1-2. Embanulo niki, kandi busanaki tulaghire kuyo?

OMUGHULU Adamu omulume oyuhika-hikene akola erilolo, mwaherya olusunzo lw’eribya n’engebe y’erikota okwiye iyuwene n’oko bana ab’angabutire. Sihabya erighanyira lyosi-lyosi oko ekyo Adamu akola. Erilolo riwe lyabya ly’eriyiririra. Nikwa abana biwe? Mubatasangira oko rilolo lya Adamu. (Rom. 5:12, 14) Kwenene tata wabo w’erimbere abya atolere eriholo, ibwa hanganakolirwe omwatsi mulebe erilamya abana biwe omo luholo? Inga! Mughulu muke enyuma sya Adamu erikola erilolo, Yehova mwatsuka eribisula bolo-bolo ngoko akasyasabula amamiliyoni w’abana ba Adamu erilua omo lubanza lw’erilolo n’oluholo. (Enz. 3:15) Oko ndambi eyitolere, Yehova angatumire Mughala wiwe erilua elubula “eriha engebe yiwe [mo mbanulo] busana n’abandu bangyi.”​—Mar. 10:45; Yoa. 6:51.

² Embanulo niki? Omughulu yikakanibawako omo Masako w’eKigiriki w’eKikristo, embanulo y’ebeyi eyo Yesu aliha atoke erighula ekyo Adamu aheraya. (1 Kor. 15:22) Busanaki tulaghire oko mbanulo? Kusangwa erikwamana n’eritswera eritunganene lya Yehova ngoko likanganibwe omo Mighambo eyo oMungu aha Musa, litolere engebe iyahabwa busana n’engebe. (Eri. 21:23, 24) Adamu mwaherya engebe yiwe y’ekinya-mubiri eyihika-hikene. Busana n’eritswera litunganene ly’oMungu, Yesu mwaherera engebe yiwe y’ekinya-mubiri eyihika-hikene. (Rom. 5:17) Neryo mwabya “Tata w’erikota” oko bosi abawite obwikirirya b’omo mbanulo.​—Isa. 9:6; Rom. 3:23, 24.

3. Erikwamana ne Yoane 14:31; 15:13, niki kyo kyaleka Yesu inyaherera butsirikunwa engebe yiwe y’ekinya-mubiri eyihika-hikene?

³ Yesu mwaherera engebe yiwe omwanza liwe busana n’olwanzo lwiwe lunene oko Tata wiwe w’elubula n’okwitwe. (Soma Yoane 14:31; 15:13.) Busana n’olwanzo olo, mwayisogha kundu  eribya mutaleghula erihika oko luholo n’eriberererya erisonda lya Tata wiwe. Ekyo, kikasyaleka erisonda lya Yehova ery’erimbere oko bandu n’oko kihugho ilyabererera. Omo mwatsi ono tukendilangira busanaki Yehova mwaleka Yesu aghalawe kutsibu embere sy’erihola. Kandi tukendikania hake oko muhandiki mughuma w’eBiblia oyo wabya n’erisima linene busana n’embanulo. N’oko nduli, tukendilangira nga twangakangania tuti erisima lyetu busana n’embanulo kandi nga twangawatya tuti erisima lyetu busana n’obuhere obo Yehova na Yesu batukolera.

4. Kanaya Yesu ng’ahola ati.

⁴ Terilengekania ekiro ky’omwiso ky’engebe ya Yesu y’oko kihugho nga kyabya kiti. Nomo anabya inianganalakira obuwatikya bw’abamalaika bangyi, mwaleka abasuda Baroma bamuhambe, n’erimuhunza butsira bulighe. (Mat. 26:52-54; Yoa. 18:3; 19:1) Mubamunyanyaghirya omo syofimbo syamasigha oko mubiri wiwe kw’ebironda. Enyuma syaho, bamamuhekya omuti awalitohire kutsibu oko mughongo owoswire kw’ebironda. Yesu mwatsuka eriheka omuti oyo eritwala w’aho bakendimwitira, aliwe, habere halaba akatambi kake abasuda Baroma mubabwira omulume mughuma bati amuhekeregho. (Mat. 27:32) Yesu abere abihika aho bakendimwitira, abamwita mubakongomerera ebyala n’ebisando biwe by’oko muti omo misumali. Ebulito b’omubiri wa Yesu mubyakakya omubiri wiwe aho bingiraya emisumali. Abira biwe mubabya n’obulighe bunene omo mutima na mama wiwe amalira, aliwe abasondoli b’Abayahudi mubamusekererya. (Luka 23:32-38; Yoa. 19:25) Yesu mwaghalwa omo syosaha nyingyi. Omutima n’efuku-fuku yiwe mubyalitoherwa kutsibu neryo erihumula lyamamukalako. Yesu mwaminya ngoko abirikangania obutaleghula neryo akatambi kake embere sy’erihola, mwasaba Yehova y’engendo y’omwiso. Neryo munamya omutwe n’eritwa omutima. (Mar. 15:37; Luka 23:46; Yoa. 10:17, 18; 19:30) Kwenene, lwabya luholo oluyikura, olw’amaghali owakalire, kandi olukahemula!

