1-2. Ṱalutshedzani zwe zwa itea kha Yesu musi a sa athu amba maipfi awe a u fhedza.

NGA masiari a 14 Nisani 33 C.E., Yesu o vha o no semiwa, o rwiwa na u ombelwa kha danda. Zwenezwo zwo itea musi o no vhonwa mulandu we a si u ite. O vha o ombelwa nga zwibigiri kha zwanḓa na kha milenzhe. O vha a tshi khou pfa vhuṱungu musi a tshi fema na musi a tshi amba. Fhedzi ho vha hu na zwithu zwa ndeme zwe a vha a tshi tea u zwi amba.

² Kha ri ambe nga ha zwithu zwe Yesu a zwi amba musi a sa athu u fa kha danda ḽa tshengedzo na zwine riṋe ra nga zwi guda kha zwe a zwi amba. Nga maṅwe maipfi, kha ri “mu thetshelese.”—Mat. 17:5.

3. Yesu a nga vha o vha a tshi khou amba vhonnyi musi a tshi ri “Khotsi, vha hangwele”?

³ Zwe Yesu a zwi amba. Musi Yesu o ombelwa kha danda, o rabela a ri: “Khotsi, vha hangwele.” O vha a tshi khou ṱoḓa uri Khotsi awe a hangwele vhonnyi? Maipfi e Yesu a a amba nga murahu ha zwenezwo a ri thusa u pfesesa uri Yesu o vha a tshi khou amba vhonnyi. O ri: “A vha ḓivhi zwine vha khou ita.” (Luka 23:33, 34) Khamusi Yesu o vha a tshi khou amba maswole a Vharoma e a mu ombela kha danda. Vho vha vha sa zwi ḓivhi uri o vha e Murwa wa Mudzimu. Kana khamusi o vha a tshi khou amba nga ha vhathu vhe vha vha vha tshi khou ri a vhulawe vhe nga murahu vha vha vha tshi ḓo mu tenda. (Mish. 2:36-38) Yesu o vhulawa e si na mulandu, fhedzi ho ngo sinyutshela  kana u sa hangwela vhathu vhe vha mu tovhola. (1 Pet. 2:23) Nṱhani hazwo, o humbela Yehova uri a hangwele vhathu vhane vha khou mu vhulaya.

4. Ri nga guda mini kha nḓila ye Yesu a vha o ḓiimisela ngayo u hangwela vhatovholi vhawe?

⁴ Ri nga guda mini kha maipfi a Yesu? Ri tea u ḓiimisela u hangwela vhaṅwe u fana na Yesu. (Vhakol. 3:13) Vhaṅwe vhathu u katela na mashaka ashu vha nga ri tovhola ngauri a vha pfesesi zwine ra zwi tenda na nḓila ine ra tshila ngayo. Vha nga amba mazwifhi nga ha riṋe, vha ri dzhenisela maṱo, vha laṱa kana u fhisa khandiso dzashu kana vha ri shushedza uri vha ḓo ri rwa. Nṱhani ha uri ri vha fare nga mbilu, ri nga humbela Yehova uri a vha thuse uri vha ṱanganedze ngoho. (Mat. 5:44, 45) Nga zwiṅwe zwifhinga zwi nga ri konḓela u hangwela vhaṅwe, zwihuluhulu musi vho ri fara nga nḓila i si yavhuḓi. Fhedzi zwi vhaisa riṋe arali ra dzula ro sinyuwa na u vha fara nga mbilu. Muṅwe wahashu wa tshifumakadzini u ri: “Ndo zwi vhona uri u hangwela vhaṅwe a zwi ambi uri ndi vhona u nga zwe vha zwi ita a zwo ngo khakhea kana uri ndi khou vha tendela vha tshi mpfara nga nḓila i si yavhuḓi. Fhedzi zwi amba uri a tho ngo tsha vha fara nga mbilu.” (Ps. 37:8) Musi ri tshi hangwela vhaṅwe, ri vha ri tshi khou ita uri nḓila i si yavhuḓi ye vha ri fara ngayo i si ite uri ri dzule ro vha sinyutshela.—Vhaef. 4:31, 32.

