1. Jesuh nih a zultu pawl caah zei zohchunhawk ṭha dah a chiah, a zultu pawl nih zeitindah an rak lehrulh? (A phaw hmanthlak zoh.)

JESUH cu vawleicung i phungchim rian a ṭuan lioah a ṭhami hmuhnak a ngei peng i a zultu pawl zong phungchim rianṭuannak ah a ṭhami hmuhnak ngei peng ve hna seh ti a duh. (Johan 4:35, 36) Jesuh an sin a um lioah a zultu pawl cu phungchim rianṭuannak ah lungtho tein an rak i tel. (Luka 10:1, 5-11, 17) Asinain Jesuh cu an tlaih i a thih tikah a zultu pawl cu phungchim rianṭuannak ah chikkhat chung an lung thawhnak a rak tlau. (Johan 16:32) A thawh ṭhan hnuah Jesuh nih phungchim rianṭuannak kha biapi ah chiah dingin tha a rak pek hna. Cun vancung a kai hnuah a zultu pawl cu lungtho tein phung an chim caah an ral pawl cu hitin an rak phun zai: “Nan tuahmi hi zohhmanh u. Jerusalem khua hi nan cawnpiaknak in nan khahter.”—Lam. 5:28.

2. Phungchim rianṭuannak kha Jehovah nih zeitindah thluachuah a pek?

² Jesuh nih a hmasa Khrihfa hna kha phungchim rianṭuannak ah lam a hruai hna i Jehovah nih a bawmh hna. Cucaah mi tampi nih an chimmi kha an rak cohlan. Tahchunhnak ah, AD 33 Pentekos ni ah minung 3,000 hrawng tipil an rak ing. (Lam. 2:41) Cun a zultu pawl milu cu a rak karh thluahmah. (Lam. 6:7) Jesuh zong nih ni hmanung bik ni ah mi tampi nih thawngṭha kha an cohlan lai tiah a rak chimchung.—Johan 14:12; Lam. 1:8.

3-4. Mi cheukhat nih phungchim rian ṭuannak ah zeicah zuamcawhnak an ton khawh men, hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

³ Kan dihlak in phungchim rianṭuannak ah a ṭhami hmuhnak ngeih peng dingin kan i zuam. Cheukhat ram ah cun cutin tuah cu a fawi. Zeicah? Mi tampi nih Baibal cawnpiak kha an duh i  cheukhat nih Jehovah Tehte Hna an i manh tiang an hngah hna caah a si. Asinain hmun dang ahcun phungchim rianṭuannak ah thawngthanhtu pawl cu zuamcawhnak tampi an tong. Mi tampi cu inn ah an um lo i inn ah a ummi cheukhat zong Baibal kong kha hngalh an duh tuk lo.

⁴ Na umnak hmun ah phungchim rianṭuannak ah zuamcawhnak a um ahcun hi capar i ruahnak cheuhnak nih aan bawmh lai. Mi cheukhat nih lohmun i mi tampi he pehtlaihnak tuah khawh awkah zeidah an tuah timi kong kha kan i ruah hna lai. Cun mi nih kan chimmi thawngṭha an ngaih zong, ngaih lo zongah zeitindah a ṭhami hmuhnak kan ngeih peng khawh timi kong zong kan i ruah hna lai.

5. Jehovah Tehte tampi nih zei zuamcawhnak dah an ton?

⁵ Jehovah Tehte tampi caah inn ah a ummi mi pawl he pehtlaihnak tuah cu a har chin cang. Cheukhat thawngthanhtu pawl cu cawngtu an umnak ṭaihkhaan asiloah kutka cawngtu an umnak inn ti bantuk hmunhma ah an um. Cucaah kutka cawngtu asiloah inn cawngtu nih inn-ngeitu pawl nih an sawm lomi ahohmanh innchung ah an luhter duh hna lo. Cheukhat hmun ahcun Jehovah Tehte Hna cu innkhat hnu innkhat ah fawi tein an kal kho. Asinain inn ah mi tlawmte lawng an hmuh hna. A dang thawngthanhtu hna cu khuate asiloah mi tlawmte lawng an umnak hmun hna ah phung an chim. Thawngthanhtu pawl cu mi pakhat hmuh awkah lamhlapi ah an kal men lai nain anih cu inn ah a um men lai lo. Cu bantuk zuamcawhnak kan ton ahcun kan lung a dongh awk a si lo. Cu bantuk zuamcawhnak kan tei khawh nakhnga le phungchim rianṭuannak ah mi tampi he bia kan i ruah khawh nakhnga zeidah kan tuah khawh?

