1. Kumbi Yesu wanguŵasiliya chakuwoniyapu wuli akusambira ŵaki, nanga yiwu anguchita wuli? (Wonani chithuzi cho che pachikonkhombi.)

PA NYENGU yo Yesu wenga pacharu chapasi, wawuwonanga mwakwenere uteŵeti waki ndipu wakhumbanga kuti akusambira ŵaki nawu awuwonengi so viyo. (Yoha. 4:35, 36) Pa nyengu yo Yesu wenga ndi akusambira ŵaki, yiwu achitanga phamphu pa ntchitu yakupharazga. (Luka 10:1, 5-11, 17) Chinanga kuti venga viyo, Yesu wati wamangika kweniso wati wafwa, akusambira ŵaki anguleka dankha kupharazga kwa kanyengu. (Yoha. 16:32) Pavuli paki, wati wayuskika wanguchiska akusambira ŵaki kuti aŵikengi mtima wawu pa ntchitu yakupharazga. Ndipu Yesu wati waluta kuchanya, akusambira ŵaki angupharazga mwachiganga mwakuti arwani ŵawu angukamba kuti: “Awonani! mwazaza Yerusalemu yosi ndi chisambizu chinu.”—Machi. 5:28.

2. Kumbi Yehova watiyitumbika wuli ntchitu yakupharazga?

² Yesu wangulongozga Akhristu akwambiriya pa ntchitu yakupharazga ndipu Yehova wanguŵatumbika, chifukwa ŵanthu anandi anguvwisiya uthenga wawu. Mwakuyeruzgiyapu, pa Pentekoste wa mu 33 C.E., ŵanthu pafufupi 3,000 angubatizika. (Machi. 2:41) Ndipu chiŵerengeru cha akusambira chingulutirizga kukuwa ukongwa. (Machi. 6:7) Kweni Yesu wangukambiya limu kuti ntchitu yakupharazga yazamuluta panthazi ukongwa mu mazuŵa ngakumaliya.—Yoha. 14:12; Machi. 1:8.

3-4. Ntchifukwa wuli anyaki angawona kuti ntchitu yakupharazga njakusuzga ukongwa, nanga tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

³ Tosi tikhumbika kuyesesa kuti tilutirizgi kuyiwona mwakwenere ntchitu yakupharazga. Mu vyaru vinyaki ntchipusu kuchita viyo. Chifukwa wuli? Chifukwa ŵanthu anandi akhumbisiska kusambira Bayibolu ndipu anyaki mwaku yiwu akhumbika kulindiza kuti Kaboni wazi kuziŵasambiza. Kweni mu vyaru vinyaki, apharazgi awona  kuti ntchitu yakupharazga njakusuzga ukongwa chifukwa ŵanthu asanirika viŵi cha panyumba ndipu wo atiŵasaniya panyumba alongo viŵi cha kuti akhumba kusambira Bayibolu.

⁴ Asani muja kuchigaŵa ko nkhwakusuzga kupharazga, masachizgu ngo nge mu nkhani iyi ngangakuwovyani. Tikambiskanengi vo apharazgi anyaki achitapu kuti akambiskanengi ndi ŵanthu anandi mu uteŵeti. Tiwonengi so chifukwa cho tikhumbikiya kulutirizga kuwuwona mwakwenere uteŵeti chinanga ŵanthu angavwisiya uthenga widu pamwenga cha.

5. Kumbi Akaboni anandi akumana ndi masuzgu wuli?

⁵ Akaboni anandi, vitiŵasuzga ukongwa kukambiskana ndi ŵanthu mu nyumba zawu. Apharazgi anandi aja ku malu ngo nyumba zinandi zija zakuvikilirika ukongwa pamwenga kuti ze ndi mageti. Kunyumba zenizi, kungaŵa alonda wo akaniza ŵanthu kusere pakhomu kwambula kuti yumoza mwa ŵanthu wo aja kunyumba zenizi waŵazomereza. Penipo ku malu nganyaki, apharazgi aluta mwambula kusuza kunyumba ndi nyumba kweni mbanthu anandi cha wo asanirika panyumba zawu. Ndipu apharazgi anyaki apharazga kumizi pamwenga ku malu ngakutali ko kuja ŵanthu amanavi. Apharazgi angayenda mtunda utali kuti akasaniyi munthu yumoza, mweniyo panyaki wangasanirika so cha panyumba. Asani tikumana ndi masuzgu nga nge yanga, tikhumbika cha kuwere vuli. Kumbi tingachita wuli kuti timalani ndi masuzgu ngenanga kweniso kuti tikambiskanengi ndi ŵanthu anandi mu uteŵeti?

