa ra aia i tetai pae tei inangaro ana i te tamate iaia, inara i muri mai, kua akarongo kiaia. (Anga. 2:36-38) Kare a Iesu i tuku ana i teia tu tika kore kia akariri iaia e te akaapa atu i tetai ke. (1 Pete. 2:23) Mari ra, kua pati aia kia Iehova kia akakore i te ara a te aronga tei tamate iaia.

4. Eaa te apiianga mei to Iesu tu inangaro i te akakore i te ara a te aronga patoi?

 ⁴ Eaa te apiianga? Mei ia Iesu rai, ka anoanoia tatou kia inangaro i te akakore i te ara a tetai ke. (Kolo. 3:13) Penei ka patoi tetai pae e to tatou kopu tangata ia tatou no te mea kare ratou i mārama i to tatou irinakianga e to tatou tu oraanga. Penei ka pikikaa ratou no runga ia tatou, ka taakama ia tatou i mua i tetai ke, ka takore i ta tatou au puka, e penei ka tamataku i te tamamae ia tatou. Auraka e akamoupuku, e pati ra kia Iehova kia tauturu i te aronga patoi kia āriki i te tuatua mou. (Mata. 5:44, 45) I tetai au taime, penei ka ngatā i te akakore i ta ratou ara me takinokino tikai ratou ia tatou. Inara me akatupu tatou i te tu riri e te akamoupuku ki roto i to tatou ngakau, ka mamae katoa rai tatou. Akakite tetai tuaine: “Me akakore au i te ara a tetai ke, kare ko te aiteanga e te akatika ra au ki ta ratou i rave, kia takinokino iaku. Inara kua iki au i te kopae i te tu riri.” (Sala. 37:8) Me iki tatou i te akakore i te ara a tetai ke, te iki ra tatou i te takore i te tu riri.—Ephe. 4:31, 32.

5. Eaa ta Iesu i taputou ki tetai tangata rave kino i te pae iaia, e eaa aia i rave ei i te reira?

⁵ Eaa ta Iesu i tuatua? E rua tangata rave kino i runga i te rakau tamamae i te pae ia Iesu. I te akamataanga, kua aviri raua ia Iesu. (Mata. 27:44) Inara i muri mai, kua akamutu tetai i te aviri iaia. Kua kite mai aia e “kare rava [a Iesu] tuatua kino.” (Luka 23:40, 41) Kua akamata aia i te irinaki e ka akatuakaouia mai a Iesu mei te mate e ka tutara ei Ariki a tetai rā. Kua tuatua aia kia Iesu: “E te Atu, e akamaara mai koe iaku, kia tae koe ki toou basileia.” (Luka 23:42) Kua akaari aia i te tu akarongo! Karanga a Iesu kiaia: “Koia mou taku e karanga atu kia koe nei, ei Paradaiso [kare i te Patireia] taua katoa.” (Luka 23:43) Kua taputou a Iesu ki te tangata rave kino, na te taikuanga i te tuatua “taku,” “kia koe,” e “taua.” Kua oronga a Iesu i tetai manakonakoanga no te tangata rave kino no te mea kua kite aia e tu akaaroa to tona Metua.—Sala. 103:8.

6. Eaa ta tatou i apii mai mei ta Iesu tuatua ki te tangata rave kino?

⁶ Eaa te apiianga? Kua aite tikai to Iesu tu ki tona Metua. (Ebe. 1:3) Te inangaro ra a Iehova i te akakore i ta tatou ara e te akaari ra i te tu akaaroa kia tatou. Inara ka rave ua aia i te reira me tataraara tikai tatou no te au kino ta tatou i rave ana, e me akaari tatou i te akarongo ki roto i te atinga oko o Iesu Karaiti. (1 Ioa. 1:7) Penei te ngatā ra i tetai pae i te irinaki e ka akakore mai a Iehova i ta ratou au angaanga kino i rave i mua ana. Me te manako akapera ra koe i tetai taime, e akamaara i teia: I mua ua ake ka mate ei aia, kua akaari a Iesu i te tu akaaroa ki te tangata rave kino tei akamata ua i te akaari i te akarongo kiaia. No reira ka akaari rai a Iehova i te tu akaaroa ki tona au tavini tiratiratu, te tauta ra i te akarongo ki tana au akauenga!—Sala. 51:1; 1 Ioa. 2:1, 2.

