1-2. Jesu a diri ga giemo muni tepo a nga ganeya malito yaye nyo hegise?

VBADZIMINDRUTUNU nya 14 nya Nisani nya mwaga nya 33 teponi yathu, Jesu a di singedzwa a bwe a ningwa nandru khu gilo nya gu ne kha gira. Hwane nya isoso, Jesu a di valetedwa, a tshaniswa a bwe a khokhothedwa avba nya simbo nya tshanisa. Migondro yaye ni mandza yaye si di khokhothedwa khu dzikhogo. Si di gu mu garadzeya gu dagata ni gu ganeya. Ganiolu, uye a di gu vbweta gu ganeya kholu a diri ni silo nya lisima nyo ganeye.

² Hongoleni hi bhula khu malito nyo hegise ya Jesu a ganedego nari avba nya simbo nya tshanisa hi bwe hi wona esi hi nga si hevbulago khu malito yaya. Khu mambe maganelelo, hongoleni hi ‘mu engisa.’ — Mat. 17:5.

3. Jesu a di gu thula vamani tepo a nga khuye: “Baba, va tsetselele”?

³ Ginani egi Jesu a nga ganeya? Tepo Jesu a nga ba a romo avba nya simbo nya tshanisa a di gombeya khuye: “Baba, va tsetselele.” Khu vamani ava Jesu a nga ba a vbweta khuye Papayi waye ava divaleya? Malito ma landreyago ma gu hi phasa guti ava a nga ba ava thula. Uye a di khuye: “kholu kha va giti igyo va girago.” (Luka 23:33, 34) So wonega gu khatshi Jesu a di gu thula masotshwa nya Varoma aya ma nga khokhotheya mandza ni migondro yaye avba nya simbo nya tshanisa. Avo va di si dziti gu khavo Jesu a diri mani. Adzina gambe a di gu thula vathu va nga kutsedzeya gu khavo a songwa, ganiolu, khu gu gimbiya nya tepo va nga hadzi gu khodwa gwaye. (Mith. 2:36-38) Jesu a diri mwalo nandru nyo ka a dinganedwa gu songwa, ganiolu kha diga gu divaleya ava va nga ba va mu wugeya. (1 Ped. 2:23) Khu kharato,  uye a di lomba gu khuye Jehovha a divaleya ava va nga mu songa.

4. Ginani hi nga gi hevbulago khu gu dzi emiseya ga Jesu gu divaleya valala vaye?

⁴ Ginani hi nga gi hevbulago khu malito ya Jesu? Gufana ni Jesu, gu vbwetega hi dzi emiseya gu divaleya vambe. (Kol. 3:13) Isoso, so pata valongo vathu va hi wugeyago adzina khu gu mba pwisisa esi hi si khodwago ni mavbanyelo yathu. Avo, adzina va nga ganeleya malipha khethu, va hi tshonegisa ga vambe vathu, va pferuleya mabhuku yathu mwendro gu hi tshanisa. Wulangani nyo goroge hi va vegeya giviti, hi nga lomba Jehovha gasi ava phasa guti lisine. (Mat. 5:44, 45) Dzimbe dzitepo, kha si vbevbugi gu divaleya, ngudzungudzu ha gu pharwa khu ndziya nya mba yadi. Ganiolu, ha gu simama ni giviti, hi si divaleyi, hi na dzi bayisa ethu va mune. Ndriyathu moyo nya nyamayi tshamusede gu khuye: “Nyi pwisiside gu kheni gu divaleya vambe kha si thuli gu khiso nyo dzumeya gu kheni esi va giridego khyadi mwendro gu dzumeleya gu kheni avo va nyi phara khu ndziya nya mba yadi. So thula gu hatha gu mba va vegeya giviti.” (Ndzi. 37:8) Tepo hi hungago gu divaleya, ha gu hatha gu mba dzumeleya silo nyo vivbe si hi gira vathu nya likhulo. — Efes. 4:31, 32.