6. Phungchimtu hna cu zeitindah ngatlaitu bantuk an si?

⁶ Jesuh nih phungchim rianṭuannak kha ngatlaihnak rian he a tahchunh. (Mar. 1:17) Cheukhat ngatlaitu cu nga pakhat hmanh an tlai lo nain nifatin ngathlaih awkah an kal. Asinain an lung a dong lo. Nga an tlaih ning tu kha an rak thlen. A caan, a hmun asiloah ngatlaih ning kha an thlen. Kannih zong phungchim rianṭuannak ah cutin thlennak kan tuah khawh ve. Mah ruahnak cheuhnak kha i ruah hna hmanh u sih.

7. Aa lo lomi caan i phung kan chim tikah a phi chuak cu zeidah a si khawh men?

⁷ Aa lo lomi caan ah mi pawl lungsuk khawh awkah i zuam. Mi pawl inn i an um lioah phung kan chim ahcun mi tampi he pehtlaihnak kan tuah khawh lai. Ahopaoh a caan a phanh ahcun inn ah an ṭin cio. Cucaah mi tampi an hmuh khawh hna nakhnga unau tampi cu chunhnu asiloah zanlei ah phung an chim. Inn-ngeitu pawl cu an tha a dam deuh lio a si men lai i cu bantuk caan ah biaruah awkah timhcia an si men lai. Asiloah Khrihfa upa David lamhruainak na zulh ahcun na caah bawmtu a si men lai. Lohmun i phungchim rianṭuannak kan i tel dih hnuah kan kalṭimi ka hawi he a hmasa i mi an um lonak inn ah kan kal ṭhan tiah a ti. Hitin a ti: “A voihnihnak kan kal tikah inn-ngeitu tampi cu inn i an ummi ka hmuh tikah ka khuaruah a har tuk.” *

8. Phungchim rian kan ṭuannak ah Phungchimtu 11:6 kha zeitindah kan zulh khawh?

⁸ Kan lung a dongh awk a si lo. Cherhchanmi Baibal caang nih kan ngeih a herhmi lungput kong kha a kan hngalhter ṭhan. (Phungchimtu 11:6 rel.) A hmasa ah langhtermi David cu a lung a rak dong lo. Atule atu a rak i zuam ko nain a hlawh a rak tling lo. Asinain a donghnak ah inn-ngeitu pakhat he an rak i tong. Mah  mipa cu Baibal hngalh duhnak a ngei i “hika ah kumriat chung ka um cang, asinain Jehovah Tehte ahohe hmanh kan i tong bal lo” tiah a ti. David nih hitin a ti: “A donghnak ahcun inn ah mi pawl kha kan hmuh hna i annih nih kan chimmi kha an ngaih tawn ti kha ka hngalh.”

9. Inn ah a um lomi hna he pehtlaihnak tuah khawh awkah Jehovah Tehte cheukhat nih zeidah an tuah?

⁹ Aa lo lomi hmun ah i zuam. Inn ah a um lomi hna he pehtlaihnak tuah cu a fawi lo. Cucaah thawngthanhtu cheukhat nih phung an chimnak hmun kha an thlen. Tahchunhnak ah, lam cungah phung an chim i pehtlaihnak card hna kha an hman. Mah cu innkhat hnu innkhat phungchim a ngah lonak inn nganpipi ah a ummi mi pawl he i hmuh khawhnak ding ah hmual a ngei tukmi lam a si. Mah nih Jehovah Tehte Hna kha cu bantuk inn ah a ummi mi pawl he biaruahnak caan ṭha a hmuhter hna. Cun thawngthanhtu tampi nih pangpar dum, market le chawlehnak hmun ti bantuk ah mi pawl nih kan cauk kha an cohlan deuh asiloah biaruah an duh deuh ti kha an hmuh. Bolivia ah peng zohkhenhtu rian a ṭuanmi Floiran nih hitin a ti: “Thil zuartu pawl an rian a tlawm deuh caan zanlei suimilam 1:00 in 3:00 karah market le chawlehnak hmun ah kan kal tawn. Mah tikah ṭha tein bia kan i ruah kho i Baibal cawnpiaknak hmanh kan thawk khawh tawn.”

