1-2. Uzye inzuwi acani, swinya amulandu ci wuno yalondecelwanga?

PANO Adamu wawembusile wapulumuzile ulongo lwa kwikala umuyayaya ukusanzyako na wana wakwenye wano walinji nu kupapa ku nkolelo. Wowo vino Adamu wacisile atalinji nu mwakuwipicizya amuno wawembusile ku mufulonye. Nomba uzye calinji nu kuwa wuli ku wana wakwe wano watawembusileko? (Roma. 5:12, 14). Uzye e Yehova walinji nu kucitapo cimwi pa kuti weni wize wawe nu longo lwa kwikala umuyayaya? Ee. E Adamu walile wawembukavye, paponye e Yehova watalisile ukulola inzila yino walinji nu kupususizyamo imintapendwa ya wana wa kwe Adamu ku luwembu ni mfwa. (Inta. 3:15) Pa mpindi iyiyanane e Yehova walinji nu kutuma umwana wakwe ku “kupa umumi wakwe pa kupususya awavule.”​—Mar. 10:45; Yoha. 6:51.

² Uzye inzuwi acani? Mu Mawaliko ya wina Klistu aya ciGriki nga walanda pa nzuwi lyo wakulanda pa mutengo wuno Yesu walipizile pa kukala vino Adamu wasovizye. (1 Kor. 15:22) Amulandu ci wuno inzuwi yalondecelwanga? Ukulingana na masundo yano Leza wapile awina Israeli, nga wumwi wakoma umuntu muwuye wazipizile ukupa uwumi pa wumi. (Ukuf. 21:23, 24) E Adamu wapulumuzile ulongo lwa kuwa nu wumi uwupwililike. Acino e Yesu pa kuti aficilisye ukulonda kwa kwe Leza wapile uwumi wakwe uwupwililike. (Roma. 5:17) Co-o calenga ukuti awe we “Tata wa muyayaya” kwe wonsinye wano wakasuwila mu nzuwi yino wapile.​—Ayize. 9:6; Roma. 3:23, 24.

3. Ukulingana ne Yohani 14:31 ne 15:13, amulandu ci wuno e Yesu wayikundizile ukupa uwumi wakwe uwupwililike?

³ Cino calenzile ukuti e Yesu ayikundile ukupa uwumi wakwe uwupwililike amulandu wa kuti watemilwe Yisi na sweswe swe wantu. (Wazyani Yohani 14:31; 15:13.) Lonye ulukundo aluno lwalenzile atwalilile ni cisinka mpaka ni mfwa. Swinya aluno  lwalenzile nu kuti aficilisye ukulonda kwa kwe Yisi. Vino e Yesu wacisile avino vililenga ukulonda kwa kwe Leza pa wantu ni nsi kwize kuficiliswe. Mwe co-o icipande twandi tulole umulandu wuno walenzile ukuti e Yehova azumilizye umwana wakwe ukucula nkaninye pano atani afwe. Twandi tulandeko na pe kalemba we Baibolo wumwi wino wasalifyanga nkaninye pa nzuwi. Mu kulecelezya twakwiza tulande pe vino vikalanjizya ukuti tukasalifya pa nzuwi yino e Yehova ne Yesu watupa na vino tungacita pa kutwalilila ukusalifya.

4. Londololani vino imfwa ya kwe Yesu yalinji.

⁴ Yelenganyani vino vyaciticizile e Yesu pa wanda wa kulecelezyako pano atani afwe. Pe wo-o uwanda e Yesu walinji ni nsambu zya kulenga awangeli ukuti wize wamucinjilile. Lelo asa vino wacisile, wazumilizizye ukuti awasilika awina Roma wamuleme nu kumuma ukulingana na vino aweneco walondanga. (Mat. 26:52-54; Yoha. 18:3; 19:1) Icikoti cino wawomvyanga pa kumuma calepulanga umuwili wakwe. Pa nsizi wasenzile icimuti icikulu nu kuciwika pi tundu lyakwe pavilondanye. E Yesu wetalisile ukucikwema, lelo atafisile nu kutali awasilika awina Roma wizile awanena umonsi winji ukuti asende icimuti. (Mat. 27:32) Pano wafika pano walinji nu kumukomela, awasilika wizile awamupamantila pa cimuti ku makasa na kumanama. Lelo pa mulandu wa kumwama kwakwe, imisomani yayanga ikukuzizyako vye ivilonda vyakwe. E mama wakwe ukuwikako ni viwuza vyakwe walizile nkaninye lelo intunguluzi zya waYuda zyeni zyamutumfyanga. (Luk. 23:32-38; Yoha. 19:25) E Yesu wacuzile pa mpindi ntali. Pa mulandu ni nzila yino wamupamantizilemo watalisile ukucula nkaninye pa kufuta. Ukufika pe yo-o impindi wamanyile ukuti watwalilizile ni cisinka. Pano atani afwe wapefile ipepo lya kulecelezyako apano afwa. (Mar. 15:37; Luk. 23:46; Yoha. 10:17, 18; 19:30) Ala imfwa ya kwe Yesu yalinji andume swinya imbipe nkaninye iya kuti ukufwa ukulola nu kulola!

