1. Yesu ká bbangʉe ngba loroji ndi unakpa dho, ndirigoti kpa ká njingʉeri ngba? (Anja ri chuti kʉ ná ji.)

YESU dhó nganjadha ngʉe bblo lod’radha dhi njí djo dz’ djó ke ngʉe ná saa na, ndirigoti ke riji ndi unakpa dhó nganjadha mae føi lod’radha dhi njí djo. (Yoh. 4:35, 36) Yesu ngʉe ndi unakpa na ná saa na, kpa ngʉe bidii na lod’radha dhi njí dho. (Lu. 10:1, 5-11, 17) Yesu le sʉngʉe ndirigoti ke dhengʉe nari goti, ddikpa saa na ke unakpa vingʉe ndima dhó hwè vi lod’radha dhi njí kana. (Yoh. 16:32) Yesu gangʉe nari goti, ke lingʉe kpa kpakpa ndiro kpa li lod’radha dhi njí anziro d’e. Ra na ke dji nari goti ke unakpa d’rangʉe lo bidii na, føri lingʉeri kpadhó mbubai pori i: “Aninjari! ni pli nidhó lo nǎ nga Yeruzalemu lu gble.”​—Mdo 5:28.

2. Yova ká adi ko tsotso kó ngbaribbai lo ko d’ra ná saa na?

² Yesu ddangʉe chutso anziro ngʉe ná Wakristo dho lod’radha dhi njí kana ndirigoti Yova lengʉe kpadhó njí ronga le. Føri lingʉeri bí kʉ ná nrŭ u bbʉbbʉlo u. Lorojina, Patekote 33 nǎ Y.G.G. 3 000 kʉ ná nrŭ bangʉe batiso. (Mdo. 2:41) Ndirigoti wanafunzi dhó hesabu ngʉ ra anzi. (Mdo. 6:7) Føri dho Yesu d’rangʉeri, nga sini ná saa na bí kʉ ná nrŭ ka ndima ue hwè dhi lo i u.​—Yoh. 14:12; Mdo. 1:8.

3-4. Nja ngana lo le d’ra nari kae kpakpa addudho, ndirigoti i lo nǎ ká kosi ngba lo chu?

³ Ko krʉ adi kpakpanga nji ndiro kodhó nganjadha e bblo lod’radha dhi njí djo d’e. Nja kʉ ná ngana rie sʉsʉ le d’ralo. Ká addudho? Dhonalo bí kʉ ná nrŭ adi riji ndima ne Biblia nǎ longa ndirigoti fø nrŭ kana nja kʉ ná kpa dho ri adi ngani ndima b’o nga vi kpø Yova dzá Dimu bani ndima  ddi Biblia nǎ longa kpa dho ná nga djo! Ro nja kʉ ná ngana lod’radha dhi njí e kpakpa dhonalo nrŭ nzɨ adi bani abba ri ndirigoti njaro abba le ba ná nrŭ nzɨ adi riji ndima ne Biblia nǎ longa ri.

⁴ Njati ni di ná ngana lod’radha dhi njí e kpakpa ró, i lo nǎ kosi chu nalo ka ndi kó ni tsotso bbo. Kosi nja nrŭ njingʉe nalo nja ndiro ndima ba bí kʉ ná nrŭ lod’radha dhi kana d’e. Ndirigoti kosi addudho ringani koe hwè na lod’radha dhi kana nari nja nrŭ u kodhó lo u ma inga nzá ma ró.

5. Bí kʉ ná Yova dzá Dimu ká adi bani ngba kpakpalo na?

⁵ I ddoro ri kʉ kpakpa bbo Yova dzá Dimu ba nrŭ abba lod’radha dho. Nja kʉ ná wahubiri kʉ ná eneo nǎ nrŭ adi di lubba nǎ. Nja ngana Yova dzá Dimu ka ndima d’ralo nari kʉ kpakpa dhonalo nja kʉ ná lubba ronga dzamu adi b’o ndirigoti kpa nzɨ adi ri u nrŭ tsu ri na ri kpadhó bbonga u ritso nzá ró. Nja kʉ ná wahubiri dho ri kʉ dhʉdhʉ ndima d’ralo nyumba kwa nyumba, ro kpa nzɨ adi nrŭ ba bí abba ri. Ndirigoti nja kʉ ná wahubiri adi lod’ra rere bbagʉ lu ma inga nga nrŭ kʉ bí ná ngalu ma. Nja saa na wahubiri adi kpakpanga nji ndima ra ddikpa ke dhé ne da ngana, ro njedha dhi lo kʉ kpa nzɨ adi fø ke ro ma ba ddiri! Njati ko di bani fø di ná kpakpalo na ma ró, kodho ringani ko ra anzi dhé lod’radha dhi njí na. Ko ká ka ko nji addu nja ko si fø kpakpalo djolu ndirigoti ko d’ralo bí kʉ ná nrŭ dho d’e?