10. Mi pawl hmuh khawh awkah zei lam hna dah na hman khawh?

¹⁰ Aa lo lomi fuhpanh ning kha hmang. Mi pakhat he pehtlaihnak tuah khawh awkah atule atu kaa zuam tiah na ruah men lai. Aa lo lomi caan ah na kal men ko lai nain inn ah mi na hmu men hna lai lo. Cu bantuk mi hna he i ton khawh awkah a dang lam a um maw? Katarína nih “inn i ka hmuh bal lomi hna sinah anmah he  zeitlukin dah biaruah ka duh ti kha cakuat in ka ṭial” tiah a ti. Nan lo hmun i mi pawl he i ton khawh awkah lam a phunphun kha hman i zuam. Cun pumpak lohmun ngeih khawh awk zongah i zuam.

11. Mi cheukhat nih kan chimmi thawngṭha kha zeicah ngaih an duh lo?

¹¹ Mi cheukhat nih kan chimmi kong kha ngaih an duh lo. Annih nih Pathian asiloah Baibal kong kha hngalh a hau tiah an ruat lo. Vawleicung ah sifah harnak a tam tukmi an hmuh tikah Pathian kha an zum lo. Cun Baibal ningin kan nung tiah aa timi chungthu lengnal a simi biaknaklei hruaitu hna ruangah Baibal kha an cohlang lo. Mi cheukhat cu an rian, an chungkhar le pumpak buaibainak kong lawngte kha an ruat i Baibal nih a bawmh khawh hna ning kha an ruat ti lo. Kan chimmi thawngṭha cu a biapimi lo tiah a ruatmi hna sin i phung kan chim tikah zeitindah kan i nuamh peng khawh?   

12. Phungchim rianṭuannak ah a kan bawmh khawh nakhnga Filipi 2:4 bia kha zeitindah kan zulh khawh?

¹² Pumpak siaherhnak langhter. A hmasa ah kan chimmi thawngṭha a ngai duh lomi, mi tampi cu thawngthanhtu pawl nih an cungah siaherhnak taktak an ngei ti an hngalh tikah thawngṭha kha an hun cohlan ṭhan. (Filipi 2:4 rel.) Tahchunhnak ah, a hmasa ah langhtermi David nih hitin a ti: “Mi pakhat nih hngalh duhnak ka ngei lo tiah a ti ahcun kan Baibal asiloah kan cauk pawl kha kan zal ah kan sanh ṭhan i ‘zeicah cutin na ruah timi kong kha hngalh ka duh’ tiah kan ti hna.” Mi pakhat nih an cungah siaherhnak a langhtermi kha mi nih an philh lai lo. Kan chimmi dihlak kha cu an i cinken men lai lo, asinain an cungah siaherhnak kan langhtermi kha cu an philh men lai lo. Inn-ngeitu pawl nih kanmah he biaruah an duh lo hmanhah kan umtu le kan mithmai in an cungah siaherhnak kan ngeih kha kan langhter khawh.

