1-2. Ekichunguzo kiki, na kubaki nitukyetaga?

MWANADAMU mkamilifu Adamu alipotenda dhambi, alipoteza fursa ya kuishi milele, si tu kwa ajili yake, bali pia kwa watoto ambao angepata. Adamu hangeweza kujitetea kwa jambo alilofanya. Alifanya dhambi kimakusudi. Lakini vipi kuhusu watoto wake? Wao hawakuhusika katika dhambi ambayo alifanya. (Rom. 5:12, 14) Je, kuna jambo lolote ambalo lingeweza kufanywa ili kuwakomboa kutokana na hukumu hiyo ya kifo, ambayo baba yao alistahili kabisa? Ndiyo! Muda mfupi baada ya Adamu kutenda dhambi, hatua kwa hatua Yehova alifunua jinsi ambavyo angewakomboa mamilioni ya wazao wa Adamu kutokana na laana ya dhambi na kifo. (Mwa. 3:15) Kwa wakati wake unaofaa, Yehova angemtuma Mwana wake kutoka mbinguni ili aje “kutoa uhai wake uwe fidia badala ya wengi.”—Marko 10:45; Yoh. 6:51.

² Fidia ni nini? Inaporejelewa kwenye Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo, fidia ni bei ambayo Yesu alilipa ili kurudisha kile ambacho Adamu alipoteza. (1 Kor. 15:22) Kwa nini tunahitaji fidia? Kwa sababu kiwango cha haki cha Yehova kilichowekwa katika Sheria, kililazimu uhai ulipwe kwa uhai. (Kut. 21:23, 24) Adamu alipoteza uhai wake mkamilifu wa kibinadamu. Ili kutimiza viwango vya haki vilivyowekwa na Mungu, Yesu alidhabihu uhai wake mkamilifu wa kibinadamu. (Rom. 5:17) Hivyo, akawa “Baba wa Milele” kwa wale wote wanaoonyesha imani katika fidia.—Isa. 9:6; Rom. 3:23, 24.

3. Omu kwigana n’eihandiko elya Yohana 14:31 na 15:13, kubaki Yesu akahayo oburorabwe obuhikilire bube kitambo?

³ Yesu alikuwa tayari kuudhabihu uhai wake kwa sababu ya upendo wake mkubwa kwa Baba yake wa mbinguni na kwetu pia. (Soma Yohana 14:31; 15:13.) Akichochewa na  upendo huo, aliazimia kudumisha utimilifu wake hadi mwisho na kutimiza mapenzi ya Baba yake. Yesu alifanya hivyo kwa kuendelea kuwa mwaminifu hadi kifo chake. Matokeo yake ni kwamba kusudi la Yehova la awali kwa wanadamu na dunia litatimizwa. Katika makala hii, tutazungumzia kwa nini Mungu aliruhusu Yesu ateseke sana hivyo kabla ya kifo chake. Pia, tutapitia kwa ufupi mfano wa mwandikaji wa Biblia ambaye alithamini sana fidia. Na mwishowe, tutazungumzia jinsi tunavyoweza kuonyesha uthamini wetu kwa fidia na jinsi tunavyoweza kuongeza uthamini wetu kwa dhabihu ambayo Yehova na Yesu waliandaa kwa ajili yetu.

4. Tugambire okwo Yesu yafire.

⁴ Wazia mambo yaliyotukia katika siku ya mwisho ya maisha ya Yesu duniani. Ingawa Yesu anaweza kuita vikosi vya malaika ili wamlinde, anakubali akamatwe na wanajeshi wa Roma, ambao wanampiga sana bila huruma. (Mt. 26:52-54; Yoh. 18:3; 19:1) Wanatumia mjeledi ambao unachanachana nyama ya mwili wake. Baadaye, wanambebesha nguzo nzito kwenye mgongo wake ulio na majeraha yaliyopasuka. Yesu anaanza kuburuta nguzo hiyo kuelekea kwenye eneo ambalo atauawa, lakini baada ya muda mfupi mtu fulani aliyekuwa amesimama kando analazimishwa kuibeba kwa ajili yake. (Mt. 27:32) Yesu anapowasili kwenye eneo ambalo atauawa, wanajeshi wanapigilia misumari mikono na miguu yake kwenye mti wa mateso. Uzito wa mwili wa Yesu unafanya sehemu zilizopigiliwa misumari zichanike. Rafiki zake wanaomboleza na mama yake analia, lakini viongozi wa Wayahudi wanamdhihaki Yesu. (Luka 23:32-38; Yoh. 19:25) Yesu anateseka sana kwa saa kadhaa. Moyo na mapafu yake yanalemewa, na inakuwa vigumu zaidi kwake kupumua vizuri. Akiwa anakaribia kukata pumzi anatoa sala yake ya mwisho ya ushindi. Kisha anainamisha kichwa na kutoa uhai wake. (Marko 15:37; Luka 23:46; Yoh. 10:17, 18; 19:30) Kwa kweli, kifo hicho kilikuwa cha polepole, chenye maumivu, na chenye kudhalilisha!

