Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 20

Hiou Lachi a Yiyaŋ Kɛndɔɔ Nɔɔ a Wali Pollo Okɔɔ

Hiou Lachi a Yiyaŋ Kɛndɔɔ Nɔɔ a Wali Pollo Okɔɔ

‘Tɔl tɔlɔɔla numndaŋ teleŋ o teleŋ, idii ni ichɔl ni.’—IKILI. 11:​6.

CHONDII 70 Wanaa Yaŋ Nilaŋ nda Nuuviaa

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

Mɛɛ Chiisu miiŋgu choo choo, mi buɛiyaa nduaa duau sɛmbɔɔ tau le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo Chulusalɛm a o fondaŋnda cheleŋ (Tofa pɛl 1)

1. Taamasi yɛɛ Chiisu kɛsullɛ buɛiyaa nduaa, nduyɛ vɛɛ nda dɔu yɛ ndu o wali niŋ? (Tofa fotueiyo o kɔɔ.)

TELEŊ Chiisu wa o chieeŋndo choo wo, ndoo nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ a wali pollo okɔɔ. Nduyɛ ndoo yeema mi buɛiyaa nduaa bɛɛ ndaa nɔ yiyaŋ pilɛ koŋ kpe. (Chɔŋ 4:​35, 36) Buɛiyaa Chiisuaa ndaa nɔ dialuŋfulaŋ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo teleŋ Chiisu wa a nda latulu wo. (Luku 10:​1, 5-11, 17) Kɛ mɛɛ nda bii Chiisu nduyɛ ma dii ndu, mi sɛmbɛ ndaa nɔ wo tual toolo. (Chɔŋ 16:​32) Mɛɛ Chiisu miiŋgu yoomu, mbo dɛɛniaa nda le ma handu kɔllo o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo choo. Nduyɛ mɛɛ o miiŋgu choo choo, mi buɛiyaa nduaa hiau lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a dialuŋfulaa. Le hei, mi yaamɔɔwaa ndaa dimul nda pɛŋ aa: “La tosa mi waŋnda kpou Chulusɛlɛm a tuɛi a pɛɛku nyaa hoo okɔɔ.”—Walta. 5:​28.

2. Vɛɛ Chɛhowa dɔu yɛ niŋ wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ sala?

2 Chiisu wa Kilisiɔŋnda o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ nɛi chɔmaa kioo ni, le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. Nduyɛ mi Chɛhowa duau sɛmbɛ ndaa sala. Le taamaseliiyo, a Pɛŋtikɔɔsi wɔsi 33 o faŋaŋ Chiisu wo kɔɔli, mi waŋnda 3,000 sɔla yiŋɔɔ. (Walta. 2:​41) Chɔŋ a teleŋ koŋ, wanaa laalaŋnda wa hiouwɔɔ lachi a chɔɔlɔŋndo lechoo kpeekpei. (Walta. 6:​7) Nduyɛ, mi Chiisu dimi maa o palɛi mɛɛlɛi hei niŋ pɛŋ waŋnda hiau niŋ simnɔŋ buɛiyaa nduaa.—Chɔŋ 14:​12; Walta. 1:​8.

3-4. Le yɛɛ i wa yɛ ikala waŋnda apum o ba le wali pollo tosaa, nduyɛ yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

3 Naa kpou nɔ miŋ kindiŋ le yiyaŋ kɛndɔɔ nɔɔ a wali pollo okɔɔ. Hei cho tɛtɛlɛ le tosaa o lɛŋnde ipum niŋ. Le yɛɛ? Kanifuule, waŋnda nɔ yeemɛi tau o lɛŋnde hei niŋ le ma pɛɛku Baabuiyo. Lepum, mi apum wa pɛŋ Seiyaa Chɛhowaa chumndo le ma pɛɛku nda Baabuiyo. Kɛ o lɛŋnde ipum niŋ, mbo wa ikala wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa o ba le wali pollo tosaa kanifuule, waŋnda a pilɛŋ koni nda komal o la ndalo bɛɛ ni. Nduyɛ a nda komalla bɛɛ nɔ iyeema tau o Baabuiyo niŋ te.