7. Ia Ioane 19:26, 27, eaa ta Iesu i tuatua kia Maria e Ioane, eaa te tumu i tuatua ai aia i te reira?

⁷ Eaa ta Iesu i tuatua? (E tatau ia Ioane 19:26, 27.) Kua inangaro a Iesu  kia akonoia tona metua vaine, penei e vaine takaua aia i teianei. Ka rauka i tona au teina i te akono iaia i te pae kopapa. Inara naai e akono iaia i te pae vaerua? Kare e akakite anga e kua riro ake tona au teina ei pipi nana. Inara, e apotetoro tiratiratu a Ioane e te oa piri mou no Iesu. Kua akariro a Iesu i te aronga tei piri kiaia i te akamorianga ia Iehova ei tuanga no tona ngutuare pae vaerua. (Mata. 12:46-50) No reira, no tona inangaro i te akono i tona metua vaine, kua pati a Iesu ia Ioane kia akono ia Maria i te pae vaerua. Ki tona metua vaine, karanga aia: “Ka akara na i to tamaiti!” E kia Ioane: “Ka akara na i to metua  vaine.” Mei tera rā mai, kua riro a Ioane ei tamaiti na Maria e kua akono iaia mei tona metua vaine rai. Kua akaari a Iesu i tona aroa maata ki te vaine akaperepereia tei akono iaia mei tona anauanga mai, e te tu ra i te pae iaia i tona matenga!

8. Eaa ta tatou ka apii mai mei ta Iesu i tuatua kia Maria e Ioane?

⁸ Eaa te apiianga? To tatou pirianga ki te au taeake e te au tuaine Kerititiano, ka ketaketa atu te reira i to tatou pirianga ki to tatou kopu tangata. Ka patoi e ka akaruke te kopu tangata ia tatou, inara taputou a Iesu e me noo vaitata tatou kia Iehova e Tana akaaerenga, ka rauka mai “e anere ua atu” ia tatou. Ka riro mai ratou ei tamaiti, tamaine, metua vaine, e te metua tane aroa no tatou. (Mare. 10:29, 30) Eaa toou manako me kapiti koe ki tetai kopu tangata pae vaerua tei taokotaiia no te akarongo e te aroa—aroa no Iehova e etai ke?—Kolo. 3:14; 1 Pete. 2:17.

9. Eaa ta tatou ka apii mai mei ta Iesu tuatua ia Mataio 27:46?

⁹ Eaa ta Iesu i tuatua? I mua ua ake ka mate ei aia, kua kapiki a Iesu: “E taku Atua, e taku Atua, eaa koe i akaruke mai ei iaku?” (Mata. 27:46) Kare te Pipiria i akakite mai i te tumu i tuatua ai a Iesu i teia. Me akamanako tatou e na te tuatua anga i te reira, te akatupu ra a Iesu i te totou i roto ia Salamo 22:1. * Pera katoa, te akapapu maira teia au tuatua e kare a Iehova i tuku i tetai paruruanga ‘koropini’ i tana Tamaiti. (Iobu 1:10) Kua mārama a Iesu e kua tuku tona Metua iaia ki roto i te rima o tona au enemi kia timataia e tae ua atu ki tona matenga—kare e tangata i timataia ana na teia tu. Kua akapapu katoa mai teia au tuatua e kare aia i rave ana i tetai kino tei tau kia tamateia aia.

