1-2. Eme họ ẹtanigbo na, kọ fikieme o rọ gwọlọ nọ a rẹ ta omai no igbo?

NỌ ADAMU ọ raha uzi, o gbe te ohwo nọ ọ rẹ sae rria bẹdẹ bẹdẹ hẹ, tei te emọ nọ o ti yẹ kpobi. Orọnikọ oware nọ Adamu o ru na o thọe obọ họ, keme ohwo ọgbagba ọ jọ. O keke aro fihọ raha uzi. Kọ ẹvẹ u ro te omai emọ riẹ? Mai ma soriẹ hẹ, yọ ma kuomagbei raha uzi na ha. (Rom 5:12, 14) Adamu o fo uwhu fiki oware uyoma nọ o ru na. Kọ u wo oware jọ nọ Jihova ọ te sai ru re emọ Adamu a sae rria bẹdẹ bẹdẹ? Ee! Nọ Adamu ọ nwane raha uzi no, Jihova o te muhọ edhesẹ ẹmẹrera epanọ o ti ro si emọ Adamu buobu gbidi gbidi no uzioraha gbe uwhu nọ a reuku riẹ na. (Emu. 3:15) Jihova ọ ta nọ evaọ oke nọ o fihọ, o ti vi Ọmọ riẹ no obọ odhiwu ze re o “siobọno uzuazọ riẹ rọkẹ ẹtanigbo ahwo buobu.”​—Mak 10:45; Jọn 6:51.

² Eme họ ẹtanigbo na? Nọ a tẹ fodẹ ẹtanigbo evaọ Ikereakere Griki Ileleikristi na, u dhesẹ osa nọ Jesu ọ hwa re ma sai wo oware nọ Adamu o kufiẹ na zihe ze. (1 Kọr. 15:22) Fikieme o rọ gwọlọ nọ a rẹ ta omai no igbo? Whaọ, epanọ u fo nọ a re ru oware a re ru ei. Uzi nọ Jihova o jie kẹ ahwo Izrẹl u dhesẹ nọ uzuazọ a rẹ rọ hwosa uzuazọ. (Ọny. 21:23, 24) Uzuazọ ogbagba oye Adamu o kufiẹ na. Re a sae hwosa oware nọ Adamu o kufiẹ na, Jesu o te siobọno uzuazọ ogbagba riẹ. (Rom 5:17) Onana u ru nọ Jesu ọ rọ rrọ “Ọsẹ Ebẹdẹ Bẹdẹ” rọkẹ ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ ẹtanigbo na.​—Aiz. 9:6; Rom 3:23, 24.

3. Wọhọ epanọ o rrọ Jọn 14:31 gbe 15:13, fikieme u ro no Jesu eva ze nọ ọ rẹ rọ uzuazọ ogbagba riẹ dhe idhe fiki mai?

³ U no Jesu eva ze inọ ọ rẹ rọ uzuazọ riẹ dhe idhe fiki mai, keme o you Ọsẹ obọ odhiwu riẹ gaga. O te je you omai re. (Se Jọn 14:31; 15:13.) Uyoyou yena o wha riẹ ze nọ ọ  rọ gbaemu nọ o re kru ẹrọwọ riẹ te urere je ru oware kpobi nọ Ọsẹ riẹ ọ gwọlọ nọ o ru. Yọ ere Jesu o gine ru. Onana u ti ru nọ ẹjiroro nọ Jihova ọ rọ ma ohwo-akpọ gbe otọakpọ na u ti ro rugba. Ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe oware nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kuvẹ re a lahiẹ Jesu tere taure o te ti whu. Ma te jẹ ta kpahe ohwo jọ evaọ usu enọ i kere Ebaibol na nọ o rri ẹtanigbo na ghaghae gaga. Kẹsena ma vẹ te ta kpahe epanọ ma sai ro yere Jihova rọkẹ ẹtanigbo na gbe oware nọ ma re ru re ma sai rri ẹtanigbo na ghaghae ẹsikpobi.

