တၢ်အိၣ်မူ တၢ်လဲၤခီဖျိအဂ့ၢ်
“ယမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအအိၣ်အါမး”
ဖဲယသးစၢ်အခါ ယကဲဘၣ်ဝဲ ဖြၣ်စ့ၣ် အသုးဖိတဂၤလီၤ. သုးတၢ်လီၢ်န့ၣ် အိၣ်လၢ Algeria အကစၢၢ်ခိၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ် တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဆူၣ်မးလီၤ. ဖဲမုၢ်နၤတၢ်ခံးယိာ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယဘၣ်အိၣ်ခိးတၢ်ထဲတဂၤဧိၤ လၢမဲးတဲၢ်အလီၢ်ခံ ဒီးယစိးဃာ်ကျိတခိၣ်လီၤ. လၢတၢ်တပလီၢ်သးအပူၤ ယနၢ်ဟူ ပှၤဟးသီၣ်ဒီး ယပျံၤတၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ယတအဲၣ်ဒိးမၤသံပှၤဂၤဘၣ် ဒီးယတအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤဂၤကမၤသံယၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်. အဃိ ယကိးပသူထီၣ်လၢ “ကစၢ်ယွၤဧၢ, မၤစၢၤယၤ.”
ဖဲတၢ်တနၤန့ၣ် ယတၢ်အိၣ်မူဆီတလဲလၢာ်ပျီ မ့ၢ်လၢ ယအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါထီၣ်ကစၢ်ယွၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တချုးလၢ ယတဲဘၣ်သု တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးယၤတနၤန့ၣ် ယကတဲဆိသုလၢ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးယၤ ဖဲယနီၢ်ဆံးအခါ ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ ယအဲၣ်ဒိးဃုသ့ၣ်ညါ ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ယမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ယပၢ်အအိၣ်
ယအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဖဲ ၁၉၃၇ လၢ Guesnain လၢအမ့ၢ်ဝ့ၢ်ဆံးဆံးဖိ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ် အကလံၤစိးတခီလီၤ. ယပၢ်န့ၣ်အမ့ၢ်ဝဲ ပှၤခူၣ်လၢၢ်သွဲၣ်လး လၢဟီၣ်ခိၣ်ဖီလာ်လီၤ. ဒီးအဝဲသိၣ်လိယၤလၢ ပကဘၣ်မၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသိၣ်လိစ့ၢ်ကီးယၤလၢ ယကဘၣ်သးဟ့ တၢ်တတီတလိၤဘၣ်တဖၣ်လီၤ. ယပၢ်ထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤရ့ဒီးပှၤခူၣ်လၢၢ်သွဲၣ်လးဖိတဖၣ် တတီတလိၤဘၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်မၤတၢ်လၢ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပူၤ ဒီးယပၢ်အဲၣ်ဒိး မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. အဃိ အဝဲနုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ကရၢကရိလၢ အဒီသဒၢဝဲ ပှၤခူၣ်လၢၢ်သွဲၣ်လးဖိတဖၣ် အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် အကျါလီၤ. ဒီးအဝဲကွၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်လၢ အပာ်မၤအသးတဖၣ်န့ၣ် တမုာ်နီတစဲးဘၣ်. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်အါဂၤ အိၣ်ဘၣ်ဟံၣ်လၢ အပတီၢ်ထီ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ဟးထၢစ့ ဒီးဃ့တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ ပှၤခူၣ်လၢၢ်သွဲၣ်လးဖိလၢ အဖှီၣ်အယာ်တဖၣ် အအိၣ်လီၤ. ယပၢ်န့ၣ် အသးဟ့ဝဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်တဖၣ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအဃိ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂ့ၢ်န့ၣ် အဝဲတသိၣ်လိယၤ တၢ်နီတမံၤဘၣ်. ဒီးအဝဲမးတတဲပၠးစၢၢ်လိၤယၤ ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်နီတဘျီဘၣ်.
