1-2. Ino ty raha nanjò i Jesosy taloha kede ty nimateza’e tamy i hazo fijaleagney teo?

EFATSE amby folo Nisana taogne 33 tamy izay. Naho fa boake natao kitomboke naho nimelohegne tamy ty raha tsy natao’e ty Jesosy, le nitsikihegne naho nampijalegne sady nipehegne tamy ty hazo fijaleagne tafara izay. Tamy ty tagna’e naho ty tombo’e ty nipehagne aze. Nanaintaigne reke isake tie niaigne naho nirehake. Faie tsy maintsy nirehake reke, satria nisy raha lahibey tea’e ho rehafegne.

² Andao hodinehentikagne ty raha nirehafe i Jesosy taloha ty nimateza’e tamy i hazo fijaleagney teo, le handrambe lesogne boake amy izay. Naho tsoregne, le andao tika ‘hitsanogne aze.’​—Mat. 17:5.

3. Ia ty va’e tan-tsay i Jesosy ao naho fa nirehake reke tie: “O Baba, mamelà ty helo iareo”?

³ Ino ty raha nirehafe i Jesosy? Naho fa nipehegne tamy i hazo fijaleagney teo ty Jesosy, le nivavake hoe izao: “O Baba, mamelà ty helo iareo.” Ty helo ia o nampamelà’e i Baba’eo? Magnampe antika hahatakatse izay ty tohy o reha’e iohoe. Hoe reke: “Fa tsy fanta iareo ty raha atao iareo.” (Lioka 23:33, 34) Va’e i maramila Romana nipeke ty tagna’e naho ty tombo’e rey ty tea i Jesosy ho rehafegne. Ty anto’e, tsy nahafantatse iareo tie ia maregne reke. Ndra va’e ho i vahoake nangatake ty hamonoagne aze rey ka. Ty anto’e, va’e mbe hiova avao iareo, le hino aze ka. (Asa. 2:36-38) Tsy natao i Jesosy hahaboseke aze naho hahavy aze hitagne am-po ty tsy rare’e natao tama’e. (1 Pet. 2:23) I reke aza nangatake tamy i Jehovah mba hamela ty helo ze ndaty nandrambe anjara tamy ty famonoagne aze.

4. Ino ty azontika ianaragne boake amy ty fahavognona i Jesosy hamela ty helo i ndaty nanohetse aze rey?

 ⁴ Ino ty lesogne ho antika? Toko’e ho vognogne hamela heloke ty hafa, manahake i Jesosy tika. (Kol. 3:13) Misy ndaty va’e hanohetse antika, agnisa izay o longontikagneo. Ty anto’e, tsy taka iareo ty raha inoantika naho ty fomba fiaignagne orihentika. Va’e hirehake vande miomba antika areke iareo, hagnaraty antika agnatreha ty ndaty hafa eo, handriandriatse o bokentikagneo, ndra hagnorohoro tie hampijale antika. Faie tsy toko’e hitagne am-po amy iareo tika. Ndra aleo mangatake amy i Jehovah mba hagnampe iareo hagneke ty hamarenagne naho fa afara agne. (Mat. 5:44, 45) Faie kindraike le va’e tsy ho mora ty hamela heloke, lohotsie naho tena tsy rare’e ty raha natao tamantikagne. Faie itika avao ro ho voa mafe naho boseke sady tsy mamela heloke. Hoe ze rahavave raike zay: “Amako tihoe mamela heloke, le tsy midika tihoe mete ty fihevera’o ty raha natao ty hafa tama’o, ndra magnenga iareo hagnararaotse azo. Ihe ro mijobogne ty tsy ho boseke amy i ndatỳ.” (Sal. 37:8) Tihoe mamela heloke areke, le mijobogne ty tsy ho boseke naho fa misy raha raty mahazo antika.​—Efes. 4:31, 32.

