Sutuma tü alatakat tamüin, tachajaale achikichi chi Maleiwakai. Süpülapünaa taküjain süchiki tü alatakat soʼu aikat tia, taküjeein palajana tü alatakat tamüin tepichiiwaʼaya taya, jamüin maka tü jülüjakat taaʼin otta jamüin tachajaweeka achiki Maleiwa.

Joʼuushi taya soʼu tü juyakat 1937 chaa Guesnain, suluʼu wanee pueulo chakat uuchijeeruʼu sünain Francia. Aʼyataashi chi tashikai suluʼu wanee mina eere shiʼyujunüin carbón otta nikirajüin taya süpüla tütüinjachin maʼin taya sünain aʼyatawaa. Niʼrüin chi tashikai müliain atumawaa na aʼyataakana suluʼu mina otta sutuma eein süpüla jamajüin naya. Makalaka nüchajaain sukuwaʼipa süpüla nükaalinjain naya. Namaashijeseʼe chi tashikai wane wayuuinnua asoutakana naaʼu na mineerokana. Sutuma teʼrüin naaʼinrüin tia, tashateein nukuwaʼipa. Mojushiisü nümüin chi tashikai tü naaʼinrakat na sacerdootekana suluʼu tü pueulokot. Mayaapejeʼe anain maʼin nepia otta anain kasa namaʼana noulia na mineerokana, achuntushii naya nneerü jee eküülü namüin. Müshijeseʼe nnojoluin naashajaain tamaa chi tashikai nüchiki Maleiwa.

 Mojushaatasü tamüin teʼrüin müliain wayuu atumawaa. Nnojotsü anain tamüin kanain saaʼin wayuu na naatakana oumain kepiakana Francia. Kamalainsü tamüin ashaitaa woola namaa nachonnii naya wayuukana. Jamüinjatka kanain taaʼin wayuu naatakana oumain jama chejeʼewalüin tü teikat Poloniajee. Teʼree amüinrü anajiraain wayuu süpüshuaʼaya mayaapejeʼe naatawalüin neʼiruku.

Eenajinnüshi taya süpüla surulaalüinjachin taya soʼu 1957. Müshijeseʼe chajaittaain taya saaʼu tü uuchikalüirua chaa Argelia soʼu tü ai taküjayütkalü achiki paalapa. Süchikijee tamüin: «Maleiwa pükaalinja taya», antiraashi taya sümaa wanee püliikü simoluuna. Akaijasaʼa nnojoluin niain wanee surulaat waʼünüükai. Sutuma tü alatakat tamüin jee sutuma tü atkawaa kanainjachika taya, tasakireʼerüin taaʼin sünain tüü: ¿kasapülajanache yaaka waya mmapaʼa?, ¿jülüjashiiche waya naaʼin Maleiwa?, ¿eejeetche jimata aaʼin saaʼu tü mmakat mapeena?

Wanaa sümaa permiisoin taya, oʼunushi taya nepialuʼumüin na kachooinkana taya. Teʼraajaka wanee aküjai pütchi, naapüin tamüin wanee Biblia katoolika kanüliakat La Sainte Bible, suluʼu francés. Tantapa chayaa Argeliamüin, taashajeʼerüin tü Bibliakat. Tanta anainrü wanee pütchi kamalainka tamüin suluʼusü Alateetkat Mapeena 21:3, 4, tü makat: «Eejeechi jooluʼu chi Maleiwakai sümaa wayuu je kepiainjachi nia namaa. [...] Nümülialeena naya. Müiria nnojolüin ouktaa, mojuu aaʼin, aʼyalajaa, je saalii ayuulii». * Nnojoyülia taashajeʼerüin pütchi eekai müin aka saaʼin tia. Tasakireʼerüin taaʼin shiimainchejeʼe eein tia. Soʼu kaʼikat tia nnojotsü teʼraajüin nüchiki Maleiwa otta tü sümakat tü Bibliakat.