ဖဲယဒိၣ်ထီၣ်အခါ ယၤစ့ၢ်ကီး ယသးဟ့တၢ်တတီတလိၤတဖၣ်လီၤ. တၢ်လၢယဆိကမိၣ်လၢ အတတီတလိၤဘၣ်အကျါတခါန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ပှၤအါဂၤလၢ ယခိၣ်ယဃၢၤ ကွၢ်တလီၤဝဲကလုာ်ဒူၣ်အဂၤတဖၣ် လၢအအိၣ်လၢကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်အပူၤလီၤ. ယလိၣ်ကွဲဖျၢၣ်ထူဒီး ဖိသၣ်လၢ အဟဲလၢထံကီၢ်အဂၤ ဒီးယရ့အဝဲသ့ၣ်မုာ်မးလီၤ. ဒီးမ့မ့ၢ်ယမိန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤဖီလံးစ်ဖိ တမ့ၢ်ပှၤဖြၣ်စ့ၣ်ဖိဘၣ်. ယမုၢ်လၢ်လၢ ကလုာ်ဒူၣ်ခဲလၢာ် ကအိၣ်တပူၤဃီဃူဃူဖိးဖိး ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် ဒ်သိးသိးလီၤ.
ယစးထီၣ်ဆိကမိၣ်ထံ ဘၣ်ဃးဒီးယတၢ်အိၣ်မူအဂ့ၢ်
ဖဲယကဲသုးအဆၢကတီၢ်
ဖဲ ၁၉၅၇ န့ၣ် ပဒိၣ်ပပှၢ်မၢယနုာ်လီၤကဲသုးလီၤ. ဒ်ယတဲတ့ၢ်အီၤလၢ အခီၣ်ထံးအသိး ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဘၣ်အိၣ်လၢသုးအတၢ်လီၢ်လၢ Algerian အကစၢၢ်ခိၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယကိးပသူထီၣ်လၢ “ကစၢ်ယွၤဧၢ, မၤစၢၤယၤ” ဝံၤအလီၢ်ခံ ယတထံၣ်ဒုၣ်ဒါဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် ယထံၣ်လၢ ကသ့ၣ်ယီၤမံၤဟီ. အဃိ ယသးခုၣ်လီၤတဆံးညါဒၢး. တၢ်ကဲထီၣ်အသးအံၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ယစးထီၣ်ဆိကမိၣ်ထံ ဘၣ်ဃးဒီးယတၢ်အိၣ်မူလီၤ. ယဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်ဟဲကဲထီၣ် ပှၤကညီလဲၣ်. မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤသူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ပှၤစ့ၢ်ကီးဧါ. မ့ၢ်ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိးနီၢ်နီၢ်ဧါ.
လၢခံ ဖဲယဟဲက့ၤဟးအိၣ်သကိး ယမိယပါအခါ ယထံၣ်လိာ်သး ဒီးယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤလီၤ. အဝဲဟ့ၣ်လီၤယၤလံာ် La Sainte Bible, လၢအမ့ၢ် ဖြၣ်စ့ၣ် ခဲးသလ့းအတၢ်ကွဲးကျိာ်ထံ လံာ်စီဆှံတဘ့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲယက့ၤတုၤလၢသုးတၢ်လီၢ်အခါ ယစးထီၣ်ဖးဝဲ လံာ်စီဆှံတဘ့ၣ်အံၤလီၤ. လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အဒုးဆိကမိၣ်ယၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ လီၣ်ဖျါ ၂၁:၃, ၄ လၢအတဲဝဲလၢ “ကစၢ်ယွၤအဒဲ အိၣ်ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလီၤ. . . . ဒီးကစၢ်ယွၤကထွါကွံာ် အဝဲသ့ၣ် အမဲာ်ထံခဲလၢာ် လၢအမဲာ်ချံပူၤ ဒီးတၢ်သံတအိၣ်လၢၤဘၣ်. ဒီးတၢ်သူၣ်အုးသးအုးမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ဟီၣ်တၢ်ယၢၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်လၢအဆါမ့ၢ်ဂ့ၤ, တအိၣ်လၢၤဘၣ်.” * ယတထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဒ်အံၤနီတဘျီဘၣ်. ယဆိကမိၣ်လၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်အသးဘၣ်ကသ့ဧါ. ဖဲန့ၣ်အခါ ယတသ့ၣ်ညါ လံာ်စီဆှံဒီးကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ် နီတမံၤဘၣ်.
