Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 16

Lholha Embere Erisima Endongolya

Lholha Embere Erisima Endongolya

“Omughalha w’omundu . . . mwasa . . . eriha engebe yiwe mw’obughuli busana n’abandu bangyi.”​—MK. 10:45.

OLHWIMBO 18 Erisima Embanulho

EBIKENDI KANIBWAKO *

1-2. Endongolya niki, kandi busana naki thukayithaghayo?

OMUNDU oyuhikene ya Adamu abere abirisobya, mwaherya akaghisa k’eribyaho kera na kera butsira okw’iyo musa aliwe n’okwa baana biwe. Sihabya ikyangalekire Adamu iniaghanyirwa. Akighenderera erihalya. Kandi ibbwa abaana biwe? Ibo mubathakolha okwa kibi kya Adamu. (Abar. 5:12, 14) Mbwino hane ekyosi-kyosi ekyangakolirwe eribalhamya okwa lhuholho olho thatha-kulhu wabu aby’atholere ndeke-ndeke? Ee! Adamu abere abirisobya, lyolho-lyolho Yehova mwaghenda akabisulha ngoku angalhamya esyomiliyoni sy’abaana ba Adamu okwa kibi n’olhuholho. (Enz. 3:15) Okwa buthuku obwa Yehova abya iniabirihiraho, angathumire Mughalha wiwe erilhua elhubulha “eriha engebe yiwe mw’obughuli busana n’abandu bangyi.”​—Mk. 10:45; Yn. 6:51.

2 Endongolya niki? Omo Masako w’Ekigiriki, endongolya y’endihi eya Yesu athuha erisubyaho ekya Adamu aheraya. (1 Kor. 15:22) Busana naki thukayithagha endongolya? Kundi ekihano kya Yehova eky’obulingirirania ngoku kiri omo Mighambo kyabya kikabugha kithi engebe busana n’engebe. (Eri. 21:23, 24) Adamu mwaherya engebe yiwe eyihikene. Eriberererya obulingirirania bwa Nyamuhanga, Yesu mwahayo engebe yiwe eyihikene. (Abar. 5:17) Neryo abiribya “Thatha w’erikotha ow’abosi” abak’ikiriraya omwa ndongolya.​—Isa. 9:6; Abar. 3:23, 24.

3. Ngoku kiri omu Yoane 14:31 na 15:13, busana naki Yesu abya inianayitheghekire erihayo engebe yiwe eyihikene?

3 Yesu abya inianayitheghekire erihayo engebe yiwe busana n’olhwanzo lhunene olho awithire Thatha wiwe nethu. (Soma Yoane 14:31; 15:13.) Busana n’olhwanzo olho, mwathwamu erisighalha muthaleghulha erihika okwa lhuholho n’eriberererya erisonda lya Thatha wiwe. Busana n’ekyo, ekighendererwa kya Yehova eky’erimbere busana n’abandu kandi busana n’ekihugho kikendi syabererera. Omo mwatsi ono, thukendikania okwa kyaleka Nyamuhanga inialighira Yesu eriaghalhwa kutsibu athali aholha. Kandi omo bikuhi thukendi lebya eky’erileberyako ky’omughuma w’okwa bahandiki be Biblia oyuwasima kutsibu endongolya. Erighunzerera, thukendi lebya ngoku thwanga kangania erisima lyethu busana n’erihebwa endongolya kandi ngoku thwang’ongera erisima ekihongo ekyo Yehova na Yesu bathuha.

NI KYAHI EKYALEKA YESU INIABYA W’ERIAGHALHWA?