Soʼu 1959, ojoʼlooshi taya suulia surulaala. Teʼraajakalaka wanee aküjai pütchi kanüliakai François, nia ekirajakai taya sünain tü Bibliakat, nikirajüin taya sünain Jeʼwaain nünülia Maleiwa (Sal. 83:18). Nüküjain tamüin najaʼttireerüin Jeʼwaa süpüshuaʼa tü kasa mojusükat, paʼaraiiseerüin tü mmakat otta nikeraajeerüin tü sümakat Alateetkat Mapeena 21:3, 4.

Pansaasü maʼin tamüin tü nikirajakalü anain taya François otta antüsü shia suluʼumüin taaʼin. Jashichishi taya namüin na sacerdootekana. Taküjeeka süchiki nnojoluin pansaain tü nekirajakat sümaa tü sümakat tü Bibliakat. Keeʼireesü taaʼin tanouteʼeramaatüin wanee kasa maʼaka naaʼinrapuʼuin shia chi tashikai.

Nükaalinjain taya François otta waneinnua Aküjalii pütchi süpüla tanoutuin takuwaʼipa. Naküjain tamüin nnojoluinjatüin wayoujain sukuwaʼipa wayuu. Wakaalinja naya süpüla kaʼatapalainjanain naya sünain tü kasa anasü eejeetkat nutuma Maleiwa nuluwataapeena saaʼu tü mmakat. Tia shia tü naaʼinrakat Jesuu otta tü nuluwataakalü anain na nikirajüinkana (Mat. 24:14; Luc. 4:43). Mapa, tayaawata aaʼu choʼujaain kamaneeinjachin taya sümüin wayuu otta kojutuinjanain naya tatuma, jaʼitairü kasain nanoujain anain. Saashin tü Bibliakat süka nüchepchiain waya Maleiwa kamaneeinjana waya otta nnojoluinjana waya atkaain (2 Tim. 2:24).

Anoutaasü maʼin takuwaʼipa otta woutiisashi taya soʼu 1959 sünain wanee outkajawaa miyoʼu piantuaka juyawai. Sünain tia outkajawaakat, teʼraajaka wanee wawala kanüliaka Angèle, müliaka  taya shiiʼiree. Alapalaawaishi taya saaʼu eere suutkajaain. Kasaatka waya mapa soʼu 1960. Anasü maʼin sukuwaʼipa taʼwayuuse. Talatüshi maʼin taya süka naapüin shia tamüin Jeʼwaa (Prov. 19:14).

Wainmairü kasa tatüjaka nanainjee na wawalayuu kakaliainnakana sünain anoujaa. Wanee kasa tatüjaka shia jüüjüüinjanain waya sümüin tü münakat wamüin süpüla waaʼinrüin wanee aʼyatawaa eekai kapüleein aapünaka wamüin. Anuu tü sümakat Proverbios 15:22: «Wainmale wayuu asakinnaka süchiirua [wanee kasa], aneerü sukuwaʼipa».

Soʼu tü juyakat 1964, aneekünüshi taya süpüla talapalaainjachin naaʼu na wawalayuukana süpüla tatütüleʼerüin naaʼin otta süpüla katchinjatüin nanoula, wainma kasa toʼtchejaaka amaa süka tepichin maʼin taya soʼu tia, 27 neʼe touyase. Soʼu tia, tayaawata aaʼulu maʼin shiimain tü sümakat Proverbios 15:22. Makalaka wainmain kasa tatüjaka sünainjee tü namakat na wawalayuu kakaliainnakana sünain anoujaa otta teʼrüin naya tütüin maʼin sünain tü naʼyataainkat.

Süchikijee tü palajatkat takua sünain talapalaain naaʼu na wawalayuukana chaa París, eeshi wanee wawala asakitkai taya eere süpüla naashajaain tamaa. «Aa», tamaka nümüin.

«¿Jaraiche nülapalaainjachika aaʼu wanee tottoot nuʼunule shipialuʼumüin wanee wayuu?», müshi nia tamüin.

«Nia chi eekai ayuulin», tamaka nümüin.

«Shiayaan», nümaka tamüin. Anuu sooʼomüin nünüiki: «Tamüshi pia süka teʼrüin maʼin pia yootuin namaa na wawalayuu katchinkana anoula maʼaka naaʼin chi wawala shikiipüʼükai na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat. Naʼaka na wawalayuukana wainma na jekennuukana sünain anoujaa, eeshii eekai japülin otta na eekana mojuin naaʼin. Saaʼin tamüin shia anaka pütütüleʼerüle naaʼin, pülatirüle kaʼi namaa, puʼunule namaa nepialuʼumüin jee piküle namaa».

