Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

TALAAGA O LE SOIFUAGA

“E Tele Mea na Ou Aʻoaʻoina Mai i Isi Tagata!”

“E Tele Mea na Ou Aʻoaʻoina Mai i Isi Tagata!”

I SE pō pogisa a o tolauapi i le vaega na matuā vevela ai le taua i atumauga o Algeria le vaegaʻau a Falani lea sa ou auai ai, na ou tiute ai na o aʻu i le fale leoleo e fai i taga oneone ma laʻu fanataavili. Na matuā saō lenā pō, ae na faafuaseʻi ona ou lagonaina le paʻō o le savali a se tagata. Na matuā maniti loʻu tino, ma na ou mafaufau, o lea faatoʻā 20 oʻu tausaga ma ou te lē manaʻo e fasioti se tagata, ou te lē fia oti fo’i. O lea, na ou ʻeʻē leotele ai: “Auoi le Atua e!”

O lenā mea na tupu na ou matuā lagona ai le fefe, ma na suia ai loʻu olaga ma amata ai loa ona ou fia iloa le Atua. Ae ou te leʻi faamatalaina atu le mea na tupu mulimuli ane i lenā pō pogisa, seʻi faamatala muamua atu mea na ou aʻoaʻoina a o oʻu laʻitiiti, lea na taaʻina ai oʻu manatu ma māfua ai ona ou fia iloa le Atua.

O LESONA NA OU AʻOAʻOINA MAI I LOʻU TAMĀ

Na ou fanau i le 1937 i Guesnain, o se taulaga e iai maina e ʻeli ai le koale i le itu i mātū o Falani. Na galue loʻu tamā o se ʻeli maina ma na ou aʻoaʻoina mai ai le tāua o le galue mamafa. Na ou aʻoaʻoina foʻi le taumafai e fai le mea saʻo, a o oʻu vaai i taumafaiga a loʻu tamā e fesoasoani i tagata ʻeli maina na lamatia o latou ola i le galuega ma faileagaina. Ina ia faaleleia le tulaga o mea i le galuega, na auai ai loʻu tamā i faalapotopotoga e puipuia aiā tatau a tagata faigaluega, ma na auai foʻi i solo tetee. E leʻi fiafia fo’i loʻu tamā i le faagutugutulua o faifeʻau i lenā vaipanoa. E toʻatele i latou e ola i ni olaga sologa lelei, peitaʻi na latou faatalitalia meaʻai ma tupe mai i tagata ʻeli maina o loo taumafai e tausi o latou aiga. Na matuā ʻinoʻino lava loʻu tamā i amio a faifeʻau, o le māfuaaga lenā e na te leʻi aʻoaʻoina ai aʻu i ni mea e uiga i lotu. O le mea moni, e ma te leʻi talanoa faatasi e uiga i le Atua.

A o oʻu tuputupu aʻe, na amata foʻi ona ou ʻinoʻino i faiga lē tonu. Na aofia i na faiga lē tonu le faailoga tagata na faaalia e nisi i tagata ese na nonofo i Falani. Na ou fiafia e soka faatasi ma fanau a tagata na siitia atu i Falani. O loʻu tinā o le Polani, ma na ou naunau ia ola filemu ma tutusa le auala e feutagaʻi ai tagata uma.

NA AMATA ONA OU MAFAUFAU PE E IAI SE UIGA O LE OLAGA

A o oʻu i ai i le vaegaʻau a Falani

Na ou auai i le vaegaʻau a Falani i le 1957, o le māfuaaga lenā na ou oo ai i atumauga o Algeria i le pō pogisa lea na taʻua i le amataga. Ina ua uma ona ou ʻeʻē leotele atu “Auoi le Atua e!,” ae ou vaaia loa se asini ae lē o se fitafita a le fili. Na vave ona teʻa loʻu popole. Ae o lenā mea faatasi ai ma le taua, na amata ai ona ou mafaufau pe e iai se uiga o le olaga. Aiseā ua tatou i ai i inei? Pe e manatu mamafa mai le Atua iā i tatou? Pe e mafai ona tatou maua se filemu moni?

