1. Jesus okwa tulila po ovashikuli vaye oshihopaenenwa shilipi, nova li ve linyenga ngahelipi? (Tala efano kombada yoshifo.)

JESUS okwa li e na etaleko liwa li na sha noukalele waye wokombada yedu, nokwa hala ovashikuli vaye navo va kale ve na etaleko la tya ngaho. (Joh. 4:35, 36) Eshi Jesus a li novahongwa vaye, ova li va longa oilonga yokuudifa nexwamo. (Luk. 10:1, 5-11, 17) Ashike eshi Jesus a kwatwa po nokudipawa, ovahongwa ova li va kanifa ouladi pakafimbo. (Joh. 16:32) Konima yenyumuko laye, Jesus okwa li e va ladipika va yandje elitulemo koilonga yokuudifa. Nokuli naashi a londa a ya meulu, ova li va udifa nouladi, nosha ningifa ovatondi vavo va popye va handuka, tava ti: “Taleni, natango otamu yadifa Jerusalem nehongo leni.” — Oil. 5:28.

2. Jehova okwa nangeka noupuna ngahelipi oilonga yokuudifa?

² Jesus okwa li a wilika oilonga yOvakriste vomefelemudo lotete, na Jehova okwa li a nangeka noupuna oilonga yavo eshi ovanhu vahapu va tambula ko etumwalaka olo. Pashihopaenenwa, pOpentekoste 33 O.P., ovanhu 3 000 lwaapo ova li va ninginifwa. (Oil. 2:41) Omuvalu wovahongwa owa li wa twikila okuhapupala neenghono. (Oil. 6:7) Natango, Jesus okwa xunganeka kutya oilonga yokuudifa otai ka tamunuka mo neenghono momafiku axuuninwa. — Joh. 14:12; Oil. 1:8.

3-4. Omolwashike vamwe tashi dulika va mone shidjuu okuudifila meenhele dimwe, noshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

³ Atusheni natu kendabaleni okukala tu na etaleko liwa li na sha noukalele. Moilongo imwe, oshipu okuninga ngaho. Omolwashike mbela? Omolwaashi ovanhu vahapu ove na ohokwe yokukonakona Ombiibeli, nokuli navamwe vomuvo ohava kanghekwa manga fiyo osheshi omuudifi a mona omhito. Ashike moilonga imwe ovaudifi ohava mono shidjuu neenghono okuudifa, molwaashi  ovanhu ihava kala momaumbo, naavo hava hange mo kave na ohokwe mOmbiibeli.

⁴ Ngeenge ou li moshitukulwa omo tashi dulika shi li eshongo okuudifa, omaetepo aa e li moshitukulwa eshi otaa dulu oku ku kwafela. Ohatu ka kundafana osho vamwe va ninga po, opo va dule okukwatafana novanhu vahapu moukalele. Ohatu ka kundafana yo kutya omolwashike twa pumbwa okukala tu na etaleko liwa, kutya nee ovanhu otava pwilikine, ile hasho.

5. Eendombwedi dihapu oda taalela omashongo elipi?

⁵ Eendombwedi dihapu ohadi mono shidjuu neenghono okukwatafana novanhu ngeenge tava udifa eumbo neumbo. Ovaudifi vamwe ohava di moitukulwa oyo i na eefuleta, ile omaluumbo e na eameno la kwata moiti. Otashi dulika hapa kala omunangeli woposhivelo, ile omwaameni womaliko, oo iha efele mo omunhu meni ngeenge ina ninga oshilaye nomuneumbo wonhumba. Ovaudifi vamwe ohava i eumbo neumbo nopehe na omapiyaaneko asha, ashike momaumbo mahapu ihava hange mo ovanhu. Ofimbo ovaudifi vamwe hava udifile momikunda, ile meenhele de likalela, omo hamu di ashike ovanhu vanini. Ovaudifi otashi dulika va ende eendjila dile neenghono, opo va ye komuneumbo umwe, oo tashi dulika nokuli vehe mu hange mo meumbo. Ngeenge ohatu shakeneke omashongo a tya ngaho, inatu tula omutwe kepepe. Oshike twa pumbwa okuninga opo tu finde omandangalati a tya ngaho notu pondole moukalele?

