1. Otjihorera tjiṋe Jesus tja raisa kovemukongorere, nu owo va raisa ongaro iṋe? (Tara kotjiperendero tjokombanda yokambo nga.)

INDU Jesus tja ri kombanda yehi, eye wa kayenda komurungu okuzuvarisa nu wa ri nongamburiro yokutja ovandu mave puratene ku ye. Momuano otjingewo, eye u vanga ovemukongorere okukara noumune ouwa ohunga notjiungura tjokuzuvarisa. (Joh. 4:35, 36) Indu Jesus tja ri pu novahongewa ve, owo va ri ovapyuke motjiungura tjokuzuvarisa. (Luk. 10:1, 5-11, 17) Posi yokutja, owo va pandjara ombango yokuzuvarisa indu Jesus tja kamburwa na zepewa. (Joh. 16:32) Kombunda yombendukiro ye, Jesus we ve tunduuza okuyandja ombango kotjiungura tjokuzuvarisa. Nu kombunda ya indu tja za nokuronda keyuru, owo va kayenda komurungu okuzuvarisa nouvanḓe nga ovanavita nawo tji va tja: “Eṋe mwe urisa Jerusalem nomahongero weṋu.”—Oviung. 5:28.

2. Omomuano uṋe Jehova me tu vatera okukara nondoṋeno motjiungura tjokuzuvarisa?

² Jesus aa hongorere po Ovakriste veserewondo etenga otja tjaave zuvarisa, nu Jehova we ve vatera. Kunao, ovandu ovengi va yakura ombuze yawo. Otjotjihorera mombura ndji 33 O.Z., meyuva ra Pentekoste ovandu ape 3 000 va papitisiwa. (Oviung. 2:41) Nu otjivaro tjovahongewa aatji kurire ko. (Oviung. 6:7) Nu wina Jesus wa hunganeka kutja ovandu ovengi mave yakura ombuze ombwa momayuva omasenina.—Joh. 14:12; Oviung. 1:8.

3-4. Ongwaye tje rira ouzeu ku tjiva okuzuvarisa, nu morupa ndwi matu katara ku tjike?

³ Atuhe tu kondja okukara noumune ouwa motjiungura tjokuzuvarisa. Momahi tjiva oupupu okutjita nao. Omena ratjike? Mena rokutja pe novengi mbe vanga okurihonga Ombeibela. Kunao, tjiva ve hepa okuundja nga tji pa kara Omuhongonone wa Jehova okuvehonga Ombeibela. Posi yokutja momahi tjiva ovazuvarise ve muna ouzeu motjiungura tjokuzuvarisa, mena rokutja ovandu  kave kara pozoyawo aruhe nu imba mbe ri ponganda mape ya kave kara nonḓero yokupuratena kOmbeibela.

⁴ Indu tji wa tura mehi otjiungura tjokuzuvarisa mu tji he ri otjipupu, omapu nga tamunwa morupa ndwi mape ya aye ku vatere. Matu katara ku imbi tjiva mbi ve tjita kutja ve hakaene ku novandu ovengi motjiungura tjokuzuvarisa. Nu wina matu katara kutja ongwaye tji matu yenene okukara noumune ouwa, nandarire kutja ovandu mave puratene kombuze yetu poo indee.

5. Ovahongonone va Jehova ovengi ve muna omauzeu yeṋe?

⁵ Ovahongonone ovengi ve muna ouzeu tjinene okuhakaena ku novandu pozoyawo. Ovazuvarise tjiva va tura momaturiro wozonganda nḓe ri kehi yondjeverero poo pu pe kara omutjevere pomuvero. Potuingi omutjevere wopomuvero kayandjere ovandu okuhita nokuhinousemba wa imba mba tura mozonganda nḓo. Motuveze twarwe ovazuvarise ve yenena okuzuvarisa ondjuwo nondjuwo, posi yokutja kave hakaene ku novandu ovengi pozonganda. Nu wina ovazuvarise varwe ve kazuvarisa kozoresevate poo kotuveze twokokure ku ku ha tura ovandu ovengi. Ovazuvarise tjiva mape ya ve kayenda ozondjira ozonde okukondja okuhakaena ku nomundu, nu ngu mape ya ave he mu vaza ponganda. Indu tji tu zuvarisa motuveze otja itwo atu yumbu ohama. Ovikwaye mbi matu yenene okutjita kutja tu tuurunge omatokero otja ingo, nokutja tu hungire ku novandu ovengi motjiungura tjokuzuvarisa?