4 Te o yɔŋ pɛ maa o lɛŋii waa naa niŋ ŋ cho ni, mɛɛ sɔɔŋ cho o buŋgɛi hei niŋndoŋ cho num mala tau. Ŋ cho yaasiaa nyɛ waŋnda apum tosa le ma komal waŋnda tau o wali pollo niŋndo. Nduyɛ, ŋ cho vɛlɛ yaasiaa le sabu naŋ nɔ miŋ hiou lachi a yiyaŋ kɛndɔɔ nɔɔ a wali pollo okɔɔ wo, o yɔŋ bɛɛ mi waŋnda yaŋ naa nilaŋ ɔɔ ma yeŋ bɛɛ le.

HIOU LACHI A YIYAŊ KƐNDƆƆ NƆƆ O YƆŊ BƐƐ MII WA IKALA LE WAŊNDA SAALƆŊNDO O TANDA NUMNDO NIŊ

5. Simulta yɛɛ wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa bɔɔbɔɔ nɔ yɛ o tandala ndalaŋ niŋ?

5 Wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa bɔɔbɔɔ, i ve bɛɛŋ bɛɛŋ nda o ba le waŋnda komallo o la ndalo bɛɛ le. Fondaŋndaŋ lapum, mi waŋnda taŋgul chiɛilaŋ a kpakilaŋ la balaa silɔ. Le hei, mbo wa ikala le luɛiyɔɔ ɔɔ le suukaŋndo a wanaa wa o chiɛila laŋ niŋnda. Nduyɛ mi wanaa mɛŋgɛlaa wa o chiɛila laŋ nda kuuna waŋndo luɛiyɔɔ, te o cho wana chiɛiyo le veelu ndu le. O fondaŋndaŋ lapum yɛ, i cho tɛtɛlɛ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo chiɛiyo a chiɛiyo. Kɛ o cho chiɛilaŋ kpou le nda komal waŋnda le. Lepum vɛlɛ, mi wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa kuɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o fondaŋnda yololɛlaŋ, naa wanaa bɔɔ ve le wa. Ma chua tiŋ vilɛi vilɛiyo le kɔlaŋ o waŋndo lo bɛɛ, kɛ lepum a komal ndu le. Te simultaŋ ndaŋ naŋ nɔ o tanda naa niŋ ni, mɛɛ ŋ nɔ miŋ vi ŋdial te. Yɛɛ mala yɛ naa miŋ tiu simultaŋ ndaŋ ba, nduyɛ miŋ sɔla batiuwaa o wali pollo niŋ?

6. Vɛɛ wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ velaŋ yɛ a wali yɔɔyaa?

6 Mi Chiisu tuu wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ a wali yɔɔyaa. (Maki 1:​17) Mi wanaa yɔɔyaa apum kuɛ yɔɔyaa le palɛi bɔɔbɔɔ, kɛ a bii ŋsuu le. A koŋ kpou, a vi ŋdial ma mal te. Kɛ ma siŋga teleŋndo, fondaa a mɛɛ nda yɔɔya yɛ, le halikpeŋ ma bii suuwa. Naa bɛɛ nɔ miŋ tosa yɛlɛmiaala waa naa o wali pollo niŋ. Tofawɔ kɛɛsiaala mala num a hei okɔɔ laŋ.

Te a wa pɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o tanda i wa ikala le waŋnda komallo o la ndalo bɛɛ wo niŋ, kindiŋ ma miiŋgu o ndalo a teleŋnda yɛ yɛlaŋ, ma siŋga fondaŋndaŋ, nduyɛ ma siŋga mɛɛ ŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ yɛ (Tofa pɛl 7-10) *