5. Ino ty nampitamae i Jesosy i malaso raike nipehegne tagnila’e teoy, le ino ty anto’e?

⁵ Ino ty raha nirehafe i Jesosy? Nisy malaso roe nipehegne tan-kavia naho tan-kavana i Jesosy eo. Sambe nitsikike i Jesosy iaby iareo tamy ty voaloha’e. (Mat. 27:44) Faie niova ty raike naho fa niavy eo. Nanjare nitaka’e tie tsy nanao raha raty ty Jesosy. (Lioka 23:40, 41) Trea tamy ty reha’e ka fa nino reke tie mbe hovelomegne amy ty mate ty Jesosy sady ho mpanjaka naho fa afara agne. Hoe reke tamy i Jesosy: “Tsiarovo raho naho fa avy amy i Fanjakà’oy agne rehe.” (Lioka 23:42) Tena nanam-pinoagne reke, le hoe ty Jesosy tama’e: “Volagneko ama’o to vata’e anito fa hiarake amako amy i Paradisay agne rehe.” (Lioka 23:43) * Trea amo o reha i Jesosy iohoe fa le ty vata tegna’e ro nampitamà i lahilahy malasoy. Afake nirehake izay tama’e ty Jesosy, satria hai’e tie mamindra fo ty Baba’e.​—Sal. 103:8.

6. Ino ty ianarantika boake amy ty raha nirehafe i Jesosy tamy i malasoy?

⁶ Ino ty lesogne ho antika? Tena manahake an-dRae’e ty Jesosy. (Heb. 1:3) Vognogne hamela ty helontika naho hamindra fo amantika ty Jehovah. Faie tsy hanao izay reke naho tsy tena manegnegne amy ty raha tsy nimete nataontika taloha tika, sady tsy maneho finoagne i sorogne natao i Ana-dahi’eỳ. (1 Jaona 1:7) Sarotse amy ty ndaty ila’e ty mino tie vita i Jehovah ty mamela ty hadisoagne natao’e taloha. Naho izay ka ty tsapa’o, le dineho toy: Taloha kede i nimateza’ey ty Jesosy, le namindra fo tamy i malaso raike tagnila’e teoy. Ie amy izao tamy io reke ro vaho nanomboke naneho finoagne i Jesosy. Le i Jehovah vao tsy hamindra fo amo o mpanompo’e mikezake mafe tsy hivalike ama’e naho mankatò ty lili’eo?​—Sal. 51:1; 1 Jaona 2:1, 2.

7. Ino ty raha nirehafe i Jesosy tamy i Maria naho i Jaona, arake ty Jaona 19:26, 27? Le ino ty anto’e?

⁷ Ino ty raha nirehafe i Jesosy? (Vakio ty Jaona 19:26, 27.) Tea i Jesosy ho voakarakara soa avao ty rene’e. Va’e fa vantotse reke tamy izay. Va’e afake nagnomey ze raha nipaliae i rene’e ara-nofo i zay i Jesosy niharo troke tama’e rey. Faie ia ty hikarakara ty  ara-pagnahi’e? Mbe tsy nisy mpiana i Jesosy o zai’e reo tamy izay. Faie nihevere i Jesosy ho keleia’e ze ndaty nanompo i Jehovah niarake tama’e. (Mat. 12:46-50) Izay ty nahavy aze nagnankigne i rene’e tamy i Jaona, apostoli’e tsy nivalike sady ragne’e naifitse aze, satria natoky reke fa ho vita i Jaona ty hikarakara soa ty ara-pagnahy i rene’e. Hoe reke taman-drene’e: ‘Ingo o ana-dahi’ò!’ Le hoe ka reke tamy i Jaona: ‘Ingo ty rene’o!’ Natao i Maria manahake ty ana-dahi’e ty Jaona nanomboke tamy izay, le i Maria nikarakarae i Jaona manahake ty rene’e. Tena niteà i Jesosy areke ty rene’e, satria nikarakara aze nanomboke tamy ty niterahagne aze, sady nitsangagne tagnila’e teo ka tamy i reke nivonoegney.