6. Ovaudifi ova faafana ngahelipi novayuli veeshi?

⁶ Jesus okwa yelekanifa oilonga yokuudifa noilonga yovayuli veeshi. (Mark. 1:17) Ovayuli veeshi vamwe otashi dulika va longe oule womafiku, ndele inava kwata nande oshi imwe. Ashike ihava sholola, ndele ohava lundulula onghedi yavo yokuyula eeshi. Ohava lundulula efimbo, onhele, ile onghedi yokukwata eeshi. Nafye ohatu dulu okuninga omalunduluko a faafana moukalele wetu. Natu ka taleni komaetepo amwe.

7. Oidjemo ilipi hatu ka mona ngeenge otwa kala hatu udifa pomafimbo a yoolokafana?

⁷ Kendabala okukwatafana novanhu pefimbo la yoolokafana. Ohatu ka popya novanhu vahapu ngeenge otwa kala hatu udifa pefimbo olo ovanhu ve hole okukala momaumbo. Oushili oyoo kutya, nonande ovanhu vahapu ihava uhala momaumbo, keumbo okeumbo! Ovamwatate novamwameme vahapu ohava mono shiwa okuudifa omutenya, ile konguloshi, molwaashi ovanhu vahapu omo have va hange momaumbo. Shikwao vali, pomafimbo a tya ngaho, ovaneumbo ohava kala va manguluka nohava kala ve na efimbo lokupopya novanhu. Ile oto dulu okuninga osho omukulunhuongalo wedina David ha ningi. Okwa popya kutya konima yokuudifa, ye pamwe naao ta longo pamwe naye ohava shuna komaumbo aavo inava hanga mo oshikando shotete. Okwa ti: “Ngeenge twa shuna ko oshikando oshitivali ohashi kumwifa nge, molwaashi ovanhu vahapu omo hatu va hange momaumbo.” *

8. Ongahelipi hatu dulu okutula moilonga Omuudifi 11:6 shi na sha noukalele?

⁸ Inatu sholola. Omushangwa wenenediladilo otau tu dimbulukifa oikala oyo twa pumbwa okukala tu na. (Lesha Omuudifi 11:6.) David, oo a tumbulwa metetekelo, ka li a sholola. Okwa kala he uya peumbo limwe lwoikando, ndele omuneumbo ka li he mu hange mo. Ashike lwanima okwe ke mu hanga mo. Omulumenhu oo okwa li e na ohokwe yokukundafana Ombiibeli, nokwa popya a ti: “Onda kala po oule womido hetatu apa, ashike peumbo lange inandi shakeneka po nandenande Ondombwedi yaJehova.” David okwa ti: “Onda didilika kutya ngeenge  lwanima owa ka hanga ovanhu peumbo, luhapu ohava pwilikine noupu ketumwalaka olo hatu udifa.”

9. Eendombwedi dimwe oda ninga po shike opo di kwatafane novanhu ovo ihava monika noupu?

⁹ Kendabala okuudifila ponhele imwe i lili. Ovaudifi vamwe ova lundulula onhele opo hava udifile, opo va dule okupopya novanhu ovo ihava hange momaumbo. Pashihopaenenwa, oilonga yepandavanda nosho yo okulongifa okatemba koileshomwa, oi li eenghedi hadi pondola. Ohai kwafele Eendombwedi di shakene novanhu ovo hava di momatungo manene, omo inamu pitikilwa okuudifilwa eumbo neumbo. Eenghedi odo ode va pitika okupopya novanhu ovo ihava monika noupu. Ovaudifi vahapu ova didilika yo kutya ovanhu ovo ohava dulu okukundafanwa navo noupu, ile va tambule ko oileshomwa ngeenge ve li meeparka nopeenhele domalandifilo. Floiran, omupashukilishikandjo moBolivia, okwa ti: “Ohatu i keenhele domalandifilo pokati ko 1:00 yomutenya nosho yo 3:00 yomutenya, molwaashi ovalandifi vomepandavanda ihava kala ve lipyakidila unene. Luhapu eenghundafana detu ohadi ende nawa nohatu hovele nokuli omakonakonombiibeli.”