Ina ua ave oʻu aso mālōlō, na ou feiloaʻi ai i se Molimau a Ieova i le fale o oʻu mātua. Na ia tuuina mai iā te aʻu se kopi o le La Sainte Bible, o se faaliliuga o le Tusi Paia a le lotu Katoliko i le faa Falani, lea na ou faitauina ina ua ou toe foʻi i Algeria. Na pāʻia loʻu loto i le mau i le Faaaliga 21:3, 4. O loo faapea mai: “Ua iai i tagata le faleʻie o le Atua, . . . E na te soloiesea foʻi loimata uma i o latou mata, e lē toe iai se oti, po o se faanoanoa, po o se tagiauē, e lē toe iai foʻi se tigā.” * Na faateʻia aʻu i lenā mau. Na ou taumānatu pe e moni na upu. I le taimi lenā, e matuā itiiti lava loʻu iloa e faatatau i le Atua ma le Tusi Paia.

Ina ua uma laʻu auaunaga i le vaegaʻau a Falani i le 1959, na ou feiloaʻi ai i se Molimau a Ieova e igoa iā François lea na ia aʻoaʻoina aʻu i le tele o upu moni o le Tusi Paia. O se faataʻitaʻiga, na faaali mai e François iā te aʻu mai le Tusi Paia le suafa patino o le Atua, o Ieova. (Sala. 83:18) Na ia faamatalaina mai foʻi o le a faaiʻuina e Ieova faiga lē tonu uma i le lalolagi ma o le a ia faia le lalolagi uma ia avea ma parataiso ma faataunuu ai le Faaaliga 21:3, 4.

E matuā talafeagai na aʻoaʻoga ma na pāʻia ai loʻu loto. Ae na ou matuā ita lava i faifeʻau, ma na ou manaʻo e taʻu i ai e lē faale-Tusi Paia a latou aʻoaʻoga. Na taaʻina aʻu i manatu o loʻu tamā, ma e leʻi lava loʻu onosaʻi. O lea, na ou manaʻo ai e vave fai se gaoioiga e faatatau i na faiga lē tonu.

Na fesoasoani mai François ma isi uso faatoʻā ou masani ai e pulea loʻu ita. Na latou faamatala mai o la tatou galuega o ni Kerisiano, e tatou te lē faamasinoina tagata, ae e tatou te taʻu atu i ai le faamoemoe, e ala i le talaʻia o le Malo o le Atua. O le galuega lenā na faia e Iesu, ma na ia tuuina mai foʻi i ona soo e latou te faia. (Mata. 24:14; Luka 4:43) Na manaʻomia foʻi ona ou aʻoaʻoina le auala agalelei ma le faautauta e talanoa ai i tagata e tusa lava po o ā o latou talitonuga. Ua taʻua i le Tusi Paia: “E lē manaʻomia ona faamisa se pologa a le Alii, ae e tatau ona agamalu i tagata uma.”—2 Timo. 2:24.

Na ou faia suiga na manaʻomia ona ou faia, ma na ou papatiso o se Molimau a Ieova i se fonotaga matagaluega i le 1959. O i inā sa ou feiloaʻi ai i se tuafafine talavou e igoa iā Angèle, ma na ou fia uō i ai. O lea, na amata ai ona ou asiasi i le faapotopotoga na auai ai Angèle. Na ma faaipoipo i le 1960. O se tuafafine e matuā lelei lava, o se avā lelei ma faamaoni ma o se meaalofa tautele mai iā Ieova.—Faata. 19:14.

Le aso o le ma faaipoipoga

E TELE MEA NA OU AʻOAʻOINA MAI I TANE ATAMAMAI MA TELE LE POTO MASANI

A o faagasolo tausaga, e tele ni lesona na ou aʻoaʻoina mai i uso atamamai ma tele le poto masani. O se tasi o lesona tāua o le: Ina ia taulau manuia i se tofiga faigatā, e tatau ona tatou lotomaulalo ma faatatau le fautuaga atamai i le Faataoto 15:22, e faapea: “O le toʻatele o le ʻaufaufautua e taunuu ai mea.”

A o ma i ai i le galuega femalagaaʻi i Falani i le 1965

I le 1964, na faatoʻā ou iloa ai le moni o lenā mau. O le tausaga lenā na amata ai ona ou auauna o se ovasia matagaluega, e asiasi i faapotopotoga ina ia faalaeiau uso ma faamalosia faaleagaga i latou. O le taimi lenā ua 27 oʻu tausaga ma e leai soʻu poto masani. Na iai mea e leʻi saʻo ona ou faia, ae na ou taumafai e aʻoaʻo ni lesona mai i na mea sesē. Ae sili ona tāua, na ou aʻoaʻoina le tele o ni lesona aogā mai “faufautua” agavaa ma tele le poto masani.