7. Fulamakɔɔli kɛndɛ kuɛɛ naŋ sɔla yɛ te ŋ dimi pɛ yooŋgu kɛndɔɔ a teleŋnda yɛ yɛlaŋ?

7 Kindiŋ le kɔlaŋ o waŋnda lo bɛɛ a teleŋnda yɛ yɛlaŋ. Ŋ tiuba miŋ dimul wanaa bɔɔbɔɔ yooŋgu kɛndɔɔ te ŋ komal nda pɛ o la ndalo bɛɛ. Ŋ kɔ bɛɛ teleŋnda bɔɔbɔɔ o waŋndo lo bɛɛ miŋ komal ndu le, paale wa niŋ, miŋ komal ndu. Puaapiliaa a ndepiliaa bɔɔbɔɔ saaluŋ maa teleŋ kɛndɛ nda komal waŋnda tau o la ndalo bɛɛ wo cho ipala ɔɔ a paale yɔŋgaŋndeŋ ni. Le handɔɔ lechoo, a teleŋnda waa naa, waŋnda wa pɛŋgioo o la ndalo bɛɛ, nduyɛ ma wa fɛɛsɛŋ le baltaŋ dɔwɔɔ a waŋnda. Ɔɔ naapum, a duau nyɛ bɛndu kunda pilɛ diolaŋ Deeve dimi wo o wali niŋ. Mbo dimi maa, te ndaa chua pɛ hawɛiyo opilɛ ɔɔ la tiɔɔŋ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, o dimul wana nda wa kɔlaŋ ndo le ma miiŋgu o chiɛila nda komal waŋnda le laŋ. Mbo dimi aa: “Mi kɔndɔfillo bii ya tau te ŋ komal pɛ wanaa naŋ komal o tasela ndɔ le wa.” *

Te a wa pɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o tanda i wa ikala le waŋnda komallo o la ndalo bɛɛ wo niŋ, kindiŋ ma miiŋgu o ndalo a teleŋnda yɛ yɛlaŋ (Tofa pɛl 7-8)

8. Vɛɛ naŋ duau yɛ nyɛ dimiŋ o Ikilisiaatii 11:​6 niŋndo o wali niŋ, te ŋ wa pɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo?

8 Ŋ nɔ miŋ vi ŋdial kposoŋ te. Bolle Baabuile buŋgɛi hei tɔlnuŋ choo leŋ le dɛɛniaa naa le miŋ hiou lachi a yiyaŋ kɛndɔɔ nɔɔ. (Nuawɔ Ikilisiaatii 11:​6.) Deeve naŋ laŋga soo a ndu okɔɔ wo vi ŋdial te. Mi che bɛɛ teleŋnda bɔɔbɔɔ mi ndoo miiŋgu o chiɛiyo opum ndoo komal wana koŋ te, kɛ o mɛɛlulaŋ kpɔŋ, mbo komal ndu. Nduyɛ po o komallo ndoo nɔ yeemɛi tau le Baabuiyo pɛɛkoo. Mi po koŋ dimi aa: “I cho niŋ o fondaŋndo hoo le wɔsilaŋ la ŋɔmaa. Kɛ paale pilɛ bɛɛ Seiyaa Chɛhowaa hiŋ ndɔ o ya lo bɛɛ le.” Mi Deeve dimi aa: “Te a kindiŋ pɛ teleŋnda bɔɔbɔɔ le waŋndo komallo o ndu lo bɛɛ nduyɛ ma komal ndu o mɛɛlulaŋ kpɔŋ, mbo naŋ kɔl tau le num nilaŋ yaŋɔɔ.”

Te a wa pɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o tanda i wa ikala le waŋnda komallo o la ndalo bɛɛ wo niŋ, kindiŋ ma siŋga fondaŋndaŋ (Tofa pɛl 9)

9. Nɛila kuɛɛ wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa apum soliŋ yɛ kpeku le wanaa nda komal o la ndalo bɛɛ le wa yooŋgu kɛndɔɔ dimullo?

