1. AZizọs aphighinhaan eeghe eḍeenhaan butelhedom mọ odị, kụ bidị umhegheron ika? (Miịn afoto oḅẹl opoḍi phọ.)

MEM mọ aZizọs arọl bọ siẹn ade phọ, odị aphamhanhạm ni egey ephoghom aghị esi arukumuan phọ odị, kụ odị rawạ mọ abutelhedom mọ odị otuụgh igina phọ oḍighi aani. (Jọn 4:35, 36) Abutelhedom mọ aZizọs uḍighinhom ni r’oophugh mem mọ odị odi bọ ni siẹn ade phọ. (Luk 10:1, 5-11, 17) Kuolọ mem mọ osiph bọ Zizọs oghiigh, abutelhedom mọ uroph ni oophugh phọ abidị esi ekula amem. (Jọn 16:32) Kụ mem mọ oḅeton bọ nyodị, aZizọs akpaariọm ni bidị mọ ogbon oḍighi iphelhegbeel phọ. Ḅilhẹ mem mọ odị agheel bọ k’akẹ, bidị ugbeelhom ni r’oophugh dị tutụ abumulọgh ḍien phọ abidị ogum ghan mọ: “Nyina mesighẹ kẹn itughemị phọ anyina eleenye oomo phọ aJeruseIem.”—Iiḍighi 5:28.

2. Ika kụ idị aZihova masẹph oḍighi iphelhegbeel phọ?

² AZizọs aaḅakị ni rukumuan aKristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ, kụ aZihova asephọm bidị ḍiphoph. Esi omaạm, siphẹ Pentikọst 33 C.E., awe dị romạn ni 3,000 kụ uḍiiny muụm. (Iiḍighi 2:41) Kụ onhụ abạl abutelhedom mọ aphoph agey. (Iiḍighi 6:7) Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aZizọs aḅẹm ni mọ oḍighi iphelhegbeel phọ kamoọgh ni ekol dị epelheghiom siḍio aruukunha phọ.—Jọn 14:12; Iiḍighi 1:8.

3-4. Eeghe kụ iḍighi kụ eḍighi bọ ipaanhaạn esi abuniin awe oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ, kụ yira kooḅeghiọn eeghe?

³ Oomo phọ ayira rokparaghạ ghan ni ophamhanhạm egey ephoghom dị eeleeny oghị esi arukumuan epẹ erugh phọ. Iniin areelhe edugh ni oḍighi iduọn phọ. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị ibadị omoọgh ḍiḅeraạn otuughạ aBaibul phọ dị tutụ rokori ghan m’onyọ Ogbaanhaạn aghị atughemhị bidị! Kuolọ iniin arikpisi siẹn ade phọ, oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ aḍighi ni ipaanhaạn esi  abukaaphọm mọ; loor esi dị awe ro/gbor ghan korọl otu, kụ abudị odi u/moọgh ḍiḅeraạn.

⁴ Eḍighi maạr dị nạ odi ekpisi dị ipaanhaạn edi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ, pọ iphẹn komaaghị bọ siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ kelọgh ni ḍighaạgh. Yira kooḅeghiọn omiịn idị ibadị moḍighi orue oteẹny awe epẹ erugh phọ. Kụ yira oḅilhẹ ooḅeghiọn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ yira kotue bọ ni opamanhạm egey ephoghom, mughumọ awe ronaghạn ni obobọ ro/naghạn dom mọ.