ယကဲသုးဝံၤဝဲဖဲ ၁၉၅၉ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယထံၣ်လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤ အမံၤမ့ၢ်ဝဲ ဖြဲစံၣ်စကိၤလီၤ. အဝဲသိၣ်လိယၤ လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအါမးလီၤ. အဒိ, အဝဲဒုးနဲၣ်ယၤ ကစၢ်ယွၤအမံၤ ယဟိဝၤ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈၃:၁၈) အဝဲတဲပၠးစ့ၢ်ကီးယၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်တတီတလိၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ဒီးကမၤကဲထီၣ်က့ၤ ဟီၣ်ခိၣ်လၢပၤရဒံစူး ဒီးကမၤလၢပှဲၤထီၣ် တၢ်ကတိၤဖဲ လီၣ်ဖျါ ၂၁:၃, ၄ အပူၤလီၤ.
တၢ်သိၣ်လိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ယထံၣ်လၢအမ့ၢ်အတီ ဒီးယဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤဒိၣ်မး. ယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ် တသိၣ်လိတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤဘၣ်. အဃိ ယသးပှံၢ်ထီၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မး ဒီးယအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တသိၣ်လိတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤဘၣ်လီၤ. ဒီးယတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီးယပါ လၢယသးတစူၤဘၣ် ဒီးယအဲၣ်ဒိးထီဒါ တၢ်တတီတလိၤတဖၣ်လီၤ. ယအဲၣ်ဒိးမၤဘၣ်ဂီၢ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်တဘျီဃီလီၤ.
ဖြဲစံၣ်စကိၤ ဒီးယသကိးအသီတဖၣ် မၤစၢၤယၤလၢ ယကပၢၤယသးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ၡဲပၠးယၤလၢ ဒ်ပမ့ၢ်ခရံာ်ဖိအသိး ပတစံၣ်ညီၣ်ပှၤဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပမၤစၢၤပှၤဂၤ ခီဖျိ ပတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်သးခုကစီၣ်ဘၣ်ဃးဒီး ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤအံၤ ဒီးမၢအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ကမၤဝဲတၢ်မၤအံၤလီၤ. (မးသဲ ၂၄:၁၄; လူၤကၣ် ၄:၄၃) ယသ့ၣ်ညါဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ယကဘၣ်တဲတၢ်ဒီးပှၤဂၤလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးလၢတၢ်ကူၣ်သ့အပူၤလီၤ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ကစၢ်အကုၢ်န့ၣ် တလိၣ်အ့ၣ်လိာ်အသးဘၣ်. ကဘၣ်မ့ၢ် ပှၤလၢ အသူၣ်ကပုာ်လုးသးကဖီလီ လၢပှၤခဲလၢာ်အဖီခိၣ်” လီၤ.—၂ တံၤမသ့း ၂:၂၄.
ယဆီတလဲက့ၤယတၢ်အိၣ်မူ ဒီးယဒိးဘျၢထံ ဒ်ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤ ဖဲ ၁၉၅၉ လၢကဝီၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်ယထံၣ်လိာ်သးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်သးစၢ်တဂၤ အမံၤလၢ အဲကၠၢၤလံ ဒီးအဝဲထုးန့ၢ်ယသးဒိၣ်မးလီၤ. ယစးထီၣ်လဲၤထီၣ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အံၤ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤ. ဒီးပဖျီပသးဖဲ ၁၉၆၀ န့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်ပိာ်မုၣ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်, မါလၢအဂ့ၤ ဒီးမ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢ အဟဲလၢကစၢ်ယွၤအအိၣ်လီၤ.—ကတိၤဒိ ၁၉:၁၄.