5. Ginani egi Jesu a tumbisidego mbafa yile yi nga ba yi songwa niyo, nigu khu ginani a nga yi gira gitumbiso gegi?

⁵ Ginani egi Jesu a nga ganeya? Dzimbafa dzimbili dzi di khokhothedwe nidzo avba nya simbo nya tshanisa, bambe ni Jesu. Gu pheyani, dza ndzimbili dzi di vala Jesu. (Mat. 27:44) Ganiolu, khu gu gimbiya nya tepo, moyo wawe a di vbindrugedza mawonelo. Uye pwisiside gu khuye Jesu a diri “mwalo gighoho.” (Luka 23:40, 41) Uye yeyedzide gambe gu khuye, a di gu khodwa gu khuye Jesu, a di hadzi gu wuswa khu ga vafudego a bwe a khala Pfhumu. Uye a di embeya Jesu khuye: “Nyi dundruge gikhati u na gu belago mufumoni wago.” (Luka 23:42) Mwama yoyu yeyedzide gukhodwa nya gukhongolo ngudzu! Jesu a di mu hlamula khuye: “Khu lisine nyi ngu gu embeya muhuno kheni, u na ba u ri ni eni [nasiri Mufumoni, ganiolu] Paradhesini.” (Luka 23:43) Wona gu khuwe Jesu a di gira gitumbiso gegi ga mbafa yile basi. Jesu ningide gitumbiso gegi mbafa yile yi nga ba yiri vbafuvbi ni gufa, kholu a di gu dziti gu khuye Papayi waye a na ni wuhindzi. — Ndzi. 103:8.

6. Ginani hi nga gi hevbulago avba nya malito ya Jesu a embedego mbafa yile?

⁶ Ginani hi nga gi hevbulago khu malito ya Jesu? Jesu a ngu pimedzeya Papayi waye khu gu vbeleya. (Hebh. 1:3) Jehovha a ngu vbweta ngudzu gu hi divaleya ni gu yeyedza wuhindzi ga moyo ni moyo wathu, ganiolu uye a na gira isoso ha gu dzi laya khu monyo wathu watshavbo, khu kotani nya silo nyo vivbe hi giridego gale hi bwe hi yeyedza gukhodwa avba nya muphaso wa Jesu Kristo. (1 Joh. 1:7) Vambe adzina si nga va garadzeya gu khodwa gu khavo, Jehovha a nga va divaleya sighoho va giridego gale. Dzimbe dzitepo wa gu ba u dzipwa kharato, dundrugeya khesi: Na gu tshade vbadugwana gasi gu Jesu afa, uye yeyedzide wuhindzi ga mbafa yi nga pheya gu khodwa gwaye. Khu kharato, hi nga tiyisega gu khethu Jehovha a na yeyedza wuhindzi ga sithumi saye nyo tumbege, si girago satshavbo si si kodzago gasi gu landrisa milayo yaye! — Ndzi. 51:1; 1 Joh. 2:1, 2.

7. Kha nga hi si wonidego ga Johane 19:26, 27, ginani egi Jesu a embedego Mariya ni Johane nigu khu ginani a ganedego esi?

⁷ Ginani egi Jesu a nga ganeya? (Leri Johane 19:26, 27.) Jesu a di gu garadzega khu  mamayi waye, oyu adzina a nga ba a ri noni. Vandriye va Jesu a dzina va di hadzi khathaleya mamayi wawe khu nyamani. Ganiolu khu liphuvboni ke, khu mani a nga hadzi mu khathaleya? Gimwalo gi yeyedzago gu khigyo vandriye va Jesu va diri vapizane vaye ga tepo yile. Ganiolu, Johane a diri mupostoli nyo tumbege wa Jesu nigu a diri moyo nya dzipari dzaye nya dzikhongolo. Jesu a di gu wona kha nga valongo vaye ava a nga ba a thumeya nawo Jehovha. (Mat. 12:46-50) Jesu a di gu haladza Mariya, nigu a di gu vbweta gu tiyisega gu khuye womo a na tshalago a mu khathaleya. Khavbovbo, a di lomba Johane gu a tshala a gira isoso. Jesu a di gu dziti gu khuye Johane a na phasa Mariya gu simama gu thumeya Jehovha. Uye a di embeya mamayi waye khuye: “Khu mu woni mwanago uyoyo!” A bwe a embeya Johane  khuye: “Khu mu woni mayi wago uyoyo!” Gu khugeya litshigu lile, Johane a di hadzi gira khatshi gyanana gya Mariya, a bwe a mu khathaleya nga khatshi mamayi waye. Mariya khathalede Jesu gu khugeya na ngari gyanana a bwe a khala vbafuvbi gwaye tepo a nga hadzi gufa! Khu lisine Jesu a diri ni sighelo nya singi nyo haladze ngudzu Mariya.