5. Eeghe ipaanhaạn kụ edị abuniin Abugbaanhaạn osoman?

⁵ Ibadị Abugbaanhaạn osoman ni ipaanhaạn oteẹny awe ilhoghi aruutu. Abuniin abukaaphọm odiighi rikpisi dị olhoghoḍị igbogh aruutu dị oghoony. Eeni oseere okoriom eḍighom mọ dị ra/meera ghan mọ oye aḍigh dị abuọ otu phọ kụ u/mạgh. Abunhọn abukaaphọm roḍuạ ghan ni otu kogbạ otu dị iyaạr i/sophoghom, kuolọ ro/miịn ghan buboom awe ilhoghi aruutu. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, abuniin abukaaphọm rokaạph ghan iiḅi iinhaghạn phọ igboọr arikpisi dị awe u/kạr ubụgh. Abunhọn rotelhe ghan koghị rikpisi dị ekelhọgh owạ awe,—dị eeni ko/tọl li otu! Eḍighi maạr dị yira osoman ipaanhaạn phọ iphẹn phọ, pọ iyira ki/phẹr. Yira koḍighi ika kụ otue okpạr opu iphẹn phọ oḅilhẹ oteẹny ghan we okaaphạn ghan?

6. Ika kụ idị abukaaphọm oghịgh bukoniọm ina?

⁶ AZizọs atomaạm oḍighi iphelhegbeel phọ oḍighi akonị. (Mạk 1:17) Abuniin abukoniọm akonị rokonị ghan ni esi ibadị asiḍughul otu dị ena u/kiigh. Kuolọ i/pẹr bidị; bidị ronme ghan ghụn eten akonị phọ. Konme mem mọ, esi phọ, ḅilhẹ r’eten ekoniọm mọ abidị. Yira kotue kẹn ni otuughaạny igina phọ esi onme ghan eten arukumuan phọ ayira. Uguạ ooḅeghiọn iniin areten.

7. Eeghe kụ ketue emite eḍighi maạr dị yira onme mem mọ yira rokị ghan bọ?

⁷ Kparaghạ onme amem mọ nạ rakị ghan bọ. Yira koteẹny ghan ni we eḍighi maạr dị yira oghị mem dị bidị odi ni olhoghotu. Loor esi dị, ilọ eḍighi eḍighi bidị kotigheel li oḍighi! Ibadị abumor r’abumarani rokị ghan ootaany obobọ ogbạl adulhe loor esi dị opọ kụ amem dị bidị romiịn ghan buboom awe. Oḅarạm isiphẹ, awe phọ rosereghian ghan koḅilhẹ ookolhobian onhaghạn adom mọ mem mọ amuphẹ phọ. Idị oniin okumor oye ookpomhoghan dị oghol mọ David aghaạph etue ni ilhoghonhaạn aani iyira ḍighaạgh. Odị aḅẹm mọ mem dị bidị roghaạph iiḅi iinhaghạn phọ ekool phọ omhadạn, kụ oye phọ r’odị rotelhean bọ oḅilhẹ ooḅulha ruutu phọ ipẹ awe u/tọl bọ. Kụ mọ “reḍighi ghan ni iikia esi onọ omhiịn dị abuọ otu phọ moḅulha ilhoghi aruutu omhunhenhiom iyạl amem mọ.” *

8. Ika kụ idị yira kotue oḍighinhom Ecclesiastes 11:6 siẹn arukumuan erugh phọ?

⁸ Iyira ki/phẹr. Esi aBaibul phọ okpasị bọ emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, ighiọm iyira olhoghi eegharạ dị ewạ mọ yira omhoọgh. (Bạl Ecclesiastes 11:6.) I/pẹr David, oghaạph bọ oghol epẹ omhạn. Oniin otu dị odị aghị ghan ni ibadị amem kụ u/miịn uwotu phọ, odị amhiịn ni uwotu phọ eekunha phọ. Oye phọ aḍeenhaan ni ḍiḅeraạn otuughạ aBaibul phọ, kụ aḅenhị nyodị mọ, “mị marọl siẹn phọ ophaanyạ asiạ kụ mị koo/zuanhaan ghan oniin onyọ Ogbaanhaạn AZihova siẹn onhụ aḍibuo phọ amhị.” ADavid aḅẹm mọ, “mị mamhiịn mọ mem lọ nạ akparaghạ ateẹny buphẹ u/tọl bọ olhoghotu, bidị ronaghạn ghan ni dom mọ ayira.”