8. Ino ty ianarantika boake amy ty raha nirehafe i Jesosy tamy i Maria naho i Jaona?

 ⁸ Ino ty lesogne ho antika? Mbe ambone ty hamafe ty fifandrambesantika amo o keleiantikagne ara-nofò ty hamafe ty fifandrambesantika amo o keleiantikagne ara-pagnahio. Va’e hanohetse antika, ndra hienga antikagne o keleiantika ara-nofò. Faie nampitamà ty Jesosy tie naho tsy mivalike amy i Jehovah naho amy i fandamina’e tika, le hahazo fitahiagne maro. Mandikoatse ty hamaro ze raha nafoentikagne aza ty raha ho azontika, agnisa izay ty keleiagne ara-pagnahy magneran-tane. (Mar 10:29, 30) Miharo saigne o keleiagne iohoe, satria manam-pinoagne sady tea i Jehovah naho tea ty hafa. (Kol. 3:14; 1 Pet. 2:17) Ino ty tsapa’o noho i rehe agnisa o keleiagne iohoe?

9. Ino ty azontika rehafegne boake amy ty reha i Jesosy amy Matio 27:46 ao?

⁹ Ino ty raha nirehafe i Jesosy? Taloha kede ty nimateza’e ty Jesosy, le nitoka mafe an-dRae’e tie: “O Andrianagnahareko, nagnino rehe ro nahafoe ahike?” (Mat. 27:46) Tsy hazavae ty Baiboly ty anto’e nahavy i Jesosy nirehake io. Faie intoagne misy raha azontika rehafegne boake amy io: Nagnatanterake ty faminaniagne amy Salamo 22:1 * ao reke naho fa nirehake io. Trea boake amy io ka fa tsy nagnisy fefe hiarikatoke i Ana-dahi’ey ty Jehovah ndra “niaro aze.” (Joba 1:10) Nihay i Jesosy fa nengan-dRae’e hitsapa ty finoa’e ampara-pahafate’e o ndaty manohetse azeo. Mbe tsy nisy ndaty niaretse fitsapagne manahake i Jesosy. Trea amo o reha i Jesosy iohoe ka fa ndaty tsy nanan-tsiny reke, le tsy fagneva ty hovonoegne.

10. Ino ty ianarantika boake amy i raha nirehafe i Jesosy taman-dRae’ey?

¹⁰ Ino ty lesogne ho antika? Tsy toko’e hitamà tika tie hiaro antika amy ze kila raha hitsapa ty finoantika ty Jehovah. Toko’e ho vognogne tsy hivalike ampara-pahafatentikagne manahake i Jesosy tika naho ilaegne zay. (Mat. 16:24, 25) Faie matoky tika fa tsy hengà i Jehovah hiaretse ty raha tsy ho zakantikagne tika. (1 Kor. 10:13) Ianarantika amy io ka fa va’e hisy hampijale tika, ndra tie tsy nanao raha raty aza. (1 Pet. 2:19, 20) Manao izay o ndaty mpanohetse antikagneo, satria tika tsy agnisa ty tontolo toy sady magnambara ty hamarenagne. (Jaona 17:14; 1 Pet. 4:15, 16) Nihay i Jesosy tie nagnino ty Jehovah ro nienga aze hijale. Faie kindraike o mpanompo i Jehovah-o naho fa miatreke raha sarotse, le va’e hagnontane ty anto’e agnengà i Jehovah i raha rey hisy. (Hab. 1:3) Faie mamindra fo naho manam-paharetagne i Andrianagnaharentikagney, le taka’e fa tsy tihoe tsy ampe finoagne iareo kanao manao izay fa mba mipay fampionognagne boake ama’e avao. Le matoky iareo fa i Jehovah avao ty mahavita magnomey ze fampionognagne paliae iareo zay.​—2 Kor. 1:3, 4.

