1-2. Ewi wãween an katok in mour eo an Jesus kõl̦l̦ãik on̦ããn men eo Adam ear luuji, im etke ekar menin aikuj ñan an Jesus kõm̦m̦ane men in?

KE ADAM, eo ear weeppãn, ekar jerawiwi, ear luuji jeraam̦m̦an eo ñan mour indeeo, ejjab e wõt ak bareinwõt ajri ro nejin. Ejjel̦o̦k juon menin jekpen kõn men eo Adam ear kõm̦m̦ane. Ear make kããlõt ñan jerawiwi. Ak ta kõn ajri ro nejin? Rar jab bõk kun̦aaer ilo jerawiwi eo an Adam. (Rom 5:12, 14) Ewõr ke men en̦ emaroñ lo̦mo̦o̦ren er jãn mej ãinwõt jemãer, eo ej tõllo̦kũn bwe en mej? Aet! Ãlikin an kar Adam jerawiwi, Jeova ear jidik kõn jidik kwal̦o̦k ewi wãween an naaj lo̦mo̦o̦ren elõñ milien ro ineen Adam jãn aer lia kõn jerawiwi im mej. (Jen. 3:15) Ilo iien eo em̦õj an Jeova kããlõte, enaaj kar jilkintok eo Nejin jãn lañ “bwe en kõl̦l̦ã kõn mour eo an ñan lo̦mo̦o̦ren elõñ armej.”​—Mark 10:45; Jon 6:51.

² Jesus ear katok kõn mour eo an ñan kõl̦l̦ãik on̦ããn men eo Adam ear luuji. (1 Kor. 15:22) Etke jej aikuji katok in mour eo an Jesus? Kõnke ekkar ñan kien ko an Jeova kõn ekajet jim̦we ilo Kien Moses, ekar menin aikuj ñan n̦aon̦ããn mour kõn mour. (Ex. 21:23, 24) Adam ear luuji mour eo an eweeppãn. Kõn men in, ñan kajejjete ekajet jim̦we eo an Anij, Jesus ear katok kõn mour eo an eweeppãn. (Rom 5:17) Ilo an kar Jesus ãindein, ear erom “Jemãn Iien Indeeo” ñan aolep ro rej kwal̦o̦k aer tõmak ilo katok in mour eo an.​—Ais. 9:6; Rom 3:23, 24.

3. Ekkar ñan Jon 14:31 im 15:13, etke Jesus ear m̦õn̦õn̦õ in katok kõn mour eo an eweeppãn?

³ Jesus ear m̦õn̦õn̦õ in katok kõn mour eo an kõn an l̦ap an yokwe Jemãn ilañ im kõj armej ro. (Riit Jon 14:31; 15:13.) Kõn wõt yokwe in an el̦ap, ear jek ippãn make ñan dãpij wõt an tiljek ñan jem̦l̦o̦kin im kajejjete ankilaan Jemãn. Itok jãn men  in, karõk eo an Jeova jãn jinoin ñan armej im lal̦ in enaaj jejjet kũtien. Ilo katak in, jenaaj etale etke Anij ear kõtl̦o̦k bwe Jesus en lukkuun eñtaan m̦okta jãn an kar mej. Jenaaj bareinwõt etale ilo tukadu waanjoñak eo an juon ri-jeje Baibõl̦ me ear l̦ap an kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an Jesus. Im ãliktata, jenaaj etale ewi wãween ad maroñ kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an Jesus im wãween ad maroñ kal̦apl̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn men in Jeova im Jesus rar letok ñan kõj.