8. Ginani hi gi hevbulago avba nya esi Jesu a embedego Mariya ni Johane?

⁸ Ginani hi nga gi hevbulago khu malito ya Jesu? Wupari hi gu nawo ni vandriyathu nya Makristo, wu nga vbindra wupari hi gu nawo ni valongo vathu. Valongo vathu va nga hi wugeya mwendro gu hi diga, ganiolu, Jesu tumbiside gu khuye, ha gu simama gu tiyisa wupari wathu ni Jehovha hi bwe hi dzi pata ni hengeledzano Yaye hi na “bweledzedwa lizana dzinyondro” guvbindra esi hi nga si luza. Vandriyathu nya vangi va na khala sanana sathu, vamamayi vathu ni vapapayi vathu. (Marko 10:29, 30) Ethu ha gu gira gipandre nya ndranga ya liphuvboni yi gu ni gukhodwa ni lihaladzo, lihaladzo khu Jehovha ni vandriyathu. Wo dzipwa kharini khu isoso? — Kol. 3:14; 1 Ped. 2:17.

9. Ginani hi nga gi hevbulago khu malito ya Jesu ma gomogo omu ga Matewu 27:46?

⁹ Ginani egi Jesu a nga ganeya? Nari vbafuvbi ni gufa, Jesu a di khuye: “Nungungulu wangu, Nungungulu wangu, khu ginani u nyi digidego?” (Mat. 27:46) Bhibhiliya kha yi tshamuseyi gu khiyo khu ginani Jesu a ganedego isoso. Wona egi hi nga gi hevbulago khu malito yaya. Khu giyeyedzo, khu gu ba Jesu a ganede malito yaya, a di gu tadzisa giprofeto gi lovidwego ga Ndzimo 22:1. * Gimbe gambe hi nga gi hevbulago khu gu, Jehovha kha vega libhiyo gasi gu vhikeya Gyanana gyaye. (Joba 1:10) Wulangani nya isoso, Jehovha dzumelede gu khuye Jesu a lingwa khu valala vaye kala a yafa. Mwalo mumbe muthu a nga tshuka a lingwa khu ndziya yeyi. Malito yaya ma gu yeyedza gu khayo Jesu a diri mwalo nandru nigu a di si yeli gu songwa.

10. Ginani hi nga gi hevbulago khesi Jesu a nga embeya Papayi waye?

¹⁰ Ginani hi nga gi hevbulago khu malito ya Jesu? Ha gu hevbula gu khethu, kha hi yeli gu vireya gu khethu Jehovha a hi vhikeya ga silo si lingago gukhodwa gwathu. Gufana ni Jesu a nga lingwa kala a yafa, anethu hi yede gu dzi emiseya gu lingwa kala hi yafa sa gu lomba. (Mat. 16:24, 25) Ganiolu, Nungungulu a ngu hi tumbisa gu khuye kha hi na nga tshangana ni sigaradzo nyo vbindre tshivba yathu. (1 Kor. 10:13) Gimbe gilo hi gi hevbulago, khu gu, gufana ni Jesu anethu hi na tshaniswa nya mba na nandru. (1 Ped. 2:19, 20) Ava va hi wugeyago, khandri vo gira isoso khu gu ba hi giride silo nyo vivbe, ganiolu, khu gu kha hi giri gipandre nya litigo leli nigu ethu ha gu emeya lisine. (Joh. 17:14; 1 Ped. 4:15, 16) Jesu a di gu si pwisisa gu khuye khu ginani Jehovha a nga ba a dzumeleya gu a tshaniswa. Ganiolu, vambe vandriyathu nyo tumbege, tepo va tshanganago ni sigaradzo, va ngu dzi wudzisa gu khavo khu ginani Jehovha a dzumeleyago isoso. (Habh. 1:3) Jehovha a ngu si pwisisa gu khuye khu gu ba va pimisa kharato, khandri gu va mwalo gukhodwa, ganiolu, avo vo vbweta gu thaveledwa ogu uye basi a nga va ningago.— 2 Kor. 1:3, 4.