11. Nagnino ty Jesosy ro nirehake o rehake amy Jaona 19:28 aò?

¹¹ Ino ty raha nirehafe i Jesosy? (Vakio ty Jaona 19:28.) Hoe reke: “Maran-drano raho.” Nirehake io reke mba hagnatanterahagne ty faminaniagne amy Salamo 22:15 ao toy: “Tsy misy hery sasa ty amako ato fa maike manahake o tsila-balagne taneo raho; mipiteke amy ty lagnilagniko ty lelako.” Nijale ka ty Jesosy tamy io, satria nanaintaigne mafe reke tamy i reke nipehegne tamy i hazo fijaleagney teoy, le ara-dalàna naho naeake. Izay ty nahavy aze nangatake raha hinomegne.

12. Ino ty ianarantika boake amy i reha i Jesosy tihoey: “Maran-drano raho”?

 ¹² Ino ty lesogne ho antika? Tsy nieretseretse ty Jesosy tie kera hatao o ndatio maleme reke naho mirehake ty raha paliae’e. Tsy toko’e hieretseretse hoe izay ka areke tika. Misy ndaty ila’e tsy le tea mangatake fagnampeagne amy ty hafa. Faie kindraike tika, le mila mipay fagnampeagne amy ty hafa. Naho fa antetse ohatse tika ndra marare, le azontika atao ty mirehake amo o namantikagneo mba hanao bezara ho antika, ndra hinday antika an-dapotaly agne. Naho kivy ka tika, le azontika atao ty mirehake amo o androanavi-pagnahio, ndra amy ty kristiana matotse raike ty raha tsapantika. Ty anto’e, vognogne hitsanogne antika ndra hizara “raha mampahery” amantika iareo mba hampifaleagne ty fontika. (Ohab. 12:25) Tadidio fa tea antika o rahalahy naho o rahavaventikagneo, sady te hagnampe antika iareo amy ty “andro maha ore” antikagne. (Ohab. 17:17) Faie tsy afake mamantatse ty raha an-tsaintika ao naho am-pontikagne ao iareo. Va’e tsy ho hay iareo areke tie mipay fagnampeagne tika naho tsy rehafentika amy iareo zay.

13. Ino ty raha nivita i Jesosy noho i reke tsy nivalike ampara-pahafate’e?

¹³ Ino ty raha nirehafe i Jesosy? Tamy telo folakandro teo ho eo, tamy i 14 Nisanay, le nirehake mafe ty Jesosy tie: “Vita!” (Jaona 19:30) Nihay i Jesosy taloha i nimateza’ey areke fa nivita’e iaby ze kila raha nampanoe i Jehovah aze. Maro ty raha nivita’e noho i reke nahavita tsy nivalike ampara-pahafate’e. Voaloha’e, nivita’e ty nagnaporofo fa mpavande ty Satana. Naseho i Jesosy fa mahavita tsy mivalike amy i Jehovah ty ndaty raike voririke ndra inogn’ino raha atao i Satana ama’e. Faharoe, nivita’e ty nagnomey i solovoigney. Noho o sorogne nanoe’e iohoe, le afake ty hambara ho maregne agnatrehan’Agnahare eo o ndaty tsy voririkeo, sady afake ty hitamà hiaigne nainai’e. Fahatelo, nivita’e ty nagnaporofo fa i Jehovah ro manan-jò hinday, sady diso i fagnaratiagne natao tamy i tahinan-dRae’ey.