4. Kõmel̦el̦eik ewi wãween an kar Jesus mej.

⁴ Pijaikl̦o̦k wãween ko rar wal̦o̦k ilo raan eo ãliktata in an kar Jesus mour ãinwõt juon armej. Meñe emaroñ kũr jarin tarin̦ae in enjel̦ ro ñan kõjparoke, ak ej kõtl̦o̦k an rũttarin̦ae ro an Rom jibwe im deñl̦o̦ke ilo ejjel̦o̦k tũriam̦o. (Matu 26:52-54; Jon 18:3; 19:1) Rej kõjerbale juon kein deñdeñ me ej kõjare ãnbwinnin im ewal̦o̦k kanniõkin. Tokãlik, rej kõm̦m̦an bwe en kotake juon juron al̦al̦ ioon kinej ko ilikin. Jesus ej jino ipere jurõn al̦al̦ eo ñan jikin eo rej itõn m̦ane ie, bõtab ejjabto em̦õj jiroñe juon armej ijo bwe en ineeke al̦al̦ eo ñan e. (Matu 27:32) Ke Jesus ej tõpar jikin eo enaaj mej ie, rũttarin̦ae ro rej dilaiki pein im neen ñan juron al̦al̦ eo. Eddon ãnbwinnin Jesus ekõm̦m̦an an potakl̦o̦k wõt ijoko rar dilaiki. Ro jeran rej bũrom̦õj im kõrã eo jinen ej jañ, bõtab ri-tõl ro an ri-Ju ro rej kajjirere kake e. (Luk 23:32-38; Jon 19:25) Ej eñtaan awa ium̦win awa. Ej jino eñtaan menono eo an im ãrin, kõn men in ej jino l̦apl̦o̦k an aer an emmenono. Jesus ejel̦ã bwe ear dãpij wõt an tiljek ñan Jeova im ej jar ñan E bar juon alen m̦okta jãn an mej. Innem ej jillo̦k im jol̦o̦k kũtuon. (Mark 15:37; Luk 23:46; Jon 10:17, 18; 19:30) Em̦ool bwe wãween in ear iioone ej juon wãween ekaeñtaanan, elukkuun kõmmetak, im ekajjookok ñan mej!

5. Ta eo ekar nanal̦o̦k ippãn Jesus jãn wãween an nãj mej?

⁵ Ñan Jesus, wãween an nãj mej ejjab men eo enanatata iaan aolep men ko ear iiooni. Ear l̦apl̦o̦k an inepata kõn men eo rar n̦aruon kake. Rar riab im n̦aruon im ba bwe ej kõnono n̦ae Anij ak bwe ej juon eo me ejjab kautiej Anij ak ãt eo etan ñan jidik. (Matu 26:64-66) Men in ear lukkuun kainepataik Jesus, joñan ear kõn̦aan bwe Jemãn en jab kõtl̦o̦k bwe en iioone wãween in ekajjookok. (Matu 26:38, 39, 42) Etke Jeova ear kõtl̦o̦k bwe eo Nejin ejitõnbõro ippãn en eñtaan im mej? Jen etale jilu un ko.

6. Etke Jesus ear aikuj in ettoto ioon juon jurõn al̦al̦ in eñtaan?

⁶ Kein kajuon, Jesus ear aikuj in ettoto ilo juon jurõn al̦al̦ ñan karõl̦o̦k ri-Ju ro jãn aer lia. (Gal. 3:10, 13) Unin aer lia ej kõnke rar kallim̦ur bwe renaaj pokake Kien eo an Anij, bõtab rar jab. Kobal̦o̦k ippãn men in rej bar lia kõnke rej ro nejin Adam. (Rom 5:12) Kien eo an Anij ñan ri-Israel ro ear kwal̦o̦k bwe, em̦m̦aan eo ej kõm̦m̦ane juon jerawiwi me ej tõllo̦kũn ñan mej, kar aikuj m̦ane ñan mej. Innem tokãlik, naaj kattotook ãnbwinnin ilo juon jurõn al̦al̦. * (Dut. 21:22, 23; 27:26) Innem an kar Jesus ettoto ilo juon jurõn al̦al̦, men in ear kõmaroñe aelõñ eo ear kõjekdo̦o̦ne ñan bõk tokjãn jãn katok in mour eo an.

