1-2. Le ødha dhi be ká kʉ addu, ndirigoti kodhó lo ká jingʉeri addudho?

ADAMU kaka ná ke njingʉe chenga ná saa na, ke vingʉe choro nŭnŭ ndi ka ndi die nari vi ndirigoti kedzá nzø ma vingʉeri vi ddi. Adamu nji ná chenga zø ro nzá ka ndi njieni ri. Ke njingʉe chenga nda na. Ro kedzá nzø dhó lo ká ka ndi die ngbaribbai? Kedzá nzø nzá njingʉe chenga ro ri. (Ro. 5:12, 14) Adamu ka ndi dhee dhe ndi njingʉe ná fø lo djó. Ro Yova ká ka ndi njieri ngba nja kedzá nzø di choro nŭnŭ d’e? Bbʉbbʉ dhé, Adamu njingʉe chenga narigoti Yova løngʉe chu ndiro ndi gø Adamu dzá mamilioni kʉ ná nzø chenga nǎ ro ndirigoti dhe nǎ ro d’e. (Mwa. 3:15) Yova pɨngʉe ná saa na, ke ka ndi choe ndidzá ngba ra nǎ ro “ndiro ndi bbʉ ndidzá shinga le ødha dhi be bí kʉ ná nrŭ dho d’e.”​—Mk. 10:45; Yoh. 6:51.

² Le ødha dhi be ká kʉ addu? Njati ko nja kigiriki nǎ le tu fø andiko nanga nari ró, le ødha dhi be kʉ Yesu bbʉngʉe ná shinga ndiri na ndi dzí Adamu vingʉe nari d’e. (1 Ko. 15:22) Kodhó lo ka jingʉe le ødha dhi be addudho? Dhonalo Yova dhó chø kʉ ná yadha pongʉeri nari kʉ, shinga le bbʉ shinga be djo. (Kut. 21:23, 24) Adamu vingʉe kaka ná shinga. Ndiro Mungu dhó chølo njini d’e, Yesu bbʉngʉe ndidzá kaka ná shinga nrŭ djotsina. (Ro. 5:17) Føri dho ke ngʉ “theinga dhi Baba” udha na kʉ le ødha dhi be djo ná nrŭ dho.​—Isa. 9:6; Ro. 3:23, 24.

3. Yohana 14:31 ndirigoti 15:13 ripo naribbai, Yesu ká ungʉeri ndi bbʉ ndidhó kaka ná shinga addudho?

³ Yesu ungʉe ritso ndi bbʉ ndidzá shinga dhonalo ke dhongʉe jidha ndidzá ra nǎ Baba Yova dho ndirigoti ko  dho. (Azø Yohana 14:31; 15:13.) Jidha dzá lodho, ke ungʉe ritso ndi tøni chí ndidhó maisha na kpø dhe djo ndirigoti ndi nji ndidzá ra nǎ Baba ji nalo. Yesu njingʉe ná fø lo dho, Yova pɨngʉe nrŭ dho ndirigoti dz’ djo nalo si njini nji. I lo nǎ, ko si addudho ma Yova bbangʉeri Yesu nzani dhe nji nari nja. Ko si Biblia ndingʉe ná ddikpa ke dhó loroji nja. Fø ke njangʉe le ødha dhi be mana na bbo. Ndirigoti, ya mwisho ko si ngbaribbai ma ko ka ko po mbai le ødha dhi be dho ndirigoti ngbaribbai ma ko ka ko nja Yova ma, Yesu ma na bbʉngʉe ko dho ná bbʉdha mana na nari nja.

4. Ad’ra ngbaribbai ma Yesu dhengʉe nari.

⁴ Addinga Yesu bangʉe ná kpakpalo djo ndi dhe nari nji. Ngba mai ke ka ndi nzie malaiká ndima b’o ndi ronga ro, ke bbangʉe Roma na bbasødda lø ndi ndirigoti kpa njingʉe ke nga na zø ro. (Mt. 26:52-54; Yoh. 18:3; 19:1) Kpa dhingʉe ke na ná fimbo vongʉe ke ronga bbo. Føri goti kpa lingʉeri ke d’u ddikpa li o ná tsu. Yesu mbungʉeri ndi d’uri kpø ndi kpa ngʉ ra hwi ná nga na. Ro luti Roma nǎ bbasødda lingʉeri ddikpa ke kó ke tsotso. (Mt. 27:32) Yesu singʉe ndi le ngʉ ra hwi ná ngana ná saa na, bbasødda tingʉe ke kó ma, ke tho ma na tsuba djo. Yesu nzangʉeni bbo tsuba djó. Kedhó kau ma, kedzá mama ma na ngʉe zø na, ro bbayaudi djó bbobbokpa bengʉe ke pa. (Lu. 23:32-38; Yoh. 19:25) Yesu nzangʉeni bbo. Tsuba djo ke ngʉe ná saa na ringʉe kpakpa ke jù bi bblo ndirigoti ke pu ndi he. Yesu chungʉeri nari kʉ ndi ka ndi tøni chí mbudha kana, ndirigoti dhe ke dhe nari njí ke njingʉe sala ya mwisho Yova dho. Ke chu langʉeni nari goti ke dhengʉe dhe. (Mk. 15:37; Lu. 23:46; Yoh. 10:17, 18; 19:30) Ke dhengʉe bbo ndi nzani ro ndirigoti do ka ndi pa le djo ná chulu!

