16-زەرتتەۋ ماقالاسى
تولەمگە ريزاشىلىعىڭىز ارتا بەرسىن!
«ادام ۇلى... كوپتەگەن ادامدار ٷشىن جانىن تولەم رەتىندە بەرۋگە كەلدى» (مار. 10:45).
18-ٵن تولەمگە ريزاشىلىق
اڭداتپا *
1، 2. تولەم دەگەن نە جانە ول بىزگە نە ٷشىن قاجەت؟
كەمەلدى بولىپ جاراتىلعان ادام كۇنا جاساعاندا، ٶزىن دە، بۇكىل كەلەر ۇرپاعىن دا ماڭگىلىك ومىردەن قۇرالاقان قالدىردى. ادام بىلە تۇرا كۇنا جاساعاندىقتان وعان ەش كەشىرىم جوق ەدى. ال ونىڭ كۇناسىنا ەش قاتىسى جوق جازىقسىز ۇرپاقتارى شە؟ (ريم. 5:12، 14). ٴتۇپ اتالارى ٶلىم جولىنا تۇسىرگەن ادامداردى قۇتقارۋدىڭ امالى بار ما ەدى؟ ەحوبا ولاردى كۇنا مەن ٶلىمنىڭ قارعىسىنان قالاي قۇتقاراتىنىن بىرتە-بىرتە اشىپ وتىردى (مۇس. 1-ج. 3:15). ٴسۇيتىپ، بەلگىلەنگەن ۋاقىت كەلگەندە، ەحوبا ٶز ۇلىن «كوپتەگەن ادامدار ٷشىن جانىن تولەم رەتىندە بەرۋگە» جىبەردى (مار. 10:45؛ جوح. 6:51).
2 ال تولەم دەگەن نە؟ گرەك جازبالارىندا تولەم دەگەن ادامنىڭ جوعالتقانىن قايتارىپ الۋ ٷشىن يسانىڭ تولەگەن قۇنىن بىلدىرەدى (قور. 1-ح. 15:22). بۇل قۇن بىزگە نە ٷشىن قاجەت؟ ەحوبانىڭ مۇسا زاڭىندا ورناتقان ادىلدىك نورماسىنا ساي، ٶمىر ٷشىن ٶمىر الىنۋ كەرەك ەدى (مۇس. 2-ج. 21:23، 24). ادام جوعالتقان كەمەلدى ٶمىردىڭ ورنىن يسا ٶزىنىڭ كەمەلدى ومىرىمەن تولتىرىپ، قۇدايدىڭ ادىلدىككە قاتىستى نورماسىن ورىندادى (ريم. 5:17). وسىلاي يسا تولەمگە سەنىم بىلدىرگەندەردىڭ بارىنە «ماڭگىلىك اكە» بولدى (يشايا 9:6؛ ريم. 3:23، 24).
3. جوحان 14:31 مەن 15:13 كە ساي، يسانى ٶمىرىن قۇربان ەتۋگە نە تالپىندىردى؟
3 يسا ٶز ٶمىرىن قۇربان ەتكەن سەبەبى — كوكتەگى اكەسىن جانە ٴبىزدى قاتتى ٴسۇيدى (جوحان 14:31؛ 15:13 وقىڭىز). وسى سۇيىسپەنشىلىگىنىڭ ارقاسىندا ول سوڭىنا دەيىن ٴمىنسىز بولىپ قالدى جانە اكەسىنىڭ ەركىن تولىق ورىنداپ شىقتى. مۇنىڭ ناتيجەسىندە ەحوبانىڭ جەر مەن ادامدارعا قاتىستى باستاپقىداعى وي-نيەتى جۇزەگە اسپاق. وسى ماقالادان ەحوبا نەلىكتەن يسانىڭ قاتتى ازاپتالىپ ولۋىنە جول بەرگەنى جايلى بىلەمىز. سونىمەن قاتار تولەمگە ريزاشىلىعى مول بولعان ٴبىر كيەلى كىتاپ جازۋشىسىنا توقتالىپ كەتەمىز. ال سوڭىندا ەحوبا مەن يسانىڭ بارعان قۇرباندىعىنا ٴبىز قالاي ريزاشىلىعىمىزدى بىلدىرە الاتىنىمىزدى ٵرى سول ريزاشىلىعىمىزدى قالاي تەرەڭدەتە الاتىنىمىزدى بىلەمىز.