7. Ta un eo kein karuo unin an kar Anij kõtl̦o̦k bwe Nejin en eñtaan?

⁷ L̦õmn̦ak kõn un eo kein karuo unin an kar Anij kõtl̦o̦k bwe Nejin en eñtaan. Ear katakin im kammineneik Jesus ñan eddo eo an ilju im jekl̦aj ãinwõt Bũrij eo ad El̦ap. Em̦õj an Jesus  iioone im mel̦el̦e joñan an pen ñan pokake Anij ñe juon ej iioon juon mãlejjoñ ekanooj in pen. Joñan an kar eddo tok im pen ñan e, ear jar im kajjitõk jipañ “ilo juon ainikien el̦ap im kõn dãnnin kõmjaal̦al̦.” Em̦ool bwe kõn an kar Jesus iioon juon wãween me ear kanooj in kaddouk bũruon, elukkuun mel̦el̦e kõn aikuj ko ad im “ewõr an maroñ ñan jipañ” kõj ñe jej “iioon mãlejjoñ.” El̦ap ad kam̦m̦oolol Jeova kõn an kar kããlõt juon ad Bũrij El̦ap me el̦ap tũriam̦o ippãn im emaroñ “mel̦el̦e kõn m̦õjn̦o̦ ko ad.”​—Hib. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Ta un eo kein kajilu unin an kar Jeova kõtl̦o̦k an Jesus iioon mãlejjoñ ñan joñan eo ekanooj in l̦ap?

⁸ Kein kajilu, Jeova ear kõtl̦o̦k an Jesus kanooj in eñtaan bwe en maroñ uwaake juon kajjitõk eaorõk: Armej remaroñ ke dãpij wõt aer tiljek ñan Anij meñe rej iioon juon mãlejjoñ ekanooj in pen? Setan ej ba jaab! Ej ba bwe un eo wõt unin an armej karejar ñan Anij ej kõnke rekõn̦aan bwe en lel̦o̦k juon men ñan er. Im ej tõmak bwe rejjab yokwe Jeova ãinwõt eo jim̦m̦aer Adam. (Job 1:9-11; 2:4, 5) Kõnke Jeova ej lõke bwe Nejin enaaj tiljek ñane, ear kõtl̦o̦k bwe en tarjen joñan an iioon mãlejjoñ. Jesus ear dãpij wõt an tiljek im ear kam̦ool bwe Setan ej juon ri-riab.

9. Ta joñak eo rijjilõk Jon ear likũti ñan kõj?

⁹ Katak eo kõn katok in mour eo an Jesus ej kõkajoorl̦o̦k tõmak eo an elõñ Kũrjin ro. Kũrjin rein rej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kwal̦o̦k naan meñe rej iioon matõrtõr im jum̦ae jãn ro jet im rar kijenmej ium̦win elõñ kain wãween ko reppen ñan iien eo rerũtto. L̦õmn̦ak kõn waanjoñak eo an rijjilõk Jon. Ear tiljek ilo an kwal̦o̦k naan kõn m̦ool eo ñan ro jet kõn Christ im katok in mour eo an, emaroñ ium̦win el̦apl̦o̦k jãn 60 iiõ. Ke ear 90 jim̦a an iiõ, kar watõk e bwe ej juon eo ekauwõtata ñan Kien eo an Rom, im joñan kar kalbuuji ilo juon ãne etan Patmõs. Ta unin aer kar kalbuuji Jon? ‘Kõn [an] kõnono kõn Anij im kwal̦o̦k kõn Jesus.’ (Rev. 1:9) Joñak in an ej juon waanjoñak el̦ap an em̦m̦an ikijjeen tõmak im kijenmej!

10. Ewi wãween an naan ko Jon ear jei kwal̦o̦k bwe el̦ap an kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an Jesus?

¹⁰ Jon ear kwal̦o̦k joñan an lukkuun yokwe Jesus im an kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an ilo naan ko kar kõm̦akũti bwe en jei. Ewõr elõñl̦o̦k jãn 100 kõmel̦el̦e ko kõn katok in mour eo an Jesus ak kõn tokjãn ko repel̦l̦o̦k ikijjeen katok in mour eo an. Ñan waanjoñak, Jon ear je: “El̦aññe jabdewõt ej jerawiwi, ewõr juon ad rijjipañ ej pãd ippãn Jemãdwõj ilañ, im rijjipañ in ej Jesus Christ, eo ej juon ri-wãnõk.” (1 Jon 2:1, 2) Naan ko Jon ear jei rej bareinwõt lukkuun kaalikkar aorõkin ad “kwal̦o̦k kõn Jesus.” (Rev. 19:10) Alikkar bwe, el̦ap an Jon kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an Jesus. Ewi wãween ad maroñ kwal̦o̦k ejja kain kam̦m̦oolol rot in wõt?

