Nǔdóxɛsi enɛ e jɛ é huzu gbɛzán ce, ɖó hwenɛnu wɛ un jɛ gǎn dó jí bá tuùn Mawu. Amɔ̌, cobonu un na ɖɔ nǔ e jɛ bɔ d’ewu ɖò zǎn enɛ mɛ é nú mi ɔ, mi nú má ɖɔ nǔ ɖěɖee jɛ hwenu e un ɖò vǔ bo zɔ́n bɔ un jló na tuùn Mawu é ɖé lɛ nú mi.

È jì mì ɖò 1937, ɖò Guesnain; tò e mɛ è nɔ kun ayǐdɔkun ɖè é ɖé wɛ ɖò totaligbé France tɔn. Ðó tɔ́ ce nɔ kun akán sín doglɔ́ wutu ɔ, é kplɔ́n mì ɖɔ azɔ̌syɛnsyɛnwiwa ɖò taji. Tɔ́ ce lɛ́ kplɔ́n mì ɖɔ nyi ɖó na gbɛ́ wǎn nú nǔagɔwiwa. É nɔ mɔ bɔ è nɔ wà nǔ xá ayǐdɔkunkuntɔ́ lɛ ɖò ali e ma sɔgbe ǎ é nu, bɔ ye nɔ lɛ́ w’azɔ̌ ɖò ninɔmɛ e nyla tawun lɛ é mɛ. Enɛ wu ɔ, é xò kpóɖó nú tutoblonunu ɖěɖee nɔ jɛhun dó acɛ e ayǐdɔkunkuntɔ́ lɛ ɖó lɛ é jí lɛ é. Yɛmɛnúwiwa e wu é nɔ lɛ́ ɖó ayi ɖò sinsɛngán xá ɔ mɛ tɔn lɛ tɛntin é lɔ nɔ ɖ’akpɔ n’i. Ye mɛ gegě nɔ zán vivomɛninɔ gbɛ̀, amɔ̌, ye ka nɔ lɛ́ kpò ɖò nǔɖuɖu kpo akwɛ kpo byɔ ayǐdɔkunkuntɔ́ wamamɔnɔ lɛ wɛ. Nǔwalɔ sinsɛngán lɛ tɔn nɔ vɛ́ mɔ nú tɔ́ ce sɔmɔ̌ bɔ, é kplɔ́n nǔ ɖě mì dó sinsɛn kpáxwé ǎ. Nǔgbo ɔ, mǐ tlɛ ɖɔ xó ɖě dó Mawu wu kpɔ́n ǎ.

 Ee un ɖò susu wɛ é ɔ, nyi lɔ jɛ wǎn gbɛ́ nú nǔagɔwiwa jí. Nǔ ɖěɖee un lin ɖɔ é kún sɔgbe ó lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ mɛ ɖěɖee lɛlɛ̌ dó mǐ lɛ é nɔ gbɛ́ wǎn nú jonɔ e ɖò France lɛ é. Un nɔ xò balɔ́ɔn xá jonɔ e ɖò xá ce mɛ lɛ é sín vǐ lɛ, bɔ mǐ nɔ ɖu vivǐ tɔn tawun. Gɔ́ na ɔ, Pologne-nu wɛ nyí nɔ ce, é nyí France-nu ǎ. Un nɔ ba ɖɔ mɛ e gosin akɔ vovo mɛ lɛ é ni nɔ kpɔ́ ɖò fífá mɛ, bonu è ma ɖè mɛɖé ɖó vo ɖò mɛɖé mɛ ó.