ဖဲပဖျီသးအမုၢ်နံၤ
ယမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ ပိာ်ခွါလၢအကူၣ်တၢ်သ့ ဒီးအတၢ်လဲၤခီဖျိအါတဖၣ်အအိၣ်
လၢအနံၣ်အါမးအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ယမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အကူၣ်တၢ်သ့ဒီး အတၢ်လဲၤခီဖျိအိၣ်အါတဖၣ်အအိၣ်လီၤ. တၢ်လၢယမၤလိဘၣ်အီၤ အဂ့ၤကတၢၢ် အကျါတခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဒ်သိးပကမၤလၢပှဲၤမူဒါလၢ အကီတဖၣ်ကန့ၢ်အဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒီး မၤထွဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဖဲ ကတိၤဒိ ၁၅:၂၂ လၢအတဲဝဲ “မ့မ့ၢ်လၢပှၤဒုးကူၣ်တၢ်အိၣ်အါဂၤန့ၣ် ဂၢၢ်ဝဲကျၢၤဝဲလီၤ.”
၁၉၆၅ ကဝီၤအတၢ်မၤလၢ ကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်အပူၤ
ဖဲ ၁၉၆၄ နံၣ်န့ၣ် ယထံၣ်ဘၣ်လၢ လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီးယၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ယစးထီၣ်မၤဝဲ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်အတၢ်မၤ ဒီးယဘၣ်လဲၤဟးအိၣ်သကိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်ဒီး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤ ကဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲန့ၣ်အခါ ယအိၣ်ထဲ ၂၇ နံၣ်ဒံးလီၤ. ဒီးယတၢ်လဲၤခီဖျိစ့ၢ်ကီး တအိၣ်အါအါဘၣ်. အဃိ ယမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်အိၣ် ဒီးတၢ်လၢယမၤကမၣ်ဘၣ်အီၤန့ၣ် ယမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လီၤ. ယမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ ပှၤလၢအ “ဒုးကူၣ်တၢ်” ဒီးပှၤလၢအကူၣ်တၢ်သ့အအိၣ် အါမးလီၤ.
ယသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ကဲထီၣ်အသးတခါဖဲ ယကဲထီၣ် ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် သီသီအခါန့ၣ်လီၤ. ဖဲယလဲၤအိၣ်သကိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ဖဲရံၤ(စ်)ဝံၤအလီၢ်ခံ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢအဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤလၢ နီၢ်သးတဂၤ သံကွၢ်ယၤလၢ အတဲသကိးတၢ်ဒီးယၤထဲခံဂၤသ့ဧါ. ယတဲအီၤလၢ “သ့မီၤ.”
အဝဲသံကွၢ်ယၤလၢ “လူဝံ(စ်), ကသံၣ်သရၣ်မ့ၢ်လဲၤလၢပှၤဟံၣ်န့ၣ် ကလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီး မတဂၤလဲၣ်.”
ယတဲလၢ “ကလဲၤထံၣ်လိာ်အသးဒီး ပှၤဆါ.”
အတဲဝဲလၢ “နတဲတၢ်န့ၣ်ဘၣ်. တၢ်မ့ၢ်သး ယထံၣ်နလဲၤဟးအိၣ်သကိးထဲ ပှၤလၢအနီၣ်သးဆူၣ်တဖၣ်အအိၣ် ဒ်သိးဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လီၤ. လၢပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်အိၣ်ဒီဒူၣ်လၢ အသးလီၤစၢ်, အကဲပှၤသီ ဒီးပှၤလၢအမဲာ်ဆှးသ့လီၤ. နမ့ၢ်လဲၤအီၣ်သကိးမ့ၤလၢ အဝဲသ့ၣ်ဟံၣ်, ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲဒိၣ်မးလီၤ.”
ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤအံၤ အဟ့ၣ်ကူၣ်ယၤ ဒ်အံၤန့ၣ် ယသးခုဒိၣ်မးလီၤ. ဒီးယပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤအံၤ အတၢ်အဲၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လီၤ. ယကတူၢ်လိာ်အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်န့ၣ် ကီလၢယဂီၢ် ဘၣ်ဆၣ် ယမၤထွဲအီၤတဘျီဃီလီၤ. ယစံးဘျုးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ ပအိၣ်ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဒ်အံၤတဖၣ်လီၤ.
ဖဲ ၁၉၆၉ ဒီး ၁၉၇၃ နံၣ်န့ၣ် ပှၤဃုထၢထီၣ်ယၤလၢ ယကဘၣ်ကွၢ်ထွဲ တၢ်အီၣ်တၢ်အီအဝဲၤကျိၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်ခံဘျီလၢ Colombes, ဖဲရံၤ(စ်)အပူၤလီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်ဖဲ ၁၉၇၃ နံၣ်အခါန့ၣ် ပဘၣ်ကတဲာ်ကတီၤန့ၣ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ ပှၤ ၆၀,၀၀၀ အဂီၢ်လၢ ယဲၢ်သီအတီၢ်ပူၤလီၤ. ပကမၤအီၤအဂီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအညီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဖဲ ကတိၤဒိ ၁၅:၂၂ လၢအမ့ၢ်ဝဲ ပကဘၣ်ဟံးန့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢပှၤဂၤအအိၣ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလီၤ. ယဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိလၢ တၢ်အီၣ်တၢ်အီတကပၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တနီၤန့ၣ် မၤတၢ်လၢ ပှၤမၤသံဆၣ်ဖိကီဖိ လၢပှၤကအီၣ်ဝဲအဂီၢ်, ပှၤသူၣ်အီၣ်ဖျးအီၣ်တၢ်, ပှၤဖီအီၣ်တ့အီၣ်တၢ် ဒီးပှၤပှ့ၤတၢ်တဖၣ်လီၤ. ပဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ် ခီဖျိလၢ ပမၤသကိးတၢ်အဃိ တၢ်မၤတခါအံၤ ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.
ဖဲ ၁၉၇၃ နံၣ်န့ၣ် ပှၤကွဲမုာ်ယၤဒီးယမါလၢ ပကလဲၤမၤတၢ်လၢ ကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်အဘ့ၤသ့လးလီၤ. မူဒါလၢယဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤ အဆိကတၢၢ်တခါန့ၣ် အကီလၢယဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ယကဘၣ်လဲၤဆှၢ ပတၢ်ကရၢကရိလံာ်လဲၢ်တဖၣ်လၢ ကီၢ်ခဲမရူအပူၤလီၤ. ဖဲ ၁၉၇၀ ဒီး ၁၉၉၃ အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ် ဘၣ်ဖဲပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ်တြီဝဲ ပတၢ်ဖံးတၢ်မၤ လၢကီၢ်ခဲမရူအပူၤလီၤ. အဃိ ယဆိကမိၣ်ကဒီးလၢ ယမၤအီၤတန့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အကွၢ်ထွဲကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်ဝဲၤတြၢ်တဂၤန့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဘၣ်ယိၣ်တၢ်အဃိ အဝဲဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါယၤ ဒီးတဲဘၣ်ယၤလၢ “ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ ကီၢ်ခဲမရူန့ၣ် အလိၣ်ဘၣ် နီၣ်သးအတၢ်အီၣ်သပှၢ်တၢၢ်. ဒီးပကဘၣ်ဒုးအီၣ်အဝဲသ့ၣ်.” အဃိ ပဒုးအိၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒီးပမၤဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ.