5. Erikwamana na Yesu, omwatsi owakalire owalengire emibere eyo bamwitamo ni wahi?

⁵ Erikwamana na Yesu, emibere eyo bamwitamo yo yitabya mwatsi owakalire omo maghali awalolako. Abya akahangya-hangya kutsibu busana n’olubanza olo bamuhirako olwaleka ibamwita. Mubamulegha ambu ni mutsumi, ni bughambu omundu oyutasikirye oMungu n’ahake kutse erina liwe. (Mat. 26:64-66) Erilangira ngoko abandu bakendibugha bati syasikirye oMungu n’ahake mukyakenderya Yesu yo kutsibu neryo mwalengekania ati alinga Tata wiwe syangaligha ati bamuhemule omo nzira eyo. (Mat. 26:38, 39, 42) Niki kyo kyaleka Yehova inialigha ati Mughala wiwe mwanzwa aghalawe n’erihola? Tukanaye oko myatsi isatu eyaleka.

6. Busanaki kyabya kitolere Yesu inyahanikwa oko muti w’amaghali?

⁶ Ow’erimbere, lyabya litolere Yesu iniahanikwa oko muti busana n’erilusya Abayahudi omo butakirwa obukalire. (Gal. 3:10, 13) Mubikirirya bati bakendisikya Emighambo y’oMungu, aliwe mubatakwamayo. Busana n’ekyo, obutakirwa mubwatomekwako enzwere y’oluholo kundi ni bana b’omukoli w’amalolo yo Adamu. (Rom. 5:12) Emighambo eyo oMungu aha Abaisraeli yabya yibughire yiti omundu amakola erilolo eritolere oluholo lyabya litolere initibwa. Enyuma syaho, ekinda kiwe ikyahanikwa oko muti. * (Ebi. 21:22, 23; 27:26) Neryo, Yesu omwihanikwa oko muti mwaleka ekihanda kyosi ekyamughana ikyatoka eribana endundi eyikasira omwiyiherera liwe.

7. Omwatsi w’akabiri owaleka Yehova inialeka Omughala wiwe inyaghalwa ni wahi?

 ⁷ Tulebaye omwatsi w’akabiri owaleka Yehova inialeka Omughala wiwe inyaghalwa. Abya akabegherya Yesu y’oko kasi kiwe k’omo biro ebikasa, ak’eribya Muhereri wetu Mukulu. Yesu mwayilangirira ngoko kikalire kutsibu oko mundu eryowa oMungu omughulu akalaba omo bitsibu ebikalire. Mwayowa muhanda kutsibu n’erihika oko kika ky’erisaba obuwatikya “omwilakirira n’emisonia.” Kwenene, kundi mwaghalwa atya kutsibu, Yesu mwaminya obwagha bwetu kandi “akatoka [erituwatikya]” omughulu ‘tukalengawako.’ Tukasima Yehova yo kutsibu kundi abirituha Omuhereri Mukulu ow’olukogho lunene oyo wangatukwira “obulighe omo bolo-bolo bwetu”!​—Ebr. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Omwatsi w’akasatu owaleka Yehova inialeka Mughala wiwe alengaweko kutsibu ni wahi?

⁸ Omwatsi w’akasatu, Yehova mwaleka Yesu aghalawe kutsibu busana n’erisubirya oko ribulyo ly’omughaso lino: Abandu banganasighala bataleghula eribya mutaleghula oko Mungu nibya n’omughulu akalaba omwilengwako erikalire kwehi? Sitani akabugha ati iyehe! Akabugha ati abandu bakakolera oMungu busana n’endundi eyo bakabana. Kandi ikirirye ati nga tata wabo w’erimbere yo Adamu abandu si bataleghula oko Yehova. (Yobu 1:9-11; 2:4, 5) Yehova mwaleka Mughala wiwe alengaweko kutsibu kundi abya ikirirye ngoko ni mutaleghula. Yesu mwahatikana eribya mutaleghula neryo mwakangania ngoko Sitani ni mubehi.