5. Ndi mini zwe Yesu a fhulufhedzisa muṅwe wa mavemu we a vha o ombelwa tsini nae nahone ndi ngani o mu fhulufhedzisa zwenezwo zwithu?

⁵ Zwe Yesu a zwi amba. Yesu o vha o ombelwa kha danda tsini na mavemu mavhili. U thomani eneo mavemu o vha a tshi khou mu kolela. (Mat. 27:44) Nga murahu, muṅwe wavho o mbo ḓi litsha u mu kolela. O fhedzisela o zwi vhona uri “a hu na tshe [Yesu] a tshinya.” (Luka 23:40, 41) O dovha a sumbedza uri u a tenda uri Yesu u ḓo vuswa vhafuni na uri u ḓo vha khosi ḽiṅwe ḓuvha. O amba na Yesu a ri: “Yesu, u nkhumbule musi u tshi dzhena Muvhusoni wau.” (Luka 23:42) Onoyo munna o sumbedza uri u na lutendo lwo khwaṱhaho. Yesu o mu fhindula a ri: “Ngoho ndi a u vhudza ṋamusi ndi ri, u ḓo vha na nṋe [hu si Muvhusoni, fhedzi] Pharadisoni.” (Luka 23:43) Yesu o sumbedza uri o vha a tshi khou amba nga ha onoyo munna ngauri o shumisa maipfi “ndi,” “u” na “nṋe.” Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri Khotsi awe u a khathutshela, ndi ngazwo o fhulufhedzisa onoyo munna.—Ps. 103:8.

6. Ri guda mini kha zwe Yesu a zwi vhudza ḽivemu?

⁶ Ri nga guda mini kha maipfi a Yesu? Yesu u fana na Khotsi awe. (Vhahev. 1:3) Yehova u ṱoḓa u ri hangwela na u ri khathutshela. Fhedzi u ḓo zwi ita arali ra ḓisola nga zwithu zwe ra zwi ita na u vha na lutendo kha tshiṱhavhelo tsha Yesu. (1 Yoh. 1:7) Vhaṅwe vha vhona u nga Yehova a nga si vhuye a vuwa o vha hangwela. Arali nga zwiṅwe zwifhinga ni tshi ḓipfa nga yeneyo nḓila, humbulani nga ha zwi tevhelaho: Musi Yesu e tsini na u fa, o khathutshela munna wa ḽivemu we ha vha hu si kale o thoma u mu tenda. Zwi tou vha khagala uri Yehova u ḓo khathutshela vhashumeli vhawe vha fhulufhedzeaho vhane vha ita zwoṱhe zwine vha nga kona uri vha tevhedze milayo yawe.—Ps. 51:1; 1 Yoh. 2:1, 2.

7. U ya nga Yohane 19:26, 27, Yesu o vhudza mini Maria na Yohane nahone ndi ngani o vha vhudza zwenezwo?

⁷ Zwe Yesu a zwi amba. (Vhalani Yohane 19:26, 27.) Yesu o vha a tshi ṱhogomela mme awe vhe khamusi nga tshenetsho tshifhinga vha vha vhe tshilikadzi. Khamusi vharathu vhawe vho vha vha tshi nga ṱhogomela Maria  nga zwine a zwi ṱoḓa u itela u tshila. Fhedzi ndi nnyi we a vha a tshi ḓo mu thusa uri a dzule a tshi fhulufhedzea kha Yehova? A hu na vhuṱanzi vhu sumbedzaho uri vharathu vha Yesu vho vha vho no vha vhatevheli vhawe. Fhedzi Yohane o vha e muapostola a fhulufhedzeaho nahone o vha e muṅwe wa khonani dza Yesu dza tsini. Yesu o vha a tshi dzhia vhathu vhane vha gwadamela Yehova vhe muṱa wawe. (Mat. 12:46-50) Yesu o vha a tshi funa mme awe Maria nahone o vha a tshi ṱoḓa u ita vhungoho ha uri a sale a tshi ṱhogomelwa. Nga zwenezwo, o humbela Yohane uri a ṱhogomele mme awe ngauri o vha a tshi zwi ḓivha uri Yohane u ḓo thusa Maria uri a bvele phanḓa a tshi shumela Yehova. O amba na mme  awe a ri: “Murwa wau khoyu!” A amba na Yohane a ri: “Mme au khoyu!” U bva nga ḽeneḽo ḓuvha, Yohane o dzhia Maria sa mme awe nahone a mu ṱhogomela. Yesu o sumbedza uri u a funa mme awe we a mu ṱhogomela u bva a tshi kha ḓi tou bva u bebwa na we a vha o ima henefho tsini nae musi e tsini na u fa.