9 Kindiŋ le fondaŋndo siŋgaa. Le mi wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa tiuba le wanaa i wa ikala le nda komallo o la ndalo bɛɛ wa yooŋgu kɛndɔɔ dimullo, mɛɛ ma siŋga fondaŋ nda dimi yooŋgu kɛndɔɔ wo. Le taamaseliiyo, nɛila kɛndɛlaŋ la cho tau la nda soliŋ kpeku le wanaa cho o chiɛila bɛndu bɛndulaŋ niŋ a kpakilaŋ la balaa silɔ wa yooŋgu kɛndɔɔ dimullo laŋ. Lapum la cho ni, simndaŋ o nɛi ɔɔ pɛŋgɛi mapuuluei soliŋndo kpeku. Mi hei mala nda ma chiikaŋ a waŋnda haa le halikpeŋ ma suukaŋ a nda. Nduyɛ, wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa bɔɔbɔɔ saaluŋ maa i wa tɛtɛlɛ le mi waŋnda suukaŋ a naa, ɔɔ ma bii yaula naalaŋ naa mɔmbiltaŋ la sim nda a o lɔɔlaŋ niŋ. Mi Floolaŋ, buɛi ibuŋgaa o Boliiviaa niŋ dimi aa: “Miŋ kuɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o lɔɔlaŋ niŋ chɔŋ lɔɔ lepilɔɔ ipalaa tei lɔɔ leyaa wo kanifuule, a teleŋ koŋ, wanaa leyulaa ve kpɔndi kpɔndi le. Le hei, ma chɛl le miŋ dɔu baltaŋ a nda. Nduyɛ ma chɛl pɛŋ miŋ pɛɛku nda Baabuiyo.”

Te a wa pɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o tanda i wa ikala le waŋnda komallo o la ndalo bɛɛ wo niŋ, kindiŋ ma siŋga mɛɛ ŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ yɛ (Tofa pɛl 10)

10. Yɛɛ cheleŋ ŋ nɔ yɛ ma tosa le waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo?

10 Soliŋ nɛila cheleŋ kpeku. Te o yɔŋ yɛ ma kuɛ o waŋndo lo teleŋnda bɔɔbɔɔ ɔɔ a teleŋnda yɛ yɛlaŋ a komal ndu le? Baa nɛila cheleŋ la cho pa la ŋ soliŋ kpeku le waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo wo? Mi Katalina ndepilɛnɔɔ o lɛŋnde Slovakialeŋ niŋ dimi aa: “Mi poonyial wanaa ya komal o la ndalo bɛɛ le wa yaulaŋ, le nda dimullo nyɛ yaa yeema nda dimullo wo.” Yɛɛ hei pɛɛku yɛ naa? Ŋ nɔ miŋ soliŋ nɛila yɛ yɛlaŋ kpeku, le wanaa cho o tanda naa niŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo.

HIOU LACHI A YIYAŊ KƐNDƆƆ NƆƆ O YƆŊ BƐƐ MI WAŊNDA CHƆM IYEEMA LE

11. Le yɛɛ waŋnda apum nɔ iyeema o yooŋgu naŋ dimul nda wo niŋ te?

11 Waŋnda apum nɔ iyeema o yooŋgu kɛndɛ naŋ dimul nda wo niŋ te. A nɔ vɛlɛ iyeema o Mɛlɛka niŋ ɔɔ o Baabuiyo niŋ te. Le mɛɛ saŋgaa cho tau o chieeŋndo niŋ yɛ, waŋnda haa laalaŋ o Mɛlɛka niŋ te. Nduyɛ a nɔ iyeema o Baabuiyo niŋ te kanifuule, simlachiaa lepiɛiyaa lɔɔŋ ibuŋ maa a cho Mɛlɛka piɛiyo nduyɛ ma wa sawala ndɔlaŋ diikɔŋndo wa, cho sɔɔŋ wɔɔŋ wɔɔŋndoŋ tosaa. Acheleŋnda cho a tuandaŋ o walta ndalaŋ, sɔɔŋ leyuŋgoŋ a o sɔɔŋ cheleŋndoŋ niŋ, okoŋ ma kɛɛ le chɔɔ mɛɛ Baabuiyo nɔla mbo mala nda o yoomula ndalaŋ niŋ yɛ. Vɛɛ naŋ hiau yɛ lachi a waa a kɔl kɛndɛ, o yɔŋ bɛɛ mi wanaa naŋ dimul yooŋgu kɛndɔɔ wa nɔ iyeema o yooŋgu naŋ dimul nda wo niŋ te?