9. Omukwenda Yoane mwatusighira eky’erileberyako kyahi?

⁹ Amakangirirya w’embanulo mwaleka obwikirirya bw’Abakristo bangyi ibwawata. Mubalola embere eritulira nomo hanabya ery’endereribwa kandi omo ngebe yabo yosi mobayiyinia omo myatsi mingyi eyikalire. Tulebaye eky’erileberyako ky’omukwenda Yoane. Mwatulira butaleghula ekwenene eyilebirye Yesu n’embanulo, alinga omo myaka eyilabire oko 60. Abya awite emyaka hakuhi 100, aliwe Obutabali bwe Roma mobwamulangira nga ni mundu oyo wangaleta obutsumbu-tsumbu b’omo butabali, neryo mubayamubohera oko kitsira kye Patemo. Olubanza lwabyaki? ‘Inyakakanaya oko Kinywa ky’oMungu, n’eritula omwatsi wa Yesu.’ (Erib. 1:9) Kwenene iye ni ky’erileberyako kibuya kundu eky’obwikirirya n’eriyiyinia!

10. Ebyo Yoane ahandika bikakanganaya biti ngoko abya n’erisima linene busana n’embanulo?

¹⁰ Omo syobaruha siwe esyasondolawa n’ekirimu kibuyirire Yoane mwakangania ngoko awite olwanzo lunene oko Yesu kandi ngoko akasima kutsibu busana n’embanulo. Omo syobaruha esyo, mwakania oko mbanulo kutse oko ndundi eyo yikaleta ngendo esilabire oko 100. Eky’erileberyako, Yoane mwahandika ati: “Omundu amakola ekibi tuwite embuyi oko Tata, ye Kristo oyutunganene.” (1 Yoa. 2:1, 2) Kandi ebyo Yoane ahandika bikanganaya ngoko ni ky’omughaso “eritula omwatsi wa Yesu.” (Erib. 19:10) Kwenene, Yoane mwakangania erisima rinene busana n’embanulo. Netu, twangakola tutya tuti?

11. Ekyangatuwatikya erikinda erilengwako niki?

¹¹ Ukinde erilengwako ly’erikola erilolo. Twamabya tukasima busana n’embanulo kwenene-kwenene, isitwendibya n’amalengekania awali ng’ano: ‘Eriyikasa kutsibu nitoke erikinda erilengwako si ly’omughaso okwingye. Nanganakola erilolo, neryo enyuma inayasaba obughanyiri.’ Omo mwanya w’ekyo, omughulu tukasonda erikola omwatsi owatuwene, itukendibugha tuti: ‘Iyehe! Oko bingana n’ebyo Yehova na Yesu babirinikolera, sinangatakola omwatsi owali ng’oyu.’ Eritomeka okw’ekyo, twanganasaba  Yehova y’akaghala, tukamulemba-lemba tuti: ‘siwunyingiraye omwilengwako.’​—Mat. 6:13.

12. Twangakolesya tuti erihano eliri omo 1 Yoane 3:16-18?

¹² Wanze abaghala n’abali benyu. Omughulu tukakanganaya olwanzo olo, ni yindi nzira y’erikangania erisima busana n’embanulo. Busanaki? Kusangwa Yesu mwataherera engebe yiwe yo busana netu itwibene, aliwe mwahererayo busana n’itwe bosi haghuma n’abaghala n’abali betu. Amabya imwaligha erihola busana nabo, ni bughambu ni b’obughuli okw’iye. (Soma 1 Yoane 3:16-18.) Tukakanganaya ko twanzire abaghala n’abali betu omo nzira eyo tukabakoleramo. (Efe. 4:29, 31–5:2) Eky’erileberyako, tukabawatikaya omughulu balwere kutse omughulu bakalwa n’emyatsi eyikalire kutsibu, erihirako n’ebitsibu ebikayasira ng’emisiki. Nikwa, litolere itwakolaki omughulu omughala kutse mwali wetu amakola kutse eribugha omwatsi owamatuhitania?

13. Busanaki litolere itwabya baghanyiri?

¹³ Hakanabya endambi iwalangira erighanyira omughala kutse mwali wetu nga likalire kwehi? (Law. 19:18) Byamabya bitya, ukwame erihano lino: “Neryo mughanyirane, mubuyirane omughulu omundu awite omwatsi oko ghundi. Ngoko Mukama ababuyira, nenyu ko mwangabuyira abandi bo mutya.” (Kol. 3:13) Obuli ndambi tukaghanyira omughala kutse mwali wetu, tukakanganaya Tata wetu w’elubula ngoko kwenene-kwenene tukasima busana n’embanulo. Twangayitsinga tuti eriwatya erisima lyetu busana n’ekihembo ky’oMungu ekyo?