10. Eaa ta tatou ka apii mai mei ta Iesu i tuatua ki tona Metua?

¹⁰ Eaa te apiianga? Mea mua, kare tatou e tapapa ia Iehova kia paruru ia tatou me timataia to tatou akarongo. Mei ia Iesu rai tei timataia ki tona matenga, ka anoano katoaia tatou kia vai tiratiratu e tae ua atu ki te mate, me ka anoanoia. (Mata. 16:24, 25) Kua papu ia tatou e kare rava te Atua e vaoo ia tatou kia timataia ki tetai tu kare e rauka ia tatou i te akakoromaki. (1 Kori. 10:13) Te rua, ka takinokinoia tatou mei ia Iesu rai. (1 Pete. 2:19, 20) Ka patoi te tangata ia tatou, kare no te mea e kua rave tatou i tetai tarevake, mari ra no te mea, kare tatou no teianei ao e te akakite ra tatou i te tuatua mou. (Ioa. 17:14; 1 Pete. 4:15, 16) Kua mārama a Iesu i te tumu i akatika ai a Iehova iaia kia takinokinoia. Inara tetai au tavini tiratiratu, kua ui ana ratou eaa a Iehova i tuku ei i te kino kia tupu kia ratou. (Haba. 1:3) Kua mārama to tatou Atua aroa e te akakoromaki e kare to ratou akarongo i paruparu; te anoano ra ratou i te akapumaana no ko mai iaia.—2 Kori. 1:3, 4.

11. Eaa a Iesu i tuatua ei i te tuatua ia Ioane 19:28?

¹¹ Eaa ta Iesu i tuatua? (E tatau ia Ioane 19:28.) Eaa a Iesu i tuatua ei: “Kua kaki vai au”? Kia “tupu te tuatua  i tataia”—te totou ia Salamo 22:15 tei karanga: “Kua marō toku maroiroi mei te vaanga kapu karakaraea ra; e kua piri toku arero ki toku tanga.” No te au tu kino tei tupu kia Iesu, e te mamae iaia i runga i te rakau tamamae anga, penei kua kaki vai rai aia. Kua inangaro maata aia i te inu vai.

12. Eaa ta tatou ka apii mai mei ta Iesu tuatua “Kua kaki vai au”?

¹² Eaa te apiianga? Kare a Iesu i manako ana e e tu paruparu tona me akakite aia i tana ka inangaro; kare rai tatou e manako akapera. Penei kare tatou e inangaro i te akakite ki tetai ke i ta tatou e anoano ra. Inara me ka inangaro tauturu tatou, auraka e emiemi i te pati i te reira. Ei akaraanga, me e tu pakarikari e te maki toou, e pati ki tetai oa kia apai ia koe ki te toa me kore ki te taote. Me taitaia toou ngakau, e pati ki tetai tangata pakari me kore tetai oa Kerititiano tukatau kia akarongo kia koe e kia oronga mai i te au “tuatua meitaki” ei akamaroiroi ia koe. (Mase. 12:25) Kia akamaara tatou e te aroa maira te au taeake e te au tuaine ia tatou e te inangaro ra i te tauturu ia tatou i te ‘tuatau tumatetenga.’ (Mase. 17:17) Inara, kare ratou e kite me ka inangaro tauturu tatou, kia akakite roa tatou i te reira kia ratou.

13. Eaa ta Iesu i rave na te vai tiratiratu anga e tae ua atu ki tona matenga?

¹³ Eaa ta Iesu i tuatua? I te ora toru i te avatea ia Nisana 14, kua kapiki maata a Iesu: “Kua oti.” (Ioa. 19:30) Kua oti ia Iesu i te rave i te au angaanga pouroa ta Iehova i oronga kiaia. Na te vai tiratiratu anga e tae ua atu ki tona matenga, kua rave a Iesu i teia au mea puapinga. Mea mua, kua akapapu aia e e pikikaa a Satani. Kua akaari a Iesu e ka rauka i te tangata apa kore i te vai tiratiratu noatu ta Satani ka rave. Te rua, kua oronga a Iesu i tona oraanga ei atinga oko. Na roto i te reira, ka rauka i te tangata i te akatupu i tetai pirianga meitaki ki te Atua e ka rauka ia ratou te ora mutu kore. Te toru, kua paruru a Iesu i to Iehova turanga ngateitei e kua akatikatika i tetai ua atu akakino anga i te ingoa o tona Metua.