6. Lod’ra ná kpa ká kʉ ddiddi bbè pɨ ná kpa na ngba chulu?

⁶ Yesu pongʉeri lod’radha dhi njí kʉ ddiddi bbè pɨdha dhi njí na. (Mk. 1:17) Nja saa na, bbè pɨ ná kpa adi njínji bicha, ro kpa nzɨ adi bbè ro ba ri. Ro kpa thí ro nzɨ adi bʉni ri, kpa adi bbè ndima pɨ ná chu thika le le. Kpa adi bbè ndima ka ndima pɨ ná saa ma, ná nga ma, ndirigoti ngbaribbai ma ndima ka ndima pɨ ri nari thika le le. Kodho maddi ringani ko le kodhó lo thika le lod’radha dhi njí kana. Akonja ko ka ko nji nalo ro.

7. Ko di lod’ra njonjo kʉ ná saa na ró, ká ko ka ko ba ngba bblo lo?

⁷ Amburi ni ra nrŭ nja njonjo saa na. Ko ka ko ba nrŭ bí njati ko ra lod’ra ngba nrŭ ka ndima bani abba ná saa na ró. Ni mai nrŭ adi ra njí dhi ngana ro, nrŭ adi ngʉ ni dhé abba! Bí kʉ ná le-djoi ma, le-vei ma na adi rinja ri kʉ bblo ndima d’ralo kukutso inga ngasnga dhonalo nrŭ adi bani abba ni fø saa na. Ndirigoti førie bblo kʉ ná saa lod’radha dho, dhonalo fø rie nrŭ ndima ronga chʉ ná saa ndirigoti bblo nrŭ ka ndima rr lo ná saa. Inga ni ka ni njiri David rodho kʉ ná muzee adi rinji naribbai. B’lo kpa d’ralo ndima dhó eneo nǎ nari goti, ke ma, ndilai muhubiri ma na adi ngʉ nzá ndima bbae abba ná nrŭ dhi ngana. Ke pori, “Ma nanga adi keni bbo dhonalo kʉ njati ko ki ngʉ nrŭ dhi nga na ró, ko adi nrŭ ba bí abba.” *

8. Muhubiri 11:6 nǎ kʉ nalo na ká ko ka ko njinjí ngbaribbai lod’radha dhi njí kana?

⁸ Akonji kpakpanga nja ko ba nrŭ abba d’e. Føri kʉ kodhó lo djǒ dyʉ ndi ró nalo nǎ ro ko ka ko chu nalo. (Azø Muhubiri 11:6.) David nzá bbangʉeri ndi thí ro bʉni ri. Ddikpa dza ba ro ke singʉe b’lo ndi ngʉ bí ina nari goti. Fø ke nanga jingʉeni Biblia nǎ lo djo ndima tilo nari dho ndirigoti ke pongʉeri, “Iga ma nji  cho 8 b’lo, ro ma nzá d’erie Yova dzá Dimu ro nja ma bba ri.” David pori, “Ma ra ri utso d’i nari kʉ njati ni si nrŭ ro abba ró, bí ina nrŭ e tayari ndima rr hwè dhi lo i.”

9. Nja kʉ ná Yova dzá Dimu ká adi rinji ngba nja ndima nju nzɨ ro le adi si abba ná nrŭ na d’e?

⁹ Ambu lod’radha njonjo kʉ ná nga lu. Nja kʉ ná nrŭ le ba abba nari e kpakpa nari dho, bí kʉ ná wahubiri adi lod’ra njonjo kʉ ná nga lu. Lorojina, chu lu le lod’ra nari ma, vichapo le bbʉ nrŭ dho nari ma adi rili le d’ralo nzɨ ro le adi si abba ná nrŭ dho inga nzɨ bba le adi tsu ná nrŭ dho. Føri adi rili le nju nzá bba le ka le tsu ná nrŭ na. Ndirigoti bí kʉ ná wahubiri adi rinja nari kʉ bí kʉ ná nrŭ adi lo u ndirigoti vichapo u bblo njati le si kpa ro nrŭ adi ndima nyo dje ná ngana ma, soko na ma ndirigoti d’uka lú ma ró. Floiran, Bolivia nǎ ddikpa mwangalizi pori: “Ko adi ra lod’ra dyina saa 7 djo ro kpø saa 9 djo soko na ndirigoti d’uka na, fø saa na nga klia e bí ri. Bí ina ko adi loti bblo nrŭ na ndirigoti ko adi Biblia nǎ longanedha tso nga.”