Acɛkpikpa ɔ byɔ mì ɖɔ nyi ni xò kpóɖó nú ahwankpá ɔ ɖò 1957. Lee un wá yì mɔ nyiɖée ɖò ablu e xó un ɖɔ ɖò bǐbɛ̌mɛ é mɛ ɖò sókan Algérie tɔn lɛ mɛ gbɔn é nɛ. Ee un súxó ɖɔ, “Mawu! Mawu è!” gudo é ɔ, é sɔ́ nyí sɔja e nyí kɛntɔ́ lɛ é ɖé wɛ un mɔ ǎ; loɔ, tócí gbě tɔn ɖé wɛ un mɔ. Agbɔ̌n ce jɛ dò! Nǔ enɛ lɛ e jɛ é kpo ahwan ɔ ɖesunɔ kpo zɔ́n bɔ un lin tamɛ dó nǔ e wu gbɛ̀ ɔ dó tíìn é wu dó nǔjɔnǔ mɛ. Etɛwu mǐ ka ɖò fí? Mawu ka nɔ kpé nukún dó mǐ wu à? Fífá e na nɔ ayǐ sɔyi é ka na wá tíìn gbè ɖokpo à?

Nukɔnmɛ, ee un lɛkɔ wá yì xwé, mɛjitɔ́ ce lɛ kpɔ́n gbé é ɔ, un xò gò Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn ɖé. É na mì Biblu ɖokpo, bɔ un jɛ xixa jí hwenu e un lɛkɔ yì Algérie é. Wemafɔ e zɔ́n tamɛ lin mì tawun é wɛ nyí Nǔɖexlɛ́mɛ 21:3, 4; é ɖɔ: “Nɔtɛn Mawu tɔn ɖò gbɛtɔ́ lɛ tɛntin! . . . È na súnsún ɖasin bǐ sín nukún yetɔn mɛ; kú sɔ́ na tíìn ǎ, aluwɛ sɔ́ na tíìn ǎ, alěnina sɔ́ na tíìn ǎ, wuvɛ̌ mimɔ sɔ́ na tíìn ǎ.” Xó enɛ lɛ kpaca mì tawun. Un kanbyɔ nyiɖée ɖɔ xó enɛ lɛ ka sixu nyí nǔgbo à jí. Hwe ɔ nu ɔ, un tuùn nǔ kaka ɖé dó Mawu kpo Biblu kpo wu ǎ.

Ee un wà ahwanzɔ́ kpé ɖò 1959 é ɔ, un xò gò François ee nyí Kúnnuɖetɔ́ ɖé é, bɔ é kplɔ́n nǔgbo Biblu tɔn gegě mì. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é xlɛ́ mì ɖò Biblu mɛ ɖɔ Mawu ɖó nyikɔ ɖé, é wɛ nyí Jehovah. (Ðɛh. 83:18, nwt) François lɛ́ kplɔ́n mì ɖɔ Jehovah na bló bɔ hwɛjijɔ na tíìn ɖò ayikúngban ɔ jí; é na bló bɔ ayikúngban ɔ na huzu palaɖisi ɖé, bo na lɛ́ bló bɔ xó e ɖò Nǔɖexlɛ́mɛ 21:3, 4 mɛ lɛ é na jɛnu.

Nǔkplɔnmɛ enɛ lɛ sɔgbe ɖò nukún ce mɛ, bo byɔ ayi ce mɛ. Amɔ̌, xomɛ lɛ́ sin mì tawun dó sinsɛngán lɛ wu, bɔ un jló na ɖè ye gbà ɖó nǔkplɔnmɛ yetɔn e ma jinjɔn Biblu jí ǎ lɛ é wu. É cí ɖɔ linlin e tɔ́ ce ɖó é kpò ɖò nǔ wà dó wǔ ce wɛ, bɔ akpakpa ɖò sísɔ́ mì wɛ bonu má wà nǔɖe.