Lengekanaya okw’ikolhwa nabi erya Yesu aghumira akahayo endongolya busana nethu! (Lebaya enungu 4)

4. Soborera Yesu nga mwaholha athi.

4 Thalengekania oko byabya omo ngebe ya Yesu okwa kiro kiwe ky’erighunzerera okwa kihugho. Nomwakine indi anganabirikire abamalaika bangyi erisyamutheya, mwalighira abasirikali Abaroma erimuhamba, n’erimuswirya kutsibu. (Mt. 26:52-54; Yn. 18:3; 19:1) Mubamuswirya omwa mikoba eya muhira kw’emibebu y’ebironda. Enyuma waho, mubamuhekya omuthi munene okwa mughongo owaneko ebironda. Habere halhaba kathuku kake Yesu inianemukurira omuthi oyo aho akay’ithibirawa, abasirikali Abaroma mubabwira owundi mulhume bathi amuhekeregho. (Mt. 27:32) Yesu abere akahika aho akayithibirawa, abakamuhanika mubakongomerera emisumali y’omo byalha biwe n’ebisando okwa muthi. Obulithohe bw’omubiri wa Yesu mubwakakamulha ebironda ebyabya bilhabire mw’emisumali. Banywani ba Yesu mubakwa obulighe na mama wiwe amalira, aliwe abathabali Abayuda mubamusekererya. (Lk. 23:32-38; Yn. 19:25) Mwaghunza esyosaha nene inianemwaghalhwa kutsibu. Omuthima n’ebihaha biwe mubyafunda, neryo kyamamukalira kutsibu erihumulha. Yesu iniakayathwa omuka, mwaha omusabe wiwe w’erighunzerera ow’erisingura. Neryo munamya omuthwe wiwe, amahayo engebe yiwe. (Mk. 15:37; Lk. 23:46; Yn. 10:17, 18; 19:30) Olhu lhwabya lhuholho olhwa lyolho-lyolho, olhukalhuma, kandi olhukahemulha!

5. Oku Yesu, ni kyahi ekyamulyambaya kutsibu kwilhaba emibere ithibirawamo?

5 Oku Yesu, emibere ithibirawamo siy’eyamulyambaya kutsibu omwa byosi ebithuwene ebyo alhabamo. Ekyamulyambaya kutsibu lhw’olhubanza olho bamuhirako olhwaleka in’ithibwa. Mubamuhangirira bathi ni mutsumi​—oyuthasikirye Nyamuhanga kutse erina lya Nyamuhanga. (Mt. 26:64-66) Olhubanza olho mulhwalyambya Yesu ya kutsibu kyamaleka inianza eribugha athi Thatha wiwe amubalhaye okw’ihemulhwa eryo. (Mt. 26:38, 39, 42) Ni kyahi ekyaleka Yehova inialighira Mughalha wiwe mwanzwa eriaghalhwa n’eriholha? Thulebaye esyonzumwa isathu.

6. Busana naki Yesu mwabya ini w’erihanikwa okwa muthi?

6 Ey’erimbere, Yesu abya w’erihanikwa okwa muthi nuku Abayuda babye bwiranda okw’ithakirwa. (Gal. 3:10, 13) Babya ibabiriligha erighendera okwa Mighambo ya Nyamuhanga, aliwe ibabirilemwa erikolha ekyo. Busana n’ekyo, erithakira eri nalyo mulyayongera okwa lhubanza lhw’olhuholho olhwa babya ibabirisighalya busana n’ekibi kya Adamu. (Abar. 5:12) Emighambo eyo Nyamuhanga aha Abaisraeli iyikabugha yithi omundu amakolha ekibi ekitholere olhuholho iniak’ithibawa. N’enyuma waho, ekinda kiwe ikyangana hanikwa okwa muthi. * (Ebi. 21:22, 23; 27:26) Neryo Yesu erihanikwa okwa muthi mwaleka ikyathokekana ekihanda ekyamughana ikyabya ikyangana ghasirwa omo kihongo kiwe.

