1. Kansi Yesu eŵapasa cisanzo canji ophunzila ŵake, ndipo ove ecita cinji? (Onani cithunzithunzi pacikuto.)

PA UTUMIKI wake wonse peenze pacalo, Yesu epitilizhya kunkhala na maganizo oyenelela. Yove ofuna kuti ophunzila ŵake apitilizhye kunkhala na maganizo aŵa pakucita nchito yolalikila. (Yoh. 4:35, 36) Yesu akaliyokufwa, ophunzila ŵake enze na khama ngako pa nchito yolalikila. (Luka 10:1, 5-11, 17) Koma eleka kulalikila pavuli pakuti Yesu wamangiwa nopaiwa. (Yoh. 16:32) Peciukishiwa, Yesu eŵalimbikisha kuika maganizo ŵao pa nchito yolalikila. Ndipo peciwelela kululu, ophunzila ŵake elalikila uthenga uweme mwakhama cakuti adani ŵao elaŵila kuti, “Onani! Mwazuzhya Yerusalemu na ciphunziso canu.”​—Mac. 5:28.

2. Kansi Yehova odalisa tyani nchito yolalikila?

² Yesu esogolela nchito yeenzocita Akhristu oyambilila, ndipo Yehova eŵadalisa. Mwacisanzo, pa Pentekosite mu 33 C.E., ŵanthu pafupifupi 3,000 ebatizika. (Mac. 2:41) Ndipo ciŵelengelo ca ophunzila cepitilizhya kukula. (Mac. 6:7) Olo n’tetyo, Yesu elosela kuti nchito yolalikila ikankhale na zofumapo zinyinji m’masiku osilizhya.​—Yoh. 14:12; Mac. 1:8.

3-4. Ndaŵa yanji nchito yolalikila ni yovuta m’vyalo viyakine, ndipo tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

³ Tonse tuyesayesa kunkhala na maganizo oyenelela mu utumiki. M’vyalo viyakine n’cosavuta kucita izi, cifukwa ŵanthu anyinji ali na cidwi cofuna kuphunzila Baibo cakuti ayakine osoŵa oŵaphunzisa. Koma ku madela ayakine cunkhala covuta kulalikila cifukwa ŵanthu opezeka lini pa mang’anda. Ndipo ŵala amene opezeka pa mang’anda oonesha lini cidwi na uthenga wasu.

 ⁴ Ngati munkhala m’calo mwamene nchito yasu ni yovuta, niye kuti malangizo ali mu nkhani ino akuyavyeni. Tilaŵizhyane zakucita ayakine kuti akopeza ŵanthu anyinji mu utumiki. Tione soti cifukwa cake tufunika kupitilizhya kunkhala na maganizo oyenelela olo kuti ŵanthu ayakine omvwishila lini uthenga wasu.

5. Kansi Mboni zinyinji zukumana na mavuto otyani?

⁵ Ofalisa anyinji oona kuti n’covuta kulaŵila na ŵanthu pa mang’anda ŵao. Ayakine onkhala m’vyalo mwamene ŵanthu anyinji ali na citetezo camphamvu pa mang’anda ŵao. Pa mang’anda ayakine popezeka akamalonda amene olesha ŵanthu kuloŵa mkati ngati aliyoitiwe na mwineco wa ng’anda. M’madela ayakine n’cosavuta kucita ulaliki wa ng’anda na ng’anda, koma vuto ni yakuti ŵanthu opezeka lini pa mang’anda. Ofalisa ayakine olalikila ku madela a ku minzi kwamene kupezeka ŵanthu atontho. Ofalisa aŵa oyenda misenga itali-itali kuti akalaŵizhyane na ŵanthu. Koma nthawi ziyakine opeza kuti paliye pa ng’anda. Ngati tukumana na mavuto oteti, tufunika lini kufooka. Kansi tingacitenji kuti tigonjese mavuto aŵa nonkhala na zofumapo ziweme mu utumiki?

6. Kansi nchito yolalikila yulingana tyani na nchito yokasha nsomba?

⁶ Yesu elinganizhya nchito yolalikila na yokasha nsomba. (Mko. 1:17) Okasha nsomba angaseŵenze masiku anyinji koma osakashako. Olo n’tetyo, oleka lini. M’malomwake, ocinja mbali ziyakine monga nthawi, malo na njila zokashilamo. Molingana na izi, nase tingafunike kucinja mbali ziyakine pa utumiki wasu. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane vinthu viyakine vatingacite.