14. Eaa ta tatou ka tauta i te rave i te au rā ravarai? Akamārama mai.

¹⁴ Eaa te apiianga? Ka anoanoia tatou kia vai tiratiratu i te au rā ravarai. Akamanako ana i te tuatua a te Taeake ko Maxwell Friend, e puapii i ko i te Apii Gileada. Karanga aia i roto i tana akoanga no te tu tiratiratu: “Auraka e tuku ki tetai rā ke te au apinga taau ka rauka i te rave e te tuatua i teia rā. Ka papu ainei ia koe e ka ora koe apopo? E akaari i te au rā ravarai mei te mea e ko te taime openga teia, e kua tau koe kia ora e tuatau ua atu.” Kia akaari rai tatou i te au rā ravarai mei te mea e ko te taime openga teia, kia vai tiratiratu tatou! Me ka mate ake tatou, ka rauka ia tatou i te tuatua, “E Iehova, kua rave au i taku ka rauka kia vai tiratiratu, kia akapapu e pikikaa a Satani e kia akakakā i toou ingoa e toou turanga ngateitei!”

15. Ia Luka 23:46, eaa ta Iesu i irinaki papu?

¹⁵ Eaa ta Iesu i tuatua? (E tatau ia Luka 23:46.) Ma te irinaki papu, karanga a Iesu: “E taku Metua, te tuku atu  nei au i toku vaerua ki to rima.” Kua papu ia Iesu e tei ia Iehova tona oraanga no te tuatau ki mua, e ka akamaara tona Metua iaia.

16. Eaa taau i apii mai mei tei tupu kia Joshua?

¹⁶ Eaa te apiianga? Kia puareinga ua koe i te tuku i toou oraanga ki roto i to Iehova rima. Ka anoanoia koe kia “irinaki kia Iehova ma to ngakau katoa.” (Mase. 3:5) Akamanako i te akaraanga o te taeake ko Joshua, e 15 ona mataiti tei tuia e te maki mate. Kare aia i āriki ana i tetai rapakauanga te ka aati i te ture a te Atua. I mua ua ake ka mate ei aia, karanga aia ki tona mami: “Mami, tei roto au i to Iehova rima. . . . Kua papu iaku i te reira: Kua kite au e ka akatuakaou mai a Iehova iaku. Kua kite aia i toku ngakau, e toku inangaro maata iaia.” * E ui kia koe uaorai, ‘Me timataia toku akarongo e ka mate au no te reira, ka tuku ainei au i toku oraanga ki roto i to Iehova rima ma te irinaki e ka akamaara mai aia iaku?’

17-18. Eaa te au apiianga ta tatou i kite mai? (Akara katoa i te pia “ Ta Tatou ka Apii Mai Mei ta Iesu au Tuatua Openga.”)

¹⁷ E au apiianga puapinga ta tatou i kite mai mei ta Iesu au tuatua openga! Ka anoanoia tatou kia akakore i te ara a tetai ke ma te irinaki e ka akakore a Iehova i ta tatou. Te inangaro ra to tatou au taeake e te au tuaine pae vaerua i te tauturu ia tatou. No reira, auraka e emiemi i te pati i te reira. Ka tauturu a Iehova ia tatou kia akakoromaki i tetai ua atu timataanga. E kua kite tatou i te puapinga kia vai tiratiratu i te au rā ravarai, mei te mea e ko te taime openga teia, ma te tuku i to tatou oraanga ki roto i to Iehova rima.

¹⁸ E maata ta tatou i apii mai mei ta Iesu i tuatua i runga i te rakau tamamae anga! Me taangaanga tatou i teia au apiianga, te akarongo ra tatou ki ta Iehova i tuatua no tana Tamaiti: “E akarongo kotou iaia.”—Mata. 17:5.