François kpo xɔ́ntɔn ce Kúnnuɖetɔ́ ɖevo lɛ kpo d’alɔ mì bɔ un ɖu ɖò xomɛsin ce jí. Ye tinmɛ nú mì ɖɔ Klisanwun lɛ kún ɖó na dá hwɛ nú mɛ ɖevo lɛ ó, é nyɔ́ wà ɔ, ye ɖó na d’alɔ ye gbɔn wɛnɖagbe Axɔ́suɖuto Mawu tɔn tɔn jijla ye gblamɛ. Azɔ̌ e Jezu wà é nɛ, azɔ̌ e é ka lɛ́ zɔ́n ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ ye ni wà é nɛ. (Mat. 24:14; Luk. 4:43) Un lɛ́ kplɔ́n bo nɔ ɖɔ xó nú mɛ lɛ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo, lobo ka nɔ ɖó ayi te dó wà mɔ̌, enyi un ma tlɛ yí gbè nú nǔ e ye ɖi nǔ na lɛ é ǎ ɔ nɛ. Biblu ɖɔ: “Aklunɔ sín mɛsɛntɔ́ . . . ɖó na ɖɔ jlɛ ǎ; é nyɔ́ wà ɔ, mɛ bǐ wɛ é ɖó na dɔn dó wǔ.”—2 Tim. 2:24.

Un bló huzuhuzu e jɛxa lɛ é bo bló baptɛm bo huzu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn ɖé ɖò 1959 ɖò kpléɖókpɔ́ lɛdo tɔn ɖé jí. Finɛ wɛ un xò gò  nɔví nyɔnu winnyawinnya e nɔ nyí Angèle é ɖè, bɔ nǔ tɔn jɛ ce jí. Un jɛ sà ɖi yì agun e mɛ é ɖè é jí ɖokpo ɖokpo, bɔ ɖò 1960 ɔ, mǐ wlí alɔ. Nyɔnu jijɔ ɖagbenɔ ɖé wɛ é nyí; asì ɖagbe ɖé, bo lɛ́ nyí nǔnina xɔ akwɛ ɖé sín Jehovah gɔ́n.—Nǔx. 19:14

Ðò xwè lɛ vlamɛ ɔ, un kplɔ́n nǔ xɔ akwɛ gegě ɖò nɔví sunnu e nyɔ́nǔi, bo ko mɔ nǔ kpɔ́n lɛ é gɔ́n. Nǔ taji hugǎn e un kplɔ́n lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ mǐ sixu wà azɔ̌ e vɛwǔ, bɔ è sɔ́ d’así nú mǐ é ɖebǔ, enyi mǐ nɔ sɔ́ mǐɖée hwe, bo nɔ wà nǔ sɔgbe xá xó e ɖò Nǔnywɛxó 15:22 mɛ lɛ é ɔ nɛ. É ɖɔ: “È lɛ́n nǔɖe na wà bo ma ɖó te nú mɛɖé ǎ ɔ, é nɔ yì ta ǎ.”

Ðò 1964 ɔ, un jɛ lě dò xó enɛ lɛ e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú mɛ, bɔ è wlán lɛ é nyí nǔgbo sɔ é mɔ jí. Ðò xwè enɛ mɛ ɔ, un jɛ nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn sín azɔ̌ wà jí, bo nɔ ba agun lɛ kpɔ́n, dó dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví lɛ, bo lɛ́ hɛn nǔɖiɖi yetɔn lidǒ. Amɔ̌, xwè 27 wɛ un ɖó hwe ɔ nu, bo ko mɔ nǔ ɖě kpɔ́n sɔmɔ̌ ǎ. Enɛ wu ɔ, un nɔ wà nǔ gegě nyi dò. Amɔ̌, un tɛ́n kpɔ́n bɔ ye kplɔ́n nǔ mì. Taji hú bǐ ɔ, un kplɔ́n nǔ xɔ akwɛ gegě ɖò “wěɖexámɛtɔ́” nǔwukpétɔ́ e ko mɔ nǔ kpɔ́n lɛ é gɔ́n.

Un flín nǔ e jɛ wá yì hwenu e un huzu nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn tlolo é. Ee un yì ba agun ɖé kpɔ́n ɖò Paris é ɔ, nɔví sunnu e zin ɖò gbigbɔ lixo é ɖé kanbyɔ mì ɖɔ emi sixu mɔ mì, bo ɖɔ xó ɖé nú mì à jí. “Ɛɛn,” wɛ un ɖɔ n’i.

É kanbyɔ mì ɖɔ, “Louis, mɛ̌ mɛ̌ e ka nɔ ɖó dotóo sín hudo? Mɛ e ɖò azɔn jɛ wɛ lɛ é wɛ à, alǒ mɛ e ɖò ganji lɛ é?”