12. Vɛɛ diomnda cho o Filipiaŋnda 2:​4 niŋndaŋ la mala yɛ naa o wali pollo niŋ?

12 Chɔm yeemɛi kpeekpeiye o waŋnda niŋ. Wanaa bɔɔbɔɔ ndaa nɔ iyeema o yooŋgu kɛndɔɔ niŋ o tasela ndɔ le. Kɛ le mɛɛ wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa chɔm yeemɛi kpeekpeiye o nda niŋ yɛ, ma siŋga yiyaŋ ndaa. (Nuawɔ Filipiaŋnda 2:​4.) Le taamaseliiyo, mi Deeve naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi aa: “Te waŋndo dimi pɛ maa o nɔ iyeema le, ŋ mallɔ yooŋgu naŋ kuɛ ndu dimullo wo, okoŋ ŋ nyuna ndu le mbo chɔm naa sabu o dimi maa o nɔ iyeema le wo.” Te ŋ chɔm pɛ yeemɛi kpeekpeiye o waŋnda niŋ, ma sina. Naapum ma puɛɛnuŋ nyɛ naŋ dimul nda wo. Kɛ a puɛɛŋ yeemɛi naŋ chɔm keŋ o nda niŋnde le. O yɔŋ bɛɛ mi wana chiɛiyo chɛl naa miŋ soo o ndu lo le, kaa naa kɛndɔɔ a mɛɛ naŋ cho hɔlla tosa yɛ nɔla mbo chɔm maa ŋ nɔ yeemɛi kpeekpeiye o ndu niŋ.

13. Vɛɛ naŋ siŋga yɛ yooŋgu naŋ kuɛ waŋndo dimullo wo le halikpeŋ mbo chɛlaŋ a bahawɛila ndɔlaŋ?

13 Ŋ chɔm vɛlɛ maa ŋ nɔ yeemɛi kpeekpeiye o waŋndo niŋ, te ŋ siŋga pɛ yooŋgu naŋ kuɛ ndu dimullo wo le halikpeŋ mbo chɛlaŋ a bahawɛila ndɔlaŋ. Le taamaseliiyo, baa ŋ che pa nyɛ chɔm maa wana chiɛiyo nɔ chuauwa wo? Mi kalaŋ chuauwa naŋ kɔl tau te ŋ soo pɛ a nyɛ mala nda le chuauwaa ndaa mandaa wo, ɔɔ a nyɛ tosa mi yuŋgu ndaa wa a kɔl kɛndɛ wo okɔɔ. Baa wana chiɛiyo nɔ pa kpoololaŋ o diola ndɔlaŋ? Ŋ kɛɛsiaa le miŋ soo a sawa tɛɛmbaa okɔɔ, nduyɛ a sɔɔŋ ŋsiooŋ cho yɔŋnɔŋndo o chieeŋndo niŋndo. Te wana chiɛiyo sina pɛ maa bahawɛilaŋ ndaŋ la cho hunɔɔ fula, mbo naŋ kɔl tau. Teleŋ o teleŋ ŋ sɔla pɛ fondaa le suɛi o waŋndo lo, kindiŋ ma mala ndu le mbo che mɛɛ silala Baabuiyo la mala ndu o yoomu ndɔɔ niŋ yɛ. Mi Katalina naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi aa: “Mi loonuŋ a mɛɛ tonya ya pɛɛku o Baabuiyo niŋndo siŋga yoomu nuu yɛ.” Fulamakɔɔlioo cho ni, te Katalina wa pɛ suɛi o waŋnda lo, mbo soo o ndalo a kɔllo kpou. Nduyɛ ma che tonyaa kɛsɛ o nyɛ o wa nda dimullo wo niŋ.