10. Nja ni ka ni nji nari ká kʉ ngba lo ndiro ni d’ralo nrŭ dho d’e?

¹⁰ Ambu lod’radha njonjo chulu. Njaro ni adi rimbu bí ina ni si ddikpa ke ro abba. Ni ngʉ ke dhi ngana njonjo saa na, ro ni nzɨ adi si ke ro ri. Fø ke ká ni ka ni ba ngba chulu? Katarína pori, “Ma adi barua ndi nzá ro ma d’erie si abba ná nrŭ dho, fø barua nǎ ma adi kpa dho ma ka ma poe nalo nganga ndi.” Ledhó lo nǎ ro ká ko ka ko ba ngba somo? Anji kpakpanga ndiro ni d’ralo nidhó eneo nǎ nrŭ dho njonjo kʉ ná chulu d’e.

11. Kodhó lo ro ká nja nrŭ adi ndima dyu li nzɨ addudho?

¹¹ Nja nrŭ nzɨ adi ndima dyu li kodhó lo ro ri. Kpa adi riddi ndima nga kʉ Mungu dzá lazima na ri inga Biblia nǎ lo ndima chue nari dzá lazima na ma ddiri. Kpa nzɨ adi Mungu ro u dz’ djó nzadha kʉ bbo nari dho. Kpa nzɨ adi ndima dyu li Biblia nǎ lo ro ri dhonalo dini djó bbobbonga adi ripo ndima ngarr Mungu dho, ro kpa adi che lo nji bbo. Nja kpa adi ngaddi ndima dhó njí djo ma, ndima dhó familia djo ma inga ndima dhó nja kʉ ná kpakpalo djo ma, føri adi rili nzɨ kpa ddinga Biblia ka ndi kó ndima tsotso nari djo. Addui ká ka ndi kó ko tsotso koe hwè na njati lo ko d’ra dho ná nrŭ nja kodhó lo mana na nzá ma ró?

12. Wafilipi 2:4 nǎ kʉ nalo ká ka ndi kó ko tsotso ngbaribbai lod’radha dhi njí kana?

¹² Ali ni dyu li nja nrŭ ro. Nzɨ ngʉ adi ndima dyu li kodhó lo ro ná nrŭ kana ro bí kʉ ná nrŭ lerie ndima dhó nganjadha thika le hwè dhi lo i djo ddikpa muhubiri lingʉe ndi dyu kpa ro ná saa na. (Azø Wafilipi 2:4.) Lorojina, David pori ki i, “Njati ddikpa ke pori ndi nzá ji kodhó lo ri ró, ko adi kodhó Biblia ma, kodhó vichapo ma na bbabba ndirigoti ko adi ridhu ke tso: ‘Ma ji ma chu addudho ma ni ni mbu fø nari.’” Le li le dyu nrŭ ro nari utso nrŭ ka ndima d’i ngba. Kpa ka ndima vi ndima dho ko po nalo nga vi, ro kpa ro ko li ko dyu nari nga ro nzá kpa ka ndima vi ri. Lo kod’ra dho ná nrŭ u kod’ra nalo nzá ma ró, ko nji nalo ma, ko nyodjonga ma ka ndi dhori ko li ko dyu ngba kpa ró.