6. Kumbi apharazgi ayanana wuli ndi alovi?

⁶ Yesu wanguyeruzgiya ntchitu yakupharazga ndi ntchitu ya ulovi. (Mariko 1:17) Alovi anyaki angachita ulovi kwa mazuŵa nganandi kwambula kubaya somba yeyosi. Kweni yiwu awere vuli cha ndipu asintha nthowa zakubayiya somba. Yiwu asintha nyengu, malu pamwenga nthowa zakubayiya somba. Nasi tingasintha nthowa zakupharazgiya. Tiyeni tiwoni nthowa zo tingagwiriskiya ntchitu.

7. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingachitika asani tipharazga pa nyengu zakupambanapambana?

⁷ Muyesengi kuluta kunyumba za ŵanthu pa nyengu zakupambanapambana. Tingakambiskana ndi ŵanthu anandi asani tipharazga pa nyengu yo asanirikiya panyumba. Ndipu chinanga kuti ŵanthu angatuwapu panyumba kwa maola nganandi, kweni atachiweku ko aluta. Abali ndi azichi anandi, apharazga ndi msana pamwenga mazulu chifukwa ndiyu nyengu yo asaniliya ŵanthu anandi panyumba. Kusazgiyapu yapa, ŵeneku a nyumba atuŵa ndi mpata kweniso atuŵa akunozgeka kukambiskana nawu pa nyengu yeniyi. Pamwenga mungakhumba kuchita vo mura munyaki zina laki David wanguchita. Iyu wangukamba kuti wati wapharazga kwa kanyengu, iyu ndi munyaki yo wenga nayu anguweliyaku so kunyumba zo anguleka kusaniyaku ŵanthu pakwamba. David wangukamba kuti: “Ndinguzizwa ukongwa kuti tati taweriyaku so, ŵanthu anandi tinguŵasaniya panyumba zawu.” *

8. Kumbi tingaligwiriskiya wuli ntchitu lemba la Wakutawula 11:6 mu uteŵeti?

⁸ Tikhumbika cha kufwa daka. Venivi ndivu tisambira pa lemba lo patuliya mutu wa nkhani yidu. (Ŵerengani Wakutawula 11:6.) David yo tamukambapu kali, wangufwa daka cha. Wati waluta panyumba yinyaki mwakuwerezawereza, pakumaliya wangumusaniya mweneku wanyumba. Mweneku wanyumba wanguzomera kusambira Bayibolu ndipu wangukamba kuti: “Ndaja kunu kwa vyaka pafufupi 8 kweni ndechendawonanepu ndi Kaboni waku Yehova weyosi panyumba pangu.” David wangukamba kuti: “Ndawona kuti asani pakumaliya paki waŵasaniya ŵanthu panyumba pawu, kanandi yiwu avwisiya uthenga wo titiŵapharazgiya.”

9. Kumbi Akaboni anyaki achita wuli kuti akumanengi ndi ŵanthu wo aleka kusanirika panyumba?

 ⁹ Muyesengi kupharazga ku malu ngakupambanapambana. Kuti akambiskanengi ndi ŵanthu wo asanirika bweka cha panyumba, apharazgi anyaki asintha malu ngo apharazgaku. Mwakuyeruzgiyapu, kupharazga mumsewu kweniso kugwiriskiya ntchitu timashelufu, ndi nthowa zamampha ukongwa zo zitovya apharazgi kuti akumanengi ndi ŵanthu wo aja mu nyumba zo akaniza kuti ŵanthu alutengeku kuchipharazga. Venivi vitovya Akaboni kuti akambiskanengi nawu masu ndi masu ŵanthu wo aja munyumba zenizi. Kweniso, apharazgi anandi asaniya kuti ŵanthu anandi akondwa kukambiskana nawu pamwenga kulonde mabuku ngidu ku malu ngo kusanirika ŵanthu anandi nge kumalu ngakucheze, ku misika kweniso ku malu nga bizinesi. Wakuwonere dera munyaki ku Bolivia zina laki Floiran wangukamba kuti: “Tiluta ku misika kweniso ku malu ngakuchitiyaku bizinesi pakati pa 1 koloku ndi 3 koloku msana pa nyengu yo akugulisa malonda atangwanika ukongwa cha. Kanandi tikambiskana nawu umampha ndipuso titambisa masambiru nga Bayibolu.”

