Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 20

Mubʼan kebʼ qakʼuʼx che utzijoxik ri utzij ri Dios

Mubʼan kebʼ qakʼuʼx che utzijoxik ri utzij ri Dios

«Chajopij ri awijaʼ aqʼabʼil, xuqujeʼ chajopij bʼenaq qʼij» (ECL. 11:6).

BʼIXONEM 70 Cheqatzukuj ri utz kanimaʼ

RI KQETAʼMAJ NA *

Are chiʼ ri Jesús bʼenaq chi pa ri kaj, ri utijoxelabʼ rukʼ kikotemal xkitzijoj ri utzij ri Dios pa Jerusalén y pa nikʼaj lugares chik. (Chawilaʼ ri párrafo 1).

1. ¿Jas kʼutbʼal xuya kan ri Jesús chke ri utijoxelabʼ y jas xkibʼan e areʼ? (Chawilaʼ ri wachbʼal re ri uwach ri wuj).

ARE chiʼ ri Jesús xkʼojiʼ cho ri uwach Ulew xuya ta kan utzijoxik ri utzij ri Dios y kraj che je kqabʼan oj (Juan 4:35, 36). Are chiʼ kʼo na kukʼ ri utijoxelabʼ, e areʼ xkitzijoj ri utzij ri Dios rukʼ kikotemal (Luc. 10:1, 5-11, 17). Are kʼu chiʼ kaminaq chik, ri utijoxelabʼ qas ta xkaj chik xkitzijoj ri utzij ri Dios (Juan 16:32). Rumal laʼ, are chiʼ ri Jesús xkʼastaj pa ri kamikal xuya kichuqʼabʼ rech kkiya ta kan ubʼanik ri xeʼutaq wi. Y are chiʼ ri Jesús kʼo chiʼ pa ri kaj, ri utijoxelabʼ rukʼ kikotemal xkibʼan ri kichak, rumal laʼ ri kikʼulel xpe koyowal chkij y xkibʼij wariʼ chke: «E itijom chi konojel ri winaq pa Jerusalén» (Hech. 5:28).

2. ¿Jas kʼutbʼal kʼolik che ri Jehová utewchim ri utzijoxik ri utzij?

2 Ri Jesús xukʼam kibʼe ri cristianos pa ri nabʼe siglo che utzijoxik ri utzij ri Dios, rumal laʼ rukʼ ri utobʼanik ri Jehová e kʼiʼalaj winaq xkaj xeʼux utijoxelabʼ. Jun kʼutbʼal, pa ri junabʼ 33, e 3,000 winaq xkibʼan kiqasanjaʼ (Hech. 2:41). Sibʼalaj xekʼiyar ri utijoxelabʼ ri Jesús (Hech. 6:7). Y xubʼij kanoq che pa ri kʼisbʼal taq qʼij e kʼi winaq kkaj kketaʼmaj chrij ri Dios (Juan 14:12; Hech. 1:8).

3, 4. a) ¿Jasche pa jujun lugares kʼax kbʼan che utzijoxik ri utzij ri Dios? b) ¿Jas kqil na pa wajun kʼutunem riʼ?

3 Qonojel kqakoj qachuqʼabʼ rech utz kqil utzijoxik ri utzij ri Dios. Pa jujun tinamit e kʼi winaq kkaj kketaʼmaj chrij ri Dios y ri qachalal kekun ta chi che kilik, are kʼu pa jujun tinamit chik kʼax kiriqik ri winaq cho kachoch o we keriqitajik kkaj taj kketaʼmaj chrij ri Dios.

4 We kojel pa jun lugar che kʼax kiriqik ri winaq rech kkaj kketaʼmaj chrij ri Dios, ri kqil pa wajun kʼutunem riʼ kuya tobʼanik chqe. Kqil na ri kibʼanom jujun qachalal rech kekiriq e kʼi winaq y jas kojtoʼwik rech kkʼistaj ta qakʼuʼx che utzijoxik ri utzij ri Dios paneʼ ri winaq qas ta kkaj kojkitatabʼej.

MAKʼISTAJ QAKʼUʼX CHE UTZIJOXIK RI UTZIJ RI DIOS PANEʼ KEQARIQ TA RI WINAQ

5. ¿Jas kʼax kkiriq jujun Testigos che utzijoxik ri utzij ri Dios?