4. Dhesẹ oghẹrẹ nọ Jesu o ro whu.

⁴ Dai roro kpahe oja nọ Jesu ọ re evaọ ẹdẹ nọ o ro whu na. Dede nọ ọ sae lẹ se Ọghẹnẹ re o vi ikọ-odhiwu buobu ze te họre kẹe, ọ kuvẹ re isoja Rom a mu ei, kẹsena a te kpei ukpe iyẹ. (Mat. 26:52-54; Jọn 18:3; 19:1) A rọ ikoboko fa ela vọe oma, oma riẹ kpobi u te je hwẹ whrowhrowhro. A tẹ wọ ure ogbẹgbẹdẹ kẹe nọ ọ wọ fihọ uke riẹ nọ a fa ela vọ na. Jesu o te mu ure na họ esi kpohọ obonọ a be te kare iẹe fihọ. Rekọ u kri hi, a tẹ gba ohwo jọ nọ ọ jọ akotọ họ re o lele iei wọ ure na. (Mat. 27:32) Nọ Jesu o te oria nọ a be te jọ kpei na, isoja na a tẹ tehe ibubẹ fihọ abọ gbe awọ riẹ nyawo ure na. A tẹ wọe avọ ure na dikihẹ. Kọ etẹe ọ be jọ reakọ yọ ibubẹ na e be bẹre iẹe abọ. Egbẹnyusu Jesu a rrọ uweri, oni riẹ ọ be viẹ, yọ isu ahwo Ju na a be rọ Jesu se ẹkoko. (Luk 23:32-38; Jọn 19:25) Oke o be nya, yọ Jesu ọ rrọ etẹe. Ọ jọ etẹe reakọ euwa buobu. Nọ u te oria jọ no, ẹwẹ riẹ o gbe bi te otọ te ehru hu. Nọ Jesu ọ kẹle uwhu no, nọ ọ ruẹ nọ o kru ẹrọwọ riẹ te urere no, ọ tẹ rọ udugaga lẹ olẹ urere riẹ. Kẹsena o te guzou kpotọ, o te fi ẹwẹ họ. (Mak 15:37; Luk 23:46; Jọn 10:17, 18; 19:30) Olahiẹ nọ a lahiẹ e riẹ ẹdẹ yena, a rẹ ruẹ unu gbiku riẹ hẹ. Uwhu oja o whu na.

5. Eme ọ kẹ Jesu uye tube vi olahiẹ nọ a lahiẹ e riẹ?

⁵ Orọnikọ olahiẹ na họ oware nọ o jẹ mae kẹ Jesu uye he. Oware nọ o mae kẹe uye họ, oware nọ a rọ fiki riẹ bruoziẹ uwhu kpei na. A wọ eku họ iẹe uzou inọ ọ ta eme-aghọ, koyehọ o wo adhẹẹ kẹ Ọghẹnẹ hayo odẹ riẹ hẹ. (Mat. 26:64-66) Onana o kẹ riẹ uye te epanọ ọ jẹ rọ lẹ Ọsẹ riẹ inọ jọ o si odẹ yena noi uzou. (Mat. 26:38, 39, 42) Fikieme Jihova ọ rọ kuvẹ re a lahiẹ Ọmọ oyoyou riẹ na tere je kpei? Joma ta kpahe eware esa nọ e wha riẹ ze.

6. Fikieme o rọ gwọlọ nọ a rẹ kare Jesu fihọ ehru ure?

⁶ Orọ ọsosuọ, o gwọlọ nọ a rẹ kare Jesu fihọ ehru ure kpe re ehao jọ nọ a bọwo ahwo Ju o ruẹsi no ai uzou. (Gal. 3:10, 13) Nọ a je lele Ọghẹnẹ re ọvọ, a rọwo nọ a re koko Uzi nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ rai. Ogbẹrọ ere he, ehao e rẹ jarae uzou. Rekọ a koko Uzi na ha. A tẹ rọ ere bọwo omobọ rai ehao kugbe uzioraha Adamu nọ a reuku riẹ. (Rom 5:12) Uzi nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ rai na o ta nọ, ohwo kpobi nọ ọ raha uzi nọ a re ro bruoziẹ uwhu kpei, a re kpe ohwo yena. Yọ, a rẹ sae kare ori riẹ fihọ ehru ure. * (Izie. 21:22, 23; 27:26) Fikiere, ure nọ a kare Jesu fihọ na, u ru nọ ehao yena nọ a bọwo ahwo Ju na u ro no ai uzou, re ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ ẹtanigbo na ọ vẹ sai wo erere noi ze dede nọ orẹwho na o siọ Jesu.