10. Kumbi ndi nthowa zinyaki nizi zo mungagwiriskiya ntchitu kuti mupharazgiyi ŵanthu?

¹⁰ Muyesengi nthowa zinyaki. Tiyeruzgiyi kuti mwayesapu kananandi ŵaka kuti mukambiskani ndi munthu munyaki. Panyaki mwaja muchiluta kunyumba yaki pa nyengu zakupambanapambana kweni wasanirika mbwenu cha. Kumbi pe nthowa zinyaki zo mungagwiriskiya ntchitu kuti mukambiskani ndi munthu mwenuyu? Katarína wangukamba kuti: “Nditiŵalembe makalata ŵanthu wo ndileka kuŵasaniya panyumba ndipu nditiŵakonkhoske vinthu vo ndatingi ndiŵakambiyengi asani ndingukumana nawu pamasu ndi pamasu.” Kumbi isi tisambiranjipu? Po muchita uteŵeti winu, muyesengi kugwiriskiya ntchitu nthowa zakupambanapambana kuti  mukambiskani ndi munthu weyosi muchigaŵa cho mupharazgaku.

11. Ntchifukwa wuli ŵanthu anyaki akhumba cha kuvwisiya uthenga widu?

¹¹ Ŵanthu anyaki akhumba cha kuvwisiya uthenga widu. Yiwu awona kuti palivi chifukwa chechosi chakuziŵiya Chiuta pamwenga vo Bayibolu likamba. Yiwu agomezga kuti kulivi Chiuta chifukwa awona masuzgu nganandi ngo ngachitika mucharu. Ŵanthu ŵenaŵa atiliyanja cha Bayibolu chifukwa awona alongozgi achinyengu a visopa wo akamba kuti alondo vo Bayibolu likamba kweni achita vinthu vinandi viheni. Anyaki aŵanaŵaniya ŵaka ntchitu zawu, mabanja ngawu pamwenga masuzgu ngawu ndipu aŵanaŵaniyaku cha kuti Bayibolu lingaŵawovya. Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kukondwa asani ŵanthu wo titiŵapharazgiya awona kuti uthenga widu ungaŵawovya ukongwa cha?

12. Kumbi kugwiriskiya ntchitu mazu nga pa Afilipi 2:4, kungatiwovya wuli mu uteŵeti?

¹² Mulongongi kuti mutiŵaŵanaŵaniya. Ŵanthu anandi wo pakwamba akhumbanga cha kuvwisiya uthenga wamampha, pavuli paki avwisiya asani awona kuti mupharazgi watiŵalongo kuti watiŵaŵanaŵaniya. (Ŵerengani Afilipi 2:4.) Mwakuyeruzgiyapu, David yo tamukambapu kali wangukamba kuti: “Asani munthu munyaki wakamba kuti wakhumba cha kuvwisiya uthenga widu, tiŵika Bayibolu ndi mabuku ngidu muchikwama ndi kukamba kuti: ‘Ndingayanja kuti ndiziŵi chifukwa cho muleke kwanjiya uthenga wamampha.’” Ŵanthu aziŵa asani munthu walongo kuti watiŵaŵanaŵaniya. Yiwu angaluwa vo tinguŵakambiya kweni angakumbuka mo tinguchitiya nawu vinthu. Chinanga kuti ŵeneku a nyumba angatizomereza cha kuti tiŵakambiyi uthenga wamampha, kweni kuziya mu nkharu yidu kweniso kuchita nawu vinthu mwaubwezi, vingalongo kuti titiŵaŵanaŵaniya.

13. Kumbi tingawusintha wuli upharazgi widu kuti ukoliyani ndi mo vinthu viliri ndi mweneku wanyumba?

¹³ Tilongo kuti titiŵaŵanaŵaniya ŵanthu asani tisintha upharazgi widu kuti ukoliyani ndi mo vinthu viliri ndi mweneku wanyumba. Mwakuyeruzgiyapu, asani tafika pa khomu la munthu, kumbi tiwonapu chechosi cho chilongo kuti mweneku wanyumba we ndi ŵana? Apapi angakondwa kuvwisiya ulongozgi wa mu Bayibolu wo ukonkhoska mo angalere ŵana pamwenga wo ungaŵawovya kuti aje ndi banja lalikondwa. Kumbi muvigaŵa vinyaki tisaniya nyumba zo ze ndi maloku nganandi pachisasa? Asani ndimu viliri, mweneku wanyumba tingakambiskana nayu nkhani yakukwaskana ndi kuswa marangu, vo vichitiska kuti ŵanthu anandi achitengi mantha pacharu. Asani tamukambiya nkhani yeniyi, mweneku wanyumba wangakondwa kuvwa mo vinthu venivi vazamumaliya. Mwemosi mo vingaŵiya, muyesesengi kovya ŵanthu wo avwisiya kuti awoni mo ulongozgi wa  mu Bayibolu ungaŵawovye. Katarína yo tamuzumbuwapu kali wangukamba kuti: “Ndiŵanaŵaniya mo uneneska ungusinthiya umoyu wangu.” Chifukwa cha venivi, Katarína wakambiskana nawu mwakutuliya pasi pa mtima ŵanthu ndipu wo wakambiskana nawu, awona kuti vo wakamba vauneneska nadi.