5. Avyani vino vyasakamisile e Yesu ukucila na panzila yino walinji nu kumukomelamo?

⁵ E Yesu wasakamisilwe panzila yino walinji nu kumukomelamo, lelo cino camusakamisile nkani amulandu wuno wamupile wuno walenzile ukuti wamukome. Wamupile umulandu wa kuti wapontelanga Leza swinya atacindisile izina lyakwe. (Mat. 26:64-66) Wo-o umulandu wuno wapile Yesu walenzile ukuti ayivwe uwuwi nkaninye, ica kuti welenginye nu kuti pamwi e Yisi angafumyapo umukwelengula wuno wamutwisile. (Mat. 26:38, 39, 42) Nomba amulandu ci wuno Yehova wazumilizizye ukuti umwana wakwe umukundwe acule nu kufwa? Lekani tulole imilandu yitatu.

6. Amulandu ci wuno e Yesu wafwizile pa cimuti?

⁶ Ica kutalicila aca kuti, ukupamantilwa kwe Yesu pa cimuti kwalenzile ukuti atule awaYuda pa lutipo lwawo. (Gal. 3:10, 13) Ulutipo lwizile pa mulandu wa kuti watakonkanga amasundo ya kwe Leza yano walayile ukuti walinji nu kutwalilila ukukonka. Lo-o ulutipo lwalunzile pa luwembu luno wapyanile kwe Adamu ulwa kufwilapo. (Roma. 5:12) Ukulingana ni Sundo lya kwe Musa, wino wapamantilwa pa cimuti wamulolanga ukuti amuntu umutipwe. * (Amasu. 21:22, 23; 27:26) Fwandi wowo vino Yesu wapamantizilwe pa cimuti, wazumizile ukuti awino asende ulutipo lwa wa Yuda pa kuti awapususye. Swinya inzuwi yakwe yalinji nu kulenga wawe nu longo lwa kuwa nu wumi nanti aca kuti wamukanile.

7. Amulandu ci uwa citi wili wuno walenzile Leza azumilizye umwana wakwe ukucula?

 ⁷ Umulandu waciti wili wuno walenzile Leza azumilizye umwana wakwe ukuti acule awa kuti, wamupekanizizyanga ku mulimo wuno walinji nu kuwomba ku nkolelo uwa kuwa e Simapepo Mukulu. E Yesu wivwicisizye vino cawoma ukwivwila Leza nga ca kuti twapita mu ntazi nkulu. Wacuzile nkaninye mu mwezo ica kuti “wapefile nu kulambilizya mbali nu kulila kukulu na misozi.” Vino vyaciticizile Yesu vikalenga awatwivwicisya nkaninye nu kutwavwa pano tukwelezwa. Ala tukasalifya nkaninye e Yehova pa kutupa e Simapepo Mukulu uwa luse wino “akatwivwila inkumbu mu wutonte witu”!​—Hebe. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Amulandu ci uwa citi tatu wuno walenzile Leza azumilizye Yesu ukwelezwa nkaninye?

⁸ Umulandu wa citi tatu awa kuti, e Yehova wazumulizizye umwana wakwe ukupita mu ntazi nkulu pa kuti asinile Satana pa mazwi yano walanzile aya kuti: Umuntu atanga atwalilile ukuwa uwa cisinka nga wapita mu ntazi nkulu. E Satana walanzile nu kuti cino cikalenga awantu wawombela Leza amuno wakalonda awawapako vimwi. Swinya wasuwila nu kuti awantu watakunda Leza wulyanye vino calinji ku mukwasi wawo e Adamu. (Job 1:9-11; 2:4, 5) Pa mulandu wa kuti e Yehova wasuwizile umwana wakwe wazumilizizye ukuti ayelezwe ukufika pano umuntu wensinye angapelela ukwelezwa. E Yesu watwalilizile ukuwa uwa cisinka kwe Yehova nu kusinila Satana ukuti we cawufi.