7. Eme họ oware avọ ivẹ nọ o lẹliẹ Ọghẹnẹ kuvẹ re Ọmọ riẹ ọ reoja?

 ⁷ Joma ta kpahe oware avọ ivẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kuvẹ re Ọmọ riẹ ọ reoja. Ọ rọ ere wuhrẹ Jesu re ọ sae jọ emamọ Ozerẹ Okpehru evaọ obaro. Oware nọ o via kẹ Jesu na u fiobọhọ kẹe riẹ epanọ o rẹ bẹ te re ohwo o yoẹme kẹ Ọghẹnẹ nọ ọ tẹ be ruẹ uye. A lahiẹ Jesu te epanọ o ro bo se Ọghẹnẹ “avọ urru oruarua gbe irui-oviẹ” inọ o fiobọhọ kẹe. Fikinọ Jesu ọ ruẹ uye gaga ọ riẹ epanọ o rẹ bẹ te re ohwo o thihakọ. Fikiere ọ rẹ sae dhogbo bru omai ze “ti fiobọhọ kẹ” omai nọ a tẹ be “dawo” omai. Jihova o ru kẹhẹ nọ ọ rọ kẹ omai Ozerẹ Okpehru nọ o wo ohrọ-oriọ, “nọ ọ rẹ sai roro kẹ omai . . . evaọ oria nọ ma jọ ga ha.”​—Hib. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Eme họ oware avọ esa nọ o lẹliẹ Ọghẹnẹ kuvẹ re a gboja kẹ Jesu?

⁸ Oware avọ esa nọ o lẹliẹ Jihova kuvẹ re Jesu ọ reoja tere họ, re Jesu ọ kuyo onọ jọ nọ u wuzou gaga. Onọ na họ: Kọ ohwo-akpọ ọ sae ginẹ gọ Ọghẹnẹ te urere o tẹ make rọnọ a lahiẹ e riẹ? Setan ọ ta nọ ohwo ọvo ọ sai ru ei hi, inọ fiki eware nọ Ọghẹnẹ o bi ru kẹ ahwo jabọ nọ a be rọ gọe. Iroro riẹ kpobi họ ohwo ọvo o you Jihova ha, wọhọ epanọ Adamu ọsẹ ọsosuọ rai o you Jihova ha na. (Job 1:9-11; 2:4, 5) Jihova o fievahọ Ọmọ riẹ inọ o ti yoẹme kẹe, oyejabọ nọ ọ rọ kuvẹ re a lahiẹ Jesu te epa kpobi nọ a rẹ sae lahiẹ ohwo-akpọ te. Jesu o kru ẹrọwọ riẹ te urere. Ọ tẹ rọ ere dhesẹ nọ Setan ginọ ọtọrue.

9. Eme Jọn ukọ na o ru nọ ma rẹ rọ aro kele?

⁹ Ẹrọwọ Ileleikristi buobu ọ wariẹ ga ziezi fikinọ a rọwo ẹtanigbo na. A ruabọhọ usi uwoma ota na dede nọ a je kpokpo ai gaga. Yọ a thihakọ ebẹbẹ sa-sa rite oke owho rai. Ohwo otiọye jọ họ Jọn ukọ na. Ọ ta usi uwoma kpahe Kristi gbe ẹtanigbo na. Ẹsejọhọ o ru onana vrẹ ikpe udhosa soso. Oke nọ ọ jọ enwenọ ikpe udhusoi, egọmeti Rom a mukpahe iẹe te epanọ a ro mu ei nyai fihọ obọ ukoliko Patmọs. Eme a rọ fiki riẹ mu ei na? Ọ ta nọ: “Fiki ẹme nọ mẹ be ta kpahe Ọghẹnẹ gbe isẹri-ise kpahe Jesu.” (Evia. 1:9) Ẹrọwọ nọ o wo gbe ithihakọ riẹ u fo oware nọ ma rẹ rọ aro kele.

10. Ẹvẹ ebe Ebaibol nọ Jọn o kere i ro dhesẹ nọ ẹtanigbo na ọ da riẹ ẹro fia?

¹⁰ Who te se ebe Ebaibol nọ Jọn o kere na, whọ rẹ nwane ruẹ nọ o you Jesu gaga, idhe ẹtanigbo na e tẹ jẹ dae ẹro fia. Unuẹse nọ ọ ta kpahe ẹtanigbo na gbe irere nọ ẹtanigbo na ọ wha se ohwo-akpọ u bu vi isia udhusoi. Wọhọ oriruo, Jọn o kere nọ: “Otẹrọnọ ohwo jọ ọ raha uzi, ma wo ofiobọhọ nọ ọ rrọ kugbe Ọsẹ na, Jesu Kristi, nọ ọ rrọ ohwo okiẹrẹe.” (1 Jọn 2:1, 2) Jọn o te je kere kpahe epanọ “isẹri-ise kpahe Jesu” u wuzou te. (Evia. 19:10) O rrọ vevẹ nọ Jọn o rri ẹtanigbo na ghaghae. Ẹvẹ ma sai ro ru epọvo na?