9. Ika kụ idị abuniin Abugbaanhaạn rotue ghan komhiịn we dị okpạr oteẹny?

⁹ Nme esi phọ. Orue omhiịn awe dị okpạr  oteẹny ilhoghi aruutu, abuniin abukaaphọm ronme ghan ni esi phọ bidị rokaạph ghan bọ iiḅi iinhaghạn phọ. Esi omaạm, omhereghạ aroḅodo obobọ oḍighinhom akạt mekạr kụ eḍighi eten dị emhoon osighẹ oteenyọm awe phọ abuphẹ orugh bọ ruutu dị oghoony. Iphẹn phọ rengọ ghan eepoogh dị Abugbaanhaạn phọ rokaaphạn ghan we dị okpạr oteẹny ghisigh r’aghisigh. Ḅilhẹ kẹn ni, ibadị abukaaphọm momhiịn mọ awe ogbor rotọl ghan koḅilhẹ osighẹ rinyạ phọ ayira esi dị asimoto remeerạ ghan, siḍighi, r’arokool dị romuul ghan ḍighi. Oniin opoghom eghir dị oghol mọ Floiran, epẹ Bolivia, aḅẹm mọ: “Yoor rokị ghan siḍighi r’ariisi dị robologhi ghan raraạr igbo 1:00 asuo r’3:00 asuo ootaany, mem dị abumuul ḍighi phọ u/moọgh iboom araraạr oḍighi. Yoor romoọgh ghan ni imạ oghaaphạn koḅilhẹ omhiigh otughemhị abidị Baibul phọ.”

10. Ighẹn areten kụ edị nạ katue aḍighinhom oteenyọm awe?

¹⁰ Kparaghạ oḍighinhom enhon eten. Oḅẹm mọ nạ makparaghạ aḍighi oomo ipẹ nạ katue bọ oteẹny uwotu phọ. Nạ akị ibadị amem, kuolọ nạ o/mhiịn ni uwotu phọ. Inhọn areten edi ni dị nạ katue ateẹny uwotu phọ ḍughụm? AKatarína, aḅẹm mọ, “onọ ragẹ ghan ḍinyạ kaghiomnaạn buphẹ onọ ra/miịn ghan bọ otu, kụ mọ onọ agẹ oomo ipẹ odị mukaạph bọ aḅenhị bidị.” Yira otuughạ eeghe siẹn phọ? Okparaghạ ghan oḍighinhom atorobọ eten dị yira kotue oteẹny we siphẹ ekool phọ ayira.

11. Eeghe kụ iḍighi kụ abuniin awe u/moọgh bọ ḍiḅeraạn adom mọ ayira?

¹¹ Abuniin awe u/moọgh ḍiḅeraạn adom mọ ayira. Bidị u/miịn iyaạr phọ emhoghi bọ olhegheri  Enhaạn obobọ Baibul phọ. Bidị u/meeraam Enhaạn loor esi imhinhimhiịn phọ emuza bọ. Adọl ughelhe abuḍiemhiom aruukụ iiḅereghị phọ mekọm idị ibadị u/meeraam mun Baibul phọ. Abunhọn iiḍighi, r’arughunotu, r’iiḅaghamhị abidị mekọm idị uu/tughiạn ipẹ aBaibul phọ katue bọ aloghonhaạn bidị ḍighaạgh. Ika nuụn kụ edị yira kotue opamanhạm ibo phọ ayira mem lọ buphẹ yira ozuan bọ u/maghamhị maạr dom aBaibul phọ?