9. Uzye aca kulolelako ci cino umutumwa Yohani watusila?

⁹ Awina Klistu awavule watwalilila ukuwomya amasuwilo yawo ukupitila mu kusambilizyako wanji pa nzuwi. Watwalilila ukuwizya nu kusipicizya intazi mpaka mu wukote wawo. Wumwi pe wa-a amutumwa Yohani. Watwalilizile ukuwizya pa myaka 60 pa nzuwi yino Klistu wapile. Nanti aca kuti pe yo-o impindi walinji ni myaka mu pipi ne 100 uwuteko wa ciRoma wamutinanga nkaninye. Co-o calenzile nu kuti wamusende nu kuya munyepela ku Patimosi insi yino yawezile pe sumbi. Amulandu ci wuno wamunyepezile? Amulandu wa “Kuwizya izwi lya kwe Leza nu kusimicila kuno Yesu wawumbuzile.” (Ukuwu. 1:9) Ala e Yohani wawa aca kulolelako icizima nkaninye kwi suwilo nu kusipicizya!

10. Uzye amabuku yano Yohani walemvile yakalanjizya wuli ukuti wasalifyanga pa nzuwi?

¹⁰ Amabuku yano Yohani walemvile ayano yakalanjizya vino wakunzile Yesu na vino wasalifyanga pa nzuwi. Mwe ya-a amabuku walanda pa nzuwi na vino yatucitila ukucila pa miku 100. Ku cakulolelako, walemvile ukuti: “Ukuwa ndi wumwi wawembuka tuli ne Yesu Klistu umulungamane wino akatulambilizizya ku mukwasi.” (1 Yoh. 2:1, 2) Amabuku yano Yohani walemvile yakalanda na pa wucindami wuno wawa mu kuwizya pe Yesu. (Ukuwu. 19:10) Ukwasowa nu kuvwilika e Yohani wasalifyanga nkaninye pa nzuwi. Nga sweswe tungalanjizya wuli ukuti tukasalifya?

11. Avyani vino vingatwavwa ukucimvya amelezyo?

¹¹ Mwakana nga mwatunkwa ukucita uluwembu. Nga ca kuti tukasalifya pa nzuwi tutaliwa kwelenganya ukuti: ‘Nanti nawembukanye pasi ntazi ndiya nkalengevye itetelwa.’ Lelo pano twelezwa ukucita iciwipe tuliwakana paponye nu kulanda ukuti: ‘Ntanga ncite icintu ca musango wo-o amuno e Yehova ne Yesu wancitila ivintu ivicindame nkaninye mu wumi wane.’ Ukulunda pe co-o tulipepa kwe Yehova nu kumunena ukuti: ‘Utantwala mu kwelezwa.’​—Mat. 6:13.

12. Uzye tungawomvya wuli ukusunda kuno kwawa pe 1 Yohani 3:16-18?

 ¹² Mwakunda awina Klistu wawuyo. Nga twatemwa awana witu na wankazi lyo tukulanjizya ukuti tukasalifya pa nzuwi. Amulandu ci wuno twalandila wo-o? Amuno e Yesu atatufwizile sweswe swenga, lelo wafwizile na wanawitunye na wankazi. Acino nga ca kuti nawonye wawafwizile lyo akawalola ukuti wacindama sana kwe weliwe. (Wazyani 1 Yohani 3:16-18.) Tukalanjizya ukuti twakunda awanawitu na wankazi ukupitila mwe vino tukawacitila. (Efes. 4:29, 31–5:2) Ku cakulolelako, tungawavwa nga ca cakuti walwala, wawa ni ntazi nanti nga ca kuti waponelwa nu wusanso. Nomba avyani vino tuzipizile ukucita nga ca kuti umwanawitu nanti e nkazi walanda nanti ukucita cimwi cino tutatemilwe?

13. Amulandu ci wuno tuzipizile ukutetela wanji?

¹³ Uzye manda yamwi cikamiwomela ukutetela awanawitu na wankazi? (Lev. 19:18) Nga vino cawa mwakonka ko-o ukusunda kwa kuti: “Yavwananji swinya tetelananji ndi wumwi ali nakakukwinuluka wumwi, mule muwatetelana ndi vino namwe imfumu yawatetela.” (Kolo. 3:13) Lyonsinye nga tukutetela awanawitu na wankazi lyo tukulanjizya ukuti tukasalifya ku mukwasi witu uwa kwi yulu pa kutupa inzuwi. Nomba uzye tungacita wuli pa kuti tutwalilile ukusalifya pe co-o icawila cino Leza watupa?