14. A mɛɛ Pulɔwaa 27:​17 dimi yɛ, yɛɛ wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa tosa yɛ te a wa pɛ o wali pollo niŋ?

14 Chɛl mi acheleŋnda mala num. O wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ, mi Pɔɔl chɔm Timoti nɛila o soliŋ kpeku le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a waŋnda pɛɛkoo laŋ. Nduyɛ mbo dɛɛniaa ndu le mbo soliŋ nɛilaŋ ndaŋ kpeku le puaapiliaa a ndepiliaa nduaa malaa. (1 Kɔliŋ. 4:​17) Maa Timoti, ŋ nɔla miŋ pɛɛku tau wanaa nɔ taasioo o kundaa niŋnda o ba. (Nuawɔ Pulɔwaa 27:​17.) Tofawɔ taamaselii puaapilɛnɔ pilɛ diolaŋ Shɔŋ. Mbo tosa kɔɔfaleŋ le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ o tanda waŋnda ndaa hini kɔl a piɛiyii ndɛiyo niŋ. Yɛɛ mala yɛ ndu le hiouwɔɔ lachi a waa a kɔl kɛndɛ? Mbo dimi aa: “Teleŋnda bɔɔbɔɔ yaa fula yapilɛ o wali pollo niŋ te. Te naŋ chii pɛ suɛi o chiɛiyo miŋ wa kɔlaŋ o chiɛi cheleŋ, mi naŋ soliŋ teleŋ koŋ kpeku le suukaŋndo a mɛɛ naŋ tosa hiouwɔɔ lachioo o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ yɛ. Le taamaseliiyo, miŋ suukaŋ a mɛɛ naŋ soo o wana chiɛiyo lo yɛ okɔɔ, nduyɛ miŋ chɔm mɛɛ naŋ nɔ miŋ bii suɛi waa lende a teleŋ cheleŋ yɛ.”

15. Le yɛɛ piɛileŋ le cho yɛ suɛi sɔvɛ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo?

15 Piɛi le mi Chɛhowa mala num. Nyuna Chɛhowa le malaa teleŋ o teleŋ ŋ wa pɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. Kanifuule, ŋ sina maa te o ve a mala nyina ndɔ diandaa le, ŋ nɔla miŋ tosa nyɛ o nyɛ le. (Sam 127:​1; Luku 11:​13) Te a wa pɛ Chɛhowa nyunaa o piɛileŋ niŋ, chɔm ndu nyɛ ŋ hauba kpeekpeiyo. Le taamaseliiyo, a nyuna ndu le mbo mala num ma saaluŋ wanaa nɔ yeemɛi le nilaŋ yaŋɔɔ wa. Tosa wallo o nyɛ ŋ piɛiyo choo, nduyɛ ma dɔu sɛmbɔɔ le wana o wana yooŋgu kɛndɔɔ dimullo.

16. Vɛɛ pɛɛkɔŋ ipilayaa mala yɛ naa o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ?

16 Nuuviaa teleŋndo le pɛɛkɔŋ ipilayaa tosaa. Diom Mɛlɛkaa dimi aa: “La sina suɛi cho suɛi kɛndɛi [Mɛlɛka] o hɔl le tosaa ve. O koŋ kɔɔli mi la sina suɛi nɛŋi ndu kɔl le, nduyɛ mi la sina nyɛ cho sanaa le tosaa wo.” (Luomaŋ. 12:​2) Mɛɛ naŋ pɛɛku fau a Mɛlɛka okɔɔ, lende koni naŋ sina ndu nyɛkɛndɛi ni. Okoŋ te ŋ wa niŋ pɛ acheleŋnda dimullo a ndu okɔɔ, ŋ nɔla miŋ soo o ndalo a tiindaŋndo. Mi Katalina naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi aa: “A teleŋ pilɛ, mi cha maa I nɔ wɔ mi tosa hiouwɔɔ lachioo le sɔɔŋ ŋpum biyɔɔ bila o Baabuiyo niŋ, le halikpeŋ mi kindi tiindaŋ nuu. Le hei, mi tosa pɛɛku yiŋgoloŋndo le chɔɔ maa waŋndo cho o Toosiaa nyɔɔŋ kpou wo, nduyɛ maa Diom ndɔɔ cho Baabuiyo ni. Okoŋ mi sina vɛlɛ maa Mɛlɛka nɔ kɔɔna o cho soliŋndo kpeku o chieeŋndo choo wo.” Mi Katalina dimi maa pɛɛkɔŋ ipilayaa mala ndu ni le tiindaŋ ndɔɔ kindioo, a le mbo chɔɔlu wa a kɔl kɛndɛ o wali pollo niŋ.