14. Toko’e ho tapa-kevetse hanao ino tika isan’andro? Hazavao.

¹⁴ Ino ty lesogne ho antika? Toko’e ho tapa-kevetse tsy hivalike tika isan’andro. Mareho ty raha nirehafe i Maxwell Friend, ni-agnisa ty mpampianatse tamy ty Sekoly Gileada tie taloha. Nanao lahajaka tamy ty havoriambey vondrom-paritse iraisam-pirenena reke tie indraike, le izao ty nirehafe’e miomba ty tsy fivalihagne: “Ko aligne maray ze raha azo’o atao ndra azo’o rehafegne androany. Matoky vao rehe fa mbe ho velogne naho maray? Eretsereto isan’andro tie io ty fahafahagne fara’e anagna’o mba hampisehoagne fa te hiaigne nainai’e rehe.” Lonike areke tika isan’andro mba hampiseho tie io ty fahafahagne fara’e anagnantika mba hampisehoagne fa tsy mivalike tika. Amy izay tika ndra tie miatreke fahafatezagne, le ho afake hirehake tie: ‘O Jehovah! Fa nanao ze azoko natao raho mba tsy hivalihagne ama’o, hagnaporofoagne tie mpavande ty Satana, naho mba hagnamasinagne ty tahina’o vaho hanohagnagne ty zo’o hinday.’

15. Ino ty raha tena natokisa i Jesosy, arake ty Lioka 23:46?

¹⁵ Ino ty raha nirehafe i Jesosy? (Vakio ty Lioka 23:46.) Tena feno toky ty Jesosy ty nirehake tie: “O Baba, apoko am-pità’o eo ty fiaiko.” Nihai’e fa niankigne tamy i Jehovah ty fiaigna’e amy ty hoavy, sady natoky reke fa tsy hagnaligno aze o Rae’e iohoe.

16. Ino ty ianara’o boake amy ty raha niaigna i rahalahy raike 15 taogney?

 ¹⁶ Ino ty lesogne ho antika? Ankigno amy i Jehovah ty fiai’o ndra inogn’ino raha miseho. Mila “matoky i Jehovah amy ty fo’o” rehe naho te hahavita izay. (Ohab. 3:5) Dineho ohatse ty raha nanjò i Joshua, rahalahy raike 15 taogne toy. Fa ela reke ro narare, sady mahafate o aretegne nahazo aze iohoe. Faie tsy nimete hagnorike fitsaboagne mifanohetse amy ty lilin’Agnahare reke. Hoe reke tamy i rene’e, taloha kede ty nimateza’e: “O nene, am-pità i Jehovah eo ty fiaiko. ... Afake mirehake izay ama’o raho nene, satria matoky fa hovelome i Jehovah amy ty mate. Oni’e ty eretsereko naho ty raha tsapako. Fohi’e ka tie tena teako reke.” Izao areke ty raha toko’e hosaintsaignentika tsikiraidraike: ‘Naho misy raha mitsapa ty finoako, sady va’e hahafate ahy ze raha zay, tapa-kevetse ty hagnankigne ty fiaiko amy i Jehovah vao raho, sady matoky fa hahatsiaro ahy reke?’

17-18. Ino ty lesogne nianarantika tato? (Henteo ty efajoro tihoe “ Ino ty Ianarantika Boake amy i Raha Nirehafe i Jesosy Fara’e Rey?”)

¹⁷ Ino iaby ty lesogne lahibey azontika ianaragne boake amy i raha nirehafe i Jesosy fara’e rey? Mila mamela heloke ty hafa tika, sady mila matoky fa hamela ty helontika ty Jehovah. Tombotsoa ho antika ka ty managne o keleiantika ara-pagnahy mahafinaritse reo. Vognogne hagnampe antika iareo. Faie tsy maintsy mangatake fagnampeagne amy iareo heike tika mba hahafaha iareo magnampe antika. Nitreantika ka fa hagnampe antika hiaretse ze olagne atrehentika ty Jehovah. Toko’e ho tapa-kevetse tsy hivalike amy i Jehovah tika isan’andro, sady hatoky fa ndra tie mate aza, le mbe hovelome’e indraike.

¹⁸ Maro vata’e ty lesogne azontika ianaragne boake amy ty raha nirehafe i Jesosy taloha kede ty nimateza’e tamy i hazo fijaleagney teoy. Naho mampihatse irey tika, le magnorike ty raha nisaontsie i Jehovah miomba i Ana-dahi’ey toy tie: “Tsanogno reke.”​—Mat. 17:5.