12. Ika kụ idị oḍighinhom ipẹ ogẹ bọ Filipai 2:4 kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh epẹ erugh phọ?

¹² Ḍeenhaan ghan ogbolhomaam. Ibadị dị u/moọgh ghan ḍiḅeraạn adom iiḅi iinhaghạn phọ roḅilhẹ ghan ni koḍeenhaan ḍiḅeraạn mem dị bidị omhiịn dị okaaphọm mọ aḍeenhaan bidị ogey ogbolhomaam. (Bạl Filipai 2:4.) Esi omaạm, aDavid, oghaạph bọ oghol epẹ omhạn aḅẹm mọ, “Eḍighi maạr dị oye aḅenhị bidị mọ onọ o/mhoọgh ḍiḅeraạn, bunọ roḅulemhi ghan Baibul phọ obobọ rinyạ phọ ayira kolhọgh okuru kụ opuru oye phọ mọ: ‘Kiḅeraạn ni imhị olhegheri iyaạr phọ nạ atụ bọ alhoghoma eten phọ ephẹn phọ.’” Awe rolegheri ghan ni mem dị yira oḍeenhaan bidị ogbolhomaam. Bidị otue ni obula ipẹ yira oghaạph bọ, kuolọ kootughiạn ghan ni ogbolhomaam mọ ayira. Ghalhamọ uwotu phọ o/mheera ni mọ oghaạph iyaạr, arisigh phọ ayira katue ni aḍeenhaan mọ yira omoọgh ni ogbolhomaam abidị.

13. Ika kụ idị yira kotue onme oghaạph phọ ayira kụ okaạph oghaạph dị kaḍạ ḍiḅeraạn uwotu phọ?

¹³ Yira roḍeenhaan ghan ogbolhomaam mem dị yira onme oghaạph phọ ayira kụ oghaạph oghaạph dị kaḅeraạn uwotu phọ. Esi omaạm, iyaạr edi ni dị eḍeenhaan mọ uwotu phọ amoọgh ibạm anmụny ḍughụm? Aburudẹ r’aburunhiin romoọgh ghan ḍiḅeraạn oroma aBaibul dị agbolhomaam ilọ ookonhom ibạm anmụny obobọ idị bidị kotue omoọgh eghunotu oḅaạl olhoghi. Nạ amiịn ni ibadị igodo dị okasaghiọm eghuugh phọ ḍughụm? Nạ kạtue ni akaạph idị osoroghu iilhogh ḅilhẹ r’oghiilhaan m’aapaany siẹn aḅirinhi phọ. Olhoghi uwotu phọ kaḅaạl li onhaghạn mọ aBaibul phọ akaạph ni ilọ amem dị iphẹn phọ kekunughian. Torobọ ipẹ eghị bọ, kparaghạ olhoghonhaạn aḍighaạgh buphẹ ronaghạn bọ dom mọ omhiịn ipẹ oroma aBaibul phọ katue bọ aloghonhaạn bidị ḍighaạgh. AKatarína, oghaạph bọ oghol epẹ omhạn, aḅẹm mọ, “mị raatughiạn ghan ni idị igey aBaibul phọ menhighemhị ghuḍum mọ amhị.” Loor ephigh phọ ephẹn phọ, aKatarína rakaaphọm ghan r’okuphom owol, kụ awe phọ odị rakaaphạn ghan bọ romiịn ghan ni.

14. Odaphạn Proverbs 27:17, ika kụ idị iyạl awe dị rotelhean epẹ erugh phọ kologhonhaạn ḍighaạgh siloor abidị?

¹⁴ Wạ olhoghonhaạn aḍighaạgh abunhọn. Siphẹ oḅẹl okuron asiạ phọ, aPọl atughemhị  ni Timoti ilọ oghaạph r’otughemhị, kụ aroma nyodị mọ odị asighẹ reten phọ ipẹ motughemhị bọ nyodị alhoghonhaạn aani ḍighaạgh bumor r’abumarani phọ. (1 Kọr. 4:17) Idiphọ aTimoti, yira kotue ni otuughạ aani ḍighaạgh abuphẹ mobia bọ siẹn ookpomhoghan phọ. (Bạl Proverbs 27:17.) Ooḅeghiọn eḍeenhaan onyọ umor dị oghol mọ Shawn. Esi ekpo amem, odị akọy ghan eten egboọr ekpisi dị awe phọ omhoọgh ogbaanyạn ekụ iiḅereghị abidị. Ika kụ idị odị arue bọ aphamhanhạm ibo phọ odị? Odị aḅẹm mọ, “eḍighi maạr dị eepoogh edi, oye phọ r’amhị rotelhean bọ epẹ erugh phọ rosighẹ ghan ni mem mọ amuphẹ yoor ko/ḍigh bọ otu oye kooḅeghiọn ipẹ yoor kotue bọ otophomhi sighalhanyạ phọ ayoor. Esi omaạm, yoor kokaạph ipẹ uwotu phọ yoor oḍuạ bọ k’odị romite aghaạph bọ. Kụ yoor ooḅeghiọn enhọn eten dị yoor kotue omegheron eḍighi maạr dị yoor ozuan uwotu dị aghaạph aani iniin phọ.”