7. Kansi pangankhale zofumapo zotyani ngati tacinja nthawi yolalikila?

⁷ Yesani kucinja nthawi yofwikila ŵanthu. Tingalaŵile na ŵanthu anyinji ngati taluta pa nthawi yakupezeka pa ng’anda. Olo kuti angafumepo pa ng’anda, pa nthawi iyakine owelela soti. Tetyo, akwasu na azilongosi ayakine aciona kunkhala coyavya kulalikila mzuŵa olo mcingulo cifukwa niye pakupeza ŵanthu anyinji. Kuyangizhyila apo, anyinji angavomele kulaŵizhyana nao pa nthawi iyi cifukwa niye pakupumula. Olo payakine mungaseŵenzeshe malangizo yecilaŵila mkwasu David wamene ni mkulu. Elaŵila kuti pavuli polalikila kwa kanthawi m’gao yake, yove na muyake owelelamo soti m’mang’anda mwecipeza kuti muliye ŵanthu pa ulwendo woyamba. Yove efotokoza kuti, “Nudabwa ngako cifukwa tupeza ŵanthu anyinji tikalutako kaciŵili.” *

8. Kansi Mlaliki 11:6 ingatiyavye tyani pa utumiki wasu?

⁸ Tufunika lini kufooka ngati tupeza lini ŵanthu m’mang’anda ŵao. Izi niye zatuphunzila pa lemba pazikiwa nkhani ino. (Ŵelengani Mlaliki 11:6.) Mkwasu David watatomola lombapano aliyofooke. Pa ng’anda iyakine epeza mwineco wa ng’anda pavuli pofwikapo maulwendo anyinji, koma enzomupeza lini. Munthu uyu enze wofunishisha kuphunzila Baibo cakuti elaŵila kuti, “Nankhala pano kwa vyaka pafupifupi 8, koma pakaliyowelako wa Mboni aliyense.” Mkwasu David elaŵila kuti, “Neona kuti ngati wafwikila ŵanthu na uthenga uweme pa ng’anda pao, kanyinji onkhala okonzeka kumvwishila.”

9. Kansi ofalisa ayakine acita cinji kuti akwanishe kufwikila ŵanthu amene opezeka lini pa ng’anda?

 ⁹ Yesani kucinja malo. Kuti afwikile ŵanthu amene n’covuta kuŵapeza pa ng’anda, ofalisa ayakine acinja malo olalikilako. Mwacisanzo, ulaliki wa mu mseu na wa tumashelufu zankhala njila zoyavya polalikila ŵanthu amene opezeka lini pa mang’anda. Izi zucitisha kuti akolalikila ŵanthu mwacindunji amene cenze covuta kuŵapeza pa mang’anda ŵao. Ofalisa ayakine apeza kuti ŵanthu onkhala okonzeka kumvwishila olo kulandila zofalisa zasu m’malo mupezeka ŵanthu anyinji monga ku mapaki, malo amalonda na m’mizinda. Mkwasu Floiran wamene ni woyanganila dela ku Bolivia, elaŵila kuti: “Tukonda kulalikila ku maketi na ku malo ayakine amalonda pakati pa 13 na 15 awazi cifukwa azamalonda onkhala lini otangwanika ngako. Tunkhala na makambilano aweme ngako ndipo nthawi ziyakine tuyambisha maphunzilo a Baibo.”

10. Kansi n’cinji ciyakine camungacite kuti mulalikile ŵanthu m’gao yanu?

¹⁰ Yesani njila ziyakine. Payakine mwankhala muyesayesa kuti mulaŵizhyane na munthu muyakine. Mwamufwikila pa nthawi zosiyanasiyana koma mumupeza lini mphela pa ng’anda. Kansi paliko njila ziyakine zamungaseŵenzeshe kuti mulaŵile naye? Kalongosi Katarína elaŵila kuti, “Nuŵalembela makalata ŵanthu amene nuŵapeza lini pa mang’anda ŵao noŵafotokozela zenenzofuna kulaŵila nao.” Kansi tuphunzilapo cinji pa cisanzo ca kalongosi uyu? Mukoyesayesa kulaŵila na aliyense m’gao yanu mwa kuseŵenzesha njila iliyonse yamungakwanishe kuti mulaŵile naye.

11. Ndaŵa yanji ŵanthu ayakine ocita lini cidwi na uthenga wasu?

¹¹ Ŵanthu ayakine ocita lini cidwi na uthenga wasu. Oona lini ubwino wophunzila Baibo noziŵa Mulungu. Okhulupilila lini Mulungu cifukwa ca mavuto yakukumana nayo. Ayakine okana kuphunzila Baibo cifukwa ca cinyengo cakucita asogoleli a vipembezo amene olaŵila kuti okonkha mfundo za m’Baibo. Ndipo ayakine otangwanika ngako na nchito, banja na mavuto. Tetyo, oona kuti Baibo ingaŵayavye lini. Kansi n’cinji cingatiyavye kupitilizhya kunkhala osangalala mu ulaliki olo kuti ŵanthu ocita lini cidwi na uthenga wasu?

