1. Yesu u va vekele xikombiso xihi valandzeri vakwe naswona va angule njhani? (Vona xifaniso lexi nga eka xifunengeto.)

LOKO Yesu a ha ri laha misaveni a a endla ntirho wakwe wo chumayela a tsakile naswona u lava leswaku valandzeri vakwe na vona va wu endla va tsakile. (Yoh. 4:35, 36) Loko Yesu a ha ri laha misaveni ni vadyondzisiwa vakwe, a va chivirika swinene entirhweni wo chumayela. (Luka 10:1, 5-11, 17) Kambe endzhaku ka loko Yesu a khomiwile a tlhela a dlayiwa, vadyondzisiwa vakwe va sungule ku koka milenge entirhweni wo chumayela. (Yoh. 16:32) Loko Yesu a pfuxiwile, u va khutazile leswaku va chumayela hi tinghitsi. Endzhaku ka loko Yesu a tlhandlukele etilweni, vadyondzisiwa vakwe va chumayele hi tinghitsi lerova valala va vona va kala va vilela va ku: “Mi tate Yerusalema hi dyondzo ya n’wina.”—Mit. 5:28.

2. Yehovha u wu katekise njhani ntirho wo chumayela?

² Yesu u kongomise ntirho wo chumayela lowu a wu endliwa hi Vakreste va le nkarhini wa vaapostola naswona Yehovha u va katekisile hi ku endla leswaku vo tala va amukela mahungu lamanene. Hi xikombiso, hi Pentekosta ya 33 C.E., ku khuvuriwe vanhu va kwalomu ka 3 000. (Mit. 2:41) Vadyondzisiwa va ye emahlweni va andza swinene. (Mit. 6:7) Yesu u profete leswaku emasikwini ya makumu, vanhu vo tala a va ta amukela mahungu lamanene.—Yoh. 14:12; Mit. 1:8.

3-4. I yini lexi endlaka van’wana va vona onge swa tika ku chumayela naswona hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

³ Hinkwerhu hi lava ku endla ntirho wa hina wo chumayela hi tsakile. Kambe ematikweni man’wana a swi olovi? Hikwalahokayini? Hikuva ku ni vanhu vo tala lava lavaka ku dyondzisiwa Bibele lerova van’wana va boheka ku rindza nkarhi wo leha ku fikela loko ku kumeka Timbhoni leti nga va dyondzisaka! Kambe  ematikweni man’wana swa tika ku endla ntirho wo chumayela, hakanyingi vanhu a va kumeki emakaya kasi lava kumekaka a va ma tsakeli mahungu lamanene.

⁴ Loko ku ri leswaku u tshama endhawini leyi swi tikaka ku chumayela, swiringanyeto leswi hi nga ta bula hi swona swi ta ku pfuna. Hi ta twa leswi van’wana va swi endleke leswaku va kota ku chumayela vanhu vo tala. Hi ta tlhela hi twa leswi nga hi pfunaka hi kota ku chumayela hi tsakile swi nga ri na mhaka leswaku vanhu va angula njhani loko hi va chumayela.

5. Hi yihi mitlhontlho leyi Timbhoni to tala ti langutanaka na yona?

⁵ Timbhoni to tala swa ti tikela ku kuma vanhu emakaya. Vahuweleri van’wana va tshama etindhawini leti sirheleriweke naswona swi nga oloviki ku nghena eka tona. Etindhawini to tano u kuma ku ri ni murindzi loyi a nga pfumeliki leswaku vanhu va nghena va nga rhambiwanga. Vahuweleri van’wanyana swa va olovela ku chumayela hi yindlu ni yindlu kambe hakanyingi va kuma emakaya ku lo nkwee! Kasi van’wanyana va chumayela etindhawini ta le makaya laha ku tshamaka vanhu va nga ri vangani. Vahuweleri va famba mpfhuka wo leha swinene leswaku va ya fika emitini yo tano kambe loko va fika va kuma ku lo paa! Loko ku ri leswaku hi langutana ni mitlhontlho yo fana ni leyi se hi yi boxeke etindhawini leti hi chumayelaka eka tona, hi nga heli matimba. Hi nga yi hlula njhani mitlhontlho yo fana ni leyi?