Kojutusü maʼin tamüin tü nümakat chi wawalakai süka alin maʼin nüpüla na anoujakana nünain Jeʼwaa. Nnojotsü jülüjain taaʼin jamüin nümaka tamüin tia. Shia jülüjaka neʼe taaʼin taaʼinramaatüin tü nümakat tamüin. Talatüshi taya süka naapüin Jeʼwaa wawalayuu eekai müin aka nukuwaʼipa.

Soʼu tü juyakat 1969 otta 1973, eʼitaanüshi taya shikiipüʼüin Departamento de Alimentos sünain piamasü outkajawaa miyoʼu eere nantüin wawalayuu naatakana oumain chaa Colombes (París). Sünain tü outkajawaa miyoʼu eejatkat soʼu 1973,  aʼlakajaashii waya neküin 60.000 wayuu soʼu jaʼrai kaʼi. Ayoʼujaasü taaʼin süpüleerua tia. Jülüjasü taaʼin tü pütchi sümakat Proverbios 15:22. Müshijeseʼe tachuntüin kaalinwaa namüin na wawalayuu atüjakana ayaʼlajaa eküülü jee na atüjakana aʼlakajawaa. Süka wakaalinjünüin natuma na wawalayuukana, wekeraajüin tia aʼyatawaa aapünakat wamüin.

Soʼu tü juyakat 1973, ounejaanüshi taya sümaa taʼwayuuse süpüla waʼyataain suluʼu tü Weteet chakat Francia. Kapüleesü maʼin tamüin tü palajatkat aʼyatawaa aapünaka tamüin süka taluwataainjachin karaloʼuta namüin na wawalayuu chakana Camerún. Soʼu tü juyakat 1970 sünainmüin 1993 apülajünüsü tü aküjaakat pütchi chaa Camerún noulia na wawalayuukana. Müsüjeseʼe kapüleein süntajatüin namaʼanamüin na wawalayuukana tü karaloʼuta akatchinrüinjatkat nanoula. Ayoʼujaataasü joo taaʼin tachikuaʼa. Anuu tü nümakat tamüin chi wawala jülüjakai aaʼin tü aʼyatawaa aainjünakat suluʼu tü Weteet chakat Francia: «Choʼujaashaatasü namüin naya wawalayuukana tü karaloʼuta akatchinrüinjatkat nanoula. Anasü weʼikajaale namüin». Atütülaasü taaʼin sutuma tia pütchi nümakat tamüin. Waaʼinrüinjeseʼe tia.

Wainmatua toʼunuin suluʼu tü mmairua pejekat süʼütpünaa Camerún süpüla toutkajaain namaa na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat. Sutuma yalayalain naaʼin jee laülaain aaʼin naya wawalayuukana, nakaalinjain taya süpüla eeinjatüin tü karaloʼuta akatchinrüinjatkat nanoula na wawalayuukana chaa Camerún. Anasü sukuwaʼipa tü waʼyataainkat nutuma Jeʼwaa. Jamüsüjaʼa soʼu tü piamakat shikii juya süpülajünaka oʼu tü waʼyataainkat nümüin Jeʼwaa chaa Camerún, antüsü kashiwai namüin na wawalayuukana tü karaloʼutakat Aapiria Wayuu otta tü karaloʼuta kanüliakat Nuestro Servicio del Reino, tü ekirajaanakalü anain kashiwai.

Teʼraajaiwaʼaya Angèle tayaawata aaʼu kanoulain maʼin shia. Jamüsüjaʼa soʼu tü kaʼi kasaatkalü oʼu waya, suchuntuin tamüin toʼuraajüin nümüin Jeʼwaa süpüla nükaalinjain waya süpüla waʼyataainjanain  nümüin süka süpüshuaʼa waaʼin. Naapakalaka Jeʼwaa tü wachuntakat nümüin.