၁၉၇၃ နံၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤဆီလၢ ကီၢ်နဲးကၠံရံယါ ဃုာ်ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ကီၢ်ခဲမရူ
ယလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ ကီၢ်ခဲမရူအကီၢ်ဆၢ တဘျုးဘျီညါလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူဒီး တၢ်ကူၣ်သ့တဖၣ်အံၤ မၤစၢၤယၤဒ်သိး ပကရဲၣ်ကျဲၤလၢ နီၣ်သးတၢ်အီၣ်ကလဲၤတုၤလၢ ကီၢ်ခဲမရူထီဘိလီၤ. ယဟိဝၤယွၤဆိၣ်ဂ့ၤ ပတၢ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါလီၤ. လၢအနံၣ် ၂၀ အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤလၢ ကီၢ်ခဲမရူအပူၤဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢးထီခိးတၢ် ဒီး ဘီမုၢ်အတၢ်မၤ ကိးလါဒဲးလီၤ.
၁၉၇၇ ယၤဒီးယမါ အဲကၠၢၤလံ လဲၤအိၣ်သကိး ကီၢ်နဲးကၠံရံယါ ဃုာ်ဒီးကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်ဒီးအမါလၢ အဟဲလၢကီၢ်ခဲမရူ
ယမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ယမါသးဘိအအိၣ်အါမး
စးထီၣ်လၢယပာ်တၢ်အဲၣ်တီဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အဲကၠၢၤလံ လံၤလံၤန့ၣ် ယထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲအိၣ်ဒီး ခရံာ်ဖိတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လီၤ. ယမါအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်န့ၣ် ဖျါအါထီၣ်ဝဲဖဲ ပထီၣ်ပှၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံလီၤ. ဖဲပဖျီသးဝံၤ လၢဟါလီၤခီန့ၣ် အမၢယဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ပကမၤသကိး ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤစံးဆၢ ပတၢ်ထုကဖၣ်လီၤ.
ယမါမၤစၢၤယၤလၢ ယကနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ. အဒိ, ဖဲ ၁၉၇၃ နံၣ်န့ၣ် ပှၤကွဲမုာ်ပှၤလၢ ပကလဲၤမၤတၢ်လၢ ဘ့ၤသ့လးလီၤ. မ့မ့ၢ်ယၤန့ၣ် ယတအဲၣ်ဒိးလဲၤအါအါဘၣ် မ့ၢ်လၢ ယမၤကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်တၢ်မၤ မုာ်မးအဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယမါဒုးသ့ၣ်နီၣ်ယၤလၢ ပဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. အဃိ ပတကြၢးမၤထွဲ တၢ်လၢတၢ်ကရၢကရိ မၢပှၤဧီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၇) ယသးလီၤပလိာ်ဒီးအီၤလီၤ. အဃိ ပလဲၤအိၣ်လၢ ဘ့ၤသ့လးလီၤ. ယမါမ့ၢ်ပှၤလၢအကူၣ်တၢ်သ့, အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢအကြၢးအဘၣ်, အဆိကမိၣ်ထံတၢ်သ့ဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးအအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤနီၢ်နီၢ်လီၤ. အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ဝဲ ပတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ဒီးမၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢအဘၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.