6. Vanhu lava chumayelaka va fana njhani ni vaphasi va tinhlampfi?

⁶ Yesu u fanise ntirho wo chumayela ni wa ku phasa tinhlampfi. (Mar. 1:17) Vaphasi van’wana va tinhlampfi va nga ha heta masiku yo hlayanyana va nga phasi nchumu. Kambe a va heli matimba, va lava ndlela yin’wana. Va cinca nkarhi, ndhawu ni ndlela leyi va phasaka hayona. Na hina hi nga endla hilaha ku fanaka entirhweni wa hina wo chumayela. A hi buleni hi swiringanyeto leswi nga hi pfunaka.

7. Hi ta kuma mbuyelo wa njhani loko hi chumayela hi nkarhi lowu vanhu va kumekaka ha wona emakaya?

⁷ Ringeta ku chumayela hi nkarhi lowu vanhu va kumekaka ha wona emakaya. Hi ta kuma vanhu vo tala emakaya loko hi chumayela hi nkarhi lowu va kumekaka ha wona. Ntiyiso wa mhaka hi leswaku hambiloko vanhu vo famba va tihlotahlotela kambe va vuya va ta fihla nhloko emakaya! Vamakwerhu vo tala va kume swi pfuna ku chumayela ni ndzhenga kumbe nimadyambu hikuva va kuma vanhu vo tala va ri kona emakaya. Xin’wana, vanhu hi mikarhi yoleyo va va va lo mbaa, va lunghekele ku teka leti ni letiya. Kumbexana ringeta ku tirhisa xiringanyeto lexi David loyi a nga nkulu a xi voneke xi pfuna. U vula leswaku yena ni lava a chumayelaka na vona va chayisa hi nkarhi wo karhi kambe hi nkarhi va tlhelela va ya chumayela emitini leyi a ku nga ri na munhu eku sunguleni. U ri: “Ndza tsaka hikuva loko hi tlhelela hi kuma vanhu vo tala swinene va ri kona emakaya.” *

8. Hi nga yi tirhisa njhani Eklesiasta 11:6 entirhweni wa hina wo chumayela?

⁸ A hi fanelanga hi hela matimba. Tsalwankulu ra nhlokomhaka ya hina ri hi tsundzuxa hi langutelo leri hi faneleke hi va na rona. (Hlaya Eklesiasta 11:6.) David loyi hi buleke hi yena eku sunguleni, a nga helanga matimba. Eka muti wun’wana, u hetelele a kume n’wini wa muti endzhaku ko ya ko tala. N’wini wa muti a a swi tsakela ku dyondzisiwa Bibele  kutani u te: “Se ndzi ni malembe ya nhungu ndzi tshama laha kambe a ndzi si tshama ndzi endzeriwa hi Timbhoni ta Yehovha.” David u ri: “Ndzi xiye leswaku loko u hetelela u va kumile vanhu emakaya hakanyingi va ma tsakela mahungu lawa hi va khomeleke wona.”

9. Timbhoni tin’wana ti endle yini leswaku ti kota ku fikelela vanhu lava swi nga oloviki ku va kuma emakaya?

⁹ Ringeta ku cinca ndhawu leyi u chumayelaka eka yona. Vahuweleri van’wana va cince ndhawu leyi va chumayelaka eka yona hi xikongomelo xo fikelela vanhu lava hakanyingi va nga kumekiki emakaya. Hi xikombiso, ku chumayela etindhawini ta mani na mani ni ku tirhisa swigolonyana swi endla leswaku ku chumayeriwa vanhu vo tala lava a swi nga ta olova ku va kuma emakaya hileswi va tshamaka etindhawini leti sirheleriweke leti eka tona swi nga pfumeleriwiki ku chumayela hi yindlu ni yindlu. Nakambe vahuweleri vo tala va xiye leswaku hakanyingi vanhu va yingisela kumbe ku amukela tibuku loko va chumayeriwa etiphakeni, etimakete ni le tindhawini ta mabindzu. Floiran loyi a nga mulanguteri wa muganga eBolivia u ri: “Hi chumayela etimakete ni le tindhawini ta mabindzu exikarhi ka awara ya n’we ni ya nharhu ninhlikanhi loko vaxavisi va nga ha ri bizi ngopfu. Hi va ni mabulo lama tsakisaka, mikarhi yin’wana hi kota ni ku sungula tidyondzo ta Bibele.