11. Eme ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ omai re ma siọ odawọ ba ekie ruọ?

¹¹ Who kie kẹ odawọ họ. Ẹtanigbo na ọ tẹ ginẹ da omai ẹro, ma rẹ daoma fi odawọ kpobi nọ u te omai kparobọ. Ma rẹ ta vievie he inọ: ‘Mẹ rẹ sai kie kẹ odawọ nana, kẹsena mẹ vẹ lẹ kẹ erọvrẹ.’ Ukpoye, nọ udu mai o tẹ be ta kẹ omai nọ ma ru oware uyoma, ma rẹ ta nọ: ‘Ijo! Me te rri eware nọ Jihova avọ Jesu a ru kẹ omẹ no, mẹ rẹ sai ru oware nana vievie he.’ Ma vẹ lẹ  se Jihova re ọ kẹ omai ẹgba nọ ma re ro fi odawọ na kparobọ. Ma rẹ lẹ sei nọ: ‘Whọ kuvẹ re me kie ruọ odawọ nana ha.’​—Mat. 6:13.

12. Ẹvẹ ma sai ro lele ohrẹ nọ o rrọ 1 Jọn 3:16-18 na?

¹² You inievo na. Nọ ma te you inievo ukoko na u re dhesẹ nọ ma rri ẹtanigbo na ghaghae. Ẹvẹ o rọ rrọ ere? Orọnikọ mai ọvo Jesu o whu kẹ hẹ, o whu kẹ inievo mai re. Otẹrọnọ u no rie eva ze nọ o re siobọno uzuazọ riẹ fiki rai, u dhesẹ nọ a rrọ ghaghae kẹe. (Se 1 Jọn 3:16-18.) Oware nọ ma bi ru kẹ inievo mai oye u re dhesẹ nọ ma you rai. (Ẹf. 4:29, 31–5:2) Wọhọ oriruo, ma re fiobọhọ kẹ ae nọ a tẹ be mọ, hayo nọ ẹbẹbẹ jọ o te te ai oma. Ma rẹ jẹ dhogbo bru ai nọ eware okpẹtu e tẹ via kẹ ae. Rekọ eme ma re ru nọ oniọvo jọ o te ru oware nọ o dha omai eva hayo ta ẹme nọ ọ kẹ omai uye?

13. Fikieme u ro fo re ma hae rọvrẹ inievo mai?

¹³ Kọ oniọvo jọ o te ru oware nọ o kẹ owhẹ uye, whọ rẹ gwọlọ fi ẹgo na họ eva? (Izerẹ 19:18) O tẹ rrọ ere, lele ohrẹ Ebaibol nana nọ o ta nọ: “Wha gbẹ hai thihakọ kẹ ohwohwo jẹ rọvrẹ ohwohwo riẹriẹriẹ nọ ohwo jọ ọ tẹ maki wo oware jọ nọ u re ru ei go kpahe omọfa. Wọhọ epanọ Jihova ọ rọvrẹ owhai riẹriẹriẹ na, wha re ru epọvo na hrọ re.” (Kọl. 3:13) Oke kpobi nọ ma rọvrẹ oniọvo nọ o ru omai thọ, yọ ma bi dhesẹ kẹ Ọsẹ obọ odhiwu mai nọ ẹtanigbo na ọ ginẹ da omai ẹro ziezi. Eme o re fiobọhọ kẹ omai rri ẹtanigbo na ghaghae ẹsikpobi?

14. Edhere vẹ ma sai ro dhesẹ nọ ẹtanigbo na ọ da omai ẹro?

¹⁴ Hai yere Jihova rọkẹ ẹtanigbo na. Oniọvo-ọmọtẹ jọ evaọ obọ India nọ a re se Joanna nọ ọ rrọ ikpe udhone-gbesa, ọ ta nọ, “Me roro nọ u wuzou gaga re mẹ hae fodẹ ẹtanigbo na kẹdẹ kẹdẹ nọ mẹ tẹ be lẹ, je yere Jihova nọ o ro vi Jesu ze ti whu kẹ omai.” Nọ whọ tẹ be lẹ, daoma roro kpahe eware jọ nọ e thọ owhẹ obọ evaọ okpẹdoke na, kẹsena whọ vẹ lẹ Jihova re ọ rọvrẹ owhẹ. Otẹrọnọ uzioraha ulogbo, whọ rẹ jẹ nyabru ekpako na re a fiobọhọ kẹ owhẹ. A te gaviezọ kẹ owhẹ, jẹ rọ Ebaibol kẹ owhẹ ohrẹ. Yọ edhere owowolẹ a ti ro ru ei. A te lẹ Jihova re ọ rọvrẹ owhẹ fiki ẹtanigbo Jesu na. Kẹsena usu ra  avọ Jihova o vẹ te wariẹ kpekpe ziezi.​—Jem. 5:14-16.