10. Eenghedi dilipi vali hatu dulu okulongifa opo tu udifile ovanhu?

¹⁰ Kendabala onghedi imwe vali. Natu tye nee ngeno owa kendabala okupopya nomunhu lwoikando odikilila. Otashi dulika we mu talela po pomafimbo a yoolokafana, ashike ino mu hanga mo meumbo. Mbela ope na vali eenghedi dimwe omo to dulu okukwatafana nomunhu a tya ngaho? Katarína okwa ti: “Ohandi shangele ovanhu eenhumwafo ovo ihandi hange momaumbo, handi popi osho nda li ndi na oku va lombwela komudidi.” Oshike hatu lihongo moshimoniwa  shaye? Kendabala okupopya nakeshe umwe moshitukulwa sheni, to longifa eenghedi da yoolokafana eshi to wanifa po oukalele woye.

11. Omolwashike ovanhu vamwe vehe na ohokwe metumwalaka letu?

¹¹ Ovanhu vamwe kave na ohokwe metumwalaka letu. Ohava diladila kutya inava pumbwa Kalunga, ile Ombiibeli. Inava itavela muKalunga, molwaashi ove wete mounyuni mu yadi okumona oixuna neenghono. Kave na ohokwe mOmbiibeli, molwaashi ohava mono oihelele yovawiliki vomalongelokalunga, ovo have liti kutya ohava kala metwokumwe nOmbiibeli. Vamwe ova wililwa po koilonga yavo, komaukwaneumbo nosho yo komaupyakadi avo vene, nohava dopa okumona nghee Ombiibeli tai dulu oku va kwafela. Ongahelipi hatu dulu okukaleka po ehafo letu ngeenge ovo hatu udifile kave na ohokwe metumwalaka letu?

12. Ongahelipi eendjovo odo di li mOvafilippi 2:4 tadi tu kwafele moukalele ngeenge otwe di tula moilonga?

¹² Ulika kutya ou na ko nasha novanhu. Vahapu ovo potete va li vehe na ohokwe, lwanima ova ka tambula ko onghundana iwa, eshi va mona kutya omuudifi oku na ko nasha navo filufilu. (Lesha Ovafilippi 2:4.) Pashihopaenenwa, David, oo a popiwa metetekelo, okwa ti: “Ngeenge omunhu okwa ti kutya ke na ohokwe, ohatu tula po Ombiibeli yetu, ile oileshomwa, ndele hatu ti: ‘Onda hala okushiiva kutya omolwashike u udite ngaho.’” Ovanhu ohave shi didilike mo ngeenge omunhu oku na ko nasha navo shili. Otashi dulika va dimbwe osho twa popya, ashike otashi dulika va dimbuluke onghedi omo twa popya navo. Nonande ovaneumbo inave tu pitika tu popye sha, ohatu dulu okuulika kutya otu na ko nasha navo okupitila moikala yetu nosho yo momalinyengo etu okoshipala.

13. Oshike tu na okuninga opo etumwalaka letu li kale tali ti sha kovaneumbo?

¹³ Ohatu ulike kutya otu na ko nasha ngeenge otwa lundulula etumwalaka letu, opo li kale tali ti sha komuneumbo. Pashihopaenenwa, mbela ope na osho tashi ulike kutya omuneumbo oku na ounona? Ovadali otashi dulika va kale ve na ohokwe momayele opaMbiibeli e na sha nokutekula ounona, ile omaetepo taa longo e na sha nanghee tava dulu okukala ve na oukwaneumbo wa hafa. Mbela otu wete omuvelo u na omakumba? Ohatu dulu okupopya shi na sha nominyonena, nanghee da etela ovanhu vahapu oumbada mounyuni. Omuneumbo otashi dulika a kale a hafa okuuda nghee onghalo oyo tai ka xulifwa po. Kashi na nee mbudi kutya onghalo oya tya ngahelipi, kendabala okukwafela ovo tava pwilikine va mone nghee omayele Ombiibeli taa dulu oku va kwafela. Katarína, oo a popiwa metetekelo, okwa ti: “Ohandi lidimbulukifa nghee oshili ya xwepopaleka onghalamwenyo yange.”  Oshidjemo? Katarína oha popi a tomhwa. Ovanhu ovo ha popi navo, ohava kala ve shi liwetele.