LE YƐƐ NAŊ NƆ YƐ MIŊ HIOU LACHI A YIYAŊ KƐNDƆƆ NƆƆ A WALI POLLO OKƆƆ?

17. Le yɛɛ Chiisu ndoo hiou yɛ lachi a yiyaŋ kɛndɔɔ nɔɔ a wali pollo okɔɔ?

17 Mi Chiisu hiau lachi a yiyaŋ kɛndɔɔ nɔɔ vɛlɛ a waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo, mi che bɛɛ o cho waŋnda kpou le ndaa yaŋ ndu lani le. Le yɛɛ? Kanifuule, ndoo sina mɛɛ waŋnda ndaa nɔ yeemɛi le tonyaa sinaa yɛ. Nduyɛ ndoo yeema mbo mala waŋnda tau le ma tuei yooŋgu kɛndɔɔ. Ndoo sina vɛlɛ maa waŋnda apum ve ndu nilaŋ yaŋɔɔ o tasela ndɔ le. Kɛ te teleŋ biŋgi ndoo hiou pɛ, a wa ndu nilaŋ yaŋɔɔ. Yiyaŋndɔ a nyɛ yɔŋnuŋ o yuŋgu ndɔɔ niŋndo okɔɔ. Mbo chua wɔsilaŋ la yaa a tɛndaa tɛɛŋ o wa wali pollo tosaa. Kɛ pɔmbuaa nduaa opilɛ bɛɛ simnuŋ buɛi ndɔ le. (Chɔŋ 7:​5) Mɛɛ mbo sɔla fulasɛiniŋndo, malaŋ nda simnuŋ Kilisiɔŋnda.—Walta. 1:​14.

18. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ hiou lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo?

18 Ŋ sina wanaa kpeekpei chɛl niŋ le Baabuiyo pɛɛkoo wa le. Mbo chua fɛŋ teleŋndo tau le mi waŋnda apum chɛl yooŋgu naŋ dimul nda wo. Kɛ apum yɛ, o chue teleŋ bɔɔ le. Te wanaa yeŋ naa lani le wa che pɛ kaa naa kɛndɔɔ a yiyaŋ kɛndɛ naŋ nɔ wo, mi keŋ nyindu nda ma piɛi Chɛhowa.—1 Pitɛ 2:​12.

19. A mɛɛ Kɔliŋtiaŋ Tasoo 3:​6, 7 dimi yɛ, yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ sina?

19 Te ŋ tɔl pɛ nduyɛ miŋ pɔɔla, ŋ nɔ miŋ sina maa Mɛlɛka tosa ni mi tɔlɔɔ kalaa hindu. (Nuawɔ Kɔliŋtiaŋ Tasoo 3:​6, 7.) Mi puaapilɛnɔ pilɛ o Itoopiaa niŋ diolaŋ Kɛtahuŋ dimi aa: “Le wɔsioŋ 21, yapilɛ wa Sei Chɛhowaa o tanda nuu niŋ ni. Kɛ suŋ suŋ niŋ, wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa 14 cho naŋ ni. Nduyɛ tɔ a yaa sɔla niŋ yiŋɔɔ. Laa nuu a chuauwaa naa yaawa cho o a sɔla yiŋɔɔ wa tɛɛŋ. Waŋnda le 32 huŋ o bɔŋaŋnda naalaŋ ni.” Kɛtahuŋ cho a kɔl kɛndɛ le mɛɛ o hiou lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo nduyɛ mbo lo biuwɔŋndo haaa mi Chɛhowa huŋ a wanaa tusiaŋnda o kɔɔna ndɔɔ niŋ yɛ.—Chɔŋ 6:​44.