10. Hi tihi tindlela tin’wana leti hi nga ti tirhisaka leswaku hi kota ku fikelela vanhu?

¹⁰ Ringeta tindlela tin’wana. A hi nge u ringete ko tala ku ya emutini wo karhi u tlhela u cinca ni mikarhi kambe ko fana ni kwala. Xana yi kona ndlela leyi u nga yi tirhisaka leswaku u kota ku kuma munhu wo tano? Katarína u ri: “Lava ndzi nga va kumeki emakaya ndzi va tsalela  mapapila ndzi va byela leswi a ndzi ta swi vula loko a ndzi va kumile.” Hi dyondza yini? Ringeta ku tirhisa tindlela to hambanahambana leswaku u kota ku fikelela vanhu va le nsin’wini ya ka n’wina hi mahungu lamanene.

11. Hikwalahokayini van’wana va nga hi yingiseli loko hi va chumayela?

¹¹ Van’wana a va lavi ku twa nchumu hi mahungu lawa hi va khomeleke wona. Va teka ku dyondza Bibele ni ku tiva Xikwembu swi nga pfuni nchumu. Maxangu lawa va ma vonaka laha misaveni ma endla va nga pfumeli leswaku Xikwembu xi kona. Loko va vona vukanganyisi lebyi endliwaka hi vafundhisi va namba va nga lavi ku twa nchumu hi Bibele. Kasi van’wana va khomekile hi mitirho, ku khathalela mindyangu kumbe va ehleketa ngopfu hi swiphiqo swa vona lerova a va swi ehleketi leswaku Bibele yi nga va pfuna. Hi nga swi kota njhani ku tshama hi tsakile hambiloko vanhu va nga hi yingisi loko hi va chumayela?

12. Vafilipiya 2:4, yi nga hi pfuna njhani ensin’wini?

¹² Khathala hi vanhu van’wana. Vo tala lava a va nga hi yingiseli loko hi va chumayela, hi ku famba ka nkarhi va sungule ku hi yingisela hikwalaho ko xiya leswaku ha khathala hi vona. (Hlaya Vafilipiya 2:4.) Hi xikombiso, David loyi a boxiweke eku sunguleni, u ri: “Loko munhu a vula leswaku a nga ma tsakeli mahungu lawa hi n’wi khomeleke wona, hi veka Bibele ni tibuku ta hina kutani ndzi ku: ‘Ko va na swin’wana leswi tshameke swi endleka leswi endlaka u titwa tano.’” Vanhu va swi vona loko u khathala hi vona. Leswi hi va byeleke swona va nga swi rivala kambe ndlela leyi hi va khomeke hayona a va nge yi rivali. Hambiloko va nga hi pfumeleli hi vulavula kambe hi swiendlo hi nga swi kota ku va komba leswaku ha khathala hi vona.