14. Metwokumwe nOmayeletumbulo 27:17, ongahelipi ovaudifi tava dulu okukwafelafana?

¹⁴ Mona ouwa mekwafo olo to pewa kuvamwe. Mefelemudo lotete, Paulus okwa li a honga Timoteus eenghedi dokuudifa nosho yo dokuhonga, nokwa li e mu ladipika e di honge yo vamwe. (1 Kor. 4:17) Ngaashi Timoteus, nafye ohatu dulu okumona ouwa kwaavo va pyokoka meongalo letu. (Lesha Omayeletumbulo 27:17.) Natu ka kundafaneni oshihopaenenwa shomumwatate wedina Shawn. Okwa kala ta kokola ondjila oule wokafimbo momukunda umwe, omo ovanhu vahapu va kala ve uditile etumba elongelokalunga lavo. Oshike she mu kwafela a kale a hafa? Okwa ti: “Ohandi longo naumwe ngaashi tashi shiiva. Ohatu longifa efimbo olo hatu ende okudja peumbo limwe twa finda kulikwao, opo tu kundafane nghee hatu dulu okuxwepopaleka ounghulungu wetu wokuhonga. Pashihopaenenwa, otashi dulika tu popye kombinga yaasho omuneumbo a popya, nanghee twe mu nyamukula. Opo nee ohatu kundafana nghee hatu ke linyenga monghedi imwe i lili ngeenge otwa ka shakeneka onghalo ya faafana naayo.”

15. Omolwashike twa pumbwa okwiilikana ngeenge tu li moukalele?

¹⁵ Ilikana kuJehova e ku kwafele. Konga ewiliko kuJehova efimbo keshe ngeenge u li moukalele. Kape na umwe womufye ta ka pondola sha nopehe na ekwafo lomhepo Yaye iyapuki inaenghono. (Eps. 127:1; Luk. 11:13) Ngeenge to pula ekwafo kuJehova meilikano, popya kondadalunde. Pashihopaenenwa, mu pula e ku wilike uye komunhu oo a hala shili okulihonga kombinga yaye nokwe lilongekida okupwilikina. Opo nee kala metwokumwe neilikano loye mokuudifila keshe oo to shakeneke.

16. Omolwashike tu na okukala hatu ningi ekonakono lopaumwene opo tu pondole moukalele?

¹⁶ Litulila po efimbo lokuninga ekonakono lopaumwene. Eendjovo daKalunga oda ti: “Lundululeni onghedi yeni yokudiladila opo mu kale hamu longo ehalo laKalunga.” (Rom. 12:2) Ngeenge otwa kala hatu konakona, ohatu ka shiiva nawanawa Kalunga. Opo nee eshi hatu ka popya novanhu kombinga yaye, otava ka mona kutya otwa tomhwa shili kwaasho hatu popi. Katarína, oo a popiwa pehovelo, okwa ti: “Efimbo opo la di ko, onda li nda didilika kutya onda pumbwa okupameka eitavelo lange li na sha nomahovelohongo amwe Ombiibeli. Onghee hano, onda li nda konakona noukeka oumbangi oo tau ulike kutya oku na Omushiti, Ombiibeli oi li shili Eendjovo daKalunga nosho yo kutya Kalunga oku na ehangano olo li mu lile po kunena.” Katarína okwa popya kutya ekonakono laye lopaumwene ola pameka eitavelo laye nole mu kwafela a kale ta hafele oukalele shi dulife nale.