5. Che bbo Yesu njangʉe ndi le hwi nari djolu nari ká kʉ ngba lo?

⁵ Ngbaribbai ma le ka le hwie Yesu nari nzá d’ongʉe ke nanga bbo ri. Ro ke le hwi djó nalo i bbʉngʉe njedha ke thí dho. Ke ni nrŭ pongʉeri nari kʉ ke dhu Mungu ndirigoti ke nzɨ madha bbʉ Mungu rodho dho ri. (Mt. 26:64-66) Nrŭ pongʉeri Yesu nzɨ heshima ro bbʉ Mungu dho ri, føri dho Yesu thí bangʉe njedha bbo ndirigoti ke chungʉeri nari kʉ ndidzá Baba nzá ka ndi bbari ndi dhe fø di nalo dho ri. (Mt. 26:38, 39, 42) Mungu ká bbangʉeri ndidzá bbo ndi ji ná Ngba nzani ndirigoti ndi dhedhe addudho? Akonja Yova bbangʉe ri njini fø dhonalo ro 3.

6. Yesu dho ká ringangʉeni le ti ndi tsuba djo addudho?

⁶ Ya kwanza, Yesu dho ringangʉeni le ti ndi tsuba djo ndiro ndi klo Wayaudi wá (laana) nǎ ro d’e. (Gal. 3:10, 13) Kpa wangʉeni wa dhonalo kpa ungʉeri tso ndima rrnga Mungu dzá yadha dho, ro kpa nzá rrngʉe nga ri. Ndirigoti kpa ngʉe Adamu nǎ gø naridho kpa wangʉeni wa. (Ro. 5:12) Mungu bbʉngʉe Waizraeli dho ná yadha pongʉeri nari kʉ njati ddikpa ke nji hwi djó le ka le hwi ndi ná chenga ró, ringangʉeni le hwi ke hwi. B’lo ke dhe nari goti ringangʉeni le ti ke tsuba djo. * (Kum. 21:22, 23; 27:26) Yesu le tingʉe tsu ba djo nari dho, Wayaudi ka ndima tueni wa le wangʉe ndima nari nǎ ro nzá mai kpa ungʉe ke ro.

7. Ya pili, ká Mungu bbangʉeri ndidzá Ngba nzani addudho?

 ⁷ Ya pili, akonja Mungu bbangʉeri ndidzá Ngba nzani dho nalo. Føri ngʉ ke zoeza Bbò Kuhani ke si ngʉ naridho. Yesu chungʉe ngbaribbai ma Mungu dho le ngarr nari ka ndi lieri le nzani nari ngba. Ke nzangʉeni bbo ndirigoti ke nzingʉe ndi tsotso kodha “hø ndi hø ro ndirigoti ndi nyodda na.” Bbʉbbʉ dhé, ke bangʉeni kpakpalo na nari dho, ke ka ndi famu “ko tsotso kodha” ko ne nari ngba ndirigoti ke ka ndi kó ko tsotso ko “mbudha kana ko kʉ ná saa na.” Ko mbai po bbo Yova dho dhonalo ke bbʉ Bbò Kuhani kodho “ngba ka ndi ddinga kodhó uzaifu djo ná ke”!​—Ebr. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Ya tatu Yova bbangʉeri ndidzá Ngba nzani bbo djó nari ká kʉ ngba lo?

⁸ Ya tatu, Yova bbangʉeri ndidzá Ngba nzani ndiro bbo nǎ mana kʉ ná ddikpa logoti ngʉ d’e: Ri ká ka ndi kaka nrŭ tøni chí Mungu dho mbudha kana? Stani pongʉeri føri ro nzá ka ndi njini ri! Ke adi ripo nrŭ adi njínji Mungu dho dhonalo ke ritsi bbʉ nrŭ dho. Ke uri nari kʉ Adamu bbai, nrŭ nzá ka ndima njinjí ro Mungu dho ri. (Yob. 1:9-11; 2:4, 5) Yova chungʉeri ndidzá Ngba ka ndi tøni chí ngba naridho, ke bbangʉeri ndidzá Ngba ba mbudha ngba tso nrŭ ka ndima ve ná ngatsi. Yesu tøngʉeni chí ndirigoti ke dhongʉe nari kʉ Stani kʉ kali ba.