5 E kʼi testigos rech Jehová kʼax kkibʼan che kiriqik ri winaq cho kachoch, rumal che pa ri tinamit ri kkitzijoj wi ri utzij ri Dios e kʼo nimaʼq taq ja che sutim rij y e kʼo chajinelabʼ chuchiʼ, rumal laʼ kekun taj keʼok bʼik. Pa nikʼaj chi tinamit ri qachalal kekunik kkitzijoj ri utzij ri Dios chuchiʼ taq ja are kʼu kekiriq ta ri winaq. Y, e kʼo nikʼaj chik kkitzijoj ri utzij ri Dios pa naj taq tinamit ri qas ta e kʼo wi winaq. Weneʼ nim kkibʼinibʼej rech kekitzukuj ri winaq, are kʼu chiʼ keʼopanik kʼo ta nijun kkiriqo. We tajin kqakʼulmaj jujun chke ri jastaq riʼ, ¿jas kojtoʼwik rech kkʼistaj ta qakʼuʼx che utzijoxik ri utzij ri Dios y rech keqariq más winaq?

6. ¿Jas kjunamataj wi ri utzijoxik ri utzij ri Dios rukʼ ri uchapik kar?

6 Ri Jesús xujunamaj ri utzijoxik utzij ri Dios rukʼ ri kichapik kar (Mar. 1:17). Jujun taq mul jun chapal kar kʼo ta jun kar kuriq pa jun qʼij, are kʼu kutzukuj ri kubʼan che kiriqik y kkʼistaj ta ukʼuʼx che ubʼanik. Kukʼex ri hora, ri lugar o ri kubʼan che kitzukuxik. Utz che oj je kqabʼan che kitzukuxik ri e winaq. Chqila jujun tobʼanik.

Pa ri tinamit che kʼax kiriqik ri winaq cho taq ri kachoch, chqakʼexaʼ ri horas, ri lugares y jalajoj chqabʼanaʼ che kitzukuxik. (Chawilaʼ ri párrafos 7 kopan 10). *

7. ¿Jas kkʼulmatajik we kqatzijoj ri utzij ri Dios pa jalajoj taq horas?

7 Chqakʼexa ri qahora. Keqariq kʼi winaq riʼ we keqatzukuj are chiʼ más keriqitaj cho ri kachoch. Paneʼ ri winaq latzʼ kiwach pa ri kichak o pa nikʼaj chi jastaq, kʼo ta jun chke mat ktzalij lo cho ri rachoch. Rumal laʼ e kʼi qachalal kkitzijoj ri utzij ri Dios bʼenaqʼij o chaqʼabʼ rech kekiriq más ri winaq. Xuqujeʼ weneʼ pa ri hora riʼ ri e winaq keʼuxlanik y más kkaj ketzijonik. O kojkunik kqabʼan ri kubʼan jun qachalal kʼamal bʼe David ubʼiʼ. Ri winaq che xekiriq ta kan nabʼe ketzalij chi jumul che kitzukuxik, ri qachalal kubʼij: «Kinmayo che más e kʼi ri winaq keqariq cho kachoch are chiʼ keqila chi chukamul pa jun chi hora». *

Pa ri tinamit che kʼax kiriqik ri winaq cho taq ri kachoch, chqakʼexaʼ ri horas. (Chawilaʼ ri párrafos 7 y 8).

8. ¿Jas tobʼanik kuya Eclesiastés 11:6 chqe rech kkʼistaj ta qakʼuʼx che utzijoxik ri utzij ri Dios?

8 Ri texto re wajun kʼutunem riʼ kunaʼtajisaj chqe che rajawaxik kkʼistaj ta qakʼuʼx che utzijoxik ri utzij ri Dios (chasikʼij uwach Eclesiastés 11:6). Ri qachalal David che xojchʼaw kan chrij pa ri jun párrafo, xkʼistaj ta ukʼuʼx. Rumal che xukoj uchuqʼabʼ xuriq jun achi che kraj kretaʼmaj chrij ri Biblia y ri achi xubʼij che: «Ocho junabʼ chik in kʼo waral y are ri nabʼe mul kwil jun testigo rech Jehová kul cho wachoch». Ri qachalal David kubʼij: «Wilom che are chiʼ kakoj achuqʼabʼ che kitzukuxik ri winaq, e kʼi kkaj kketaʼmaj chrij ri Dios».