7. Ni nzumwa yahi eyakabiri eyaleka Nyamuhanga inialighira Mughalha wiwe eriaghalhwa?

7 Lebaya enzumwa eyakabiri eyaleka Nyamuhanga inialighira Mughalha wiwe eriaghalhwa. Abya iniakathendeka Yesu busana n’olhukwamirwa lhwiwe olhw’erisyabya Muhereri wethu Mukulhu. Yesu mwayilhangirira ngoku kikalire eryowa Nyamuhanga iwune omw’irengwako erikalire kutsibu. Abya omwa bulhumi bunene kyamaleka iniasaba obuwathikya “omw’ilhakirira n’emisonia.” Ahathe erithika-thika, Yesu eribya iniabirilhaba omwa bikanubaya, anasi ebiyithawa byethu kandi ‘akathoka erithuwathikya thukalengwako.’ Ka thukasima Yehova erithuha Omuhereri Mukulhu ow’olhukeri ‘oyukathukwira obulighe omo bwolho-bwolho bwethu’!​—Ebr. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Ni nzumwa yahi eyakasathu eyaleka Nyamuhanga inialighira Yesu erilengwako kutsibu?

8 Eyakasathu, Yehova alighira Yesu eriaghalhwa kutsibu athya nuku asubiraye ekibulyo kikulhu kino: Mbwino abandu bangana sighalha bathaleghulha oku Yehova nomubanga lengwako kutsibu? Sitani akabugha athi eyihi! Akabugha athi abandu bakakolera Nyamuhanga busana n’esyonzumwa ndebe sy’eriyitsomana. Kandi asi athi​—nabu nga thatha-kulhu wabu Adamu​—sibanzire Yehova. (Yobu 1:9-11; 2:4, 5) Inianayikethere obuthaleghulha bwa Mughalha wiwe, Yehova mwalighira Yesu erilengwako okwa lhulengo olho omundu anganathoka erighumira. Yesu mwasighalha muthaleghulha, amakangania ngoku Sitani ni mubehi.

OMUGHUMA W’OKWA BAHANDIKI BE BIBLIA OYUWASIMA KUTSIBU ENDONGOLYA

9. Ni ky’erileberyako kyahi ekya mukwenda Yoane abirithuhiriraho?

9 Engangirirya y’endongolya yabirighumya erikirirya ly’Abakristayo bangyi. Babirilholha embere erithulira nomuhane erihakanisibwa kandi babiriyiyinirya ebitsibu muthina-muthina omwa ngebe yabu yosi. Thalengekania okwa ky’erileberyako ky’omukwenda Yoane. Buthaleghulha mwathulhughania ekwenene eyihambire oku Kristo n’endongolya, obundi ahabw’emyaka eyilhabire oku 60. Iniakisiya iniahikya myaka kikumi, kikalhangirika obuthabali bwe Roma mubwayowa ng’amabiribatsutsubya kyamaleka ibayamuhira omwa ngomo okwa kizinga kye Patemo. Mwakolha kibiki? Akabugha athi: “Kusangwa nakangaya ekinywe kya Nyamuhanga, iningathulha omwatsi wa Yesu.” (Erib. 1:9) Eki ka ni ky’erileberyako ekyuwene eky’erikangania erikirirya n’eriyiyinia!

10. Ebyo Yoane ahandika bikakanganaya bithi ngoku mwasima endongolya?

10 Yoane akakanganaya olhwanzo lhunene olhw’awithire Yesu n’erisima liwe busana n’endongolya omwa by’asondolibawa erihandika omwa Biblia. Mwakania okwa ndongolya kutse okwa mighaso eyikathokekana busana n’endongolya emirundi eyilhabire omu 100. Ng’eky’erileberyako, Yoane mwahandika athi: “Omundu amakolha ekibi, thuwithe embuyi oku Thatha, ye Kristo, oyuthunganene.” (1 Yn. 2:1, 2) Kandi ebyo Yoane ahandika bikahira omuwatho okwa mughaso ‘w’erithulha omwatsi wa Yesu.’ (Erib. 19:10) Ahathe erithika-thika, Yoane mwasima kutsibu endongolya. Nethu thwanga kangania thuthi erisima lyethu?