Sükaalinjain taya Angèle süpüla teʼitaainjatüin maʼin taaʼin nünain Jeʼwaa. Jamüsüjaʼa soʼu tü juyakat 1973, wanaa sümaa wounejaanüin sünain aʼyatawaa suluʼu Weteet, wainmajüsü taaʼin süka shiain kamalain tamüin talapalaain naaʼu na wawalayuukana. Süsoʼirapejeʼe taaʼin Angèle sünain waapüin waaʼin nümüin Jeʼwaa otta waapaainjatüin aʼyatawaa eekai eein sutuma tü nupueulosekat Jeʼwaa (Heb. 13:17). Süka shiimain tü sümakat tamüin nnojotsü jamüinjatüin tanüiki. Oʼunushiijeseʼe waya sünain aʼyatawaa suluʼumüin Weteet. Sutuma kekiin maʼin taʼwayuuse jee nnojoluin kashapajaaralüin, aijiraashii maʼin waya otta anasü süpüshuaʼa tü kasa waneekakat.

Mayaainjeʼe laülaayuuinnain waya, ayatüshia taya sükaalinjain taʼwayuuse. Jamüsüjaʼa tü ekirajawaa eekat sutuma nupueulose Maleiwa, wainma tü aainjünakat suluʼu inglés. Sutuma woʼuneein sünain wanee ekirajawaa, ekirajaashii maʼin waya süpüla watüjain süpüleerua inglés. Müshiijeseʼe walataain naʼakamüin na wawalayuu aashajaakana inglés. Eetaasüjaʼa maʼaka 75 wouyase soʼu tia, kapüleesü tamüin ekirajawaa wanee anüikii, süka wainmain tü kasa taaʼinrakat jama napüshin taya na jülüjakana aaʼin tü aʼyatawaa aainjünakat Weteet yaa Francia. Mayaainjeʼe alatüirü suulia 80 juya wouyase, ayatüsia yapain watuma tü ekirajaanajatkalü anain sünain tü outkajawaakat, suluʼu inglés otta suluʼu francés. Wachajaain maʼin sukuwaʼipa süpüla wakaalinjain na wawalayuu woutkajaakana amaa otta na waküjakana amaa pütchi. Wainma maʼin kasa anasü naapaka wamüin Jeʼwaa sünainjee wekirajaain inglés.

Soʼu 2017, eesü wanee kasa anashaatasü alataka wamüin. Tayakai sümaa Angèle, eenajaanüshii waya süpüla woʼunuinjanain sünain tü ekirajawaa napülajatkat na shikiipüʼükana Weteet sümaa naʼwayuuse. Aainjünüsü shia suluʼu tü Ekirajülee eekat sutuma Watchtower chayaa Patterson (Nueva York).

Shiimainshaata niain Jeʼwaa chi Atüjakai maʼin Ekirajaa (Is. 30:20). Müshiijeseʼe nekirajünüin napüshuaʼa na aʼyataakana nümüin. Ekirajünüshii jimaʼalii, majayünnüü jee laülaayuu (Deut. 4:5-8). Teʼrüirü anain maʼin nakuwaʼipa jee laülaain naaʼin na jimaʼalii otta na majayünnüü aapaakana sümaa tü nümakat Jeʼwaa jee tü namakat na wawalayuu laülaakana aaʼin sünain anoujaa. Shiimainshaata tü sümakat Proverbios 9:9: «Pikiraja wanee wayuu eekai kekiin maʼin otta kekiijeechika maʼin nia. Pikiraja wanee wayuu eekai lotuin nukuwaʼipa otta atüjeechika maʼin nia sünainjee».

Eesü sotowaire taaʼin tü alatakat tamüin soʼu tü ai kojokalü oʼu piyuushi wanaa sümaa chajachin taya saaʼu tü uuchikalüirua Argelia. Alatüirü 60 juya süchikijee tia. Nnojorüleejaʼa teʼitaain saaʼu anainjatüin maʼin takuwaʼipa süchikijee tia. Wainma maʼin kasa tatüjaka nanainjee na waneinnua. Wainma kasa anasü naapaka Jeʼwaa tamüin otta sümüin Angèle. Müshiijeseʼe ayateenain watüjain nünainjee Jeʼwaa otta nanainjee na wawalayuu aikana apüla nia.