5. Nikintuki ekya shasize muno Yesu kushaga okwo bamwisire?

⁵ Namna ambayo Yesu aliuawa haikuwa jambo lililomtaabisha zaidi, badala yake alitaabishwa zaidi na shtaka ambalo lilikuwa msingi wa kuuawa kwake. Alishtakiwa kwa uwongo kwamba alikufuru, yaani, ni mtu ambaye hamheshimu Mungu au kuliheshimu jina la Mungu. (Mt. 26:64-66) Wazo tu la kwamba watu wangemshtaki kuwa mkufuru, lilimtaabisha sana Yesu hivi kwamba alitumaini Baba yake hangeruhusu adhalilishwe kwa njia hiyo. (Mt. 26:38, 39, 42) Kwa nini Yehova aliruhusu Mwana wake mpendwa ateseke na kufa? Acheni tuchunguze sababu tatu.

6. Kubaki Yesu aketaga kuhanikwa aha muti gw’obushasi?

⁶ Kwanza, Yesu alihitaji kutundikwa kwenye mti wa mateso ili kuwaweka huru Wayahudi kutokana na laana ya pekee. (Gal. 3:10, 13) Walipata laana hiyo kwa sababu walikuwa wameahidi kutii Sheria ya Mungu lakini hawakufanya hivyo. Matokeo yake ni kwamba waliongezewa laana hiyo, mbali na ile ya kuhukumiwa kifo kwa sababu ya kuwa wazao wa Adamu aliyekuwa mtenda dhambi. (Rom. 5:12) Sheria ya Mungu kwa Waisraeli ilisema kwamba mtu ambaye alitenda dhambi iliyostahili kifo alipaswa kuuawa. Katika visa fulani, baadaye maiti yake ingetundikwa mtini. *  (Kum. 21:22, 23; 27:26) Hivyo kwa kutundikwa mtini, Yesu alifanya iwezekane kwa taifa hilo lililomkataa, kunufaika na dhabihu yake.

7. Ninshongaki eya kabili eyakozire Katonda kujubura Omwanawe kubonabona?

⁷ Fikiria sababu ya pili iliyomfanya Yehova aruhusu Mwana wake ateseke. Alikuwa akimzoeza Yesu kwa ajili ya jukumu lake la baadaye akiwa Kuhani Mkuu. Yesu alijionea jinsi ilivyo vigumu kwa mtu kumtii Mungu anapopitia jaribu kali. Alikuwa na mkazo sana hivi kwamba alisali akiomba msaada “kwa vilio vyenye nguvu na machozi.” Kwa hakika, kwa sababu ya taabu kubwa aliyopitia, Yesu anaelewa mahitaji yetu na ‘anaweza kutusaidia tunapojaribiwa.’ Tunamshukuru sana Yehova kwa kumweka rasmi juu yetu Kuhani Mkuu mwenye rehema, anayeweza “kuusikitikia udhaifu wetu”!—Ebr. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Ninshongaki eya kashatu eyakozire Katonda kujubura Yesu arengesibwe muno?

⁸ Tatu, Yehova aliruhusu Yesu ateseke sana ili kujibu swali hili muhimu: Je, wanadamu wanaweza kuendelea kuwa waaminifu kwa Yehova hata wanapojaribiwa vikali? Shetani anasema hapana! Anadai kwamba wanadamu wanamtumikia Mungu kwa sababu ya ubinafsi. Naye anaamini kwamba kama baba yao Adamu, wao pia hawampendi kikweli Yehova. (Ayu. 1:9-11; 2:4, 5) Akiwa na uhakika kwamba Mwana wake atakuwa mshikamanifu, Yehova aliruhusu Yesu ajaribiwe kwa kiwango cha juu zaidi ambacho mwanadamu anaweza kuvumilia. Yesu alidumisha utimilifu wake na kuthibitisha kwamba Shetani ni mwongo.