13. Inn-ngeitu kip nih kan chimmi thawngṭha ngaih an duh deuh nakhnga zeitindah thlennak kan tuah khawh?

¹³ Kan chimmi kong cu inn-ngeitu caah hmual a ngeih deuh nakhnga kan chim ning kha kan thlen i pumpak siaherhnak kan langhter. Tahchunhnak ah, mah inn ah ngakchia a um ti a langhtertu thil kan hmu maw? An nu le an pa nih fale zohkhenhnak kong asiloah a nuammi chungkhar ngeih khawhnak kong kha hngalh an duh men lai. Kutka aa hrenhmi inn tah atu le atu kan hmu maw? Cu bantuk inn ah sualnak asiloah vawlei ah a karhmi ṭihnak kong hna kha chim dingin biakhiahnak kan tuah khawh. Mah tikah inn-ngeitu nih sualnak a dong cang lai timi kong kha hngalh a duh men lai. Cu bantuk caan ah kan bia a ngaimi hna kha Baibal ruahnak cheuhnak nih zeitindah a bawmh khawh  hna timi kong hngalhthiam awkah kan bawmh khawh hna. A hmasa ah langhtermi Katarína nih “biatak nih ka nunak a ṭhatter deuh ning kong kha ka ruah” tiah a ti. Cucaah Katarína nih a chimmi kha a zumh i mi pawl zong nih cutin an zumh khawh ve. Cun zumhnak he phung a chim khawh i mi pawl zong a chimmi cungah lunghrinnak an ngei lo.

14. Phungthlukbia 27:17 ningin phungchimnak ah kan kalṭimi hawi he pakhat le pakhat zeitindah kan i bawmh khawh?

¹⁴ Midang bawmhnak kha cohlang. Kumzabu pakhatnak lioah Paul nih Timote kha phungchim ning le cawnpiak ning a rak cawnpiak i mah ningin midang kha bawmh awkah a rak forh. (1 Kor. 4:17) Timote bantukin kannih zong Khrihfabu i unau pawl hmuhtonnak in ṭhathnemhnak kan hmu kho. (Phungthlukbia 27:17 rel.) Unaupa Shawn kong hi ruathmanh. Caan cheukhat chung khuatelei ah hmaikal a rak ṭuan. Mah hmun i mi tam deuh cu anmah biaknak ah aa lungsimi an si. Unaupa cu zeitindah aa nuamh peng khawh? Hitin a ti: “A si khawh tik caan paohah unau pakhat he rian kan ṭuanṭi. Innkhat hnu innkhat kan kal caan kha kan cawnpiaknak a ṭhancho nakhnga pakhat le pakhat i bawmhnak caah kan hman. Tahchunhnak ah, inn-ngeitu nih a chimmi kong le a kan lehrulh ning kong hna kha kan i ruah. Cun cu bantuk thil sining kan ton ṭhan ahcun aa lo lomi lam in zeitindah kan lehrulh lai timi kong zong kan i ruah.”

15. Phungchim rianṭuannak ah thlacam cu zeicah a herh?

¹⁵ Bawmhnak caah Jehovah sinah thlacam. Phungchim rianṭuannak ah naa tel fatin Jehovah sinah lamhruainak hal. A thiang thlarau bawmhnak loin zeithil hmanh kan liim kho lo. (Salm 127:1; Luka 11:13) Jehovah sinah thlacamnak in bawmhnak na hal tikah cuset khaset tiin chim. Tahchunhnak ah, a kong cawn le ngaih a duhmi hna sinah lam ka hruai tiah hal. Cun na hmuhmi hna sin kip ah thawngṭha chim khawh awkah i zuam.

16. Phungchim rianṭuannak ah pumpak hlathlainak tuah cu zeicah a biapit tuk?

¹⁶ Pumpak hlathlainak caah a caan pe. Baibal nih hitin a ti: “Pathian nih a lawmhmi thil le a tlingmi thil kha nan hngalh khawh lai, cucu Pathian duhmi an si.” (Rom 12:2) Pumpak hlathlainak kan tuah tikah Pathian kong kha ṭha deuh in kan hngalh chinchin. Cun a kong kha midang sin kan chim tikah kan chimmi ningin kan zumh taktak kha midang nih an hngalh lai. A hmasa ah langhtermi Katarína nih hitin a ti: “A luancia caan tlawmpal lioah a hrampi Baibal cawnpiaknak cheukhat kong he aa tlaiin ka zumhnak fehter a hau ti kha ka hun hngalh. Cucaah Sertu a um ti a langhtermi kong, Baibal cu Pathian Bia a si taktak timi kong le tuchan ah Pathian nih amah aiawh in bupi a ngei timi kong kha ṭha tein hlathlainak ka tuah.” Katarína nih pumpak hlathlainak ka tuahmi nih ka zumhnak a fehter i phungchim rianṭuannak ah a ka nuamhter chinchin tiah a ti.