14. Nge mo pakambiya pa Nthanthi 27:17, kumbi ŵanthu wo alutiya limoza mu uteŵeti angawovyana wuli?

¹⁴ Muzomerengi chovyu kutuliya kwa anyinu. Mu nyengu ya akutumika, Paulo wangusambiza Timote mo wangapharazgiya kweniso kusambiza ndipu wangumuchiska kuti nayu wasambizengi so anyaki. (1 Akori. 4:17) Nge mo ve nge ndi Timote, nasi tingasambira kwa apharazgi alusu mumpingu. (Ŵerengani Nthanthi 27:17.) Tiyeni tiwoni chakuyeruzgiyapu cha mubali Shawn. Kwa kanyengu, iyu wachitanga upayiniya kuchigaŵa chinyaki chakumuzi, ko ŵanthu anandi akananga kuŵapharazgiya chifukwa akambanga kuti akhorwa ndi chisopa chawu. Kumbi iyu wanguchita wuli kuti walutirizgi kukondwa? Shawn wangukamba kuti: “Kanandi ndalutanga mu uteŵeti ndi munthu munyaki. Asani tituwa panyumba yinyaki kuluta panyumba yinyaki, takambiskananga mo weyosi wangasazgiyaku lusu pakusambiza. Mwakuyeruzgiyapu, takambiskananga vo mweneku wa nyumba wangukamba kweniso mo isi tingumukiya. Pavuli paki, takambiskananga mo tingachimukiya asani munthu munyaki panyumba yinyaki wachikamba vinthu vakuyanana ŵaka.”

15. Ntchifukwa wuli pempheru ndakukhumbika ukongwa pa uteŵeti widu?

¹⁵ Mupempherengi kwaku Yehova kuti wakuwovyeni. Mupemphengi Yehova kuti wakuwovyeningi nyengu yeyosi yo muluta mu uteŵeti. Kwambula mzimu waki wakupaturika kuti utiwovyi, palivi weyosi waku isi yo wangafiska kuchita chinthu chechosi. (Salimo 127:1; Luka 11:13) Asani mupemphera kwaku Yehova kuti wakuwovyeni, mumukambiyengi vinthu chayivu vo wangakuwovyani. Mwakuyeruzgiyapu, mumupemphengi kuti wakulongozgiyeni ku munthu wa mtima wamampha kweniso yo ngwakunozgeka kuvwisiya. Pavuli paki, muchitengi vinthu mwakukoliyana ndi vo mwapempha Yehova, mwakupharazgiya ŵanthu wosi wo mwakumana nawu.

16. Kumbi kusambira pakutija kungatiwovya wuli kuti tipharazgengi mwakuŵafika pa mtima ŵanthu?

¹⁶ Musaniyengi nyengu yakusambiriya pakumwija. Mazu ngaku Chiuta ngakamba kuti: “Muziŵi khumbu laku Chiuta lamampha, lakuzomerezeka kweniso lakufikapu.” (Aro. 12:2) Asani tisambira Bayibolu, titimuziŵa umampha ukongwa Chiuta. Ndipu asani tachita viyo, pa nyengu yo tikambiskana ndi ŵanthu vakukwaskana ndi iyu, yiwu awonengi kuti titivigomezga nadi vo titiŵakambiya. Katarína yo tamukambapu kali wangukamba kuti: “Kuvuli uku, ndinguwona kuti ndakhumbikanga kuviziŵa umampha ukongwa visambizu vikuluvikulu vo Bayibolu lisambiza. Mwaviyo, ndingwamba kusambira mwakuphwere maukaboni ngo ngalongo kuti kwe Mlengi, kuti Bayibolu ndi Mazu nadi ngaku Chiuta kweniso kuti Chiuta we ndi gulu lo limiya iyu mazuŵa nganu.” Katarína wangukamba kuti kusambira pakuyija, kungumuwovya kuti waje ndi chivwanu chakukho kweniso kuti wakondwengi ukongwa mu uteŵeti.