Pa ri tinamit che kʼax kiriqik ri winaq cho taq ri kachoch, chqakʼexaʼ ri lugares. (Chawilaʼ ri párrafo 9).

9. ¿Jas kkibʼan ri qachalal rech kekunik ketzijon kukʼ ri e winaq che kekiriq ta pa ri kachoch?

9 Chqakʼexa ri lugar. E jujun qachalal kitzijom ri utzij ri Dios pa jalajoj taq lugares rech kekiriq ri winaq ri kekʼojiʼ ta pa ri kachoch. Jun kʼutbʼal, pa ri tinamit ri kʼo wi nimaʼq taq ja ri tzʼapim rij, utz kel ri utzijoxik ri utzij ri Dios pa taq ri bʼe y pa ri predicación pública. Rukʼ wariʼ ri e qachalal kekunik ketzijon kukʼ ri winaq ri kekiriq ta pa taq ri ja che tzʼapim rij. E kʼi qachalal kilom che sibʼalaj utz ri utzijoxik ri utzij ri Dios pa taq ri parques y pa taq ri kʼaybʼal, rumal che ri e winaq más kkaj ketzijonik, kkitatabʼej ri kbʼix chke y kkaj kkikʼam kan ri wuj. Jun solinel re circuito che kel pa Bolivia, Floiran ubʼiʼ, kubʼij: «Kojbʼe pa taq ri kʼaybʼal, pa taq ri tiendas weneʼ a la una o a las tres bʼenaqʼij are chiʼ ri ajkʼayibʼ jamal jubʼiqʼ kiwach, sibʼalaj utz kkilo ketzijonik y kʼi mul kqamaj uyaʼik etaʼmanik re ri Biblia».

Pa ri tinamit che kʼax kiriqik ri winaq cho taq ri kachoch, chqakʼexaʼ jalajoj chqabʼanaʼ che kitzukuxik. (Chawilaʼ ri párrafo 10).

10. ¿Jas kqabʼano rech keqariq konojel ri winaq?

10 Chqatzukuj ri kqabʼano rech utz kel ri qachak. Chqachomajampeʼ che kʼi mul qatzukum jun winaq che kraj kretaʼmaj chrij ri Dios, oj bʼenaq pa jalajoj taq horas che utzukuxik cho ri rachoch are kʼu qariqom taj. ¿Jas kqabʼan che uriqik? Jun qachalal, Katarína ubʼiʼ, kubʼij: «Kintzʼibʼaj bʼi wuj chke ri winaq che keʼinriq ta cho ri kachoch y kinbʼij chke jas ri kwaj kinkʼut chkiwach». ¿Jas kukʼut wariʼ chqawach? Rajawaxik kqatzukuj ri kqabʼan che kiriqik ri winaq rech konojel kqatzijoj ri utzij ri Dios chke.

CHOJKIKOT CHE UTZIJOXIK UTZIJ RI DIOS PANEʼ KOJTATABʼEX TAJ

11. ¿Jasche e kʼo winaq kkaj taj kkitatabʼej ri kqabʼij chke?

11 E kʼo winaq kkaj taj kkitatabʼej ri kqabʼij chke, rumal che kkichomaj che rajawaxik taj kketaʼmaj chrij ri Dios o ri kukʼut ri Biblia. Weneʼ kkikoj taj che kʼo Dios rumal che kʼo kʼi kʼaxkʼolil pa ri uwach Ulew o weneʼ kkikoj taj ri kukʼut ri Biblia rumal che kkilo che e kʼi winaq e kojonelabʼ kkibʼan ta ri kubʼij ri Biblia. E nikʼaj chik are más kechoman chrij ri kichak, ri kifamilia o ri kʼax kkiriqo y kkaj taj kkilo che ri Biblia kuya tobʼanik chke pa ronojel ri jastaq riʼ. ¿Jas kqabʼano rech kojkikot che utzijoxik ri utzij ri Dios paneʼ ri winaq kkichomaj che nim ta ubʼanik?

12. ¿Jas tobʼanik kuya Filipenses 2:4 chqe are chiʼ kqatzijoj ri utzij ri Dios?