نەلىكتەن يسا ازاپ شەگۋى كەرەك ەدى؟
بىزگە تولەم بەرۋ ٷشىن يسا قالاي ازاپ شەككەنى جايلى ويلانىڭىز (4-ابزاستى قاراڭىز)
4. يسانىڭ قالاي ولگەنىن ايتىپ بەرىڭىز.
4 يسانىڭ جەر بەتىندەگى ٶمىرىنىڭ سوڭعى كۇنىن ەلەستەتىپ كورەيىكشى. نەگىزى، يسا قورعانۋ ٷشىن اكەسىنەن پەرىشتەلەردىڭ قالىڭ قولىن جىبەرۋىن سۇراي الار ەدى، ٴبىراق ول بۇلاي ەتپەدى. قايتا، ريمدىك ساربازداردىڭ ونى تۇتقىنداپ، اياۋسىز ۇرىپ-سوعۋىنا جول بەردى (مات. 26:52—54؛ جوح. 18:3؛ 19:1). ولار يسانىڭ جون ارقاسىن دۇرەمەن قايتا-قايتا ساباعاندا بۇلشىق ەتتەرى جۇلمالانىپ، ارقاسى وسىلىپ-وسىلىپ كەتتى. كەيىن ولار وسى قان جوسا ارقاسىنا زىلدەي بورەنەنى ارتىپ قويدى. يسا ونى ارقالاپ، ولىمگە كەسىلەتىن جەرگە قاراي بەتتەدى. كەيىن ساربازدار بورەنەنى باسقا بىرەۋگە كوتەرتىپ قويدى (مات. 27:32). ولىمگە كەسىلەتىن جەرگە كەلگەننەن كەيىن ساربازدار يسانىڭ قوس قولى مەن قوس اياعىن بورەنەگە شەگەلەدى. ال كەيىن بورەنەنى تىك كوتەرگەندە، دەنەسىنىڭ اۋىر سالماعىنان شەگە تەسكەن جەرلەر ودان سايىن جىرتىلسا كەرەك. قاسىندا زار جىلاپ اناسى مەن دوستارى تۇردى. ياھۋدي باسشىلارى بولسا ونى كەلەكە-مازاق ەتتى (لۇقا 23:32—38؛ جوح. 19:25). وسىلاي ازاپقا تولى ساعاتتاردىڭ بىرىنەن كەيىن ٴبىرى ٶتىپ جاتتى. جۇرەگى قىسىلىپ، وكپەسى تارىلىپ، تىنىس الۋى بارعان سايىن قيىنداي بەردى. ٴدال وسى اۋىر ساتتە يسا سوڭعى دۇعاسىن ايتتى دا، كەيىن باسىن ٴيىپ اقتىق دەمىن شىعاردى (مار. 15:37؛ لۇقا 23:46؛ جوح. 10:17، 18؛ 19:30). بۇل وتە باياۋ، ازاپقا تولى قورلىق ٶلىم بولدى.
5. يساعا نە نارسە ازاپتى ولىمنەن دە اۋىر ٴتيدى؟
5 الايدا ٴبىر جايت يسانىڭ جانىن ودان سايىن ازاپقا سالعان ەدى. ونىڭ «قۇدايدى قورلادى»، ياعني قۇدايعا دا، ونىڭ ەسىمىنە دە ەش قۇرمەتى جوق دەگەن اتپەن ولىمگە كەسىلەتىنى ونى قاتتى ۋايىمداتتى (مات. 26:64—66). قينالعانى سونشا — ول ٴتىپتى اكەسىنەن وسىنداي ماسقارا اتپەن ولۋىنە جول بەرمەۋىن سۇرادى (مات. 26:38، 39، 42). ٴبىراق نەگە ەحوبا سۇيىكتى ۇلىنىڭ وسىلاي ازاپتالىپ، قينالىپ ولۋىنە جول بەردى؟ مۇنىڭ ٷش سەبەبى بار.