17. Ntchifukwa wuli Yesu wangulutirizga kuja ndi maŵanaŵanu ngakwenere pa uteŵeti waki?

¹⁷ Yesu wangulutirizga kuja ndi maŵanaŵanu ngakwenere kweniso kupharazga chinanga kuti ŵanthu anyaki akhumbanga cha kuvwisiya uthenga waki. Chifukwa wuli? Iyu waziŵanga kuti ŵanthu akhumbikanga kuziŵa uneneska ndipu wakhumbanga kuwovya ŵanthu anandi kuti avwisiyi uthenga wa Ufumu. Iyu waziŵanga so kuti ŵanthu anyaki wo pakwamba angukana kuvwisiya, nyengu yinyaki angavwisiya. Tiyeni tiwoni vo vinguchitika ndi ŵanthu a mu banja laki. Kwa vyaka vitatu ndi hafu vo Yesu wanguchita uteŵeti waki, pengavi mvurwa waki weyosi yo wanguja wakusambira waki. (Yoha. 7:5) Kweni iyu wati wayuskika, yiwu anguja Akhristu.—Machi. 1:14.

18. Ntchifukwa wuli tilutirizga kupharazga?

 ¹⁸ Tiziŵa cha kuti mbayani wo pakumaliya paki azomerengi uneneska wo tisambiza. Pajumpha nyengu yitali kuti ŵanthu anyaki asambiri uneneska penipo anyaki aswera cha. Ndipu chinanga mbanthu wo akana kuvwisiya uthenga widu, awona nkharu yidu yamampha ndipu mukuluta kwa nyengu angaziyamba ‘kukankhuska Chiuta.’—1 Petu. 2:12.

19. Mwakukoliyana ndi 1 Akorinto 3:6, 7, kumbi tikhumbika kuziŵanji?

¹⁹ Po tipanda kweniso kudiriya, tikhumbika kuziŵa kuti Chiuta ndiyu wakuzga. (Ŵerengani 1 Akorinto 3:6, 7.) Mubali Getahun, yo wateŵete ku Ethiopia, wangukamba kuti: “Kwa vyaka vakujumpha 20, Kaboni ndengaku ndija kuchigaŵa cho ndija. Kweni sonu kwe apharazgi 14. Apharazgi 13 akubatizika kusazgapu muwolu wangu ndi ŵana ŵangu atatu. Pa maunganu tiwungana ŵanthu pafufupi 32.” Getahun wakondwa kuti wangulutirizga kupharazga uku walindizga Yehova mwakuzikira kuti waguziyi ŵanthu a mitima yamampha ku gulu Laki.—Yoha. 6:44.

20. Kumbi isi tiyanana ndi gulu lo litaska ŵanthu mu nthowa wuli?

²⁰ Yehova wawona kuti maumoyu nga ŵanthu wosi ngakuzirwa. Iyu wakutipaska mwaŵi wakuti tigwiriyengi ntchitu limoza ndi Mwana waki pa kuwunganiska ŵanthu amitundu yosi, umaliru wa nyengu yinu wechendazi. (Haga. 2:7) Ntchitu yidu yakupharazga tingayiyeruzgiya ndi ntchitu yakutaska ŵanthu. Ndipu isi te nge gulu la ŵanthu wo atumika kuti akataski ŵanthu wo ŵe muboti lo libira. Chinanga kuti mbanthu amanavi pa gulu ili wo angataska munthu, kweni wosi wo anguluta atuŵa kuti agwira ntchitu yakukhumbika. Venivi viyanana ŵaka ndi ntchitu yidu yakupharazga. Tiziŵa cha kuti mbanthu anandi wuli wo ataskikengi mucharu chaku Satana ichi. Kweni Yehova wangagwiriskiya ntchitu weyosi waku isi kuti waŵawovyi. Andreas yo waja ku Bolivia wangukamba kuti: “Ndiziŵa kuti asani munthu munyaki wasambira uneneska ndi kubatizika, ntchifukwa chakuti ŵanthu anandi angugwiriya ntchitu limoza kuti amuwovyi.” Mwaviyo, tiyeni tosi tilutirizgi kuja ndi maŵanaŵanu ngakwenere po tichita uteŵeti widu. Asani tichitengi viyo, Yehova watitumbikengi kweniso ntchitu yidu yakupharazga yitiwovyengi kuti tikondwengi.