15. Eeghe kụ iḍighi kụ iiḅereghị emhạn bọ maạr siphẹ arukumuan phọ ayira?

¹⁵ Ḅeeḅereghị alhọm aZihova olhoghonhaạn aḍighaạgh. Ḅeeḅereghị ghan alhọm aZihova iiḅakiọm torobọ amem dị nạ odi epẹ erugh phọ. Olhoghonhaạn aḍighaạgh iikpọ uwaloor iigbia phọ kụ o/lho, onyọ ayira o/lho dị katue aḍighi iyaạr epẹ erugh phọ. (Ps. 127:1; Luk 11:13) Mem lọ nạ raaḅereghị kalhọm aZihova ilọ olhoghonhaạn aḍighaạgh, gbon iyaạr phọ nạ rawạ bọ. Esi omaạm, lọm odị aḍighi idị nạ kateẹny buphẹ omhoọgh bọ ephuọm onhaghạn adom mọ. Kụ akparaghạ oḍighi oomo idị nạ katue omhiịn mọ nạ akaạph ni dom mọ aḅenhị torobọ oye lọ nạ azuan.

16. Eeghe kụ iḍighi ku ituughạ aBaibul ogina ayira emhạn bọ maạr?

¹⁶ Moọgh ghan ituughạ aBaibul oginạ anạ. Ekpo Onhụ phọ Enhaạn eḅẹm mọ: ‘Legheri iitughiạn phọ odị ipẹ enighẹ bọ, eḅeraạn bọ nyodị kụ eseIeman bọ.’ (Rom. 12:2) Mem dị yira olhegheri okuphom owol igey phọ ilọ Enhaạn, kụ edị kidughanhaan iyira oghaạph ghan oghaạph phọ r’okuphom owol epẹ erugh phọ. AKatarína, oghaạph bọ oghol epẹ omhạn, aḅẹm mọ: “Mị uru ni alhọgh elhegh mọ ewạ dị mị kakparamhị omheeraam mọ amhị ilọ itughemhị aBaibul phọ. Esi iduọn phọ, mị umhiigh ni omhiigha loor otuughạ ariphigh phọ emạ bọ emiteom mọ olemhiạ odi ni, mọ aBaibul phọ Ekpo Onhụ Enhaạn ni, ḅilhẹ mọ Enhaạn amoọgh ni ookpomhoghan dị amheerạ enye odị ḍio arodon.” AKatarína aḅilhẹ aḅẹm mọ, ituughạ aBaibul phọ odị ikparamhị omheeraam mọ odị ḅilhẹ ebughẹ ibo arukumuan epẹ erugh phọ odị.

17. Eeghe kụ iḍighi kụ aZizọs aphamhanhạm bọ egey ephoghom siphẹ arukumuan phọ odị?

¹⁷ AZizọs aphamhanhạm ni egey ephoghom aḅilhẹ aghiọm ghisigh oḍighi ogbạ ikpo onhụ phọ etigheri iduọn awe u/moọgh ghan bọ ḍiḅeraạn adom mọ odị. Eeghe kụ iḍighi? Odị alhegheri ni mọ ekạr ewạ dị awe kolegheri igey phọ, ḅilhẹ odị awạ olhoghonhaạn aḍighaạgh ibadị awe dị konaghạn aani dom Omhạr phọ. Odị alhegheri kẹn mọ abuniin dị eḅẹl amem mọ ko/moọgh ḍiḅeraạn komegheron ni agey. Tuutughiạn ipẹ emite bọ siphẹ eghunotu phọ odị. Mem mọ aZizọs akumuan bọ esi iraạr r’egbem asiạ siẹn ade phọ, r’oniin umor odị o/ḍighi onyọ amatuạn odị. (Jọn 7:5) Kuolọ, oḅeton bọ nyodị, bidị uḍighi ni Kristẹn.—Iiḍighi 1:14.