20. Vɛɛ naŋ cho yɛ maa wanaa piŋi waŋnda o kpundɔɔ niŋnda?

20 Chɛhowa che yoomu wana o wana o sɔvɛ. O ke naa dikeŋnaŋndo le wallo tosaa latulu a Po ndɔɔ, le waŋnda chuuŋgiaa chieeŋndo balɔɔ silɔ tuupa mi mɛɛlula chieeŋndo la fuuluu. (Hakai 2:​7) Wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ cho ko maa wali piŋi yoomula waŋnda wo. Nduyɛ naŋ cho ko maa wanaa nda yɔŋ le wanaa kpundɔɔ komalla malaa wa. Mi che bɛɛ o cho wanaa kpundɔɔ komalla fau le nda komal yoomu le, kɛ wali nda tosa wo cho o sɔvɛ. Nyɛ pilɛ koŋ kpe naŋ tosa o wali pollo niŋ ni. Ŋ sina wanaa kpeekpei naŋ cho piŋi o chieeŋ Setanaa niŋnda le. Kɛ Chɛhowa nɔla mbo soliŋ naa o kɛ kɛ kpeku le nda malaa. Mi puaapilɛnɔ pilɛ o lɛŋnde Boliiviaa niŋ diolaŋ Andiliyas dimi aa: “I sina maa le mi waŋndo pɛɛku Baabuiyo nduyɛ mbo sɔla yiŋɔɔ, mɛɛ mi waŋnda tau dɔu balaŋ diompilɛ le ndu malaa.” Maa ŋ hiounuŋ lachi a yiyaŋ kɛndɛ waa naa nɔɔ a wali pollo okɔɔ. Te ŋ tosa keŋ pɛ, Chɛhowa cho naa salaa dɔwɔɔ, nduyɛ mbo tosa miŋ wa a kɔl kɛndɛ o wali pollo niŋ.

CHONDII 66 Dimi Yooŋgu Kɛndɔɔ

^ pɛl. 5 Vɛɛ naŋ hiau yɛ lachi a yiyaŋ kɛndɔɔ nɔɔ a wali pollo okɔɔ, o yɔŋ bɛɛ maa ŋ komal waŋnda o chiɛila ndalaŋ te, ɔɔ a yeŋ naa lani le? Buŋgɛi hei cho naa chɔm sɔɔŋ mala naa miŋ hiou lachi a yiyaŋ kɛndɔɔ nɔɔ a wali pollo okɔɔ wo.

^ pɛl. 7 Mi che bɛɛ wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa soliŋ nɛila yɛ yɛla cho o buŋgɛi hei niŋndaŋ kpeku le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, kɛ a nɔ ma kɛsiŋ sawala cho o lɛŋndeŋ niŋ le pilachieeya wa o kɔl.

^ pɛl. 60 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: (kandɔŋndo amaluaŋ mbo tual amatou): Pɔnɔɔ a lanɔɔ cho yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o tanda i cho ikala le waŋnda komallo o la ndalo bɛɛ wo niŋ. O chiɛi tasoo, wana chiɛiyo choŋnuŋ o wallo niŋ. O chiɛi diiŋ ndɔɔ, wana chiɛiyo kuɛŋnuŋ o chiɛi chiɔuwaa. O chiɛi yaa ndɔɔ, wana chiɛiyo kuɛŋnuŋ piinduulaŋ. Ma miiŋgu paaleleŋ o chiɛi tasoo a teleŋ cheleŋ, nduyɛ ma komal wana chiɛiyo. Mi wana ndaa komal o chiɛi diiŋ ndɔɔ le wo komal nda yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o luŋ kpendekele o chiɛi chiɔuwaa ikɛi. A cho wana ndaa komal o chiɛi yaa ndɔɔ le wo veeloo o foŋndo choo.