14. Enzira nguma eyangatuwatikya eriwatya erisima lyetu busana n’embanulo ni yahi?

¹⁴ Ubye ukasima Yehova busana n’embanulo. Mwali wetu oyukekeluhire ow’emyaka 83 yo Joanna oyo wikere e India akabugha ati: “Ngalengekanaya niti ni ky’omughaso erikania oko mbanulo omo misabe yaghe y’obuli kiro n’erisima Yehova busana nayo.” Omughulu ukasaba, lengekanaya oko makosa awo ulyakola omo musibo, neryo enyuma syaho usabe Yehova y’obughanyiri. Kwenene, wamabya iwulyakola erilolo erikalire, litolere iwayarondya n’obuwatikya bw’abasyakulu b’endeko. Bakendikuhulikirira ndeke n’omo lwanzo, bakendikuha amahano erilua omo Kinywa ky’oMungu. Bakendisaba naghu, bakalemba-lemba Yehova bati ayitsinge erikolesya obughuli bw’eriyiherera lya Yesu utoke “erilamibwa [omwisubya obwira n’oMungu].”​—Yak. 5:14-16.

15. Busanaki litolere itwayiriraho endambi y’erisoma n’erilengekania buli oko mbanulo?

 ¹⁵ Ubye ukalengekania buli oko mbanulo. Mwali wetu Rajamani ow’emyaka 73 akabugha ati: “Omughulu ngasoma emyatsi eyilebirye amaghali awo Yesu abana, ngatoghongaya emisonia.” Naghu kutya omughulu ukalengekanaya oko maghali agho Omughala w’oMungu alolako kyanganakwita obulighe. Aliwe omughulu ukalengekanaya kutsibu okwiyiherera lya Yesu, olwanzo lwaghu okwiye n’oko Tata wiwe lukendiwata ndeke kutsibu. Busanaki siwangayihiriraho eprograme y’eribya ukigha emyatsi eyilebirye embanulo yitoke erikuwatikya eribya ukalengekania kuyo?

16. Erikangirirya abandi b’oko mbanulo likatuletera endundi yahi? (Ulebaye epitsa eyiri oko kijalada.)

¹⁶ Ubye ukakangirirya abandi b’oko embanulo. Wamabya ukakanirya abandi b’oko mbanulo k’obuli ndambi, erisima lyaghu kuyo irikendibya linene. Tuwite ebindu bilebe ebyo twangakolesya erikangirirya abandi b’eriminya busanaki kyabya kitolere Yesu iniatuholera. Eky’erileberyako, twanganakolesya akatabu Engulu mbuya eyikalwa ew’oMungu! esomo 4 Omutwe w’esomo eyo ni “Yesu Kristo nindi?” Kutse twanganakolesya ekitabu EBiblia Yikatukangirirayaki? esura 5 Omutwe w’esura eyo abughire ati “Embanulo​—Ekihembo ky’oMungu ekilengire ebyosi.” Kandi obuli mwaka tukawataya erisima lyetu busana n’embanulo omughulu tukaya oko muhindano w’eryibuka oluholo lwa Yesu n’omughulu tukayikasa erikokya abandi erihindana haghuma netu. Kwenene ni lusunzo lunene olo Yehova abirituha olw’erikangirirya abandi b’oko Mughala wiwe!

17. Busanaki embanulo kye kihembo ky’oMungu oko bandu ekilengire ebyosi?

¹⁷ Ahate eritika-tika, tuwite emyatsi mingyi eyangaleka itwakangania erisima linene oko mbanulo n’erilola embere eribya nalyo. Busana n’embanulo, twanganabya n’obwira obuwene haghuma na Yehova nomo tutahika-hikene. Busana n’embanulo, emibírí ya Sitani yikasyaheribwa. (1 Yoa. 3:8) Busana n’embanulo, erisonda lya Yehova ery’erimbere oko kihugho likasyabererera. Ekihugho kyosi kikyasyabya paradiso. Obuli mundu oyo ukasyabya ukahindana akasyabya inianzire Yehova kandi iniakamukolera. Neryo, muleke obuli kiro, tuyikase erisondya esyonzira esyo twangakanganiamo erisima lyetu busana n’embanulo​—Ekihembo ky’oMungu oko bandu ekilengire ebyosi!