17. Omolwashike Jesus a li e na etaleko liwa li na sha noukalele?

¹⁷ Jesus okwa kala e na etaleko liwa nokwa twikila okuudifa nonande vamwe kava li ve na ohokwe metumwalaka laye. Omolwashike mbela? Okwa li e shii kutya vahapu ova pumbwa okushiiva oshili nokwa li a hala oku va kwafela ngaashi tashi dulika e va udifile etumwalaka lOuhamba. Okwa li yo e shii kutya vamwe, ovo tashi dulika inava pwilikina oshikando shotete, otashi dulika va ka pwilikine lwanima. Didilika osho sha li sha ningwa po moukwaneumbo wavo. Momukokomoko womido nhatu netata doukalele waJesus, kapa li nande oumwe womovamwainamati a li a ninga omuhongwa waye. (Joh. 7:5) Ndele konima yenyumuko laye, ova li va ninga Ovakriste. — Oil. 1:14.

18. Omolwashike tu na okutwikila okuudifa?

¹⁸ Katu shi shii kutya mokweendela ko kwefimbo oolyelye tava ka tambula ko oshili yOmbiibeli oyo hatu udifa. Ovanhu vamwe ohava kwata  efimbo lile, opo va tambule ko etumwalaka letu. Nokuli naavo vehe hole okupwilikina kufye, ohava didilike elihumbato liwa nosho yo etaleko letu liwa, nomokweendela ko kwefimbo otashi dulika va ka “fimaneke Kalunga.” — 1 Pet. 2:12.

19. Metwokumwe no 1 Ovakorinto 3:6, 7, oshike twa pumbwa okukaleka momadiladilo shi na sha noukalele?

¹⁹ Nonande ohatu twike nokutekela, otu na okudimbuluka kutya Kalunga oye ha kulike. (Lesha 1 Ovakorinto 3:6, 7.) Omumwatate Getahun, wokoEthiopia, okwa ti: “Oule womido di dulife 20 onda kala aame andike Ondombwedi moshitukulwa osho ihashi udifilwa naanaa. Ashike paife omu na ovaudifi 14. Omulongo navatatu vomuvo ova ninginifwa, mwa kwatelwa omukulukadi wange nounona vetu vatatu. Pokwoongala kwetu ohapa kala oupokati wovanhu 32.” Getahun okwa kala a hafa eshi a kala nokuudifa, ofimbo a teelela nelididimiko Jehova a nanene ovanamitimadiwa kehangano laYe. — Joh. 6:44.

20. Omonghedi ilipi twa fa ovanhu ovo hava xupifa ovanhu moiponga?

²⁰ Jehova okwa tala ko eemwenyo dovanhu aveshe di na ondilo. Okwe tu pa oufembanghenda wokulonga pamwe nOmona waye mokwoongela ovanhu vomoiwana aishe, ofimbo exulilo lounyuni ou inali uya. (Hag. 2:7) Oilonga yetu yokuudifa otai dulu okufaafanifwa noilonga yaavo hava xupifa ovanhu poiponga. Ohatu dulu okufaafanifwa noilyo yehangano olo la tumwa li ka xupife ovanhu ovo va wilwa komina. Nonande ovanailonga ashike vomomina vanini tashi dulika tava hangika ve na omwenyo, oilonga aishe oyo ya longwa kovaxupifi ovo oya fimana. Osho osha faafana noilonga oyo hatu longo moukalele wetu. Katu shii kutya ovanhu vangapi tava ka xupifwa mounyuni ou waSatana. Ashike Jehova ota dulu okulongifa keshe umwe womufye e va kwafele. Andreas, wokoBolivia, okwa ti: “Ondi shii kutya omunhu ngeenge okwe lihongo oshili, ndele ta ninginifwa, osho osha ningwa omolweenghendabala davahapu, ovo va longela kumwe opo ve mu kwafele.” Onghee hano, natu kaleni tu na etaleko liwa li na sha noukalele wetu. Ngeenge otwa ningi ngaho, Jehova ote ke tu nangeka noupuna, noukalele wetu otau ka kala odjo yehafo lashili.