1. Ñanyi ngayo Yesu yo ashijile baana banji ba bwanga, kabiji baana banji ba bwanga baubile byepi? (Monai kipikichala kya pa nkupiko.)

KIMYE Yesu kyo ajinga pano pa ntanda, watwajijile kusapwila ku bantu kabiji wajinga na luketekelo lwa kuba’mba bakomvwa. Kabiji ukeba baana banji ba bwanga nabo kulondela mu ngayo yanji. (Yoa. 4:35, 36) Yesu byo ajinga pano pa ntanda, baana banji ba bwanga baingijilenga na kizaku mwingilo wa kusapwila. (Luka 10:1, 5-11, 17) Pano bino, Yesu byo bamukwachile ne kumwipaya, baana ba bwanga balekele kusapwila. (Yoa. 16:32) Yesu byo bamusangwile, wibatundaikile kuta muchima pa kusapwila. Kabiji byo abwelele mwiulu, baana banji ba bwanga basapwijile bingi na mukoyo kya kuba balwanyi babo bajizhañenye’mba: “Akitalai! anweba mwakumbanya Yelusalema yense na mafunjisho enu.”—Byu. 5:28.

2. Yehoba wapesha byepi mwingilo wa kusapwila?

² Yesu watangijilenga mwingilo wa kusapwila waingijilenga bena Kilishitu batanshi, kabiji Yehoba wibapesheshe. Onkao mambo, bantu bavula baswile byambo byo basapwijilenga. Pa Pentekosita mu 33 C.E., bantu 3,000 babatizhiwe. (Byu. 2:41) Kabiji baana ba bwanga bavujijilengako bingi. (Byu. 6:7) Nangwa byokabyo, Yesu waambile’mba bantu bavula bakaswa mambo awama mu moba a kupelako.—Yoa. 14:12; Byu. 1:8.

3-4. Mambo ka mwingilo wa kusapwila o akonsha kukatezha mu mapunzha amo, kabiji ñanyi bintu byo tusakufunda mu uno mutwe?

³ Atweba bonse twibikako kwikala na ndangulukilo yawama pa mwingilo wa kusapwila. Mu byalo bimo, kyapeela bingi kuba bino. Mambo ka? Mambo bantu bavula bakeba kufunda Baibolo kya kuba bamo bapembelelatu kuba’mba kukamwekepo Kamonyi wa kwibafunjisha. Bino mu byalo bikwabo, basapwishi kibakatazha bingi kwingila mwingilo wa kusapwila; bantu kechi batanwa pa mazubo ne, kabiji aba batanwapo kechi bakeba kufunda Baibolo ne.

 ⁴ Inge mwikala mu mpunzha mo kyakatazha kwingila mwingilo wa kusapwila, mashinda a kwingijisha aji mu uno mutwe akonsha kwimukwasha. Tusakufunda bamo byo boba pa kuba’mba besambenga na bantu bavula mu mwingilo. Kabiji tusakufunda ene mambo o twafwainwa kutwajijila kwikala na lusekelo nangwa bantu bateleka ku byambo byo tusapwila nangwa ne.

5. Ñanyi makatazho apitamo Bakamonyi bavula?

⁵ Bakamonyi bavula kechi bataana bantu pa mazubo abo ne. Basapwishi bamo bekala mu mapunzha muji bishimikwa ne mazubo aji na masakwa akatampe ne binzhilo byakosa. Pa ano mapunzha ne mazubo pekala bakasopa babula kuswisha bantu kutwela mukachi kwa kubula kutambula luusa ku bene bekalamo. Mu mapunzha akwabo basapwishi bakonsha kuya ku nzubo ku nzubo kwa kubula lukatazho, bino bantu bachechetu batanwa pa mazubo. Kabiji basapwishi bakwabo basapwila mu mapunzha a ku muzhi nangwa ku mapunzha aji kwalepa bingi kwikalatu bantu bacheche. Ku ano mapunzha, basapwishi benda miseke yalepa bingi pa kubatu amba bakafike paji muzhi wa bantu, kabiji javula kechi bataanapo bantu ne. Inge tusapwila mu mapunzha a uno mutundu, kechi twafwainwa kukooka ne. Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tushiinde ino mikiika ne kwingila bulongo mwingilo wa kusapwila?