Un ɖɔ, “Azinzɔnnɔ lɛ.”

É ɖɔ: “Xó jɔ xó wɛ. Amɔ̌, un mɔ ɖɔ a nɔ zán hwenu hugǎn xá mɛ e ɖò ganji ɖò gbigbɔ lixo lɛ é, ɖi nukúnkpénuwutɔ́ agun tɔn lɛ. Nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo gegě wɛ ɖò agun mǐtɔn mɛ, bɔ awakanmɛ ko kú ye, mɛɖé lɛ nyí mɛ yɔyɔ̌, alǒ winnya nɔ hu ye. Enyi a zán hwenu ɖó kpɔ́ xá ye, alǒ yì xwé yetɔn lɛ gbè bo ɖu nǔ xá ye ɔ, é na sù nukún yetɔn mɛ tawun.”

Wě ɖagbe enɛ e nɔví sunnu vívɛ́ enɛ ɖè xá mì é sù nukún ce mɛ tawun. Wanyiyi e é ɖó nú lɛngbɔ̌ Jehovah tɔn lɛ é byɔ ayi ce mɛ. É vɛwǔ bɔ un na yí gbè ɖɔ un wà nǔ nyi dò có, un ka tɛ́n kpɔ́n, bo jɛ nǔ wà sɔgbe xá nǔ e é ɖɔ é jí tlolo. Un dókú nú Jehovah nú nɔví mɔ̌hun lɛ.

Ðò 1969 kpo 1973 kpo ɔ, è ɖè azɔ̌ nú mì bonu má kpé nukún dó nǔɖuɖu ɖíɖá wu ɖò kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé tɔn we jí, ɖò Colombes,  Paris. Ðò kpléɖókpɔ́ 1973 tɔn jí ɔ, è ɖó na na nǔɖuɖu gbɛtɔ́ 60 000 mɔ̌ nú azǎn atɔ́ɔ́n. Un tuùn lee mǐ na wà enɛ gbɔn é ǎ. Bɔ nǔ e na lɛ́ d’alɔ mɛ ɖò ninɔmɛ enɛ mɛ é wɛ nyí, è ni xwedó wěɖexámɛ e ɖò Nǔnywɛxó 15:22 mɛ é; enɛ wɛ nyí ɖɔ è ni ba wěɖexámɛ mɛ ɖevo lɛ tɔn. Un byɔ alɔdó nɔví e ko mɔ nǔ kpɔ́n ɖò ali enɛ nu lɛ é tɔn. Ye mɛ ɖé lɛ nɔ hu lan, lɛ̀ gle, ɖa nǔ, bo nɔ lɛ́ xwlé axi. Mǐ nɔ kpɔ́, bo kpéwú bo wà azɔ̌ vɛwǔ enɛ.

Ðò 1973 ɔ, è ylɔ́ nyi kpo asì ce kpo bonu mǐ na wà sinsɛnzɔ́ ɖò Betɛli France tɔn. Azɔ̌ nukɔntɔn e è sɔ́ d’así nú mì ɖò finɛ é lɔ vɛwǔ tawun. Un ɖó na ba ali ɖěɖee nu un na sɛ́ wema mǐtɔn lɛ dó nɔví mǐtɔn ɖěɖee ɖò Aflika tò e nɔ nyí Cameroun é mɛ lɛ é ɖè é; è gbɛ́ azɔ̌ mǐtɔn ɖò finɛ ɖò 1970 kpo 1993 kpo vlamɛ. Un tuùn nú un na kpé enɛ wu ǎ. É cí ɖɔ nɔví e ɖò nukún kpé dó azɔ̌ ɔ wu wɛ ɖò France hwenɛnu é ɖ’ayi wu, bo dó wusyɛn lanmɛ nú mì ɖɔ: “Nɔví mǐtɔn e ɖò Cameroun lɛ é ɖó hudo nǔɖuɖu gbigbɔ tɔn tɔn tawun. Mi nú mǐ ni na nǔɖuɖu ye.” Bɔ nǔ e mǐ ka wà é nɛ.