12. Kansi kuseŵenzesha mau opezeka pa Afilipi 2:4 kungatiyavye tyani mu ulaliki?

¹² Mukomuonesha cidwi munthu wamulalikila. Anyinji amene poyamba aliyooneshe cidwi na uthenga wasu, enkhala na cidwi pavuli pakuti wofalisa waŵaonesha kuti oŵaganizila. (Ŵelengani Afilipi 2:4.) Mwacisanzo, mkwasu David watatomola lombapano, elaŵila kuti, “Ngati munthu watiuzhya kuti ofuna lini kumvwishila uthenga wasu, tumukonsha kuti: ‘Kansi mungatiuzhyeko cifukwa cake mukumvwa teti?’” Ŵanthu ozindikila ngati munthu oonesha kuti oŵaganizila. Nthawi ziyakine angaluŵe zetekambishana nao, koma angaluŵe lini cidwi ceteŵaonesha. Ngati mwineco wa ng’anda otipasa lini mpata wakuti tilaŵile, tingaoneshe kuti tumuganizila mwa zocita na kaonekedwe ka pamenso pasu.

13. Kansi tingacinje tyani ulaliki kuti ukatizhyane na zosoŵa za mwineco wa ng’anda?

¹³ Tuonesha cidwi mwa kucinja ulaliki kuti ukatizhyane na zosoŵa za mwineco wa ng’anda. Mwacisanzo, tingaone umboni wakuti mwineco wa ng’anda ali na ŵana. Makolo angacite cidwi na malangizo okhuza mwaangalelele ŵana koma soti mwaangankhalile na banja yacimwemwe. Tyani ngati taona ku ciseko kuli maloko anyinji? Tingalaŵile nao zokhuza kupaka kosamvwila malamulo na wowa waali nao ŵanthu anyinji. Payakine mwineco wa ng’anda angasangalale ngako kuziŵa kuti vinthu ivi vikasile. Tufunika kuyesayesa kuyavya ŵanthu ŵatulalikila kuona mwamene malangizo a m’Baibo angaŵayavyile pa umoyo wao. Kalongosi Katarína watatomola lombapano elaŵila kuti: “Nukumbukila mwamene cendi ca m’Baibo ceniyavyila kuti ninkhale na umoyo wabwino.” Cifukwa ca izi, kalongosi Katarína olaŵila mwacidalilo ndipo ŵanthu ŵakulalikila oona zamene izi.

14. Molingana na Miyambo 27:17, kansi tingayavyane tyani na muyasu watulalikila naye?

 ¹⁴ Mukopindula na thandizo ya ŵanthu ayakine. M’vyaka 100 voyambilila, Paulo enzosangalala kulaŵizhyana njila zolalikilila na Timoteyo. Ndipo emulimbikisha kuseŵenzesha njila izi poyavya ayakine. (1 Akor. 4:17) Molingana na Timoteyo, nase tingaphunzile zinyinji kufumila kuli akwasu na azilongosi amene oziŵa zinyinji. (Ŵelengani Miyambo 27:17.) Ganizilani cisanzo ca mkwasu Shawn. Kwa kanthawi enzocita upainiya kudela ya ku minzi kwamene ŵanthu enzolaŵila kuti ali kale na cipembezo cao. Kansi n’cinji cemuyavya kupitilizhya kulalikila mwacimwemwe? Elaŵila kuti, “Nthawi zinyinji nenzolalikila na muyangu. Ngati tufuma pa ng’anda iyakine kuluta pa yokonkhapo, tenzolaŵizhyana mwatingakulishile maluso ŵasu ophunzisa. Mwacisanzo, tenzokambisana mwatacitila pa ng’anda patafuma. Pavuli pake tenzolaŵizhyana mwatingayankhile mosiyanako ngati takumana na cocitika cimozimozi.”

15. Ndaŵa yanji pemphelo ni yofunika ngako pa utumiki wasu?

¹⁵ Mukosenga Yehova kuti akuyavyeni. Nthawi zonse mukaliyoluta mu ulaliki, mukosenga Yehova kuti akuyavyeni. Tufunika thandizo ya mzimu utuŵa kuti utiyavye pa ciliconse catucita. (Sal. 127:1; Luka 11:13) Posenga thandizo kwa Yehova m’pemphelo, mukomuuzhya mwacindunji zamufuna. Mwacisanzo, mukomusenga kuti akuyavyeni kupeza munthu woyenelela wamene ni wokonzeka kumvwishila uthenga wasu. Pavuli pake, mukocita mokatizhyana na pemphelo yanu mwa kulalikila aliyense wamungakumane naye.