17. Jesuh cu phungchim rianṭuannak ah zeicah a ṭhami hmuhnak a ngeih peng?

¹⁷ Jesuh cu a chimmi thawngṭha kha mi nih an ngaih duh lo hmanhah phung a chim peng i a ṭhami hmuhnak a ngei peng. Zeicah? Mi nih biatak kong an cawn a herh ti kha a hngalh i mi tam khawh chung tam in bawmh a duh hna caah a si. A hmasa ah ngaih a duh lomi hna zong nih a hnuah ngaih an duh khawh ti kha a hngalh. A chungkhar cungah a cangmi kong kha ruathmanh. Jesuh kumthum le cheu chung phungchim rian a ṭuan lioah a unau pawl cu ahohmanh a zultu an rak si rih lo. (Johan 7:5) Asinain a thawh ṭhan hnuah annih cu Khrihfa an hung si.—Lam. 1:14.

18. Zeicah phung kan chim peng awk a si?

 ¹⁸ Aho nih dah kan chimmi biatak an cohlang lai ti kha kan hngal lo. Mi cheukhat cu kan chimmi kong lehrulh awkah midang nakin a caan tam deuh lak an hau men lai. Kan chimmi ngaih an duh lo hmanhah a ṭhami kan tuahsernak le kan ziaza an hmuh tikah a donghnak ah “Pathian” kha an hun “thangṭhat” lai.—1 Pet. 2:12.

19. Kuatkhat Korin 3:6, 7 ningin zeidah kan hngalh awk a si?

¹⁹ A kung kha ti kan toih, asinain a ṭhantertu cu Pathian a si ti kha kan hngalh a hau. (1 Korin 3:6, 7 rel.) Ethiopia ah Pathian rian a ṭuanmi unaupa Getahun nih hitin a ti: “Kum 20 leng chung kan umnak hmun ah keimah lawng Jehovah Tehte ka si. Asinain atu cu thawngthanhtu 14 kan si cang. Ka nupi le ka fale pathum i telin minung 13 cu tipil a ing cangmi an si. Pumhnak ah buaktlak in 32 kan i pum peng.” Getahun cu Jehovah nih a bupi ah lungthin ṭha a ngeimi hna a hnuh hna tiang lungsau tein phung a chim peng caah aa nuam tuk.—Johan 6:44.

20. Zeiti lam in dah nunnak khamhtu hna bantuk kan si?

²⁰ Jehovah nih mi vialte kha a sunglawimi in a hmuh hna. Hi vawlei thil sining a dongh hlanah miphun vialte sin i thawngṭha chim awkah a Fapa he rian ṭuanṭinak tinvo sung a kan pek. (Hag. 2:7) Phungchim rianṭuannak cu mi nunnak a khamhmi rian bantuk a si. Kannih cu mine khor ah a tapmi pawl khamh awkah thlahmi nunnak khamhtu phu ah aa telmi bantuk kan si. Mi tlawmte lawng an khamh khawh hna hmanhah khamhnak rian a ṭuanmi dihlak nih an ṭuanmi rian cu a sunglawi tuk. Phungchim rian kan ṭuannak zongah cutin a si ve. Satan vawlei in minung zeizat dah kan khamh khawh hna lai ti kha kan hngal lo. Asinain Jehovah nih anmah bawmh awkah a kan hman khawh. Bolivia ah a ummi Andreas nih hitin a ti: “Mi pakhat nih biatak a cawn i tipil a inmi cu mi tampi nih an i zuamnak ruangah a si ti kha ka hngalh.” Phungchim rianṭuannak ah a ṭhami hmuhnak kan ngeih peng a hau. Cutin kan tuah ahcun Jehovah nih thluachuah a kan pek lai i phungchim rianṭuannak ah nuamhnak taktak kan hmu lai.