Ou te manatua se mea na tupu ina ua faatoʻā avea aʻu ma ovasia matagaluega. Ina ua faaiʻu le vaiaso o laʻu asiasiga i se faapotopotoga i Pale, na talosaga mai ai se uso taʻumatuaina pe mafai ona ma talanoa. Na ou fai i ai, “Ua lelei.”

Na fesili mai le uso, “Louis, pe a alu se fomaʻi e asiasi i se aiga, o ai e alu e vaai?”

Na ou tali i ai, “O tagata mamaʻi.”

Na faapea mai le uso, “Saʻo lelei. Ae na ou mātauina, o le tele o lou taimi e faaalu ma tagata e malolosi faaleagaga, e pei o le ovasia o le faapotopotoga. E tele uso ma tuafāfine i le faapotopotoga e lotovaivai, fou ma matamumuli. E latou te matuā talisapaia lou faaaluina o se taimi ma i latou, pe faiʻaiga faatasi foʻi i o latou fale.”

Na matuā aogā ma tāua le fautuaga a lenā uso pele iā te aʻu. Na pāʻia loʻu loto i lona alofa mo mamoe a Ieova. E ui e leʻi faigofie ona ou talia le fautuaga, ae na vave ona ou faatatauina. Ou te faafetai iā Ieova mo uso faapena.

I le 1969 ma le 1973, na tofia ai aʻu e vaaia le Matagaluega mo Mea Taumafa i tauaofiaga faavaomalo e lua na faia i Colombes, i Pale. I le tauaofiaga i le 1973, na manaʻomia ona saunia meaʻai mo le pe ā ma le 60,000 tagata mo aso e lima. Na ou lagona le lotovaivai ona ou te leʻi iloa po o le ā le mea a fai. Ae na toe faamanatu mai iā te aʻu le ki e taulau ai i le Faataoto 15:22, o le talanoa lea i le ʻaufaufautua. O lea, na ou saʻili ai ni fautuaga mai i uso taʻumatuaina faaleagaga ua iai le poto masani i mea tau meaʻai. O nisi o i latou e aofia ai tagata e penaina aano o manu, o i latou e totōina fualaau ʻaina, le ʻau kuka ma le ʻau fai faatau. Na matou galulue faatasi ma mafai ai ona matou faataunuuina lenei tofiga faigatā.

I le 1973, na valaaulia ai maʻua ma laʻu avā e auauna i le Peteli i Falani. Na matuā faigatā foʻi le galuega muamua na tofia ai aʻu i le Peteli. Na ou saʻilia ni auala e faaoo ai a tatou lomiga i Cameroon i Aferika, lea na faasā ai la tatou galuega mai i le 1970 i le 1993. Na ou toe lagona ai foʻi le lotovaivai. Atonu na mātauina e uso na vaaia le galuega i Falani lenā mea ma na latou faamalosiau mai iā te aʻu ma faapea mai: “Ua matuā manaʻomia lava e o tatou uso i Cameroon ni meaʻai faaleagaga. E tatau ona tatou fafagaina i latou.” O le mea lenā na matou faia.

O se feiloaʻiga faapitoa ma Molimau mai i Cameroon i Nigeria i le 1973

E tele taimi na ou malaga ai i atunuu e tuaoi ma Cameroon ma matou feiloaʻi ai ma toeaina mai Cameroon. Na fesoasoani mai na uso lototetele ma faautauta, e saʻili auala e faaauau ai pea ona faaoo atu meaʻai faaleagaga i o tatou uso i Cameroon. Na faamanuia Ieova i a matou taumafaiga. O le mea moni, i le pe ā ma le 20 tausaga, e leʻi iai se lomiga e tasi O le Olomatamata ma le lomiga na taʻua i lenā taimi o le Our Kingdom Service lea na lomia i masina taʻitasi, na misia e tagata o Ieova i lenā atunuu.