11. Khu ginani Jesu a nga ganeya malito ma gomogo omu ga Johane 19:28?

¹¹ Ginani egi Jesu a nga ganeya? (Leri Johane 19:28.) Khu ginani Jesu a nga ganeya gu  khuye “Nyi ngupwa lidora”? Uye ganede isoso ‘gasi gu tadzisega milowo.’ Egi giprofeto gi gomogo omu ga Ndzimo 22:15, gi gu khigyo: “Khanani gwangu gu bangide kha nga gindzengele nya libumba; lidimi langu li dandramede sihayani.” Si ngu pwala gu khu ginani Jesu a nga ba a pwa lidora. Uye tshanisidwe ngudzu nigu a di gupwa guvbisa kholu a nga ba a khokhotedwe avba nya simbo nya tshanisa. Ga giemo a nga ba ari ga igyo, a di gu vbweta giphaso gya vambe gasi gu tshima lidora.

12. Ginani hi nga gi hevbulago ga malito ya Jesu nya gu khayo “Nyi ngupwa lidora”?

¹² Ginani hi nga gi hevbulago khu malito ya Jesu? Jesu kha pimisa gu khuye gu ganeya edzi a nga ba a dzipwa khidzo, so yeyedza khiso khandri wa gilo. Anethu hi yede gu ganeya edzi hi dzipwago khidzo. Gutala nya dzitepo womini wathu hi ngu hatha gu mba bhuleya vambe esi hi si vbwetago. Ganiolu, ha gu ba hi vbweta giphaso, kha hi yeli gu khala hwanga gu lomba. Khu giyeyedzo, ha gu ba hi gumbide mwendro gu ba hi dwala, hi nga lomba pari gasi yi hi ninga bholeya hi hongola bazaritunu mwendro xipitali. Ho ba ha sa tsaka mwendro gu dzipwa na hi vbede tshivba, hi nga lomba lidhota mwendro Mukristo a vidzidwego gasi a hi engiseya mwendro gu hi embeya “magana nya yadi” ma na tsakisago monyo wathu. (Mav. 12:25) Dundruga gu khuwe vandriyathu va ngu hi haladza nigu va gu vbweta gu hi phasa “gikhatini nya wuvi.” (Mav. 17:17) Ganiolu avo kha va si kodzi gu wona myonyo yathu. Avo kha va na nga siti esi hi si vbwetago ha gu mba va embeya.

13. Khu gu ba Jesu a tumbegide kala afa, ginani a giridego?

¹³ Ginani egi Jesu a nga ganeya? Omu nya dzi 15 ora, khu 14 nya Nisani, Jesu a di ganeya khu lito nyo khugege khuye: “Satshavbo si tadzisegide!” (Joh. 19:30) Malito ya Jesu ma gu hi hevbudza gu khayo, nari vbafuvbi ni gufa a di gu dziti khuye giride satshavbo esi Jehovha a nga ba a si vbweta. Khu gu simama gutumbega kala afa, Jesu giride silo nya singi. Nyo pheye, uye yeyedzide gu khuye Sathane muliphi nya khongolo. Jesu yeyedzide gu khuye muthu nyo vbeleye, a nga si kodza gutumbega ambari Sathane a gu gira ni gevbini. Nya wuvili, Jesu ningede womi waye kha nga dzegiso. Khu gu ba Jesu a ningede womi waye, si giride gu vathu nya gu mba vbeleya va manega ni wupari ni Nungungulu, va bwe va mana gutumba nyo vbanye kala gupindruga. Nya wuraru, Jesu yeyedzide gu khuye Jehovha Pfhumu nyo lulame nigu agiside lina la Papayi waye.