18. Eeghe kụ iḍighi kụ yira kokiọm bọ ni ghisigh ogbạ ikpo onhụ phọ?

¹⁸ Yira u/legheri oye dị kamegheron igey aBaibul phọ. Abuniin awe resighẹ ghan ni mem kụ omegheron kụ buniin re/sighẹ ghan mem.  Ghalhamọ r’abuphẹ okạr bọ oḅẹm mọ bunọ ro/naghạn, romiịn ghan ni imạ aroozọ phọ r’egey ephoghom mọ ayira bịn komhiigh aani “oboom Enaạn.”—1 Pit. 2:12.

19. Odaphạn 1 Korịnt 3:6, 7, eeghe kụ edị ewạ mọ olhọgh elhegh?

¹⁹ Iduọn yira rozụph bọ kooḍuom muụm, yira omoọgh olhegheri oḍighi phọ opọ Enhaạn. (Bạl 1 Korịnt 3:6, 7.) Onyọ umor dị oghol mọ Getahun, dị rakumuan ghan epẹ Ethiopia, aḅẹm mọ: “Dị epel li esi 20 asiạ, mị bịn kụ uḍighi ghan onyọ Ogbaanhaạn ekpisi dị ro/gbor ghan koghaạph iiḅi iinhaghạn pho. Kuolọ nyiidiphọ, 14 abukaaphọm kụ odị. Ḍioph r’iraạr moḍiiny muụm, eḅaramaạm anhịr amhị r’iraạr ibạm anmụny phọ ayoor. Esoorom ephughạn 32 awe kụ rotu ghan ituughạ torobọ aḍio dị ophạm ituughạ.” AGetahun amoọgh ni oḅaạl olhoghi iduọn odị rakiọm bọ ni ghisigh oḍighi iphelhegbeel phọ ḅilhẹ akparạm rakori dị aZihova kaḍur we iiḅi arokpom alọgh isiẹn ookpomhoghan phọ Odị!—Jọn 6:44.

20. Eghẹn eten kụ idị yira oghịgh bọ we dị orom oghị ophẹl awe?

²⁰ AZihova amaghamhị maạr ghuḍum atorobọ oye. Odị ungọ iyira eepoogh okumuan r’Oọny phọ odị, ookpomhoghi awe siẹn oomo areelhe phọ kụ aḅirinhi phọ ophọn phọ agbi osi eekunha. (Hag. 2:7) Kotue ni omaaniọm oḍighi iphelhegbeel phọ idiphọ oḍighi ophẹl awe. Kụ yira oḍighi idiphọ awe dị orom oghị ophẹl awe dị oḍigh oghuugh dị aḅi ophiịny. Ii, iyạl ikpo abuphẹ oghị bọ kụ kopẹl buphẹ oḅiighi bọ, kuolọ oomo phọ awe phọ oghị bọ ophẹl awe phọ kụ uḍighi ni oḍighi phọ. Igina phọ kẹn ni kụ edị edi aani oḍighi iphelhegbeel phọ. Yira u/legheri onhụ awe dị osugha dị kotagharạn siẹn aḅirinhi phọ aSetan. Kuolọ aZihova katue ni aḍighinhom torobọ onyọ ayira olhoghonhaạn abidị ḍighaạgh. Andreas, epẹ Bolivia, aḅẹm mọ, “mị amiịn mọ torobọ oye dị atuughạ Baibul phọ aḍiiny muụm eḍighi ikuph aḍita awe.” Eḍighi edị yira kopamanhạm eniin phọ egey ephoghom mọ okị esi arukumuan epẹ erugh phọ. Yira oḍighi iduọn phọ, aZihova kụ usẹph ni iyira ḅilhẹ arukumuan epẹ erugh phọ keḍighi zin ibo ayira.