14. Avyani vino tuzipizile twacita pa kulanjizya ukuti tukasalifya pa nzuwi?

¹⁴ Mwasalifya e Yehova pa nzuwi. E nkazi Joanna uwa myaka 83 wino akakwikala ku India watili: “Cila wanda pano nkupepa kwe Yehova nsikwiwilila ukumusalifya pa nzuwi yino watupa.” Fwandi pano mukupepa kwe Yehova mwamunenako iviluwo vimwi vino mucisile mwe wowo uwanda nu kulenga ukuti amitetele. Lelo nga mwacita uluwembu ulukulu muzipizile ukunena waeluda pa kuti wamyavwe. Waliwateyelezya pano mukuwalondololela swinya walimyavwa mu cikuku ukuwomvya Amawaliko. Walipepela ponga na mwemwe nu kunena Yehova ukuti amitetele pa kuti mutwalilile ukuwa na wuciwuza wuzima na weliwe.​—Jemu. 5:14-16.

15. Amulandu ci wuno tuzipizile ukupawulilako impindi ya kulanda pa nzuwi nu kwelenganyapo sana?

¹⁵ Mwakwelenganyapo sana pa nzuwi. E nkazi Rajamani uwa myaka 73 walanzile ukuti, “Cila mpindi nga nkuwazya pe vino Yesu wacuzile aminsozi yakalengalenga mu minso yane.” Na  mwemwenye pamwi mukakwivwa uwuwi nga mwelenganya pe vino umwana wa kwe Leza wacuzile. Lelo ukwelenganya pa nzuwi yino Yesu wapile kulilenga ulukundo lwinu kwe weliwe na kwe Yisi lwakulilakovye. Ala nga mwapawuzileko impindi ya kuyisambilizya pa nzuwi pano mukuyisambilizya Baibolo, muliwayitopwa nkaninye!

16. Awuzima ci wuno tulizana nga tukunenako wanji pa nzuwi? (Lolani icikope pa nkupo.)

¹⁶ Mwanenako wanji pa nzuwi. Nga tukunenako wanji pa nzuwi tuliwaya tukuyitemelwako vye cila wanda. Twawa na mabuku na mavidyo amazima nkaninye yano yakatwavwa ukulondololelako wanji umulandu wuno Yesu wizile atufwila. Ku cakulolelako, tungawomvya isambililo 4 mwe broshuwa ya kuti Ilyasi Lizima Lino E Leza Akutunena! pa mutwe wa kuti “Uzye e Yesu Klistu Weweni?” Nanti mungawomvya icipanwa 5 mwi buku lya kuti Acani Cino Baibolo Ikasambilizya? pa mutwe wa kuti, “Inzuwi ya kwe Yesu Aca Wupe Icicindame Sana Cino Leza Watupa.” Cimwi cino cingatwavwa ukutwalilila ukusalifya pa nzuwi akuzanwa ku cizusyo ca mfwa ya kwe Yesu nga nu kwitako wanji ukwiza zanwa ku cizusyo. Ala lwawa alongo ulukulu nkaninye luno Yehova watupa ulwa kusambilizyako wanji pa mwana wakwe!

17. Amulandu ci wuno inzuwi yawa aca wila icicindamisye cino Leza wapa awantu?

¹⁷ Kwawa imilandu imivule nkaninye yino ingalenga tutwalilile ukusalifya pa nzuwi. Amuno inzuwi yalenga ukuti tuwe na wuciwuza wuzima ne Yehova nanti aca kuti tutapwililika. Swinya ayino ililenga ukuti imilimo ya kwe Satana yize iyononwe. (1 Yoh. 3:8) Cinji aca kuti inzuwi nye ayino ililenga ukuti ukulonda kwa kwe Leza ukwakulenga insi yonsi ukuwa paradaise kwize kuficiliswe. Wonsinye wano waliwakwikala mu paradaise waliwa awantu wano wakunda Yehova swinya wano wakamuwombela. Acino lekani lyonsinye twakwelezya ukulola inzila zino tungalanjizizyamo ukuti tukasalifya pa nzuwi, icawila icicindamisye cino Leza watupa.