11. Ta eo emaroñ jipañ kõj ñan jum̦ae menin kapo ko?

¹¹ Jum̦ae menin kapo ko ñan kõm̦m̦an jerawiwi. El̦aññe em̦ool ad kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an Jesus, jeban l̦õmn̦ak im ba: ‘Ejjel̦o̦k unin aõ lukkuun kate eõ ñan jum̦ae menin kapo ko. Imaroñ wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõm̦m̦an jerawiwi, kõnke inaaj kajjitõk tokãlik bwe Jeova en jol̦o̦k aõ bõd.’ Ijello̦kun ad bõk kain l̦õmn̦ak rot in, ñe jenaaj iioon menin kapo ko ñan kõm̦m̦ane juon men ebõd, jenaaj ba: ‘Jaab! M̦ool ke bwe inaaj kõm̦m̦ane men in ãlikin aolep men ko em̦õj an Jeova im Jesus  kõm̦m̦ane ñan eõ?’ Kobal̦o̦k ippãn men in, jemaroñ bareinwõt kajjitõk ippãn Jeova bwe en kõkajoor kõj, ilo ad akwel̦ap ñane im ba: ‘Jouj im jab kõtl̦o̦k bwe in po ilo menin kapo in.’—Matu 6:13.

12. Ewi wãween ad maroñ jerbale naanin tõl eo ilo 1 Jon 3:16-18?

¹² Yokwe rũttõmak ro jeim̦ im jatũm̦. Ñe jej kwal̦o̦k yokwe rot in, jej bareinwõt kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an Jesus. Etke? Kõnke Jesus ear aje mour eo an ejjab kõn kõj wõt ak kõn bar ro jeid im jatid. El̦aññe ear pojak in mej kõn er, innem alikkar bwe relukkuun aorõk ippãn. (Riit 1 Jon 3:16-18.) Jej kwal̦o̦k bwe jej yokwe ro jeid im jatid ikijjeen wãween ad kõm̦m̦an ñan er. (Eps. 4:29, 31–5:2) Ñan waanjoñak, jej jipañ er ñe rej nañinmej ak ñe rej iioon mãlejjoñ ko reppen, ekitibuj iien ko ewal̦o̦k l̦añ ko rel̦l̦ap. Bõtab ta eo jen kõm̦m̦ane ñe juon iaan rũttõmak ro jeid im jatid ej kõm̦m̦ane ak ba juon men ej kainepataik kõj?

13. Etke jej aikuj in m̦õn̦õn̦õ in jol̦o̦k an ro jet bõd?

¹³ Kwõj ke juon eo me epen an jol̦o̦k an rũttõmak ro jein im jatin bõd? (Liv. 19:18) El̦aññe aet, l̦oore naanin jipañ in: “Kom̦win kijenmej wõt ippãn doon im m̦õn̦õn̦õ in jol̦o̦k an doon bõd jekdo̦o̦n ñe ewõr unin an juon inepata n̦ae bar juon. Ãinwõt an kar Jeova m̦õn̦õn̦õ in jol̦o̦k bõd ko ami, kom̦ij aikuj bareinwõt kõm̦m̦ane ejja wãween in wõt.” (Kol. 3:13) Kajjojo iien jej jol̦o̦k an ro jeid im jatid bõd, jej kam̦ool ñan Jemãdwõj ilañ bwe jej m̦ool ilo ad kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an Jesus. Ewi wãween ad maroñ kal̦apl̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn menin letok in jãn Anij?

14. Ta juon iaan men ko me emaroñ jipañ kõj kal̦apl̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an Jesus?

¹⁴ Kam̦m̦oolol Jeova kõn katok in mour eo an Jesus. Juon jeid im jatid lel̦l̦ap etan Joanna me 83 an iiõ im ej jokwe ilo India, ej ba: “Elukkuun aorõk ippa ñan jar im kam̦m̦oolol Jeova kajjojo raan kõn katok in mour eo an Jesus.” Ilo iien ko kwõj jar make iaam̦, l̦õmn̦ak kõn bõd ko kwaar kõm̦m̦ani ilo raan eo im kajjitõk ippãn Jeova bwe en jol̦o̦k am̦ bõd. Em̦ool bwe el̦aññe kwaar kõm̦m̦ane juon bõd el̦ap, kwõnaaj aikuji bar jipañ eo an em̦m̦aan ro rej lale eklejia. Renaaj roñjake eok im lewaj naanin kakapilõk ko jãn Naanin Anij. Renaaj jar ippam̦ im kajjitõk ippãn Jeova bwe en jol̦o̦k am̦  bõd bwe en maroñ bar wõr juon am̦ jem̦jerã em̦m̦an Ippãn.​—Jem. 5:14-16.