6. يسا نە ٷشىن باعاناعا ٸلىنۋ كەرەك بولدى؟
6 ٴبىرىنشى سەبەبى — ياھۋديلەردى قارعىستان بوساتۋ ٷشىن يسا بورەنەگە ٸلىنۋى كەرەك بولدى (عال. 3:10، 13). ياھۋديلەر قۇداي زاڭىن ۇستانامىز دەپ انت ەتكەنمەن، وسى انتتارىن بۇزدى. وسىلاي ولار كۇناكار اتالارى ادامنان بەرىلگەن قارعىسقا تاعى ٴبىر قارعىس قوسىپ الدى (ريم. 5:12). قۇدايدىڭ زاڭى بويىنشا، ٶلىم جازاسىنا لايىق كۇنا جاساعان يسرايلدىك ٶلتىرىلىپ، كەي جاعدايلاردا ٴمايىتى باعاناعا ىلىنەتىن * (مۇس. 5-ج. 21:22، 23؛ 27:26). بۇل ونىڭ قۇدايدىڭ قارعىسىنا ۇشىراعانىنىڭ بەلگىسى ەدى. ال قۇدايدىڭ زاڭىن ٴمىنسىز ۇستانعان يسا باعاناعا ىلىنۋىمەن كۇللى يسرايلدىكتەردىڭ قارعىسىن وزىنە الدى. وسىلاي حالىق قارعىستان بوسادى جانە ولار يساعا سەنسە، ونىڭ قۇرباندىعىنىڭ يگىلىگىن كورمەك ەدى.
7. ەحوبا ۇلىنىڭ ازاپتالۋىنا جول بەرۋىنىڭ ەكىنشى سەبەبى قانداي؟
7 ەحوبا يسانىڭ ازاپتالۋىنا جول بەرۋىنىڭ ەكىنشى سەبەبى — ول يسانى بولاشاقتا باس ٴدىني قىزمەتكەرىمىز بولۋعا دايىندادى. يسا ەڭ اۋىر سىناقتا قۇدايعا مويىنسۇنۋدىڭ قانداي قيىن ەكەنىن ٶز باسىنان بىلەدى. جانى قينالعانى سونشا — يسا قۇدايعا «قاتتى داۋىستاپ، كوز جاسىن توگىپ» جالبارىندى. وتە اۋىر جانكۇيزەلىسىنەن وتكەندىكتەن، ول ٴبىزدىڭ مۇڭىمىزدى دا، مۇقتاجدىعىمىزدى دا جاقسى بىلەدى جانە «سىنالىپ جاتقانىمىزدا كومەككە كەلە الادى». السىزدىكتەرىمىزگە جانى اشيتىن مەيىرىمدى باس ٴدىني قىزمەتكەر تاعايىنداعانى ٷشىن ەحوباعا مىڭ دا ٴبىر راقمەت! (ەۆر. 2:17، 18؛ 4:14—16؛ 5:7—10).
8. ەحوبا يسانىڭ اياۋسىز سىنالۋىنا جول بەرۋىنىڭ ٷشىنشى سەبەبى قانداي؟
8 ەحوبا يسانىڭ اياۋسىز ازاپتالۋىنا جول بەرۋىنىڭ ٷشىنشى سەبەبىن قاراستىرايىق. «ادامدار وتە اۋىر سىناقتا ەحوباعا ادال بولىپ قالا ما؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرىلۋى كەرەك ەدى. شايتان «جوق، ادال بولىپ قالمايدى، ولار قۇدايعا ارام نيەتپەن قىزمەت ەتەدى» دەپ ايتادى. ول ادامداردى ٴتۇپ اتالارى ادام سياقتى، ەحوبانى شىن سۇيمەيدى دەيدى (ٵيۇپ 1:9—11؛ 2:4، 5). ٴبىراق ەحوبا ۇلىنىڭ ادال بولىپ قالاتىنىنا سەنىمدى بولعاندىقتان، ونىڭ ادام شاماسىنىڭ شەگىنە دەيىن سىنالۋىنا جول بەردى. يسا سوڭىنا دەيىن مىنسىزدىك ساقتاپ، شايتاننىڭ ايتقانى وتىرىك ەكەنىن دالەلدەدى.