6. Mwingilo wa kusapwila wipasha byepi na wa kukwata masabi?

⁶ Yesu waesakenye mwingilo wa kusapwila ku mwingilo wa kukwata masabi. (Mako 1:17) Bantu bamo bakwata masabi bakonsha kwingila pa moba avula kwa kubula kukwatapo jisabi nangwa jimo. Bino kechi baleka ne; bapimpulatu bintu bimo. Bapimpula kimye, mpunzha, nangwa mashinda o bengijisha. Ne atweba twakonsha kupimpulako bintu bimo pa kwingila mwingilo wetu. Twayai twisambeko bintu bimo byo twakonsha kuba.

7. Ki ka kyakonsha kumweka inge ke tusapwile pa bimye byapusana-pusana?

⁷ Isekainga kusapwila pa bimye byapusana pusana. Tukesamba na bantu bavula umvwe ke tusapwile pa bimye byo batanwa pa mazubo. Kishinka ke kya kuba’mba muntu yense kuji kimye kyo abwela pa nzubo. Balongo ne banyenga bavula basapwila mute nangwa mabanga mambo popo bataana bantu bavula pa mazubo. Kabiji pa bino bimye, bantu bakasuluka kwisamba nabo. Nangwa kampe mwakonsha kulondela byuba mukulumpe mu kipwilo wa jizhina ja David. Waambile’mba aye ne mukwabo ye abena kwingila nanji inge baingilako pacheche mu nyaunda, babwela pa mazubo po baji kubula kutaana bantu kimye kitanshi. Waambile’mba: “Javula kimweka ke kya kuba’mba pa mazubo po twaji kubula kutaana bantu kimye kitanshi inge twabwelapo jibiji bavula twibataana.” *

8. Twakonsha kwingijisha byepi kinembelo kya Musapwishi 11:6 kutazha ku mwingilo wetu?

⁸ Kechi twafwainwa kukooka ne. Kinembelo paimena uno mutwe kibena kwituvululamo kino kishinka. (Tangai Musapwishi 11:6.) Ba David bo twaambapo mu jifuka jafumako, kechi bakookele ne. Pa nzubo imo po bayile bimye byavula, juba jimo mwina nzubo bamutaainepo. Uno mwanamulume watemenwe bingi kwisamba pa Baibolo kabiji waambile’mba, ‘Naikala mu ino mpunzha myaka itanu ne isatu, kabiji kafwako Kamonyi wa Yehoba wakiyapo kala pano pa nzubo ne.’ Ba David baambile’mba, “Nataana kuba’mba umvwe bantu wibataana pa nzubo, javula bateleka ku byambo byo tusapwila.”

9. Bakamonyi bamo boba byepi pa kuba’mba basapwile ku bantu babula kutaanwa pa mazubo?

⁹ Esekai kuya pa mpunzha ikwabo. Basapwishi bamo pa kuba’mba besambe na bantu babula kutaanwa pa mazubo, bapimpula mpunzha kwa kuya na kusapwila. Nabiji busapwishi bwa mu mikwakwa ne bwa kwingijisha twa kutanchikapo  mabuku bubena kwingila bingi bulongo kwisamba na bantu bekala mu bishimikwa bikatampe mo babula kuswisha busapwishi bwa ku nzubo ku nzubo. Buno busapwishi bukwasha Bakamonyi kwisamba na bantu bekala mu bino bishimikwa. Kabiji basapwishi bavula bataana kuba’mba bantu bakasuluka kwisamba nangwa kutambula mabuku etu mu mapunzha a kukookolokelamo, mu bisankanyi ne ko bobila busulu. Kalama wa mwanzo mu kyalo kya Bolivia aye Floiran, waambile’mba: “Tuya na kusapwila mu bisankanyi ne mu mapunzha a busulu kutendeka na kimye kya 1 koloko mute kufika kimye kya 3 koloko mambo kechi kwikala bantu bavula baya na kupota bintu ne. Twisamba bingi bulongo na bantu kabiji bamo batendeka ne kufunda Baibolo.”