6. Omomuano uṋe ovazuvarise mu ve ri tjimuna ovapate womahundju?

⁶ Jesus wa sasaneka otjiungura tjokuzuvarisa ku notjiungura tjokupata omahundju. (Mar. 1:17) Ovapate vomahundju tjiva mape ya ave ha yenene okumuna omahundju okupata oure womayuva. Posi yokutja owo kave yumbu ohama, nungwari ve rundurura omiano vyawo vyokupata omahundju. Owo ve rundurura oiri yawo, oruveze poo omuano wokupata omahundju. Eṱe matu yenene okutjita omarundurukiro otja ingo motjiungura tjetu tjokuzuvarisa. Nai matu katara koviṋa tjiva mbi matu yenene okutjita.

7. Ouwa waye mbu tu muna indu tji twa rundurura ozoiri zetu zokuzuvarisa?

⁷ Kondja okuhakaena ku novandu moiri yarwe. Eṱe matu yenene okuhakaena pu novandu ovengi indu tji matu zuvarisa moiri owo ndji mape ya ave kara ponganda. Kainatja kutja omundu wa i pi, okukotoka konganda ma kotoka. Ovakambure ovengi ve muna kutja onawa okuzuvarisa kombunda ometaha poo ngurova, mena rokutja ooruveze ndu ve hakaena ku novandu ovengi. Nu wina ovenionganda ve kara noupaturuke wokuhungira oruveze ndwo. Poo ove mo yenene okuhorera komunene wombongo wena David. Eye nomuzuvarise ngu va ungura pamwe motjiungura tjokuzuvarisa ve yaruka kozondjuwo pu ve hi na va vaza povandu. David wa tja: “Tjiri otjihimise kutja indu tji twa yaruka rukwao tu yenena okuhakaena ku novandu ovengi pozonganda.” *

8. Omomuano uṋe mu matu yenene okukongorera omambo nge ri mOmuzuvarise 11:6 motjiungura tjetu tjokuzuvarisa?

⁸ Eṱe katu sokuyumba ohama. Etjangwa ku kwa zikamene orupa ndwi mari tu zemburukisa ongaro ndji twa sokukara nayo. (Lesa Omuzuvarise 11:6.) David ngwa tamunwa rukuru kayumbire ohama. Pondjuwo imwe, eye wa yenena okuhakaena pu nomunionganda kombunda yokukondja okuhakaena na ye povikando ovingi. Omurumendu ngwo wa ri nonḓero yokuhungira ohunga nOmbeibela, nu wa tja: “Oure wozombura ape hambondatu nḓu mba kara mba, ami hiya rora okuhakaena puna umwe wOvahongonone va Jehova poyandje.” David wa tja: “Ami  mbi muna kutja indu tji wa hakaene pu novandu pozoyawo, owo potuingi ve puratena kombuze ndji tu zuvarisa.”

9. Ovikwaye ovazuvarise tjiva mbi va tjita kutja ve hakaene ku novandu pozoyawo?

⁹ Kondja okuhakaena ku novandu potuveze twarwe. Ovazuvarise tjiva va rundurura otuveze ku ve kazuvarisa, kokutja ve yenene okuhakaena kuna imba mbe ha kara ponganda. Otjotjihorera, okuzuvarisa momivanda nokuungurisa okatemba komambo omiano omisemba vyokuhakaena ku novandu mba tura mozondjuwo ozonene zozondendeko mu mwa tura ovandu ovengi, nu omazuvarisiro wokondjuwo nondjuwo mu ye ha yandjerwa. Iho tji tjita kutja Ovahongonone va Jehova ve yenene okuhungira ku novandu mba tura mozonganda nḓo. Wina ovazuvarise ovengi ve muna kutja irira oupupu kovandu okuhungira kuna wo, poo okuyakura omambo wetu momivanda poo pozongetjefa. Omutarere worukondwa moBolivia wena Floiran, wa tja: “Eṱe tu kazuvarisa momivanda na pozongetjefa pokati koimwe nondatu yometaha, indu ovarande tji ve hi nokuryanga tjinene. Eṱe potuingi tu kara nomahungi omawa nu nandarire tu yenena okuuta omakonḓononeno wOmbeibela.”