9. Entumwa Yohana ekatuteraho buleberoki?

⁹ Imani ya Wakristo wengi imeimarishwa na fundisho la fidia. Wameendelea kuhubiri licha ya upinzani na kuvumilia majaribu ya kila aina hadi wanapozeeka. Fikiria mfano wa mtume Yohana. Inaelekea kwa zaidi ya miaka 60, alihubiri kwa ushikamanifu kweli kumhusu Kristo na kuhusu fidia. Alipokuwa akikaribia umri wa miaka 100, inaonekana Milki ya Roma ilimwona kuwa tishio hivi kwamba alifungwa kwenye kisiwa cha Patmo. Kwa kosa gani? “Kuzungumza kumhusu Mungu na kutoa ushahidi kumhusu Yesu.” (Ufu. 1:9) Alituwekea mfano mzuri sana wa imani na uvumilivu!

10. Ebitabo ebya handikirwe Yohana nibyorekya bitai okwo yayetahireho muno ekichunguzo?

¹⁰ Yohana anaonyesha upendo wake wenye kina kwa Yesu na uthamini wake kwa fidia katika vitabu ambavyo aliandika vilivyoongozwa na roho ya Mungu. Vitabu hivyo vina marejeo zaidi ya 100 kuhusu fidia au faida zinazotokana na fidia. Kwa mfano, Yohana aliandika hivi: “Yeyote akitenda dhambi, tuna msaidizi kwa Baba, Yesu Kristo, mtu mwadilifu.” (1 Yoh. 2:1, 2) Pia, vitabu vya Yohana vinakazia umuhimu wa “kutoa ushahidi kumhusu Yesu.” (Ufu. 19:10) Ni wazi kwamba Yohana alithamini sana fidia. Tunaweza kuonyeshaje kwamba sisi pia tunaithamini fidia?

11. Nikihai ekya kubasa kutujuna kwanga ekirengeso?

¹¹ Pinga kishawishi cha kufanya dhambi. Ikiwa kwa kweli tunaithamini fidia hatutakuwa na mtazamo huu: ‘Hakuna sababu ya kufanya jitihada nyingi ili kushinda kishawishi. Ninaweza kufanya tu dhambi, kisha nitaomba msamaha.’ Badala yake, tunaposhawishiwa kufanya jambo fulani baya, tutasema hivi: ‘Hapana! Ninawezaje kufanya jambo hili baada ya mambo yote ambayo Yehova na Yesu wamenifanyia?’ Kupatana na hilo, tunaweza kumwomba Yehova atuimarishe, tukimsihi  hivi: ‘Usiniruhusu nishindwe na jaribu.’—Mt. 6:13.

12. Nitubasa kukoza tutai obuhanuzi obuli kuzoka omuli 1 Yohana 3:16-18?

¹² Wapende ndugu na dada zako. Tunapowaonyesha upendo huo, tunaonyesha pia kwamba tunathamini fidia. Kwa nini? Kwa sababu Yesu hakutoa uhai wake kwa ajili yetu tu, bali pia kwa ajili ya ndugu na dada zetu. Ikiwa alikuwa tayari kufa kwa ajili yao, ni wazi kwamba wana thamani kubwa machoni pake. (Soma 1 Yohana 3:16-18.) Tunawaonyesha upendo ndugu na dada zetu kupitia jinsi tunavyowatendea. (Efe. 4:29, 31–5:2) Kwa mfano, tunawasaidia wanapokuwa wagonjwa au wanapovumilia majaribu makali, kutia ndani misiba ya asili. Lakini tunapaswa kufanya nini mwamini mwenzetu anapofanya au kusema jambo fulani linalotuumiza?