13. Hi nga endla yini leswaku hi kota ku fikelela timbilu ta vanhu lava hi va kumaka emakaya?

¹³ Leswaku hi kota ku fikelela timbilu ta vanhu lava hi va kumaka emakaya hi fanele hi cincacinca swingheniso swa hina. Hi xikombiso, xana ku ni vana emutini wolowo? Swi nga endleka vatswari va swi tsakela ku twa switsundzuxo leswi Bibele yi swi vulaka hi ku kurisa vana ni ku va ni ndyangu lowu tsakeke. Xana mavanti ya vona ma tikomba ma tshama ma gogiwile? Hi nga vulavula ni n’wini wa muti mayelana ni vugevenga lebyi tinyikeke matimba laha misaveni, hi tlhela hi n’wi hlamusela leswaku ku nga ri khale byi ta hela. Swi nga ri na mhaka leswaku xiyimo xi njhani, pfuna vanhu lava u vulavulaka na vona va swi vona leswaku Bibele yi nga va pfuna. Katarína, loyi a boxiweke eku sunguleni u ri: “Ndzi ehleketa  hi ndlela leyi ntiyiso wu byi cinceke hayona vutomi bya mina.” Hikwalaho, loko Katarína a bula ni vanhu, wa tiyiseka hi leswi a swi vulaka ni vanhu lava a vulavulaka na vona va swi vona sweswo.

14. Hi ku ya hi Swivuriso 27:17, vahuweleri va nga pfunana njhani?

¹⁴ Amukela ku pfuniwa. Enkarhini wa vaapostola, Pawulo u dyondzise Timotiya ku chumayela, u tlhele a n’wi tsundzuxa leswaku na yena a dyondzisa van’wana. (1 Kor. 4:17) Ku fana na Timotiya, hi nga dyondza swo tala eka vamakwerhu lava ku nga khale va chumayela. (Hlaya Swivuriso 27:17.) Twana leswi makwerhu Shawn a swi endleke. U hete nkarhi wo leha a phayona endhawini ya le makaya laha vanhu va kona a va nga lavi ku twa nchumu hi vukhongeri bya vona. U swi kote njhani ku tshama a tsakile? U ri: “Hakanyingi loko ndzi ya ensin’wini a ndzi famba ni makwerhu wo karhi. Loko hi huma emutini a hi vulavula hi ndlela leyi hi nga ma antswisaka hayona madyondziselo ya hina. Hi xikombiso, a hi bula hi ndlela leyi hi chumayeleke hayona ni leyi n’wini wa muti a anguleke hayona. Endzhaku a hi bula hi leswi hi nga ta swi vula loko hi tlhela hi hlangana ni xiyimo lexi faka.”

15. Ku khongela i swa nkoka ku fikela kwihi loko hi ya eku chumayeleni?

¹⁵ Khongela u kombela Yehovha a ku pfuna. Mikarhi hinkwayo loko u ya ensin’wini khongela u kombela Yehovha a ku pfuna. Hinkwerhu hi kota ku chumayela hikwalaho ko pfuniwa hi moya wo kwetsima wa Yehovha. (Ps. 127:1; Luka 11:13) Loko u khongela, swi kombele hi ku kongoma leswi u lavaka Yehovha a ku pfuna hi swona. Hi xikombiso, n’wi kombele a ku pfuna u kuma munhu loyi a lavaka ku dyondza Bibele hi mbilu hinkwayo. Endzhaku, tikarhatele ku chumayela vanhu hinkwavo lava u hlanganaka na vona.

16. Ku tixavela nkarhi wo dyondza Bibele swi ta hi pfuna njhani entirhweni wo chumayela?

¹⁶ Tixavele nkarhi wo dyondza Bibele. Bibele yi ri: “Tiyiseka hi ku rhandza ka Xikwembu loku nga kunene, loku amukelekaka ni loku hetisekeke.” (Rhom. 12:2) Loko hi tiyiseka leswaku leswi hi swi tivaka hi Xikwembu i ntiyiso, a hi nge tilumalumi loko hi chumayela. Katarína, loyi hi buleke hi yena, u ri: “Ndzi tshame ndzi xiya leswaku a ku ri ni tidyondzo tin’wana ta le Bibeleni leti a ndzi nga tiyiseki hi tona. Hikwalaho, ndzi endle ndzavisiso leswaku ndzi ta tiyiseka hakunene loko ku ri ni Muvumbi, Bibele ku ri Rito ra Xikwembu nileswaku Xikwembu xi ni nhlangano lowu xi yimelaka namuntlha.” Katarína, u vula leswaku ku tixavela nkarhi wo dyondza Bibele hi swona leswi tiyiseke ripfumelo rakwe ni ku endla leswaku a chumayela a tsakile.