تولەمدى جوعارى باعالاعان كيەلى كىتاپ جازۋشىسى
9. جوحان بىزگە قانداي ۇلگى قالدىردى؟
9 تولەم تۋرالى ٸلىم كوپ ٴماسىحشىنىڭ سەنىمىن نىعايتقان. ولار قارسىلىقتارعا قاراماستان ىزگى حاباردى ۋاعىزداي بەرگەن، ومىردە ٴتۇرلى سىناقتارعا توتەپ بەرىپ، سوڭىنا دەيىن ادال بولىپ قالعان. مىسالى، ەلشى جوحاندى الايىق. ول ٴماسىح پەن تولەم جايلى الپىس جىلدان استام ۋاقىت بويى ۋاعىزدادى. ٴبىراق جۇزگە تاياعان شاعىندا ريم ۇكىمەتى ونى يمپەرياعا قاۋىپتى ادام دەپ تاۋىپ، پاتموس ارالىنا جەر اۋدارتىپ جىبەردى. سوندا، قانداي قىلمىسى ٷشىن؟ «قۇداي جايلى ايتىپ، يسا تۋرالى كۋالىك ەتكەنى ٷشىن» (ايان 1:9). جوحاننىڭ تاباندىلىعى مەن سەنىمى ٴبارىمىز ٷشىن كەرەمەت ۇلگى!
10. جوحاننىڭ تولەمگە دەگەن ريزاشىلىعى جازبالارىنان قالاي كورىنەدى؟
10 جوحاننىڭ جازبالارىنان ونىڭ يساعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى مەن تولەمگە دەگەن تەرەڭ ريزاشىلىعى بايقالادى. ول تولەم جايلى، تولەمنىڭ يگىلىگى جايلى جۇزدەن استام رەت ايتقان. مىسالى، ول: «ەگەر بىرەۋ كۇنا جاساپ قويسا، اكەنىڭ قاسىندا ٵدىل كومەكشىمىز يسا ٴماسىح بار»،— دەگەن (جوح. 1-ح. 2:1، 2). سونىمەن قاتار جوحان «يسا تۋرالى كۋالىك» ەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا باسا نازار اۋدارعان (ايان 19:10). ٴيا، بۇل ەلشىنىڭ تولەمدى جوعارى باعالاعانى ٴسوزسىز. ال ٴبىز تولەمدى باعالايتىنىمىزدى قالاي كورسەتە الامىز؟
تولەمگە ريزاشىلىعىڭىزدى قالاي كورسەتە الاسىز؟
تولەمدى شىن باعالايتىن بولساق، كۇنا جاساۋعا ازعىرىلعاندا، بۇدان باس تارتامىز (11-ابزاستى قاراڭىز) *
11. ازعىرىلۋعا قارسى تۇرۋعا نە كومەكتەسەدى؟
11 ازعىرۋلارعا قارسى تۇرىڭىز. ەگەر تولەمدى شىنىمەن باعالاساق، كۇنا جاساۋعا ازعىرىلعاندا، «سونشا كۇرەسىپ قايتەمىن، كۇنا جاساسام جاسايمىن دا، كەيىن كەشىرىم سۇراي سالامىن عوي» دەگەن ويدان اۋلاق بولامىز. كەرىسىنشە، «ەحوبا مەن يسا مەن ٷشىن وسىنشاما قۇرباندىققا بارعاندا، مەن قالاي عانا بۇلاي ىستەيمىن» دەپ ويلايمىز. سونداي-اق ەحوبادان جالبارىنىپ كۇش سۇراپ، «ازعىرىلۋىما جول بەرمەشى» دەپ دۇعا ايتامىز (مات. 6:13).