ယၤဒီးယမါ အဲကၠၢၤလံ လၢကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်အဘ့ၤသ့လး အကရၢၢ်ပူၤ
ခဲအံၤပသးပှၢ်ထီၣ်လံ သနာ်က့ ယမါန့ၣ် အဝဲဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤ ဒီးဆဲးဆီၣ်ထွဲယၤလီၤ. အဒိ, ကၠိလၢ တၢ်ကရၢကရိဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ် ပှၤမၤအီၤလၢ ကီၤလၤဝါကျိာ်အဃိ ဒ်သိးပကထီၣ်ဘၣ်အီၤအဂီၢ် ပဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤလိထီၣ်ကီၤလၤဝါကျိာ်လီၤ. ယၤဒီးယမါ ပလဲၤထီၣ်က့ၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ကီၤလၤဝါကျိာ် ဒီးဖဲန့ၣ်အခါ ပသးနံၣ်အိၣ်လၢ ၇၀ ဘျဲၣ်လံ. ခီဖျိလၢယကဲဖြၣ်စ့ၣ်ဝဲၤတြၢ်ကမံးတံာ်အဃိ ယကမၤလိကျိာ်အသီအဂီၢ်န့ၣ် ယတၢ်ဆၢကတီၢ်တအိၣ်အါအါဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယၤဒီးယမါန့ၣ် ပမၤစၢၤလိာ်ပသးကဒဲကဒဲလီၤ. ခဲအံၤပသးနံၣ်အိၣ်လၢ ၈၀ ဘျဲၣ်လံ ဒီးပကတဲာ်ကတီၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ကီၤလၤဝါ ဒီးဖြၣ်စ့ၣ်အကျိာ်လီၤ. ယဂုာ်ကျဲးစၢးပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ဃုာ်ဒီးပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတဖၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤပှၤလၢ ပမၤလိကီၤလၤဝါကျိာ်လီၤ.
ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအသီတခါဖဲ ၂၀၁၇ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ယၤဒီးယမါအဲကၠၢၤလံ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပလဲၤထီၣ်ဘၣ် ကၠိလၢဝဲၤတြၢ်ကမံးတံာ်ဒီးအမါအဂီၢ်, လၢပှၤမၤအီၤလၢ တၢးထီခိးတၢ် တၢ်သိၣ်လိအလီၢ် လၢဖဲထစၢၤ, နူယီးန့ၣ်လီၤ.
ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ပှၤဟံးစုနဲၣ်ကျဲတၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤလီၤ. (ယၡါယၤ ၃၀:၂၀) အဃိ ပဝဲဒၣ်ခဲလၢာ် သးပှၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, သးစၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၄:၅-၈) တကးဒံးဘၣ် ယထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤသးစၢ်လၢအဒိကနၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အတၢ်လဲၤခီဖျိအါတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢနီၢ်သးတခီဒီး မၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ တၢ်သးတီအပူၤလီၤ. ကတိၤဒိ ၉:၉ တဲဝဲလၢ “ဟ့ၣ်တၢ်ကူၣ်သ့လၢ ပှၤကူၣ်တၢ်သ့တက့ၢ်, ဒီးကကူၣ်တၢ်သ့ဒိၣ်ထီၣ်လီၤ. ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ပှၤတီပှၤလိၤလၢတၢ်တက့ၢ်, ဒီးကန့ၢ်တၢ်အါထီၣ်လီၤ.”
တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ယက့ၤဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ ဖဲမုၢ်နၤယိာ်တနၤလၢ အပူၤကွံာ်အနံၣ် ၆၀ န့ၣ်လီၤ. ဖဲအနၤအဝဲန့ၣ် ယမးတဆိကမိၣ်ဘၣ်လၢ ယတၢ်အိၣ်မူကပှဲၤဒီး တၢ်သးခုဒ်အံၤဘၣ်. ယမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအအိၣ်အါမးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ယၤ တၢ်အိၣ်မူလၢအပှဲၤဒီးတၢ်သးခု ဒီးမါလၢအလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဂၤလီၤ. အဃိ ပပာ်လီၤပသးလၢ ပကဆဲးမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ပပၢ်လၢမူခိၣ် ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢအအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပှၤလၢအကူၣ်တၢ်သ့ ဒီးအအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်အအိၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 11 ဟီၣ်ခိၣ်သီတၢ်ကွဲးကျိာ်ထံ လံာ်စီဆှံ.