13. Ko ká ka ko njiri ngba ndiro ko ddi nalo tho krʉ nrŭ nyo d’e?

¹³ Ko di ko d’ra nalo tso gba nrŭ dhó loji nalo na ró, føri ka ndi dhori ko li ko thí ngba nrŭ djó. Lorojina, lo ko ti na ná ke dhó kʉ nzø nari dho nalo ká ko nja ddi? Gødhi nrŭ nyo adi tho bbo nari kʉ ngbaribbai ma le ka leddi longa nzø dho ndirigoti ngbaribbai ma le ka lee hwè na familia nǎ nari djo tilo ná mafundisho. Ko ká adi bí kʉ ná dzaitso nja ta leta ndi tso ro? Njaro ko ka ko vʉri ko tilo dz’ djolu gble njini ná che lo djo inga nrŭ do nji nari djo. Lo ko ti na ná ke ka ndie hwè na ndi chu ngbaribbai ma che lo si sini nari. Njati ni ba ngba ji ndima rr lo ná nrŭ ró, ako kpa tsotso kpa chu ngbaribbai ma Biblia nǎ shauri ka ndi kó kpa tsotso nari. Katarína pori ki, “Ma adi ngaddi ngbaribbai ma Biblia kongʉe ma tsotso nari djo.” Katarína adi ndi chu nalo ti nja nrŭ na shauku na ndirigoti ri rr ná nrŭ nanga ro nzɨ adi rɨni ri djo ri.

14. Mezali 27:17 ripo naribbai, lod’ra ná kpa ká ka ndima kó ndima tsotso ngbaribbai?

 ¹⁴ Abbari nja nrŭ kó ni tsotso. Karne ya kwanza na, Paulo kongʉe Timotheo tsotso ndi chu lod’radha dhi njí bblo ndirigoti ke lingʉe ke kpakpa ndiro ke kó nja nrŭ tsotso maddi lod’radha dhi njí kana d’e. (1 Ko. 4:17) Timotheo bbai, ko ma ka ko chulo ddi kutaniko nǎ ngba chulo ná nrŭ dhó ro. (Azø Mezali 27:17.) Akonja Shawn dhó loroji. Ddikpa saa na, ke njingʉe upainia dzá njí bbo nrŭ ji ndima dhó dini nalo ná ngana. Ke ká b’ongʉe ndidhó hwè ronga ngbaribbai? Ke pori “Ngba rika ró ma ngʉ adi lod’ra nja muhubiri na. Nja dza nǎ ro ko ra nja dza nǎ ná saa na, ko ngʉ adi ko tsotso kó ko kana ndiro ko d’ralo bblo d’e. Lorojina, ko ngʉ adi loti lo ko d’ra dho ná le po nalo djo ndirigoti ngbaribbai ma kedhó logoti ko ngʉe nari djo. Føri goti ko ngʉ adi loti luti ko ka ko nji nalo djo njati ko bani fø di nalo na ró.”

15. Sala nǎ mana ká kʉ bbo kodhó lod’radha dhi njí kana addudho?

¹⁵ Anji sala Yova kó ni tsotso d’e. Anziri Yova kó ni tsotso krʉ saa ró lod’radha dhi njí kana. Kodho loji roho takatifu ndiro ri kó ko tsotso krʉ ko nji nalo kana d’e. (Zb. 127:1; Lu. 11:13) Ni rinzi Yova kó ni tsotso ná saa na, ad’ra nidhó loji nalo nganga ke dho. Lorojina, anziri Yova ddá chutso ni dho ngba ka ndi u lo ná le dhi ngana. Føri dho nidho ringani ni d’ralo krʉ na ni nju ná nrŭ dho.

16. Biblia nǎ longa le ne nari ká kʉ bblo ngbaribbai lod’radha dhi njí dho?

¹⁶ Adi saa ba nja ni ne Biblia nǎ longa d’e. Mungu dzá lo ripo: “Anineri ni chu bblo kʉ nalo, bblo kʉ ke nyo djó nalo ndirigoti Mungu dzá kaka nalo.” (Ro. 12:2) Biblia nǎ longa ko ne ná saa na ko ka chu Mungu bblo. Føri dho ko chu nalo ko d’ra nrŭ dho ná saa na, kpa ka ndima d’i ri utso nari kʉ ko u følo u. Katarína pori ki i: “Karr nga goti, ma rangʉe ri utso d’i nari kʉ madho ringani ma li madhó udha kpakpa Biblia nǎ mafundisho ya musingi djo. Føri dzá lodho ma nengʉe lonanga Ngano ná ke ká kʉ bbʉbbʉ ni ma nari djo, Biblia ká kʉ kedzá lo bbʉbbʉ ni ma nari djo ndirigoti kedzá tengenezo ká kʉ dz’ djó ni ma nari djo.” Katarína pori ndi ngʉ longane nari lingʉe ndidhó udha kpakpa ndirigoti ri lingʉeri ndie hwè na lod’radha dhi njí kana.