12 Chel qakʼuʼx chke ri winaq. E kʼo winaq che nabʼe kkaj taj kkitatabʼej ri kqabʼij chke, are kʼu chiʼ kkilo che kel qakʼuʼx chke kkimajij retaʼmaxik ri kukʼut ri Biblia (chasikʼij uwach Filipenses 2:4). Jun kʼutbʼal, ri qachalal David che xojchʼaw chrij nabʼe, kubʼij: «We kwilo che ri winaq kraj taj kuta ri tajin kinbʼij che, kinkʼol ri nuBiblia y ri e wuj y kinnok che rilik jasche kraj taj kinutatabʼej». Ri e winaq kkilo we kel qakʼuʼx chke, weneʼ ksach chke ri kqabʼij, are kʼu ri kqabʼano ksach taj. Xuqujeʼ paneʼ ri winaq kuya ta bʼe chqe kojchʼawik, are kʼu kojkunik kqakʼut rukʼ ri qabʼantajik o ri kqabʼan che ri qapalaj che kel qakʼuʼx che.

13. ¿Jas kqabʼano rech ri winaq kkilo che ri kqakʼut chkiwach keʼutoʼ pa ri kikʼaslemal?

13 Jun jastaq kojkunik kqabʼano rech kqakʼutu che kel qakʼuʼx chke ri winaq, are ri kqabʼan che rilik jas rajawaxik chke rech kkilo che ri kqakʼut chkiwach kuya tobʼanik chke pa ri kikʼaslemal. Jun kʼutbʼal, weneʼ kqilo che ri winaq e kʼo ralkʼwal, ¿la mat utz riʼ kqakʼut chuwach ri kubʼij ri Biblia che kikʼiyisaxik ri akʼalabʼ o rech kekikot pa ri familia? Y we kqilo che ri rachoch ri winaq kʼo kebʼ oxibʼ candados chuchiʼ, weneʼ kojkunik kojchʼaw rukʼ chrij ri elaqʼ, ri kʼax kbʼantaj pa ronojel ri uwach Ulew y kqakʼut chuwach che ksach na kiwach ri e jastaq riʼ. Are chiʼ jun winaq kraj kojutatabʼej, chqakʼutu chuwach ri tobʼanik kuya ri uTzij ri Dios pa ukʼaslemal. Ri qachalal Katarína che xojchʼaw chrij pa ri párrafo 10, kubʼij che are chiʼ kchoman chrij ri tobʼanik uyaʼom ri uTzij ri Dios pa ri ukʼaslemal kkunik kchʼaw rukʼ ronojel ranimaʼ kukʼ ri e winaq y e areʼ qas kkilo.

14. Junam rukʼ ri kubʼij Proverbios 27:17, ¿jas tobʼanik kuya chqe we xaq ta qatukel kqatzijoj ri utzij ri Dios?

14 Chqakʼama ri tobʼanik kya chqe. Ri apóstol Pablo xukʼut chuwach ri Timoteo ri jalajoj kubʼan che utzijoxik ri utzij ri Dios y xubʼij che, che rajawaxik je kubʼan chke e nikʼaj chi cristianos (1 Cor. 4:17). Junam rukʼ ri Timoteo, oj xuqujeʼ kojkunik kqetaʼmaj kʼi jastaq chkij ri qachalal che kʼo nim ketaʼmabʼal (chasikʼij uwach Proverbios 27:17). Chqilampe ri xkʼulmataj rukʼ jun qachalal, a Shawn ubʼiʼ, jun tiempo xutzijoj ri utzij ri Dios pa jun tinamit che naj kʼo wi y xrilo che ri winaq bʼenaq kikʼuʼx chrij ri kikojonem. ¿Jas xtoʼwik rech xubʼan ta kebʼ ukʼuʼx? Ri areʼ kubʼij: «Are chiʼ kinbʼe che utzijoxik ri utzij ri Dios, kintzukuj bʼi jun wachiʼl. Y chiʼ tajin kojbʼinik kojtzijon chrij jas kqabʼano rech más utz kqabʼan che utzijoxik ri utzij ri Dios. Kojchoman chrij ri xqabʼij che ri winaq ri ajchaqʼe ri ja che kʼate xojchʼaw wi kanoq, rech utz kqabʼan che ri tzijonem rukʼ jun chi winaq che junam kubʼij chqe».