10. Ñanyi mashinda akwabo o mwakonsha kwingijisha pa kusapwila ku bantu?

¹⁰ Esekai kwingijisha jishinda jikwabo. Twambe’mba, mwaya pa nzubo ya muntu bimye byavula. Kabiji mwaeseka kuyapo pa bimye byapusana-pusana, bino kechi mumutaanapo ne. Nanchi kujipo mashinda akwabo o mwakonsha kwingijisha pa kuba’mba musapwile ku uno muntu nyi? Nyenga Katarína waambile’mba, “Bantu bo mbula kutaanapo pa mazubo nebanembela makalata kwibabuula bintu byo nakonsheshe kwisamba nabo inge nebataaine pa nzubo.” Tubena kufunjilako ka? Pa kuba’mba mwisambe na bantu bonse mu nyaunda yenu, mwafwainwa kwingijisha mashinda apusana-pusana pa kwingila mwingilo wa kusapwila.

11. Mambo ka bantu bamo o bakaina kuteleka ku byambo byo tusapwila?

¹¹ Bantu bamo kechi bakeba kuteleka ku byambo byo tusapwila ne. Kechi balangulukapo’mba kyanema kuyuka Lesa nangwa kuyuka bintu biji  mu Baibolo ne. Kechi baitabila mwi Lesa ne, mambo bamona buyanji byo bwavula mu ntanda. Bakana Baibolo mambo bamona bujimbijimbi bwa bantangi ba bupopweshi bamba’mba balondela byaamba uno buku. Bakwabo kimye kyonse balangulukatu pa makito, bisemi, nangwa makatazho o bapitamo, kechi balangulukapo’mba Baibolo wakonsha kwibakwasha ne. Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tutwajijile kwingila na lusekelo inge bantu bo tusapwilako kechi banemeka byambo byo tusapwila ne?

12. Byambo biji pa Filipai 2:4 byakonsha kwitukwasha byepi mu mwingilo?

¹² Mweshainga’mba mwibata muchima. Bavula bakananga kuteleka ku byambo byo tusapwila mu kuya kwa kimye baswile mambo awama byo bamwene’mba musapwishi wibatele bingi muchima. (Tangai Filipai 2:4.) Mulongo David ye twaambapo ku ntendekelo waambile’mba, “Inge muntu waamba’mba ukeba kuyukilapo bikwabo, twafwainwa kukilubako ku Baibolo nangwa mabuku etu ne kwamba’mba: ‘Nakonsha kumvwa bingi bulongo kuyuka ene mambo o mwaambila byobyo.’” Bantu bayuka inge muntu wibata muchima. Bakonsha kulubamo byo twaambile, bino bakavulukanga byo twibamwesheshe’mba twibata muchima. Nangwatu inge mwina nzubo kechi wituswisha kwisamba nanji ne, bino twakonsha kumumwesha’mba twamuta muchima kupichila mu byubilo byetu ne mwekelo ya kilungi.

13. Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba byambo byo tusapwila bifikenga bantu pa muchima?

¹³ Twakonsha kumwesha’mba twata bantu muchima kupichila mu kwamba pa bintu byakwatankana na byo babena kupitamo ne byo batemwa. Abya twamona biyukilo bibena kumwesha’mba mwina nzubo uji na baana nyi? Bansemi bakonsha kumvwa bingi bulongo kwisamba nabo mafunde a mu Baibolo aamba pa kukomesha baana nangwa bya kuba pa kuba’mba kisemi kikale na lusekelo. Nanchi twamona maloko avula pa kinzhilo kya nzubo yabo nyi? Twakonsha kulangulukapo kwisamba pa bumbanzhi ne byo bubena kulengela bantu kususubala. Mwina nzubo wakonsha kutemwa bingi pa kuyuka kuba’mba bumbanzhi bukapwa. Onkao mambo, kimye kyonse inge mwataana bantu bakeba kumvwa mambo awama, bakwashai kuyuka mafunde a mu Baibolo byo akonsha kwibakwasha. Ba Katarína bo twaambapo kala baambile’mba, “Ndanguluka pa bukine byo bwankwasha mu bwikalo bwami.” Na mambo a kino, ba Katarína bamba saka bashiinwa, kabiji bantu bo besamba nabo bamona kuba kya kine bashiinwa na byo babena kwamba.