16. Ndaŵa yanji phunzilo ya paseka ni yofunika ngako pa utumiki wasu?

¹⁶ Mukopeza nthawi yocita phunzilo ya pamweka. Kucita izi niye kungakuyavyeni kuti “muzindikile cifunilo ca Mulungu, cabwino, covomelezhyeka na cangwilo.” (Aro. 12:2) Ŵanthu ŵatulalikila okwanisha kuona ngati tukhulupilila kuti zinthu zatuziŵa zokhuza Mulungu n’zacendi. Kalongosi Katarína watatomola lombapano elaŵila kuti: “Pa nthawi iyakine, nezindikila kuti nenzofunika kutang’isha cikhulupililo cangu pa viphunziso voyambilila va m’Baibo. Tetyo nefufuza mosamala kuti nipeze maumboni oonesha kuti kuli Nyamalenga, kuti Baibo ni Mau ŵake na kuti Mulungu ali na gulu yamene yumupanamila masiku ŵano.” Kalongosi Katarína elaŵila kuti phunzilo ya payeka yetang’isha cikhulupililo cake noyangizhyila cimwemwe cake mu utumiki.

17. Ndaŵa yanji Yesu epitilizhya kunkhala na maganizo oyenelela pa utumiki wake?

¹⁷ Yesu epitilizhya kunkhala na maganizo oyenelela mu utumiki olo kuti ŵanthu enzocita lini cidwi na uthenga wake. Ndaŵa yanji? Enzoziŵa kufunika kwakuti ŵanthu amvwishile uthenga uweme nophunzila cendi. Ndipo enzocita zilizonse zangakwanishe poyavya ŵanthu kumvwishila uthenga wa Ufumu. Yesu enzoziŵa kuti ŵanthu ayakine amene enzokana kumvwishila uthenga wa Ufumu, pa nthawi iyakine akamvwishile. Ganizilani zecitika m’banja yake yeneyene. Pa vyaka vitatu na hafu vecicita utumiki wake pacalo, paliye mkwake wamene enkhala wophunzila wake. (Yoh. 7:5) Koma pavuli pakuti waukishiwa, akwake enkhala Akhristu.​—Mac. 1:14.

18. Ndaŵa yanji tupitilizhya kulalikila?

¹⁸ Tuziŵa lini kuti ni ŵanthu angani angaphunzile cendi ca m’Baibo nonkhala Mboni za Yehova. Ŵanthu ayakine angatole nthawi  itali kuti aphunzile cendi. Olo ŵala amene okana kumvwishila uthenga wasu, angayambe “kutamanda Mulungu” akaona minkhalidwe yasu iweme.​—1 Pet. 2:12.

19. Molingana na 1 Akorinto 3:6, 7, kansi tufunika kuzindikila cinji?

¹⁹ Patukomola notilila mbeu za Ufumu, tufunika kuzindikila kuti Mulungu niye okulisha. (Ŵelengani 1 Akorinto 3:6, 7.) Mkwasu Getahun wa ku Ethiopia elaŵila kuti: “Kwa vyaka vopitilila 20 nenze tyala neka Mboni ya Yehova ku dela kwasu. Koma lomba kuli ofalisa 14. Pa ciŵelengelo ici, ofalisa 13 ni obatizika amene oyangizhyilapo mkazi wangu na ŵana ŵangu atatu. Ndipo pa avaleji, ŵanthu 32 opezeka pa misonkhano yasu.” Mkwasu Getahun ni wosangalala kuti epitilizhya kulalikila noyembekezela moleza mtima pa Yehova kuti aitile ŵanthu a mitima iweme ku gulu yake.​—Yoh. 6:44.

20. Kansi nchito yolalikila yulingana tyani na nchito yopulumusa ŵanthu pa ngozi?

²⁰ Yehova oona kuti moyo wa ŵanthu onse ni wamtengo wapatali ngako. Tetyo, watipasa mwai woseŵenzela pamozi na mwana wake posonkhanisha ŵanthu amitundu yosiyanasiyana masilizhyilo akaliyofwika. (Hag. 2:7) Nchito yasu yolalikila tingailinganizhye na nchito yopulumusa ŵanthu pa ngozi. Tili monga ni ŵanthu opulumusa anyanchito a m’maini amene afwikiliwa na lito. Olo kuti ni atontho angakwanishe kupulumusako ŵanthu pa ngozi iyi, nchito yangakate munthu aliyense populumusa anyanchito aŵa ni yofunika ngako. N’cimozimozi na nchito yatucita mu ulaliki. Tuziŵa lini kuti tikwanishe kupulumusako ŵanthu angani ku calo ca Satana. Koma Yehova angaseŵenzeshe aliyense wa seo kuŵayavya. Mkwasu Andreas wa ku Bolivia, elaŵila kuti, “Nuona kuti ŵanthu amene ophunzila cendi nobatizika, okwanisha kucita izi cifukwa ca khama ya ŵanthu anyinji.” Tiyeni tipitilizhye kunkhala na maganizo oyenelela pa utumiki wasu. Tikacita izi, Yehova atidalise ndipo tipeze cimwemwe cenecene mu utumiki.