15. ¿Jasche nim ubʼanik che kqabʼan bʼi qachʼawem are chiʼ kojbʼe che utzijoxik ri utzij ri Dios?

15 Chqata tobʼanik che ri Jehová. Are chiʼ ya kojbʼe che utzijoxik ri utzij ri Dios, chqabʼana bʼi qachʼawem che ri Jehová rech kukʼam qabʼe. Kʼo ta kojkunik kqabʼano, we kʼo ta ri utobʼanik ri uxlabʼixel qukʼ (Sal. 127:1; Luc. 11:13). Are chiʼ kqabʼan qachʼawem che ri Jehová, chqabʼij che ri qas rajawaxik chqe. Jun kʼutbʼal, chqabʼij che, che kqaj kqariq jun winaq ri qas kraj kretaʼmaj chrij ri uTzij ri Dios. Tekʼuriʼ, chqabʼana ronojel ri kojkun che ubʼanik, chqatzijoj ri utzij ri Dios chke konojel ri keqariqo.

16. ¿Jas kojutoʼ wi che utzijoxik ri utzij ri Dios we kqanikʼoj más ri Biblia?

16 Chqatasaʼ qatiempo rech kqanikʼoj más ri uTzij ri Dios. Ri uTzij ri Dios kubʼij: Chiwilaʼ «ri urayibʼal ri Dios, [...] ri utz na, ri kqaj chuwach, ri tzʼaqat» (Rom. 12:2). We qas kqakoj ronojel ri kubʼij ri uTzij ri Dios, rukʼ ronojel qanimaʼ riʼ kqatzijoj chke ri winaq. Ri qachalal Katarína, kubʼij: «Xinwilo che kʼo jujun kʼutunem re ri uTzij ri Dios rajawaxik kinnimarisaj más ri nukojonik chrij. Rumal laʼ xinkoj más nuchuqʼabʼ che uchʼobʼik che qastzij kʼo jun Dios xbʼanow ronojel ri jastaq, che ri Biblia are ri uTzij y kʼo jun utinamit pa ri uwach Ulew kimik». Ri qachalal Katarína xubʼij che xkowir ri ukojonik y sibʼalaj kkikot chik kutzijoj ri utzij ri Dios rumal che xunikʼoj más ri Biblia.

¿JASCHE KUBʼAN TA KEBʼ QAKʼUʼX KQATZIJOJ RI UTZIJ RI DIOS?

17. ¿Jasche ri Jesús xubʼan ta kebʼ ukʼuʼx are chiʼ xutzijoj ri utzij ri Dios?

17 Ri Jesús ni ta jumul xubʼan kebʼ ukʼuʼx are chiʼ xutzijoj ri utzij ri Dios, paneʼ ri winaq xkaj taj xkitatabʼej. ¿Jasche xubʼan ta kebʼ ukʼuʼx? Rumal che xuchʼobʼo che ri winaq rajawaxik kketaʼmaj ri utzij ri Dios. Xuqujeʼ retaʼm che e kʼo jujun winaq kkaj taj kkitatabʼej, are kʼu chiʼ kqʼax ri tiempo kkikʼex ri kichomanik. Are riʼ ri xukʼulmaj ri ufamilia. Rumal che ri e rachalal oxibʼ junabʼ xkaj taj xeteriʼ chrij (Juan 7:5). Are kʼu chiʼ kʼastajisam chik, xkaj xeʼux utijoxelabʼ (Hech. 1:14).

18. ¿Jasche kqaya ta kan utzijoxik ri utzij ri Dios?

18 Qetaʼm taj jachin kkaj keʼux testigos rech Jehová, rumal che e kʼo jujun rajawaxik tiempo chke. Xuqujeʼ ri kojkitatabʼej taj, weneʼ kkilo che sibʼalaj utz ri qakʼaslemal y sibʼalaj kojkikotik, rumal laʼ are chiʼ kqʼax ri tiempo weneʼ kkaj «kkinimarisaj [...] uqʼij ri Dios» (1 Ped. 2:12).