14. Byambo biji pa Byambo bya Maana 27:17 bimwesha byepi kuba’mba bantu babena kwingijila pamo mu busapwishi bakonsha kwikwashanga?

¹⁴ Tambwilainga bukwasho bwa bakwenu. Mu kimye kya bena Kilishitu batanshi, Paulo wabuujileko Timoti mashinda o aingijishanga pa kusapwila ne pa kufunjisha, kabiji watundaikile Timoti kwingijisha ano mashinda pa kukwasha bakwabo. (1 Ko. 4:17) Byonkatu byaubile Timoti, ne atweba twakonsha kufunjilako ku balongo  ne banyenga babanda mu bukine. (Tangai Byambo bya Maana 27:17.) Langulukai pa mulongo wa jizhina ja Shawn. Waingijile bupainiya pa kimye kyabaya ku mpunzha ya ku muzhi kuji bantu balangulukatu pa bupopweshi bwabo. Waubile byepi pa kuba’mba atwajijile kwingila na lusekelo? Waambile’mba: “Javula naingilanga na mulongo mukwabo. Inge twafuma pa nzubo imo kuya pa ikwabo, twisambanga pa byo twakonsheshe kuwamishako busendwe bwetu bwa kufunjisha. Twisambanga pa byaji kwamba mwina nzubo ne byo twaji kukumbula. Apa bino twisamba ne pa byo tukakumbula kimye kikwabo inge mwina nzubo mukwabo waamba bipasha.”

15. Mambo ka milombelo kyo yanemena pa kwingila mwingilo wa kusapwila?

¹⁵ Lombainga kwi Yehoba kuba’mba emukwashenga. Kimye kyonse kyo mubena kuya mu mwingilo, mwafwainwa kulomba lutangijilo lwa Yehoba. Kwa kubula bukwasho bwa mupashi wanji wazhila wa bulume, kafwako kyo twakonsha kuba mu mwingilo ne. (Sala. 127:1; Luka 11:13) Kabiji mwafwainwa kushinkamikanga pa kulomba bukwasho kwi Yehoba. Mwakonsha kumulomba kuba’mba emutangijile ku muntu ukeba kufunda pe aye kabiji wakonsha kuteleka ku byambo byo musakusapwilanga. Apa bino mwibikako kusapwila ku bantu bonse bo mwataana.

16. Mambo ka lufunjisho lwa pa bunke o lwanemena pa kwingila mwingilo wa kusapwila?

¹⁶ Ikalainga na lufunjisho lwa pa bunke. Mambo a Lesa aamba’mba: “Muyukenga kyaswa muchima wa Lesa, akya kyawama, kyalumbuluka kabiji kimutokesha ku muchima.” (Loma 12:2) Umvwe ke tufunde Mambo a Lesa, tukamuyuka bulongo Lesa. Kabiji pa kubuulako bantu pe aye, bantu bakamona kuba’mba kine twashiinwa na byo tubena kwamba. Ba Katarína bo twaambapo kala baambile’mba: “Kulutwe kuno popo nayukile kuba’mba nafwainwa kukosesha lwitabilo lwami mu mafunjisho atanshi a mu Baibolo. Onkao mambo, nachikamejilemo kufunda bishiino bimwesha’mba kuji Mulenga, Baibolo kine Mambo a Lesa, ne kuba’mba Lesa uji na jibumba jimwimenako ano moba.” Ba Katarína baambile’mba lufunjisho lwa pa bunke lwakosesha lwitabilo lwabo kabiji lwibakwasha kwingila mwingilo wa kusapwila na lusekelo.