Un yì tò ɖěɖee kpé dogbó xá Cameroun lɛ é gegě mɛ bo yì bló kplé xá mɛxo agun tɔn Cameroun tɔn lɛ. Nɔví sunnu enɛ lɛ kpankɔ́n, bo lɛ́ ɖó nǔnywɛ. Ye d’alɔ mì bɔ un mɔ ali ɖěɖee nu un na nɔ sɛ́ xójlawema mǐtɔn lɛ dó Cameroun, bonu nɔví mǐtɔn lɛ na nɔ mɔ hwɛhwɛ ɖè lɛ é. Jehovah dó nú gǎndidó mǐtɔn lɛ. Nǔgbo ɔ, nú xwè 20 mɔ̌ ɔ, togun Jehovah tɔn e ɖò tò enɛ mɛ é ba Atɔxwɛ kpo xójlawema e nɔ tɔ́n sunmɛ sunmɛ ɖò hwe ɔ nu bɔ è nɔ ylɔ́ ɖɔ Sinsɛnzɔ́ Axɔ́suɖuto ɔ Tɔn Mǐtɔn kpo é ɖokpo vɔ́vɔ́ kpò ǎ.

Ee nyi kpo Angèle kpo jɛ tíntɔ́n jí é ɔ, un ɖ’ayi wu ɖɔ é ɖó kancica syɛnsyɛn xá Jehovah. Jijɔ enɛ lɛ lɛ́ jɛ wě hugǎn hwenu e mǐ wlí alɔ é. Nǔgbo ɔ, gbè e gbè mǐ wlí alɔ é sín gbadanu ɔ, é byɔ mì ɖɔ nyi ni xoɖɛ dó jlǒ e mǐ ɖó  bo na sɛn Jehovah lee mǐ kpéwú gbɔn asú kpo asì kpo ɖɔhun é jí. Jehovah na sinkɔn nú ɖɛ mǐtɔn.

Angèle lɛ́ d’alɔ mì bɔ un ɖeji dó Jehovah wu hugǎn. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e è byɔ mǐ ɖɔ mǐ ni wá wà sinsɛnzɔ́ ɖò Betɛli ɖò 1973 é ɔ, un xò nǔ kpɔ́n ɖó un yí wǎn nú lɛdo sín azɔ̌ ɔ wutu. Amɔ̌, Angèle flín mì ɖɔ mǐ ko sɔ́ gbɛzán mǐtɔn jó nú Jehovah. Enɛ wu ɔ, mǐ ɖó na wà nǔ ɖebǔ e tutoblonunu tɔn byɔ mǐ ɖɔ mǐ ni wà é. (Ebl. 13:17) Un mɔ ɖɔ nǔgbo séé wɛ nyí xó tɔn. Enɛ wu ɔ, mǐ yì Betɛli. Asì ce ɖó nǔnywɛ, nɔ nɔ jlɛ̌ jí , bo lɛ́ yí wǎn nú Jehovah tawun. Jijɔ enɛ lɛ zɔ́n bɔ kancica e ɖò tɛntin mǐtɔn é lidǒ, bo lɛ́ d’alɔ mǐ bɔ mǐ kpéwú bo wá gbeta ɖagbe lɛ kɔn ɖò xwè tootobu e mǐ bló ɖó kpɔ́ lɛ é mɛ.