8. Ri nga guda mini kha zwe Yesu a vhudza Maria na Yohane?

⁸ Ri nga guda mini kha maipfi a Yesu? Vhushaka hashu na vhahashu tshivhidzoni vhu nga khwaṱha u fhira vhune ra vha naho na miṱa yashu. Mashaka ashu a nga ri tovhola kana a ri laṱa, fhedzi Yesu o fhulufhedzisa uri arali ra dzula ri tsini na Yehova na ndangulo yawe, ri ḓo wana “zwinzhi” u fhira zwe ra xelelwa ngazwo. Ri ḓo wana vhana, vhomme kana vhokhotsi. (Marko 10:29, 30) Ni ḓipfa hani nga u vha na vhahashu tshivhidzoni vhane vha vha na vhuthihi ngauri vha a funana na ngauri vha funa Yehova?—Vhakol. 3:14; 1 Pet. 2:17.

9. Ri nga guda mini kha zwe Yesu a zwi amba kha Mateo 27:46?

⁹ Zwe Yesu a zwi amba. Musi Yesu e tsini na u fa, o ri: “Mudzimu wanga, Mudzimu wanga, ndi ngani wo nṱutshela?” (Mat. 27:46) Bivhili a i ambi uri ndi ngani Yesu o amba zwenezwo. Fhedzi kha ri vhone uri ri nga guda mini kha zwe a zwi amba. Tshiṅwe tshithu tshine ra tshi guda ndi uri musi Yesu a tshi amba enea maipfi, o vha a tshi khou ita uri hu itee vhuporofita vhu re kha Phisalema 22:1. * Zwiṅwe hafhu, zwe Yesu a zwi amba zwo dovha zwa sumbedza uri Yehova o vha a sa khou “tsireledza” Murwa wawe. (Yobo 1:10) Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri Yehova u khou mu tendela a tshi lingwa nga yeneyo nḓila u itela uri a sumbedze uri u ḓo fhulufhedzea u swika a tshi fa. A hu na muthu we a vhuya a lingwa nga nḓila i fanaho na ye Yesu a lingwa ngayo. Zwe a zwi amba zwo dovha zwa sumbedza uri o vhulawa e si na mulandu.

10. Ri nga guda mini kha zwe Yesu a zwi vhudza Khotsi awe?

¹⁰ Ri nga guda mini kha maipfi a Yesu? Ri guda uri ri songo lavhelela uri Yehova a ri tsireledze kha milingo yoṱhe ine ra sedzana nayo. U fana na Yesu, na riṋe ri tea u ḓiimisela u dzula ri tshi fhulufhedzea u swika ri tshi fa arali zwi tshi ṱoḓea. (Mat. 16:24, 25) Nahone ri nga vha na vhungoho ha uri Mudzimu a nga si tende ri tshi lingwa lune ra si kone u konḓelela. (1 Vhakor. 10:13) Ri dovha ra guda uri ri nga farwa nga nḓila i si yavhuḓi u fana na Yesu naho hu si na tshe ra khakha. (1 Pet. 2:19, 20) Vhathu vha ri tovhola ngauri a ri tshipiḓa tsha shango na ngauri ri huwelela mafhungo maḓifha, hu si ngauri hu na zwe ra khakha. (Yoh. 17:14; 1 Pet. 4:15, 16) Yesu o vha a tshi pfesesa uri ndi ngani Yehova a tshi khou tenda a tshi tambula. Fhedzi vhaṅwe vhashumeli vha Mudzimu vha fhulufhedzeaho vho ḓivhudzisa uri ndi ngani Yehova a tshi khou tendela vha tshi tambula. (Hab. 1:3) Mudzimu ane a khathutshela na ane a sa fhele mbilu u a zwi ḓivha uri zwenezwo a zwi ambi uri a vha na lutendo. Vha vha vha tshi khou ṱoḓa u khuthadzwa ngae.—2 Vhakor. 1:3, 4.