14. Litshigu ni litshigu ligyago, hi yede gu dzi emiseya gu gira ginani? Tshamuseya.

¹⁴ Ginani hi nga gi hevbulago khu malito ya Jesu? Gu vbwetega hi gira satshavbo hi si kodzago gasi hi simama gutumbega tshigu ni tshigu. Nga wona esi si ganedwego khu ndriyathu Maxwell Friend, a thumidego kha nga muhevbudzi wa xikola ya Gileyadhi. Avbo nya tshangano nya mayigo yatshavbo, ndriyathu Friend ganede khu gutumbega avba nya ganelo yaye. Uye a di khuye: “U nga si digeyi limbe litshigu esi u si kodzago gu ganeya mwendro gu gira muhuno. U ngu khodwa gu khuwe gu nagya na wu ngo vbanya? Litshigu ni litshigu ligyago li wone kha nga litshigu nyo hegise nyo yeyedze gu khuwe u ngu yedwa khu gu mana womi nyo pindruge.” Litshigu ni litshigu ligyago, hi yede gu li wona kha nga litshigu nyo hegise nyo yeyedze gutumbega gwathu ga Jehovha! Khu kharato, ambari sa gu lomba gu hifa, hi na si kodza gu ganeya gu khethu: “Jehovha, nyi giride satshavbo nyi nga si kodza gasi nyi simama na nyi tumbegide, gasi gu yeyedza gu kheni Sathane muliphi nya khongolo, nyi bwe nyi emeya lina lago ni gu seketeya Mufumo wago!”

15. Guya khu Luka 23:46, Jesu a di gu tiyisega khu ginani?

¹⁵ Ginani egi Jesu a nga ganeya? (Leri Luka 23:46.) Nari ni gutumba Jesu a di khuye: “Baba, mandzani gwago nyi ngu ningela hefemulo wangu.” Jesu a di gu dziti gu khuye wumindru waye womo mandzani ga Jehovha, nigu a di gu tiyisega gu khuye Papayi waye a na mu dundruga.

16. Ginani u nga gi hevbula khu matimo nya lidzaha limwedo nya 15 myaga?

¹⁶ Ginani hi nga gi hevbulago khu malito ya Jesu? Simama gutumbega ga Jehovha ambari womi wago na wuri mhangoni. Gasi gu kodza gu gira isoso, u yede gu “tumba PFHUMU Nungungulu khu monyo wago watshavbo.” (Mav. 3:5) Wona giyeyedzo gya Fakazi mweyo ya Jehovha nyo pwani khu Josuwa, nya 15 myaga, a nga ba ari ni madwali nya makhongolo. Uye bombide ni yevbini tratamento yi nga ba yi dwanisana ni milayo ya Nungungulu. Na si gufi, uye embede mamayi waye khuye: “Mamayi, nyi womo mandzani ga Jehovha. . . . Mamayi nyi na ni gutumba nya gu kheni Jehovha a na nyi wusa khu ga vafudego. Uye a ngu mati mapimo yangu ni edzi nyi dzipwago khidzo nigu khu lisine nyi ngu mu haladza.” * Moyo ni moyo wathu, yede gu dzi wudzisa gu khuye: ‘Ga gu tshuka gukhodwa gwangu gu lingwa khu gilo gi vegago womi wangu mhangoni, ina nyi na si kodza gu simama gutumbega ga Jehovha, nyi bwe nyi tumba gu kheni uye a na nyi dundruga?’

17-18. Ginani hi nga gi hevbula? (Wona gambe kwadru yi gu khiyo: “ Esi hi si hevbulago avba nya malito ya Jesu nyo hegise.”)

¹⁷ Kha nga hi si wonidego, hi nga hevbula silo nya lisima avba nya malito ya Jesu nyo hegise! Ayo ma gu hi dundrugisa gu khayo hi yede gu divaleya vambe hi bwe hi tumba gu khethu Jehovha a na hi divaleya nethu. Lithomo gu manega ni vandriyathu va dzi emisedego gu hi phasa, ganiolu ha gu vbweta giphaso gwawe hi yede gu va lomba. Hi ngu dziti gu khethu Jehovha a na hi phasa gu timiseya ni gevbini gigaradzo hi na tshanganago nagyo. Nigu hi hevbude gu khethu, litshigu ni litshigu ligyago, hi yede u li wona kha nga litshigu lathu nyo hegise nyo yeyedze gutumbega gwathu ga Jehovha. Hi yede gu tiyisega gambe gu khethu, Jehovha a na hi wusa ha gufa.

¹⁸ Khu lisine, hi nga hevbula nya singi khesi Jesu a ganedego nari vbasimbotunu nya tshanisa! Ha gu thumisa esi hi nga si hevbula avba nya ndrima yeyi, hi na ba hi engisa malito ya Jehovha maningano ni Gyanana gyaye tepo a nga khuye: “Mu yingiseni.” — Mat. 17:5.