WANGA KANGANIA WUTHI ERISIMA LYAWU BUSANA N’ENDONGOLYA?

Kwenene thwamasima endongolya, ithukendi ghana erilengwako ery’erikolha ekibi (Lebaya enungu 11) *

11. Ni kyahi ekyanga thuwathikya erighana erilengwako?

11 Ghana erilengwako ly’erikolha ekibi. Thwamabya kwenene ithukasima endongolya, isithwendibya n’amalengekania anu: ‘Sihali ekyangaleka ingahiraho akaghalha erighana erilengwako. Siki nomunangakolha ekibi, erighanyira lineho.’ Omwakanya k’ekyo, thwamalengwako erikolha ekibi ithukendi bugha thuthi: ‘Eyihi! Nangathoka indi erikolha ekindu ng’eki Yehova na Yesu ibabirimba obuli kindu?’ Okw’ekyo ithwangana saba Yehova y’amaaka erimulemba-lemba thuthi: ‘Siwunyilighire eringira omw’irengwako.’​—Mt. 6:13.

12. Thwanga ghendera thuthi okw’ihabulha eriri omu 1 Yoane 3:16-18?

12 Anza baghalha bethu na bali bethu. Thwamakangania olhwanzo ng’olho, thukabya ithukakanganaya ku thukasima n’endongolya. Busana naki? Kundi Yesu mwahayo engebe yiwe isi busana nethu basa aliwe kandi busana n’abaghalha bethu n’abali bethu. Eribya imwabaholera, ahathe erithika-thika ni b’obughuli embere siwe. (Soma 1 Yoane 3:16-18.) Thukakanganaya ku thwanzire baghalha bethu na bali bethu omwa mibere thukabathwaliramo. (Efe. 4:29, 31–5:2) Ng’eky’erileberyako, thukabawathikaya omughulhu balhwere kutse omughulhu bakaghumira ebitsibu muthina-muthina, imwamuli n’ebitsinduli. Aliwe ibbwa thwanga kolhaki mulikyethu amabugha kutse erikolha ekindu ekikathuhithanaya?

13. Busana naki thutholere ithwaghanyira?

13 Mbwino hakanayira iwanza eribika oku mulikyethu kw’ekinigha? (Law. 19:18) Kyamabya okwa kiri kithya, ghendera okw’ihabulha lino: “Mughanyirane, mubuyirane omughulhu omundu awithe omwatsi oko wundi. Ngoku Omukama ababuyira, nenyu ko mwanga buyira abandi bo muthya.” (Kol. 3:13) Obuli erighanyira mughalha wethu kutse mwali wethu, thukakanganaya Thatha wethu w’elhubulha kwenene ku thukasima endongolya. Thwanga lholha thuthi embere eryongera erisima ekihembo eki ekyo Nyamuhanga abirithuha?

WANG’ONGERA WUTHI ERISIMA LYAWU BUSANA N’ENDONGOLYA?

14. Ni nzira yahi nguma eyo thwangongereramo erikangania erisima lyethu busana n’endongolya?

14 Sima Yehova busana n’endongolya. Mwali wethu oyukahulhawamo Joanna ow’emyaka 83 oyuwikere e India, akabugha athi: “Ngayowa ini kikulhu ery’ahulha endongolya obuli kiro omwa misabe yaghe n’erisima Yehova busana nayu.” Omwa musabe wawu iwune iwuwene, lengekanaya okwa bisobyo ebya wakolire omwa kiro kyosi neryo saba Yehova y’ekighanyiro. Aliwe wamabya iwabirikolha ekisobyo ekikalire, wutholere iwasaba abasyakulhu b’obuwathikya. Ibakendi kuhulikirira kandi omo lhwanzo ibakuha erihabulha erilhua omwa Kinywe kya Nyamuhanga. Ibakendisaba haghuma nawu, ibasaba Yehova erilholha embere erikolesya omughaso w’ekihongo kya Yesu erikulhamya bunyakirimu.​—Yak. 5:14-16.