11. Ndi ngani Yesu o amba maipfi a re kha Yohane 19:28?

¹¹ Zwe Yesu a zwi amba. (Vhalani Yohane 19:28.) Ndi ngani Yesu o ri: “Ndi na ḓora”? O vha a tshi khou ṱoḓa uri “hu itee zwo ṅwaliwaho kha luṅwalo” lwa Phisalema 22:15 lune lwa ri: “A thi tshee na nungo, ndi vho  tou nga ludongo; lulimi lwanga lwo nambatela marinini anga.” Zwiṅwe hafhu, Yesu a nga vha o vha e na ḓora ḽihulu ngauri o vha o tambudzwa nahone a tshi khou pfa vhuṱungu e kha danda. O vha a tshi khou ṱoḓa u thusiwa u dzimula ḓora.

12. Ri nga guda mini kha maipfi a Yesu ane a ri: “Ndi na ḓora”?

¹² Ri nga guda mini kha maipfi a Yesu? Yesu o vha a tshi vhona zwi songo khakhea u amba nḓila ine a ḓipfa ngayo. Nga zwenezwo, na riṋe ri tea u amba nḓila ine ra ḓipfa ngayo. Ri nga vha ri songo ḓowela u humbela thuso kha vhaṅwe. Fhedzi ri songo ofha u humbela thuso arali ri tshi i ṱoḓa. Sa tsumbo, arali ni mulala kana ni si na mutakalo wavhuḓi, ni nga humbela thuso kha muṅwe uri a ni fhelekedze mavhengeleni kana kha dokotela. Arali ro tsikeledzea, ri nga humbela muhulwane kana khonani ine ya fhulufhelea uri a ri thetshelese kana a ri ṱuṱuwedze nga “fhungo ḽavhuḓi.” (Mir. 12:25) Ri songo hangwa uri vhahashu vha a ri funa nahone vha ṱoḓa u ri thusa nga “musi wa khombo.” (Mir. 17:17) Samusi vhahashu vha sa koni u vhona zwine ra khou zwi humbula kana nḓila ine ra khou ḓipfa ngayo, zwi nga vha konḓela u ḓivha uri ri khou ṱoḓa thuso arali ra sa vha humbela.

13. Yesu o khunyeledza mini nge a fhulufhedzea u swika a tshi fa?

¹³ Zwe Yesu a zwi amba. Nga 14 Nisani nga masiari nga vho 3, Yesu o vhidzelela nga ipfi ḽihulu a ri: “Zwo itea!” (Yoh. 19:30) Musi Yesu e tsini na u fa, o vha o no ita zwoṱhe zwe Yehova a vha a tshi khou ṱoḓa uri a zwi ite. Yesu o khunyeledza zwithu zwinzhi nge a fhulufhedzea u swika a tshi fa. Tsha u thoma, o sumbedza uri Saṱhane ndi muzwifhi. Yesu o sumbedza uri muthu a si na tshivhi a nga dzula a tshi fhulufhedzea kha Yehova hu sa londwi zwine Saṱhane a nga mu ita zwone. Tsha vhuvhili, Yesu o ṋekedza vhutshilo hawe sa tshirengululi. Zwi a konadzea uri vhathu vha re na tshivhi vha vhe na vhushaka havhuḓi na Yehova na u vha na fhulufhelo ḽa u tshila tshoṱhe nge Yesu a ṋekedza vhutshilo hawe. Tsha vhuraru, Yesu o phumula matope e a vha o ḓodzwa kha dzina ḽa Khotsi awe na u sumbedza uri Yehova ndi ene o tewaho nga u vha Muvhusahoṱhe.