17. I yini lexi a xi endla Yesu a tshama a tsakile entirhweni wakwe wo chumayela?

¹⁷ Yesu a a tshama a tsakile entirhweni wakwe wo chumayela hambiloko van’wana va nga n’wi yingisi. Hikwalahokayini? A a swi tiva leswaku vanhu vo tala va ni torha ra ku tiva ntiyiso naswona a a lava ku chumayela vanhu vo tala hilaha a ta kota hakona. Nakambe, a a swi tiva leswaku van’wana lava khale a va nga n’wi yingisi hi ku famba ka nkarhi a va ta n’wi yingisa. Ehleketa hi leswi endlekeke endyangwini wa ka vona. Eka malembe manharhu ni hafu lawa Yesu a ma heteke a ri karhi a chumayela, vamakwavo a va hundzukanga va va vadyondzisiwa. (Yoh. 7:5) Kambe endzhaku ka loko a pfuxiwile, va hundzukile va va Vakreste.—Mit. 1:14.

18. I yini lexi endlaka hi nga tshiki ku chumayela?

¹⁸ A hi swi tivi leswaku i mani loyi a nga ta hetelela a amukele ntiyiso. Van’wana va hlwela  ku amukela rungula ra hina kasi van’wana va hatlisa. Hambi ku ri vanhu lava nga hi yingisiki, loko va hi vona hi tsakile ni ku vona mahanyelo ya hina lamanene, hi ku famba ka nkarhi va ta “dzunisa Xikwembu.”—1 Pet. 2:12.

19. Hi ku ya hi 1 Vakorinto 3:6, 7, i yini leswi hi faneleke hi swi tiva?

¹⁹ Loko hi ri karhi hi byala ni ku cheleta, hi fanele hi swi tiva leswaku Xikwembu hi xona lexi swi kurisaka. (Hlaya 1 Vakorinto 3:6, 7.) Getahun, wa le Ethiopia, u ri: “Ku hele malembe yo tlula 20, ku ri mina ntsena Mbhoni emugangeni wa ka hina. Namuntlha ku ni vahuweleri va 14. Va 13 va khuvuriwile lava katsaka nsati ni vana va hina vanharhu. Hi xiringaniso, etinhlengeletanweni ta vandlha hi va hi ri 32.” Getahun, wa tsaka hileswi a nga tshikangiki ku chumayela naswona a lehiseke mbilu a yimela Yehovha a kokela vanhu lava nga ni timbilu letinene enhlanganweni Wakwe.—Yoh. 6:44.

20. Hi yelana njhani ni lava xilamulelamhangu?

²⁰ Yehovha u teka vutomi bya vanhu hinkwavo byi ri bya risima. U hi nyike nkateko wo tirha swin’we ni N’wana wakwe leswaku hi hlengeleta vanhu va matiko hinkwawo makumu ma nga si fika. (Hag. 2:7) Ntirho wa hina wu yelana ni wa lava xilamulelamhangu, lava rhumiweke ku ya ponisa vanhu lava weriweke hi mugodi wa mayini. Hambileswi va ngo to ponisa vanhu va nga ri vangani kambe ntirho wa vona i wa nkoka. Swi tano ni hi ntirho wa hina wo chumayela. A hi swi tivi leswaku emisaveni leyi, leyi lawuriwaka hi Sathana, i vangani vanhu lava ha saleke lava nga ta ponisiwa. Kambe Yehovha a nga tirhisa un’wana ni un’wana wa hina leswaku a va pfuna. Andreas, loyi a tshamaka eBolivia, u ri: “Ndza swi tiva leswaku loko munhu a dyondza ntiyiso kutani a khuvuriwa, u va a pfuniwe hi vanhu vo tala.” Onge hinkwerhu hi nga va ni langutelo ro tano! Loko hi endla tano, Yehovha u ta hi katekisa naswona hi ta endla ntirho wa hina wo chumayela hi tsakile.