10. Omiano viṋe vyarwe mbi mo yenene okuungurisa kutja u hakaene ku novandu motjiungura tjokuzuvarisa?

¹⁰ Paha omiano vyarwe vyokuhakaena ku novandu. Ngatu tje ove wa kondja omiano pekepeke okuhakaena ku nomundu motjiungura tjokuzuvarisa. Ove wa rora okumuvarura mozoiri zarwe, posi yokutja ngunda koye mu vaza ponganda. Hapo pe nomiano vyarwe vyokuhakaena ku nomundu ngwo? Katarína wa tja: “Ami mbi tjanga otutuu kuimba mbu mbi hi ya rora okuvevaza ponganda, okuveraera oviṋa mbye tje ve raera andakuzu twa hakaene.” Matu rihongo tjike  okuza kotjihorera tje? Paha omiano pekepeke okuhakaena ku novandu avehe momaturiro mu u zuvarisa.

11. Ongwaye ovandu tjiva tji ve ha raisa ombango kombuze yetu?

¹¹ Ovandu tjiva kave vanga okupuratena kombuze yetu. Owo ve muna kutja kahepero okutjiwa ohunga na Mukuru poo Ombeibela. Nu kave kambura mu Mukuru mena romauzeu omengi nge tjitwa mouye. Owo kave nonḓero mOmbeibela mena rokutja ve muna ovanane vozongamburiro mbe tja ve kongorera Ombeibela, posi yokutja mbe tjita oviṋa ovingi ovivi. Varwe ve ripura tjinene ohunga noviungura vyawo, omaṱunḓu poo omauzeu wawo, nu ve muna kutja ombeibela kamaai yenene okuvevatera. Matu yenene vi okukayenda komurungu okukara nondjoroka indu imba mbu tu zuvarisa ko tji ve ha munu ounanḓengu wombuze yetu?

12. Omomuano uṋe omambo nge ri mOvafilipi 2:4 mu maye yenene okutuvatera motjiungura tjokuzuvarisa?

¹² Raisa onḓero mu varwe. Ovengi mbe ha puratene kombuze yetu pomautiro, kombunda ve kakara nombango indu tji va munu kutja omuzuvarise u nonḓero mu wo tjiri. (Lesa Ovafilipi 2:4.) Otjotjihorera, David ngwa tamunwa rukuru wa tja: “Indu omundu tje tu raere kutja ke nokuvanga okupuratena, eṱe tu yaruramo omambo wetu nOmbeibela natu mu pura kutja, ‘Hapo pe notjiṋa tji matji tjiti kutja o ha vanga okupuratena.’” Ovandu ve yenena okumuna indu tji matu rikendere ku wo. Owo mape ya ave zembi oviṋa mbi twa hungire, posi yokutja kamaave zembi omuano omuwa mbu twe ve tjindi. Nandarire kutja omundu ke nokutuyandjera okuhungira kuna ye ohunga nombuze ombwa, eṱe matu yenene okumuraisira kutja tu rikendera ku ye momuano mu matu ritjindi.

13. Omomuano uṋe mu matu yenene okutjita kutja ombuze yetu i nane ombango yomunionganda?

¹³ Eṱe tu raisa onḓero indu tji matu rundurura ombuze yetu momuano mbu mau nana ombango yomunionganda. Otjotjihorera, hapo matu munu oviṋa mbi mavi raisa kutja omunionganda u novanatje? Ovanene mape ya ave kara nonḓero mu imbi Ombeibela mbi i hungira ohunga nokukurisa ovanatje, poo ohunga nokukara neṱunḓu eṋingandu. Hapo matu munu ovisorota kozondjuwo? Eṱe mape ya atu hungire ohunga nozondjito zoutwe nomuano mu vi tjita kutja ovengi ve tire, nu omunionganda mape ya a kara nondjoroka okuzuva kutja oviṋa mbyo mavi yanda. Otjikando atjihe tji wa hakaene ku novandu mbu mave vanga okupuratena, kondja okuvevatera okumuna kutja Ombeibela mai yenene okuvevatera. Katarína ngwa tamunwa rukuru, wa tja: “Ami mbi ripura ohunga nomuano Ombeibela mu ye ndji vatera mehupo randje.” Kunao, Katarína u hungira nongamburiro nu ovandu mbu mave puratene ku ye ve muna otjiṋa ho.