14. Ri tea u ḓiimisela u ita mini ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe? Ṱalutshedzani.

¹⁴ Ri nga guda mini kha maipfi a Yesu? Ri tea u ita zwoṱhe zwine ra nga kona uri ri dzule ri tshi fhulufhedzea ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Wahashu Vho Maxwell Friend vho vha vhe muṅwe wa vhagudisi vha tshikolo tsha Gilead. Musi vha tshi khou ṋekedza nyambo i ambaho nga ha u fhulufhedzea guvhanganoni vho ri: “Arali hu na zwithu zwine na nga zwi ita kana u zwi amba ṋamusi, ni songo lindela ḽa matshelo ngauri ḽi ḓihwa nga areḓi. Nḓila ine na tshila ngayo ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe i tea u sumbedza uri ni a fanelea u tshila shangoni ḽiswa.” U nga ri nḓila ine ra tshila ngayo ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe i nga sumbedza uri ri ṱoḓa u dzula ri tshi fhulufhedzea kha Yehova. Arali ra ita zwenezwo, naho ro sedzana na lufu, ri nga kona u ri: “Yehova, ndo ita zwoṱhe zwine nda nga kona u dzula ndi tshi fhulufhedzea, u sumbedza uri Saṱhane ndi muzwifhi, u ita uri dzina ḽau li vhe ḽikhethwa na u sumbedza uri ndi iwe wo tewaho nga u vhusa.”

15. U ya nga Luka 23:46, Yesu o vha e na vhungoho ha mini?

¹⁵ Zwe Yesu a zwi amba. (Vhalani Luka 23:46.) Nge Yesu a vha a tshi fhulufhela Mudzimu,  o ri: “Khotsi, ndi kumedzela vhutshilo hanga zwanḓani zwau.” Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri Yehova ndi ene ane a nga kona u mu vusa nahone o vha e na vhungoho ha uri u ḓo mu humbula.

16. Ni guda mini kha zwe zwa itea kha Joshua?

¹⁶ Ri nga guda mini kha maipfi a Yesu? Ni tea u dzula ni tshi fhulufhedzea kha Yehova naho vhutshilo haṋu vhu khomboni. Ni nga thuswa nga u “fhulufhela Yehova nga mbilu [yaṋu] yoṱhe.” (Mir. 3:5) Kha ri ambe nga ha Wahashu Joshua we a vha e na vhulwadze vhu vhulayaho musi e na miṅwaha ya 15. Ho ngo tenda u lafhiwa nga nḓila ine ya si tshimbidzane na milayo ya Mudzimu. Musi e tsini na u lovha, o amba na mme awe a ri: “Mma, Yehova u ḓo nṱhogomela. . . . Ndi a zwi ḓivha nahone ndi na vhungoho ha uri Yehova u ḓo mvusa vhafuni. U a ḓivha nḓila ine nda ḓipfa ngayo na zwine nda zwi humbula nahone ndi a mu funa.” * Muṅwe na muṅwe washu a nga ḓivhudzisa uri: ‘Arali nda sedzana na mulingo une wa vhea vhutshilo hanga khomboni, naa ndi ḓo dzula ndi tshi fhulufhedzea kha Yehova na u fhulufhela uri u ḓo nkhumbula?’

17-18. Ro guda mini kha maipfi a Yesu a musi e tsini na u fa? (Sedzani bogisi “ Ri Guda Mini Kha Zwe Yesu A Zwi Amba E Tsini Na U Fa?”)

¹⁷ Ri guda zwithu zwa ndeme kha zwe Yesu a zwi amba musi e tsini na u fa. Zwe a zwi amba zwi ri gudisa uri ri tea u hangwela vhaṅwe na u fhulufhela uri Yehova u ḓo ri hangwela. Ndi ndugelo u vha na vhahashu vhanzhi-vhanzhi tshivhidzoni vho ḓiimiselaho u ri thusa, fhedzi ri tea u humbela thuso musi ri tshi i ṱoḓa. Ri a zwi ḓivha uri Yehova u ḓo ri thusa u konḓelela mulingo muṅwe na muṅwe. Zwi dovha zwa ri sumbedza uri ndi zwa ndeme u dzula ri tshi sumbedza uri ri a fhulufhedzea ḓuvha na ḓuvha, ri na fhulufhelo ḽa uri Yehova u ḓo ri vusa vhafuni.

¹⁸ Hu na zwinzhi zwine ra nga zwi guda kha zwe Yesu a zwi amba musi e tsini na u fa. Musi ri tshi shumisa zwe ra zwi guda kha zwe Yesu a zwi amba, ri ḓo vha ri tshi khou thetshelesa zwe Yehova a zwi amba nga ha Murwa wawe musi a tshi ri: “Ni mu thetshelese.”—Mat. 17:5.