12. جوحاننىڭ 1-حاتى 3:16—18-تارماقتارداعى كەڭەستى قالاي قولدانساق بولادى؟
12 باۋىرلاستاردى ٴسۇيىڭىز. تولەمگە دەگەن ريزاشىلىعىمىزدى باۋىرلاستاردى جاقسى كورۋ ارقىلى دا كورسەتە الامىز. ويتكەنى يسا ٶمىرىن تەك ٴبىز ٷشىن عانا ەمەس، باۋىرلاستارىمىز ٷشىن دە قيدى. دەمەك، ولار يسا ٷشىن اسا باعالى جاندار (جوحاننىڭ 1-حاتى 3:16—18 وقىڭىز). باۋىرلاستاردى سۇيەتىنىمىزدى قالاي كورسەتە الامىز؟ (ەفەس. 4:29، 31—5:2). مىسالى، ولار اۋىرىپ قالعاندا، قاتتى قيىندىق كورىپ جۇرگەندە نەمەسە تابيعي اپاتتان زارداپ شەككەندە كومەك قولىن سوزساق بولادى. ال باۋىرلاسىمىز ٴبىزدى رەنجىتكەندە نە ىستەيمىز؟
13. نە ٷشىن كەشىرىمشىل بولۋىمىز كەرەك؟
13 ٴسىز باۋىرلاسىڭىزدى كەشىرە الماي، وكپە ساقتاپ ٴجۇرسىز بە؟ (مۇس. 3-ج. 19:18). سولاي بولسا، مىنا كەڭەسكە قۇلاق اسىڭىز: «الدەكىمنىڭ بىرەۋگە رەنجۋگە سەبەبى بولسا دا، ٶزارا ٴتوزىمدى بولىپ، ٴبىر-ٴبىرىڭدى كەڭپەيىلمەن كەشىرىڭدەر. ەحوبانىڭ وزدەرىڭدى كەڭپەيىلمەن كەشىرگەنىندەي، سەندەر دە سولاي ەتىڭدەر» (قول. 3:13). ٴسىز ٵر كەز باۋىرلاسىڭىزدى كەشىرگەن سايىن، كوكتەگى اكەمىز بەرگەن سي — تولەمدى قاتتى باعالايتىنىڭىزدى كورسەتەسىز. تولەمگە دەگەن ريزاشىلىعىمىزدى تەرەڭدەتە بەرۋ ٷشىن نە ىستەسەك بولادى؟
تولەمگە ريزاشىلىعىڭىزدى قالاي ارتتىرا الاسىز؟
14. تولەمگە دەگەن العىسىمىزدى تەرەڭدەتۋدىڭ ٴبىر جولى قانداي؟
14 ەحوباعا تولەم ٷشىن راقمەت ايتىڭىز. ٷندىستاندا تۇراتىن دجواننا ەسىمدى 83 جاسار ايەل باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «مەن ەحوباعا كۇن سايىن تولەمگە راقمەت ايتۋدى ماڭىزدى سانايمىن». ٵر كۇنى بۇگىن قانداي قاتەلىكتەر جاسادىم دەپ ويلانىپ، جەكە دۇعادا ەحوبادان سولار ٷشىن كەشىرىم سۇراڭىز. ٴبىراق اۋىر كۇنا جاساعان بولساڭىز، اقساقالداردان كومەك سۇراعانىڭىز ٴجون. ولار ٴسىزدى قۇلاق قويىپ تىڭداپ، قۇدايدىڭ سوزىنەن جاقسى كەڭەستەر ايتادى. سونداي-اق سىزبەن بىرگە دۇعا ەتەدى. رۋحاني «ساۋىعۋىڭىز ٷشىن»، ولار ەحوبادان يسانىڭ قۇرباندىعىنىڭ كۇشىمەن ٴسىزدى كەشىرۋىن سۇرايدى (جاق. 5:14—16).
15. تولەم تۋرالى وقىپ، وي جۇگىرتۋگە نەگە ۋاقىت بولگەن ٴجون؟
15 تولەم تۋرالى وي جۇگىرتىڭىز. «يسانىڭ قالاي قينالعانى تۋرالى وقىعاندا، كوزىم ەرىكسىز جاسقا تولادى»،— دەيدى 73 جاسار رادجاماني ەسىمدى ايەل باۋىرلاس. قۇدايدىڭ ۇلى قالاي ازاپتالعانى جايلى ويلاۋ سىزگە دە اۋىر شىعار. ٴبىراق ونىڭ قۇرباندىعى جايىندا وي جۇگىرتسەك، ٴبىزدىڭ يساعا دەگەن جانە اكەمىزگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىز تەرەڭدەي تۇسەدى. ەندەشە، نەگە تولەم تاقىرىبىن وتباسىلىق عيباداتتا نە جەكە زەرتتەۋدە جان-جاقتى زەرتتەپ كورمەسكە؟ بۇل تولەم جايىندا كوبىرەك وي جۇگىرتۋگە كومەكتەسەدى.