O maʻua ma Angèle i Nigeria i le 1977, ina ua matou faatasitasi fiafia ma ovasia matagaluega ma a latou avā mai i Cameroon

E TELE MEA NA OU AʻOAʻOINA MAI I LAʻU AVĀ PELE

Na ou mātauina uiga faaleagaga o Angèle mai lava i le amataga o la ma faigāuō. Na atili iloa ona uiga lelei i le taimi na ma faatasi ai o se ulugalii. O se faataʻitaʻiga, i le pō o le aso na ma faaipoipo ai, na manaʻo ai ou te tatalo e faatatau i lo ma faanaunauga ina ia auauna iā Ieova i le tele e mafai ai o se ulugalii. Na tali e Ieova le ma tatalo.

Na fesoasoani foʻi Angèle iā te aʻu ina ia maufaatuatuaina atoatoa Ieova. O se faataʻitaʻiga, i le 1973 ina ua valaaulia i maʻua e auauna i le Peteli, na ou faatalatū ona sa ou matuā fiafia lava i le galuega femalagaaʻi. Ae na faamanatu mai e Angèle, na tuuina atu o ma ola e auauna ai iā Ieova. Pe e lē tatau ea la ona ta faia so o se mea e talosaga mai ai lana faalapotopotoga e ta te faia? (Epe. 13:17) Maʻeu le saʻo o lenā manatu! O lea, na ma ō ai i le Peteli. I lenei taimi umi o ma mafuta, o le faautauta o laʻu avā, o lona mafaufau lelei ma lana vaaiga faaleagaga, ua faamalosia ai la ma faaipoipoga ma fesoasoani iā i maʻua e faia ai filifiliga lelei.

O maʻua ma Angèle, i le togālaau a le Peteli i Falani

Ua faasolosolo ina ma matutua, ae o loo faaauau pea ona avea Angèle ma se avā lelei ma lagolagosua. O se faaaʻoaʻoga, ina ia mafai ona ma auai i le tele o Aʻoga faale-Tusi Paia e faia i le gagana Peretania, na ma taumafai malosi ai e faaleleia le ma faa-Peretania. O lea, na ma auai i se faapotopotoga faa-Peretania, e ui ua ova ma le taʻi 70 o ma tausaga i lenā taimi. O se luʻi iā te aʻu le faaalu o le taimi e aʻoaʻo ai se isi gagana, ona e tele aʻu tiute tauave o se sui o le Komiti o le Lālā i Falani. Ae na fesoasoani le tasi i le isi. Ua silia nei ma le taʻi 80 sefulu o ma tausaga, ae o loo fai pea a ma sauniuniga mo sauniga i le gagana Peretania ma le gagana Falani. E ma te taumafai foʻi e fai e lē aunoa so ma sao i sauniga ma talaʻiga a le faapotopotoga. Ua faamanuia e Ieova a ma taumafaiga e aʻoaʻo le gagana Peretania.

I le 2017, na ma maua ai se faamanuiaga mataʻina. Na ma auai ma Angèle i le Aʻoga mo Sui o Komiti o Lālā ma a Latou Avā, na faia i le Nofoaga mo Aʻoaʻoga a le Olomatamata i Patterson, i Niu Ioka.

E moni lava, o Ieova lo tatou Aʻoaʻo Silisili. (Isa. 30:20) E lē faateʻia la i tatou pe a maua e tagata o Ieova o ē matutua ma talavou, aʻoaʻoga e sili ona lelei. (Teu. 4:5-8) Ioe, ua ou iloa, o talavou e usiusitaʻi iā Ieova ma faalogo i uso ma tuafāfine e tele le poto masani, e agaʻigaʻi i luma faaleagaga ma taulau o ni tagata matutua. Ua faamanatu mai i le Faataoto 9:9, “Ia avatu faatonuga i le tagata atamai, e atili atamai ai o ia. Ia avatu le poto i lē e amiotonu, e tupu ai pea lona poto.”

E iai taimi ou te toe tomānatu ai i le pō pogisa toe faafefe tagata lea na ou i ai i atumauga o Algeria pe ā ma le 60 tausaga ua mavae. Na matuā ou lē iloa lava, e iai se mea lelei o le a tupu iā te aʻu. Maʻeu le tele o mea na ou aʻoaʻoina mai i isi tagata! Ua tuuina mai e Ieova iā maʻua ma Angèle se olaga matagofie ma faamalieina. O lea, ua ma maumauaʻi e faaauau pea ona ma aʻoaʻoina mea mai i lo ma Tamā i le lagi, ma uso ma tuafāfine atamamai e tele le poto masani ma alolofa iā te ia.

^ pala. 11 O le Tusi Paia—O le Faaliliuga a le Lalolagi Fou.