9. Mutume Yohana ká bba ngba loroji ko dho?

⁹ Bí kʉ ná Wakristo dhó udha ngʉngʉe kpakpa le ødha dhi be dhi mafundisho chulu. Mbudha kana ma kpa rangʉe anzi dhé lod’radha dhi njí na ndirigoti kpa vengʉe njonjo kʉ ná mbudha tso ndima dhó maisha na. Akonja mutume Yohana dhó loroji. Ke ngʉ adi bbʉbbʉlo d’ra Kristo djo ndirigoti le ø dhi be djo, føri ke njingʉe cho 60 djolu. B’lo kedhó cho da 90 djolu ro, Waroma bbá pikpa njangʉeri ke kʉ hatari ndima dho naridho kpa lingʉe ke prizo nǎ Patmos na. Ke ká njingʉe ngba che lo? “Ke ngʉ lod’ra Mungu ma Yesu ma na djo.” (Ufu. 1:9) Yohana bba bblo kʉ ná loroji udha na ndingʉe ndirigoti ngatso ndi ngʉ ve nari na!

10. Yohana ndi nalo ká ridho ke njangʉe le ødha dhi be mana na bbo ngbaribbai?

¹⁰ Yohana ndingʉe ná buku nǎ ke ndi lo Yesu ndi jingʉe nari djo ndirigoti le ødha dhi be ndi nja mana na bbo nari djo. Ke ndi nalo nǎ, ke tilo le ødha dhi be (fidia) djo 100 ina djolu ndirigoti ri bbʉ ná faida djo. Lorojina, Yohana ndingʉeri: “Njati ddikpa le nji chenga ró, ko kʉ nrŭ tsotso kó ná ke na Baba kuso, Yesu Kristo chí kʉ ná ke.” (1 Yo. 2:1, 2) Yohana ndi ná barua nǎ, ke dhori “Yesu djo le lod’ra” ná føri na mana kʉ bbo. (Ufu. 19:10) Bbʉbbʉ dhé, Yohana njangʉe le ødha dhi be mana na bbo. Ko nja le ødha dhi be mana na, nari ká ko ka ko dho ngbaribbai?

11. Ko tsotso ká ngba lo ka ndi kó ndiro nzɨ ko tsu chenga na ro?

¹¹ Nzɨ bba ni tsu chenga nǎ ka ndi tsu ni nalo na. Njati ko nja le ødha dhi be mana na ró, kodho nzá ringani ko ddiri nari kʉ: ‘Ma tso ka ndi cho chenga na ma tsu ró ná ritsi ro kʉ nga. Ma ka ma nji chenga ngba ndirigoti ma si zø ko Yova tso.’ Fønga ringana rie chenga nǎ ka ndi tsú ko nalo ri ró, akopori:  ‘Nzɨ! Yova ma, Yesu ma na njingʉe ma dho nalo ma di nja ró, ma ká ka ma nji chenga ngbaribbai?’ Føri goti, ko ka ko nziri Yova li ko kpakpa, i ko ripo ke dho ro: ‘Nzɨ bbari ma tsu chenga na.’​—Mt. 6:13.

12. Ko ká ka ko njinji ngbaribbai 1 Yohana 3:16-18 nǎ kʉ ná shauri na?

¹² Aji ni djoi ma, ni vei ma na. Njati ko di fø di ná jidha dho ró, ko ridho ko nja le ødha dhi be mana na ngba. Ká addudho? Dhonalo Yesu nzá bbʉngʉe ndidzá shinga ko kpali dho ri, ro ko djoi ma, ko vei dho maddi. Yesu ungʉe ritso ndi dhe kpa djotsina. Føri ridho ke nja kpa mana na bbo. (Azø 1 Yohana 3:16-18.) Ko adi jidha dho ko djoi ma, ko vei ma na dho kpa dho ko nji nalo chulu. (Efe. 4:29, 31–5:2) Lorojina, ko adi kpa tsotso kó dhe na kpa kʉ ná saa na ma, nzadha tso kpa ve ná saa na ma inga kpa bani chʉ ngaba nalo na ma ró. Nde kodho ká ringani ko njiri ngba njati kutaniko nǎ ddikpa le-djo inga le-ve nji che lo ko ró ná saa na?