13. Kubaki nitwetagwa kuganyira abandi?

¹³ Je, una mwelekeo wa kumwekea kinyongo mwamini mwenzako? (Law. 19:18) Ikiwa ndivyo, fuata ushauri huu: “Endeleeni kuvumiliana na kusameheana kwa hiari hata ikiwa yeyote ana sababu ya kulalamika juu ya mwingine. Kama vile Yehova alivyowasamehe kwa hiari, nanyi lazima mfanye vivyo hivyo.” (Kol. 3:13) Kila mara tunapomsamehe ndugu au dada yetu, tunamthibitishia Baba yetu kwamba kwa kweli tunathamini fidia. Tunaweza kuongezaje uthamini wetu kwa zawadi hiyo kutoka kwa Mungu?

14. Omuhanda gumoi ogwakubasa kwongera esiimi yaitu aha rwenshonga y’ekichunguzo ni guhai?

¹⁴ Mshukuru Yehova kwa ajili ya fidia. Joanna, dada mwenye umri wa miaka 83 anayeishi nchini India, anasema hivi: “Ninafikiri ni muhimu kuitaja fidia kila siku katika sala zangu na kumshukuru Yehova kwa ajili ya fidia.” Katika sala zako za kibinafsi, fikiria kuhusu makosa hususa ambayo umefanya siku hiyo, kisha umwombe Yehova akusamehe. Bila shaka, ikiwa umefanya dhambi nzito utahitaji pia msaada wa wazee wa kutaniko. Watakusikiliza na kukupatia shauri lenye upendo kutoka kwenye Neno la Mungu. Watasali pamoja nawe, wakimwomba Yehova aendelee kutumia thamani ya dhabihu ya Yesu ‘ili uponywe kiroho.’—Yak. 5:14-16.

15. Kubaki nitwetagwa kuhiga akanya akokushoma n’okwekonja aha bikwete ekichunguzo?

¹⁵ Tafakari kuhusu fidia. Rajamani, dada  mwenye umri wa miaka 73 anasema hivi: “Ninaposoma kuhusu mateso ambayo Yesu alipitia, macho yangu hujawa na machozi.” Huenda wewe pia ukahisi uchungu unapofikiria jinsi Mwana wa Mungu alivyoteseka sana. Lakini kadiri unavyotafakari zaidi kuhusu dhabihu ambayo Yesu alitoa, ndivyo upendo wako kwake na kwa Baba yake utakavyoongezeka. Ili utafakari zaidi kuhusu fidia, unaweza kujiwekea mradi wa pekee wa kujifunza kuhusu habari hiyo.

16. Nimagobaki agotulikubona orwo tulikwegesa abandi aha bikwete ekichunguzo? (Leba epicha eli aijalada.)

¹⁶ Wafundishe wengine kuhusu fidia. Kila mara tunapowaambia wengine kuhusu fidia, uthamini wetu kuielekea utaongezeka. Tuna vifaa bora vya kutumia ili kuwafundisha wengine kwa nini Yesu alihitaji kufa kwa ajili yetu. Kwa mfano, tunaweza kutumia somo la 4 la broshua Habari njema kutoka kwa Mungu! Somo hilo lina kichwa “Yesu Kristo Ni Nani?” Au tunaweza kutumia sura ya 5 ya kitabu Biblia Inatufundisha Nini? Sura hiyo ina kichwa “Fidia—Zawadi Bora Kutoka kwa Mungu.” Na kila mwaka tunaongeza uthamini wetu kwa ajili ya fidia kwa kuhudhuria Ukumbusho wa kifo cha Yesu na kuwaalika wengine kwa bidii ili waungane nasi. Yehova ametupatia pendeleo kubwa sana la kuwafundisha wengine kuhusu Mwana wake!

17. Kubaki ekichunguzo gabo nungi muno eyo Katonda ahaire abantu?

¹⁷ Bila shaka, tuna sababu nzuri ya kusitawisha na kudumisha uthamini wenye kina kwa ajili ya fidia. Kwa sababu ya fidia, tunaweza kuwa na uhusiano wa karibu pamoja na Yehova hata ingawa sisi si wakamilifu. Kwa sababu ya fidia, kazi za Ibilisi zitavunjwa kabisa. (1 Yoh. 3:8) Kwa sababu ya fidia, kusudi la Mungu la awali kwa dunia litatimizwa. Dunia nzima itakuwa paradiso. Kila mtu utakayekutana naye atampenda Yehova na kumtumikia. Hivyo basi, acheni kila siku tutafute njia za kuonyesha kwamba tunaithamini fidia—zawadi kubwa zaidi ambayo Mungu amewapa wanadamu!