17. Yesu dhó nganjadha ká ngʉe bblo lod’radha dhi njí kana addudho?

¹⁷ Yesu dhó nganjadha ngʉe bblo lod’radha dhi njí kana nzɨ mai nrŭ ngʉ adi kedhó lo u ro. Ká addudho? Ke chungʉeri nari kʉ bí kʉ ná nrŭ ka ndima jieri ndima chulo Mungu djo ndirigoti ke jingʉeri ndi kó bí kʉ ná nrŭ tsotso ndiro ndima chulo Mungu dhó Pidhinga djo d’e. Ke chungʉe nari kʉ njati nja nrŭ ue Mungu dzá lo anziro nzá ma ró, luti kpa ka ndima ue ri ngba. Addinga kedhó familia nǎ dangʉe nalo djo. Cho gbo na nusu kana ke d’rangʉe lo ná saa na, ke djoi kana ddikpa ke ro ma nzá ddi ngʉngʉe ke una ke ri. (Yoh. 7:5) Ro kpa ngʉngʉe Wakristo ke ga nari goti.​—Mdo. 1:14.

18. Ko ká adi ra lod’radha dhi njí na anzi addudho?

¹⁸ Ko nzá chu ie ma ka ndi singʉ Yova dzá njí dhi ke nari ri. Nja nrŭ adi hwè dhi lo i u lele ndirigoti nja nrŭ adi ri u dzodzo. Nzɨ mai nja kʉ ná nrŭ adi kodhó lo u ro, kpa di kodhó bblo kʉ ná nyi nja ndirigoti kodhó nganjadha kʉ bblo lod’radha dhi  njí djo nari nja ró, kpa ka ndima bbʉ “madha Mungu dho.”​—1 Pe. 2:12.

19. Ddiddi 1 Wakorintho 3:6, 7 ripo naribbai, kodho ká ringani ko no ngba longa?

¹⁹ Ni mai ko adi lod’ra ndirigoti ko adi longaddi nrŭ dho ro, kodho ringani ko nonga nari kʉ Mungu i adi rili ri dhidhi. (Azø 1 Wakorinto 3:6, 7.) Etiopia nǎ njínji ná le-djo Getahun pori i: “Cho 20 djolu mangʉe Yova dzá Dimu ddiro ma ngʉ di ná ngana. Ro i ddoro ko kʉ wahubiri 14. Fø kpa kana 13 kʉ ná nrŭ ba batiso, føri tsu ndi na nari kʉ mabbá le ma, madzá nzø 3 ma na. Ndirigoti njudha dhi ngana adi si ná nrŭ kʉ chøchø 32.” Getahun kʉ hwè na bbo dhonalo ke d’rangʉe lo ngatsovedha na, ke b’ongʉeri Yova kó bblo thí kʉ ná kpa tsotso nja kpa si ndidhó tengenezo na d’e!​—Yoh. 6:44.

20. Ko ká kʉ nrŭ dhó shinga gø ná kpa bbai ngba chulu?

²⁰ Krʉ kʉ ná nrŭ dhó shinga kʉ mana na bbo Yova nyo nji. Ke bbʉ pendeleo ko dho ko njinjí ddinga ndidzá Ngba ma na ndiro ko nju nrŭ tso njonjo nrŭ tsɨ kana ro nja kpa chu bbʉbbʉlo dz’ dzá mwisho si si nari nji d’e. (Hag. 2:7) Kodhó lod’radha dhi njí kʉ nrŭ dhó shinga le gø na ná njí bbai. Ko kʉ ddiddi or dhi bbu koni ná ngana le cho ndima ra nrŭ gø ná kpa bbai. Rie cho le cho ná kpa kana ro sese kʉ ná kpa mai gø shi kʉ ná nrŭ ró, kpa krʉ nji ná njí kʉ mana na bbo. Kodhó lod’radha dhi njí ma kʉ føi. Ko nzá chu Stani dhó i dz’ djo ro ká thi kʉ ná nrŭ kasi gø nari ro ri. Ro Yova ka ndi liri ko kana ie ma kó nrŭ tsotso ngba dhé ndiro ndima kasi gø d’e. Bolivia nǎ di ná le-djo Andreas pori i, “Ma adi rinja nari kʉ njati ddikpa ke ne Biblia nǎ lonanga ndirigoti le tso si kpø batiso djo ró, føri nga kʉ ddikpa ke nji ná njí ri.” Føri dho akobbari kodhó nganjadha e bblo lod’radha dhi njí djo. Njati ko njiri fø ngba ró, Yova si ko ronga le le ndirigoti ko sie hwè na bbo lod’radha dhi njí kana.