Mǐ ko kpò dìn có, Angèle kpò ɖò asì ɖagbe e nɔ lɛ́ nɔ gudo nú mɛ é ɖé nyí wɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, bo na dó yì wemaxɔmɛ yɛhwexɔ́suɖuto ɔ tɔn lɛ ɔ, nyi kpo Angèle kpo ɖó na wà azɔ̌ syɛnsyɛn, bo na kplɔ́n Glɛnsigbe d’eji, ɖó Glɛnsigbe wɛ è nɔ dó ɖò wemaxɔmɛ enɛ lɛ gegě. Mǐ ko ɖibla ɖó xwè 80 hwenɛnu có, é byɔ ɖɔ mǐ ni xò kpóɖó nú agun e nɔ dó Glɛnsigbe é ɖé. Ðó un ɖò Wěɖegbɛ́ Alaxɔ France tɔn tɔn mɛ wutu ɔ, un ɖó azɔ̌ gegě, enɛ wu ɔ, gbè ɖevo kplɔnkplɔn vɛwǔ nú mì. Amɔ̌, nyi kpo Angèle kpo yì dó mǐɖée wu. Xwè 80 jɛji wɛ mǐ ɖó dìn có, mǐ kpò ɖò nǔ sɔ́ nú kplé agun tɔn mǐtɔn lɛ dó Glɛnsigbe kpo Flansegbe kpo mɛ wɛ. Mǐ nɔ lɛ́ kpéwú bo nɔ ɖ’alɔ ɖò kplé lɛ kpo sinsɛnzɔ́ ɔ kpo mɛ xá agun mǐtɔn hwɛhwɛ lee mǐ kpéwú gbɔn é. Jehovah kɔn nyɔna dó mǐ jí nú gǎn e mǐ dó bo kplɔ́n Glɛnsigbe é.

Mǐ mɔ nyɔna jiwǔ ɖé ɖò 2017. È jɔwǔ nyi kpo Angèle kpo bɔ mǐ yì Wemaxɔmɛ nú Wěɖegbɛ́ Alaxɔ Tɔn Sín Hagbɛ̌ lɛ kpo Asì Yetɔn lɛ Kpo ee è bló ɖò Nɔtɛn Wema Kplɔnkplɔn Tɔn Watchtower tɔn ɖò Patterson ɖò New York é.

Jehovah wɛ nyí Mɛ̌si Ðaxó ɔ nǔgbo. (Eza. 30:20, nwt) É sɔ́ kpaca mɛ ɖɔ mɛ e ɖò togun tɔn mɛ lɛ é, enɛ wɛ nyí mɛxo kpo mɛ winnyawinnya kpo ni ɖu nǔkplɔnmɛ ɖagbe hugǎn lɛ sín vivǐ ǎ. (Sɛ́n. 4:5-8) Nǔgbo ɔ, un wá mɔ ɖɔ mɛ winnyawinnya ɖěɖee nɔ ɖótó Jehovah kpo nɔví ɖěɖee ko mɔ nǔ kpɔ́n lɛ é kpo lɛ é nɔ yì nukɔn tawun ɖò gbigbɔ lixo, bo nɔ lɛ́ huzu mɛsɛntɔ́ gbejinɔtɔ́ Jehovah tɔn lɛ. Nǔnywɛxó 9:9 flín mǐ ɖɔ: “Ðɔ xó nú nǔnywɛtɔ́, enɛ ɔ, é na lɛ́ nyɔ̌nǔi d’eji. Kplɔ́n nǔ mɛ e nɔ wà nǔ ɖó sɛ́nxwi jí é, bonu é na lɛ́ tuùn nǔ d’eji.”

Hwɛhwɛ wɛ un nɔ flín zǎn dó xɛsi enɛ ɖò sókan Algérie tɔn lɛ mɛ ɖò xwè 60 mɔ̌ ɖíe. Zǎn enɛ mɛ ɔ, un lin ɖɔ un na ɖó awǎjijɛ gbɔn mɔ̌ ɖò gbɛ̀ ce mɛ ǎ. Mɛ ɖevo lɛ kplɔ́n nǔ gegě mì. Jehovah na gbɛzán awǎjijɛnɔ e jɛmɛ nú mɛ é ɖé nyi kpo Angèle kpo nǔgbo. Enɛ wu ɔ, mǐ kánɖeji bo na kpò ɖò nǔ kplɔ́n wɛ ɖò tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ, nɔví sunnu, gɔ́ nú nɔví nyɔnu ɖěɖee yí wǎn n’i, bo ɖó nǔnywɛ lobo lɛ́ mɔ nǔ kpɔ́n lɛ é gɔ́n.