يسا قاراپايىم استى قولدانىپ، شاكىرتتەرىنە ٶزىنىڭ قۇرباندىعىن قالاي ەسكە الۋ كەرەكتىگىن كورسەتتى (16-ابزاستى قاراڭىز)
16. وزگەلەرگە تولەم جايلى ٴتالىم بەرۋدىڭ وزىمىزگە قانداي پايداسى بار؟ (مۇقاباداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
16 تولەم جايلى ٴتالىم بەرىڭىز. تولەم جايلى وزگەلەرگە ايتقان سايىن، ريزاشىلىعىمىز دا تەرەڭدەي بەرەدى. تولەمدى جاقسى تۇسىندىرەتىن كەرەمەت قۇرالدارىمىز بار. مىسالى، «قۇدايدان كەلگەن قۋانىشتى حابار» كىتاپشاسىنىڭ 4-تاراۋى. ول «يسا ٴماسىح دەگەن كىم؟» دەپ اتالادى. نەمەسە «كيەلى جازبالاردان نە بىلەمىز؟» كىتابىنىڭ 5-تاراۋى. ول «تولەم — قۇداي بەرگەن ەڭ كەرەمەت سي» دەپ اتالادى. سونداي-اق جىل سايىن وتەتىن ٴماسىحتىڭ ٶلىمىن ەسكە الۋ كەشىنە قاتىسقاندا جانە وسى جيىنعا وزگەلەردى شاقىرعاندا دا، تولەمگە دەگەن ريزاشىلىعىمىز ارتادى. ٴيا، ەحوبانىڭ ۇلى تۋرالى وزگەلەرگە ٴتالىم بەرۋ نەتكەن مارتەبە!
17. ەحوبا سيلاعان تولەمگە نە ٷشىن ريزاسىز؟
17 ٴيا، تولەمگە ريزا بولۋعا جانە سول ريزاشىلىعىمىزدى تەرەڭدەتە بەرۋگە سەبەپتەر جەتىپ ارتىلادى. كەمەلسىز بولساق تا تولەمنىڭ ارقاسىندا ەحوبامەن دوس بولا الامىز. تولەمنىڭ ارقاسىندا شايتاننىڭ جاساعان ىستەرىنىڭ ٴبارى كۇل-تالقان بولادى (جوح. 1-ح. 3:8). تولەمنىڭ ارقاسىندا ەحوبانىڭ جەرگە قاتىستى و باستاعى نيەتى جۇزەگە اسادى. بۇكىل جەر بەتى جۇماققا اينالادى. اينالامىزدا ەحوبانى سۇيەتىن، وعان قىزمەت ەتەتىن ادامدار عانا بولادى. ەندەشە، ەحوبانىڭ بىزگە بەرگەن كەرەمەت سيى — تولەمدى ٵر كۇنى باعالايىق!
20-ٵن سەن ۇلىڭدى قيدىڭ
^ 5-ابزاس نەلىكتەن يسا ازاپتى ولىممەن ٶلدى؟ وسى سۇراقتىڭ جاۋابىن بىلگەنىمىز تولەمگە دەگەن ريزاشىلىعىمىزدى ارتتىرادى.
^ 6-ابزاس قىلمىسكەردى تىرىدەي باعاناعا شەگەلەۋ نەمەسە بايلاۋ ريمدىكتەردىڭ سالتى بولعان. ەحوبا ۇلىنىڭ وسىلاي ولتىرىلۋىنە جول بەرگەن.
^ 55-ابزاس سۋرەتتەر سيپاتتاماسى: ادەپسىز بەينە كورۋگە، تەمەكى تارتۋعا جانە پارا الۋعا ازعىرىلعان ٷش ەر باۋىرلاس بۇلاردان باس تارتىپ جاتىر.