14. Otja kOmiano 27:17, omomuano uṋe mu matu yenene okuvaterasana indu tji twa piti motjiungura tjokuzuvarisa?

 ¹⁴ Paha ombatero okuza ku varwe. Meserewondo etenga, Paulus wa honga Timoteus okuzuvarisa, nu we mu tunduuza kutja ma vatere varwe momuano otjingewo. (1 Kor. 4:17) Tjimuna Timoteus, eṱe matu yenene okurihongera kovakambure mbe nondjiviro mombongo yetu. (Lesa Omiano 27:17.) Tara kotjihorera tjomurumendu omukambure wena Shawn. Oure woruveze kaaṋi, eye wa ri omukandjira moresevate ovandu ovengi mu ve ha ri nouzeu nongamburiro yawo. Nu hapo otjikwaye tji tje mu vatera okukayenda komurungu okukara nondjoroka? Eye wa tja: “Ami ee kondjo okuungura otjiungura tjokuzuvarisa ku nomundu. Indu tji matu i kondjuwo ndji mai kongorere ko, eṱe aatu ungurisa oruveze ndwo okuvaterasana kutja tu rire ovahonge ovawa. Otjotjihorera, tu hungira ohunga na imbi omunionganda mbya pura nomuano mbu twe mu ziri. Nu okuzambo tu hungirira kokutja matu tja vi indu omunionganda warwe tja pura epuriro ndo rukwao.”

15. Ongwaye ongumbiro tje ri otjiṋa otjinanḓengu motjiungura tjetu tjokuzuvarisa?

¹⁵ Ningira ombatero ku Jehova mongumbiro. Ningira ombatero ku Jehova otjikando atjihe tji mo zuvarisa. Eṱe tu hepa ombepo ye ondjapuke okuyenenisa avihe mbi matu tjiti. (Eps. 127:1; Luk. 11:13) Indu tji mo ningire ombatero ku Jehova mu raera oukahu kutja mo vanga okuvaterwa na iye. Otjotjihorera, mu ningira kutja u yenene okuhakaena ku nomundu ngu ma vanga okurihonga ohunga na ye nu ngu nonḓero yokupuratena. Nu okuzambo ungura oukukutu okuzuvarisa ku imba avehe mbu mamu hakaene.

16. Okuungura omakonḓononeno wetu oveni wOmbeibela ku tu vatera vi motjiungura tjokuzuvarisa?

¹⁶ Kara noruveze rwokutjita omakonḓononeno woye omuini wOmbeibela. Embo ra Mukuru ri tja: “Mu tjiwe kutja ihi tji tji ri otjiwa nEye me nonyuṋe, nu tji tja pwira Ye, otjikeṋa.” (Rom. 12:2) Indu tji matu konḓonona Ombeibela, ku tu vatera kutja tu tjiwe Mukuru nawa. Nu tji matu hungire kuna varwe ohunga na ye owo ve muna kutja tu nongamburiro mu imbi mbi matu hungire. Katarína ngwa tamunwa rukuru, wa tja: “Kombunda yokaruveze okaṱiṱi ami mba muna kutja, ee hepa okukurisa ongamburiro yandje ohunga nomahongero tjiva wOmbeibela. Kunao mba tjita omakonḓononeno omakoto ohunga noviraisiro mbi raisa kutja ku nOmuute, Ombeibela tjiri Embo ra Mukuru nokutja Mukuru ndino u notjira tji tji mu kuramena po.” Katarína u tja omakonḓononeno we wOmbeibela ye mu vatera okukurisa ongamburiro ye nokukara nondjoroka motjiungura tjokuzuvarisa.