19. Junam rukʼ ri kubʼij 1 Corintios 3:6, 7, ¿jas kqachʼobʼo?

19 Oj kojriqow ri winaq, kqamaj usolixik y kqaya etaʼmanik re ri Biblia che, are kʼu kqachʼobʼo che are ri Dios kbʼanowik che kkʼiy pa ri ukojonik (chasikʼij uwach 1 Corintios 3:6, 7). Jun qachalal re ri tinamit Etiopía, Getahun ubʼiʼ, kubʼij: «Pa más che 20 junabʼ xaq xiw in ri in Testigo xinkʼojiʼ pa jun lugar ri qas ta tzijom wi ri utzij ri Dios. Kimik e kʼo chi 14 publicadores. 13 kibʼanom chi kiqasanjaʼ, jun ri wixoqil y e oxibʼ qalkʼwal. Pa ri e riqbʼal ibʼ oj 32 kojkʼojiʼk». Ri qachalal Getahun xkʼistaj ta ukʼuʼx, xaneʼ xukoj uchuqʼabʼ che utzijoxik ri utzij ri Dios y are chiʼ xqʼax ri tiempo, ri Jehová xeʼukʼam lo ri utz taq winaq pa ri utinamit (Juan 6:44).

20. ¿Jas kojjunamataj wi kukʼ jun jupuq winaq che kebʼe che utzukuxik jun winaq sachinaq?

20 Sibʼalaj nim ubʼanik ri kikʼaslemal ri winaq chuwach ri Jehová. Uyaʼom ri nimalaj eqeleʼn chqe rech kojtobʼan rukʼ ri uKʼojol che kimulixik ri winaq pa ri utinamit pa ri kʼisbʼal taq qʼij (Ageo 2:7). Are chiʼ kqatzijoj ri utzij ri Dios oj junam kukʼ jun jupuq winaq che kebʼe che utzukuxik jun winaq che sachinaq, paneʼ xa jun kriqowik are kʼu konojel nim ubʼanik ri xkibʼano. Xaq junam, qetaʼm taj e jampa winaq keqariq na pa wajun uwach ulew riʼ ri kʼo pa uqʼabʼ ri Satanás, y ri Jehová kkunik kukoj apachintaneʼ qachalal rech keriqitaj ri e utz taq winaq. Ri qachalal Andrés che kel Bolivia, kubʼij: «Wetaʼm che are chiʼ jun winaq kretaʼmaj uwach ri Jehová y kubʼan uqasanjaʼ are rumal che konojel xechakunik rech xkiya tobʼanik che». Rumal laʼ makʼistaj qakʼuʼx che utzijoxik ri utzij ri Dios. We je kqabʼano, sibʼalaj kojutewchij riʼ ri Jehová y sibʼalaj kojkikot che upatanixik.

BʼIXONEM 66 Chqayaʼ ubʼixik ri utz taq tzij

^ párr. 5 Pa wajun kʼutunem riʼ kqil jujun chomanik che kojutoʼ rech kqaya ta kan utzijoxik ri utzij ri Dios, are chiʼ keqariq ta ri winaq cho kachoch o kkaj taj kojkitatabʼej.

^ párr. 7 Pa ronojel ri kbʼan che utzijoxik ri utzij ri Dios, rajawaxik che ri e qachalal kkinimaj ri taqanik kiyaʼom ri qʼatal taq tzij re ri tinamit ri e kʼo wi.

^ párr. 60 RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: (kumaj lo ajsik kopan ikim): Jun kʼulaj tajin kkitzijoj ri utzij ri Dios are kʼu kekiriq ta ri winaq rumal che e kʼo ta cho kachoch. Ri ajchaqʼe ri nabʼe ja bʼenaq pa chak, ri ajchaqʼe ri ukabʼ ja bʼenaq rukʼ ri kunanel y ri ajchaqʼe ri urox ja bʼenaq che uloqʼik jastaq rech. Ri e qachalal xekunik xkiriq ri ajchaqʼe ri nabʼe ja are chiʼ xetzalij chi bʼi jumul che rilik pa jun chi hora, xkiriq ri ajchaqʼe ri ukabʼ ja are chiʼ e kʼo pa ri predicación pública chunaqaj ri hospital y pa teléfono xetzijon wi rukʼ ri ajchaqʼe ri urox ja.