13. Kodho ká ringani ko di nja nrŭ zø nji addudho?

¹³ Ni dho ká rie kpakpa ni nji kutaniko nǎ nrŭ zø? (Law. 19:18) Njati rie kpakpa ni dho ró, anjinji i shauri na: “Anive nitso ni kalu ndirigoti anidi ni zø njinji njati ni kana ddikpa ke e bbø dho ndi ka ndi bbø ndilai ke djó nalo na ma ró. Yova nji ni zø naribbai, nidho maddi ringani ni nji ri fø.” (Kol. 3:13) Ko adi ko djoi ma, ko vei ma na zø nji krʉ saa ro nari na, ko adi ridho kodhi ra nǎ Baba dho ko nja le ødha dhi be mana na ngba. Ko ká ka ko nja Yova bbʉ ko dho ná fø kado mana na bbo ngbaribbai?

14. Le ødha dhi be ko nja mana na bbo nari ká ko ka ko dho ddikpa ngba chulu?

¹⁴ Apo mbai Yova dho le ødha dhi be dho. Inde nǎ di ná ddikpa le-ve Joanna pori i 83 ndidhó cho kʉ ro “Ma njari nari kʉ, ri kʉ bblo ma di mbai po sala nǎ krʉ ddoro le ødha dhi be dho ndirigoti ma po mbai Yova dho ke bbʉ ri nari dho. Krʉ ddoro ni sala nji ddiro ná saa na, adi ni nji ná kosa d’ra ke dho ndirigoti adi zølo kó ke tsó. Bbʉbbʉ dhé, njati rie bbo kosa ni njiri ró, anziri wazee kó ni tsotso. Kpa ka ndima rr nidhó lo bblo ndirigoti kpa ka ndima bbʉ Biblia nǎ shauri ni dho jidha na. Kpa si sala  nji ni dho, ndirigoti kpa si rinzi Yova nji ni zø ndiro ni kana kau ngʉ chøchø ke ma na d’e.”​—Yak. 5:14-16.

15. Kodho ká ringani ko ba saa ndiro ko zø lo ndirigoti ko ddinga bbo le ødha dhi be djo addudho?

¹⁵ Addinga le ødha dhi be djo. Le-ve Rajamani pori i 73 ndidhó cho kʉ ro, “Ma di Yesu nzangʉeni nari djo lo zø ná saa na, ma nǎ dzz adi ta.” Njaro ni thí ma adi njedha ba ddi ni di ngaddi Yesu nzangʉeni nari djo ró. Ro ni di ngaddi bbo Yesu nzangʉeni nari djo ró, ni ka ni ji Yesu ndirigoti kedzá Baba bbo. Nja ni ddinga bbo le ødha dhi be djo d’e, ni ká ka ni nji kpakpanga nzá ndiro ni jifunza lo bbo ri djo d’e?

16. Nja nrŭ dho ko loddi le ødha dhi be djo ná føri ká adi ko tsotso kó ngbaribbai? (Anja richuti kʉ ná ji.)

¹⁶ Addilo nja nrŭ dho le ødha dhi be djo. Krʉ saa ró ko di loddi nja nrŭ dho le ødha dhi be djo ró, ko ka ko nja ri mana na bbo. Kodhó e njonjo kʉ ná vichapo ma, video ma. Føri adi ko tsotso kó nja ko ddilo nja nrŭ dho ndiro nrŭ chu Yesu dhengʉe dho nalo d’e. Lorojina, ko ka ko njínji broshua Mungu dhó rò si ná hwe dhi lò-i! nǎ somo 4 na, i ndi djǒ ripo ro “Yesu Kristo ka kʉ ie?” Inga ko ka ko zø buku Biblia Ká Addu Ddi Ko Dho? Sura 5, i ndi djǒ ripo ro “Le ødha dhi be-Mungu dhó ro si ná bbo kado.” Krʉ cho ro ko adi mbai po le ødha dhi be dho Yesu dzá dhe nga le no ná ngana ko si nari chulu ndirigoti nja nrŭ ko nzi ndima njuni ko na nari chulu. Yova jiri ko ddi longa ndidzá Ngba djo nja nrŭ dho ná føri kʉ bbo kʉ ná pendeleo!

17. Le ødha dhi be ká kʉ Mungu bbʉ ko dho ná bbo kado addudho?

¹⁷ Bbʉbbʉ dhé, ko ka ko nja le ødha dhi be mana na dhonalo kʉ bí. Le ødha dhi be dzá lodho, ko kana nga ka ndie chøchø Yova na, nza mai ko kaka ro. Le ødha dhi be chulu Diabolo dzá njí le si sasa. (1 Yo. 3:8) Ndirigoti le ødha dhi be si rili Yova pɨngʉe anziro dz’ djo nalo njini nji. Dz’ lu si ngʉ paradiso. Krʉ na ni si nju nari sie jiji Yova ná nrŭ ndirigoti kedzá njí dhi nrŭ. Føri dho krʉ ddoro akodi ridho ko nja le ødha dhi be mana bbo, føri kʉ Mungu bbʉ nrŭ dho ná bbo kʉ ná kado!