15. Busana naki thutholere ithwahira h’obuthuku bw’erisoma n’erighanirya okwa ndongolya?

15 Ghaniraya okwa ndongolya. Mwali wethu oyukahulhawamo Rajamani ow’emyaka 73 akabugha athi: “Ngabya ingasoma okwighalhwa lya Yesu, ngathoghongaya emisonia.” Nawu iwanganayowa nabi wukalengekania okwighalhwa linene eryo Mughalha wa Nyamuhanga alhabamo. Aliwe wukabya wuk’ongera erighanirya okwa kihongo kya Yesu, olhwanzo olhwa wumuwithire na Thatha wiwe lhuk’ongera. Erithoka erighanirya okwa ndongolya, busana naki iwuthahiraho endegheka ey’eriyeghesya oko mwatsi oyu?

Omw’ikolesya ekihulho kike, Yesu mwakangania abigha biwe ngoku bang’ibuka ekihongo kiwe (Lebaya enungu 16)

16. Erikangirirya abandi okwa ndongolya kikathughasira kithi? (Lebaya ekisasani ky’okwa kidipa.)

16 Kangiriraya abandi okwa ndongolya. Obuli eribwira abandi okwa ndongolya, thuk’ongera erisimayo. Thuwithe ebindu ebyuwene kutsibu ebyo thwanga kolesya erikangirirya abandi ekyaleka Yesu iniathuholera. Ng’eky’erileberyako, ithwangana kolesya erisomo lya 4 erye brokyuwa Engulhu Yuwene Erilhua oku Nyamuhanga! Erisomo eryo liwithe omuthwe “Yesu Kristo Nindi?” Kutse thwangana kolesya esura eya 5 ey’ekitabu E Biblia Yanga Thukangiriryaki? Esura eyo yiwithe omuthwe “Embanulho​—Ekihembo Kikulhu Erilhua Oku Nyamuhanga.” Kandi obuli mwaka thuk’ongera erisima endongolya omw’ihindana okw’Ibuka olhuholho lhwa Yesu kandi n’omuhwa munene erikokya abandi erithuyiyungako. Olhu ka ni olhusunzo olho Yehova abirithuha erikangirirya abandi oku Mughalha wiwe!

17. Busana naki endongolya ni kihembo kikulhu ekyo Nyamuhanga abiriha abandu?

17 Ahathe erithika-thika, thuwithe nzumwa mbuya eyangaleka ithw’ongera erisima endongolya. Busana n’endongolya, thwanganabya banywani ba Yehova nomwakine indi sithuhikene. Busana n’endongolya, emibiiri ya Diabolo yikendisya heribwa kera na kera. (1 Yn. 3:8) Busana n’endongolya, ekighendererwa kya Yehova eky’erimbere busana n’ekihugho kikendisya bererera. Ekihugho kyosi kikendisyabya paradiso. Obuli mundu akendisyanza Yehova n’erimukolera. Neryo kwesi, obuli kiro thusondekanaye esyonzira esy’erikanganiryamo kuthukasima endongolya​—ekihembo kikulhu ekyo Nyamuhanga abiriha abandu!

OLHWIMBO 20 Muwahayo Mughalha Wawu w’Obughuli

^ enu. 5 Busana naki Yesu mwaghalhwa n’erikwa? Omwatsi ono akendi subirya okwa kibulyo ekyo. Kandi akendi thuwathikya eryongera erisima endongolya.

^ enu. 6 Abya mubere w’Abanya Roma erikongomerera kutse eribohera omukolha-nabi y’okwa muthi inianeho, na Yehova mwalighira Mughalha wiwe erithibwa omwa nzira eyo.

^ enu. 55 ERISOBORERA EKISASANI: Obuli mughalha wethu akaghana erilengwako​—erilebya ebisasani ebithatholere, erinywa ethaba, kutse eriligha ekithuliro.