17. Ongwaye Jesus tja ri noumune ouwa motjiungura tje tjokuzuvarisa?

¹⁷ Jesus wa kayenda komurungu okukara noumune ouwa motjiungura tjokuzuvarisa, nandarire kutja tjiva kaave vanga okupuratena kombuze ye. Ongwaye? Eye aa tjiwa kutja ovandu aave hepa okutjiwa ouatjiri nu aa vanga okuvatera ovengi otja pu ma yenene. Nu wina aa tjiwa kutja ovandu tjiva kamaave puratene poutenga, posi yokutja kombunda mape ya ave kara nonḓero yokupuratena. Tara ku imbi mbya tjitwa meṱunḓu re omuini. Oure wozombura ndatu nohinga zotjiungura tja Jesus tjokuzuvarisa, kapena umwe wovazamumwe ve ngwa rira omuhongewa we. (Joh. 7:5) Posi yokutja, kombunda yombendukiro ye owo va rira Ovakriste.—Oviung. 1:14.

18. Ongwaye tji tu kayenda komurungu okuzuvarisa?

¹⁸ Eṱe katu tjiwa kutja ouṋe ngu ma yakura ouatjiri wOmbeibela mbu tu honga. Ovandu tjiva ve kambura orure pu varwe okuyakura ouatjiri. Nandarire imba mbe ha vanga okupuratena kweṱe, ve muna ongaro yetu ombwa yomeritjindiro nu owo mape ya ave utu ‘okuyozika Ndjambi.’—1 Petr. 2:12.

19. Omambo nge ri 1 Ovakorinte 3:6, 7, ye tu hongo tjike ohunga notjiungura tjokuzuvarisa?

 ¹⁹ Nandarire kutja eṱe tu kuna nokutjatja, matu sokuzemburuka kutja Mukuru ongu tjita kutja ouatjiri u ṱune komitima vyovandu. (Lesa 1 Ovakorinte 3:6, 7.) Omurumendu omukambure wena Getahun ngwa tura moEthiopia, wa tja: “Oure wozombura zokombanda 20, ami mba ri Omuhongonone wa Jehova erike motjirongo mu mba tura. Posi yokutja nai pe novazuvarise 14. Ovazuvarise 13 va papitisiwa, nu omukazendu wandje novanatje vetu vetatu va ri motjivaro ho. Pozombongarero zombongo tu rira ovandu ape 32.” Getahun u nondjoroka kutja wa kayenda komurungu okuzuvarisa, nu wa undja nomuretima ku Jehova okuvatera ovandu okuuta okurikotamena ku ye.—Joh. 6:44.

20. Omomuano uṋe mu tu ri tjimuna ovandu mbe hindwa okukayama omiinyo vyovandu?

²⁰ Jehova u vara ovandu avehe otjovananḓengu. Eye we tu pa ondjingonekero yokuungura pu nOmuna we okuvatera ovandu avehe okuya kondjiviro youatjiri, ngunda ouye mbwi au hi ye ya komaandero. (Hag. 2:7) Otjiungura tji tu ungura matji yenene okusasanekwa ku notjiungura tjokuyama omiinyo vyovandu. Nu eṱe tu ri tjimuna ovandu mbe hindwa okukavatera ovandu mba kakatere motjitoto mu mu sesurwa ozongoporo. Nandarire kutja ovandu ovaṱiṱi uriri omba munikwa, otjiungura tji tja ungurwa i yovavatere avehe otjinanḓengu. Otjiungura tjetu tjokuzuvarisa wina tji kayendisiwa momuano otjingewo. Eṱe katu nokutjiwa kutja ovandu vengapi mbu mave yamwa ngunda ouye wa Satan au hi ya yandekwa. Posi yokutja Jehova ma yenene okuungurisa auhe wetu okuvevatera. Omurumendu omukambure wena Andreas ngwa tura moBolivia, wa tja: “Ami mbi tjiwa kutja indu omundu tje rihongo ouatjiri na papitisiwa omena rovakambure ovengi mba ungura pamwe okumuvatera.” Ngatu kayende komurungu okukara noumune ouwa ohunga notjiungura tjetu tjokuzuvarisa. Indu tji twa tjiti nao, Jehova me tu sere ondaya nu otjiungura tjetu tjokuzuvarisa matji tu yetere ondjoroka yatjiri.