17. Mambo ka Yesu o atwajijile kwikala na ndangulukilo yawama pa mwingilo wanji?

¹⁷ Yesu watwajijile kwikala na ndangulukilo yawama ne kutwajijila kusapwila nangwa kya kuba bamo kechi bakebelenga kuteleka ku byambo byanji ne. Mambo ka? Mambo wayukile kuba’mba kyanema bingi bantu kufunda bukine, kabiji wakebelenga kukwasha bantu bavula kuswa byambo bya Bufumu. Kabiji wayukile’mba bantu bamo bakonsha kukana kumvwa mambo awama kimye kitanshi, bino mu kuya kwa kimye bakonsha kuswa. Langulukai pa kyamwekele mu kisemi kyanji. Kimye Yesu kyo aingijilenga mwingilo wa kusapwila pa myaka isatu ne kichika, kafwako nangwa umo pa bankasanji waikele mwananji wa bwanga ne. (Yoa. 7:5) Bino kimye kyo bamusangwile, bano bankasanji baikele ke bena Kilishitu.—Byu. 1:14.

18. Mambo ka o tubujila kuleka kusapwila?

¹⁸ Kechi twayuka bantu bakaswa bukine bwa mu Baibolo bo tufunjisha ne. Bantu bamo papita myaka yavula pa kubatu’mba baswe kufunda bukine. Nangwatu boba babula kukeba kuteleka kwi atweba bamona byubilo byetu byawama kabiji bakonsha kutendeka “kutumbijika Lesa.”—1 Pe. 2:12.

19. Kinembelo kya 1 Kolinda 3:6, 7 kitufunjishapo ka pa mwingilo wa kusapwila?

¹⁹ Nangwa kya kuba tubyala ne kutekezha, bino twafwainwa kuyuka mwingilo wingila Lesa. (Tangai 1 Kolinda 3:6, 7.) Mulongo wa ku Ethiopia wa jizhina ja Getahun waambile’mba: “Pa myaka kukila pa 20, yami yenka Kamonyi wajinga ku mpunzha ko ngikala. Bino luno kuji basapwishi 14. Basapwishi 13 babatizhiwa, kubajilako ne bakazhi bami ne baana betu basatu. Pa mulungu  pa mulungu, bantu batanwa ku kupwila kwetu bakila pa 32.” Ba Getahun baji bingi na lusekelo pa kutwajijila kusapwila ne kutekanya byo bapembelejilenga Yehoba kukokela mu jibumba janji bantu ba michima ya bukishika.—Yoa. 6:44.

20. Mu ñanyi jishinda mo twaikela nobe bantu bo batuma kuya na kupulusha bantu baji mu kizumba?

²⁰ Yehoba umona bumi bwa bantu bonsetu amba bwanema. Witupa mwingilo wa kwingijila pamo na Mwananji kukonkanya bantu ba mu bisaka byonse mpelo ya buno bwikalo saka ikyangye kufika. (Hagai 2:7) Mwingilo wetu wa kusapwila twakonsha kumwesakanya ku mwingilo wa kupulusha bantu baji mu kizumba. Kabiji atweba tuji nobe jibumba ja bantu bo batuma na kupulusha bantu bo bashinkila panshi pa mukochi. Nangwa kya kuba bakonsha kutaanapotu bantu bacheche na bumi, bino mwingilo wingila yense uji pa jibumba jo batuma na kupulusha bano ba mingilo pa mukochi wanema bingi. Byo biji ne mwingilo wetu wa kusapwila. Kechi twayuka kana bantu banga bo twakonsha kupokolola mu ntanda ya kwa Satana ne. Bino Yehoba wakonsha kwingijishapo umo pe atweba kukwasha bano bantu. Ba Andreas bekala mu Bolivia baambile’mba: “Nayuka kuba’mba inge muntu wafunda bukine ne kubatizhiwa, ke na mambo a kuba’mba basapwishi bavula baingijile pamo kumukwasha.” Ne atweba yo ndangulukilo yawama yo twafwainwa kwikala nayo pa mwingilo wa kusapwila. Umvwe twauba bino, Yehoba uketupesha, kabiji mwingilo wetu wa kusapwila uketuletelanga lusekelo lukatampe.