15. Fikieme u ro wuzou re ma se kpahe ẹtanigbo na je roro didi kpahe iẹe?

¹⁵ Hai roro didi kpahe ẹtanigbo na. Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Rajamani, nọ ọ kpako te ikpe udhosa gbe ikpegbesa no ọ ta nọ, “Oke kpobi nọ me te se kpahe oja nọ Jesu ọ re, aro o re su omẹ ame.” Ẹsejọhọ o rẹ da owhẹ re nọ who te roro kpahe oja nọ a gbe kẹ Ọmọ Ọghẹnẹ. Whọ tẹ be hai roro didi kpahe ẹtanigbo Jesu na, u ti ru nọ who ti ro you Jesu avọ Ọsẹ riẹ vi epaọ anwẹdẹ. Re whọ sai roro didi kpahe ẹtanigbo na, kọ u gbe ti woma re who wuhrẹ ziezi kpahe iẹe, jẹ jọ ebe ukoko na kiẹ kpahe iẹe?

16. Irere vẹ ma re wo nọ ma te bi wuhrẹ amọfa kpahe ẹtanigbo na? (Rri uwoho nọ o rrọ uke emagazini na.)

¹⁶ Wuhrẹ amọfa kpahe ẹtanigbo na. Oke kpobi nọ ma tẹ vuẹ amọfa kpahe ẹtanigbo na, o rẹ lẹliẹ omai rri rie ghaghae vi epaọ ọsosuọ. U wo ebe ukoko na jọ nọ ma sai ro wuhrẹ amọfa kpahe oware nọ o soriẹ nọ Jesu o ro whu kẹ omai. Wọhọ oriruo, ma sae rọ uwuhrẹ avọ 4 ibroshọ Emamọ Usi nọ U No Obọ Ọghẹnẹ Ze! na wuhrẹ amọfa. Uzoẹme uwuhrẹ yena họ, “Ono Họ Jesu Kristi?” Ma sae jẹ rọ uzou avọ 5 obe na, Eme Ebaibol na Ọ rẹ Sai Wuhrẹ Omai? ro fiobọhọ kẹ amọfa. Uzoẹme riẹ o ta nọ, “Ẹtanigbo na Họ Okẹ Ọghẹnẹ nọ O Mae Rro.” U te no ere no, kukpe kukpe ma re kpohọ Ekareghẹhọ uwhu Jesu, jẹ rọ ajọwha zizie ahwo re a kuomagbe omai. Ma rẹ rọ enẹ dhesẹ nọ ẹtanigbo na ọ ginẹ da omai ẹro ziezi. Jihova o ru kẹhẹ nọ ọ rọ ta nọ ma wuhrẹ amọfa kpahe Ọmọ riẹ!

17. Fikieme ma sae rọ ta nọ ẹtanigbo na họ okẹ nọ o mae rro nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ohwo-akpọ?

¹⁷ U gine wo eware buobu nọ i re ru omai dhesẹ ẹsikpobi nọ ẹtanigbo na ọ da omai ẹro. Ẹtanigbo na jabọ nọ ma sai ro wo usu okpekpe kugbe Jihova dede nọ ma gba ha. Fiki ẹtanigbo na Ọghẹnẹ ọ te rọ raha iruo Ẹdhọ kpobi muotọ. (1 Jọn 3:8) U te no ere no, fiki ẹtanigbo na ẹjiroro Jihova rọkẹ otọakpọ na o ti ro rugba. Kẹle na, akpọ na kpobi o ti zihe ruọ aparadase. Ohwo kpobi nọ whọ nyaku evaọ otọakpọ na ọ te jọ odibo Jihova. Fikiere, kẹdẹ kẹdẹ joma hai ru eware nọ i dhesẹ nọ ẹtanigbo na ọ ginẹ da omai ẹro fia. Ẹtanigbo na họ okẹ nọ o mae rro nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ohwo-akpọ.