15. Etke jej aikuj kõm̦m̦an iien ñan riit im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn katok in mour eo an Jesus?

¹⁵ Kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn katok in mour eo an Jesus. Rajamani, juon jeid im jatid lel̦l̦ap me 73 an iiõ, ej ba: “Ñe ij riit kõn wãween an kar Jesus eñtaan, ej jino to̦o̦r meja kõn dãnnin kõmjaal̦al̦.” Kwe bareinwõt kwõmaroñ lo bwe el̦ap an kabũrom̦õjm̦õj ñe kwõj l̦õmn̦ak kõn wãween an kar Nejin Anij lukkuun eñtaan. Innem el̦ak l̦apl̦o̦k am̦ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn katok in mour eo an Jesus, el̦apl̦o̦k am̦ yokwe e im Jemãn. Ñan jipañ eok kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn katok in mour eo an Jesus, kwõmaroñ ke kõm̦m̦an iien ñan etale men in ilo iien am̦ katak?

16. Ñe jej katakin ro jet kõn katok in mour eo an Jesus, ewi wãween an men in jipañ kõj? (Lale pija eo ilo kilin bok in.)

¹⁶ Katakin ro jet kõn katok in mour eo an Jesus. Kajjojo iien jej kwal̦o̦k kõn katok in mour eo an Jesus ñan ro jet, men in ej kõm̦m̦an bwe en l̦apl̦o̦k ad kam̦m̦oolol kake. Ewõr jet kein jerbal ko relukkuun em̦m̦an ñan ad kõjerbali ilo ad katakin ro jet kõn etke Jesus ear aikuj in mej kõn kõj. Ñan waanjoñak, jemaroñ kõjerbal katak 4 ilo bok eo etan Juon Ennaan Em̦m̦an Jãn Anij! Etan unin tõl in katak in ej “Wõn In Jesus Christ?” Ak jemaroñ jitõñl̦o̦k ñan katak 5 ilo bok eo etan Ta eo Baibõl̦ Ej Lukkuun Katakin Kõj? Etan taitõl̦in jebta in ej “Menin Letok eo an Anij ñan Lo̦mo̦o̦ren Armej Otemjej.” Im kajjojo iiõ, jej kam̦wilal̦l̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an Jesus ikijjeen ad kobal̦o̦k ilo iien Kwõjkwõjin Keememej mej eo an im ilo ad kijejeto in kũrtok ro jet ñan kobatok ippãd. Ej juon jeraam̦m̦an el̦ap Jeova ear letok ñan kõj bwe jen katakin ro jet kõn eo Nejin!

17. Etke katok in mour eo an Jesus ej menin letok eo el̦aptata an Anij ñan armej ro?

¹⁷ Ejjel̦o̦k pere bwe, ewõr unin ñan ad kal̦apl̦o̦k im dãpij wõt ad lukkuun kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an Jesus. Ikijjeen katok in, emaroñ wõr juon ad jem̦jerã epaak ippãn Jeova meñe jejjab weeppãn. Ikijjeen katok in, jerbal ko an Tepil̦ eo renaaj lukkuun jako. (1 Jon 3:8) Im ikijjeen bar katok in, karõk eo an Jeova jãn jinoin kõn lal̦ in enaaj jejjet. Aet, aolepen lal̦ in enaaj erom juon pedetaij. Aolep ro kwõnaaj iioone er, rej ro me rej yokwe Jeova im karejar ñan e. Innem, kajjojo raan jen pukot wãween ko ñan kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn katok in mour eo an Jesus​—menin letok eo el̦aptata an Anij ñan armej ro!