Skip to content

Skip to table of contents

MAKANI AAKULUULA

“Ndakaiya Zinji Kuzwa Kuli Bamwi!”

“Ndakaiya Zinji Kuzwa Kuli Bamwi!”

KWAKALI mudima uusiya mbi busiku bumwi mumalundu aamu Algeria, mwalo basikalumamba baku France mobakali kukkala, iciindi nkondo mu Algeria noyakabbebbede. Busiku oobu ndakali ndelikke, kandiyubide kunze aamasaka aamusenga acintobolo cipati kumaanza. Cakutayeeyela, ndakamvwa minjiinci. Ndakayoowa kapati. Aciindi eeci ndakajisi buyo myaka yakuma 20 alimwi ndakali kuyoowa kujaya muntu naa kujaigwa. Aboobo ndakoompolola kuti: “O Leza, kondigwasya!”

Okuya kuyoowa nkondakamvwide busiku buya kwakacinca buumi bwangu, nkaambo ndendilyo nondakatalika kuyanda kumuzyiba Leza. Kanditana mwaambila cakatobela busiku obuya, amuleke ndimwaambile zintu zyakandicitikila nindakali mwana zyalo izyakandipa kuyanda kwiiya kujatikizya Leza.

NCINDAKAIYA KUZWA KULI BATAATA

Ndakazyalwa mu 1937 mu Guesnain, idolopo mobakali kusya malasya ku France nkoili kunyika. Bataata bakali kubeleka mulimo wakusya malasya, alimwi bakandiyiisya kuti kuba munkutwe kulayandika kapati. Alimwi bakandiyiisya kusulaika kutalulama. Bakali kubona basikusya malasya banji ibatakali kweendelezyegwa kabotu alimwi akubelekela mumasena aatali kabotu, eeci cabapa kuyanda kubagwasya. Akaambo kakuyandisya kugwasya basikusya malasya aabo, Bataata bakatalika kutola lubazu mutubunga tulwanina lwaanguluko lwababelesi. Alimwi bakali kucimwa akaambo kakuupaupa ameso kwabasololi bazikombelo bakubusena ooko. Nokuba kuti banji bakalibukkede, bakali kuyanda kuti basikusya malasya aaba bacete kababapa mali alimwi azyakulya. Akaambo kakucimwa amicito yabasololi bazikombelo, Bataata kunyina nobakandiyiisya makani aali woonse kujatikizya bukombi. Alimwi buya, kunyina notwakali kubandika kujatikizya Leza.

Nondakali kuyaabukomena, andime ndakatalika kukusulaika kutalulama. Cintu cimwi ncondakali kubona kuti taciluzi, nkusalululwa kwabamuzwa kule ibakali kukkala mu France. Pele ndakali kukkomana kuuma bbola alimwi akuyanzana abana babamuzwa kule. Kuyungizya waawo, bamaama bakali kuzwa ku Poland ikutali mu France. Ndakali kuyanda kuti bantu baindene mubala kabakkala muluumuno alimwi akweendelezyegwa kabotu.

NDAKATALIKA KUYEEYESYA MPINDU YABUUMI

Nindakali sikalumamba

Mu 1957, bamfwulumende bakali kuyanda kuti ndinjile mulimo wabusikalumamba. Oobu mbondakalijana mumalundu aaku Algeria obuya busiku nokwakali mudima uusiya mbi. Nondakamana koompolola kuti: “O Leza, kondigwasya!” Ndakabona cintu cimwi, ikutali sinkondoma, pele mbongolo yamusyokwe! Ndakakkalwa moyo. Nokuba boobo, okuya kuyoowa alimwi ankondo, zyakandipa kutalika kuyeeyesya mpindu njobujisi buumi. Nkaambo nzi ncotuli waano? Mwati Leza ulatulanganya? Mwati kuli notuyooba aluumuno kukabe kutamani?

Kumbele, nondakaunkide kuyooswaya bazyali kuŋanda, ndakaswaanganya umwi wa Bakamboni ba Jehova. Wakandipa Bbaibbele lyaci Katolika lyamuci French lyakuti La Sainte Bible, lyalo ndyondakatalika kubala nondakapiluka ku Algeria. Cibalo icakandikkomanisya kapati cijanika ku Ciyubunuzyo 21:3, 4. Caamba kuti: ‘Tente lya Leza lili aabantu, eelyo uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo, alimwi lufwu talukabi limbi, akwalo koomoka, kulila nokuba kucisa takukabi limbi pe.’ * Aaya majwi akandigambya kapati. Ndakalibuzya kuti: ‘Mwati ngamasimpe?’ Aciindi eeci, kunyina ncindakazyi kujatikizya Leza alimwi a Bbaibbele.

Nindakaleka mulimo wabusikalumamba mu 1959, ndakaswaanganya ba François, Bakamboni ibakatalika kundiyiisya zintu zinji kuzwa mu Bbaibbele. Mucikozyanyo, bakanditondezya kuzwa mu Bbaibbele kuti Leza ulijisi zina lyakuti Jehova. (Int. 83:18) Alimwi bakandipandulwida kuti Jehova uyooleta bululami aano anyika, kucinca nyika kuba paradaiso, alimwi akuzuzikizya majwi aali ku Ciyubunuzyo 21:3, 4.

Eezyi njiisyo zyakandikkomanisya kapati alimwi akundisika amoyo. Alimwi ndakanyema kapati abukkale bwabasololi bazikombelo, cakuti ndakali kuyanda kubafwubaazya akaambo kakutayiisya zintu zizwa mu Bbaibbele. Pele ndakacili kuyeeya mbuli bataata alimwi ndakali kuyanda kulwanina kutalulama. Amana ndakali kuyanda kucita oobo cakutasowa ciindi.

Ba François alimwi abalongwe bangu bapya Bakamboni bakandigwasya kucileka kunyema. Bakandipandulwida kuti mulimo wesu Tobanakristo tauli wakubeteka bantu pe, pele ngwakubapa bulangizi kwiinda mukubaambila makani mabotu aa Bwami bwa Leza. Ooyu ngomulimo Jesu ngwaakali kucita akusiila basikwiiya bakwe kuti kabacita. (Mt. 24:14; Lk. 4:43) Alimwi ndakaiya kubandika abantu caluzyalo alimwi abupampu, tacikwe makani azintu nzyobasyoma. Bbaibbele lyaamba kuti: “Muzike wa Mwami teelede kulwana pe, pele weelede kuba amoyo mutete kubantu boonse.”—2Tim. 2:24.

Ndakacinca bukkale bwangu, mpoonya ndakabbapatizyigwa kuba umwi wa Bakamboni ba Jehova mu 1959 amuswaangano wabbazu. Okuya ndakaswaanganya mucizyi uucili mwana-mwana Angèle, walo iwakandikkomanisya kapati. Kumane ndakatalika kuswaya mbungano nkwaakali kuswaangana, mpoonya twakakwatana mu 1960. Eelo kaka mukaintu mubotu, alimwi buya ncipego cibotu kuzwa kuli Jehova!—Tus. 19:14.

Buzuba bwamucado wesu

NDAKAIYA ZINJI KUZWA KUBAALUMI BALI ALUZYIBO ABUSONGO

Kwamyaka yoonse eeyi, ndaiya ziiyo ziyandika kapati kuzwa kubaalumi bali aluzyibo abusongo. Ciiyo cipati ncindakaiya ncakuti: Kutegwa tuzwidilile mubuyumuyumu mbotukonzya kujana mumulimo uuli woonse, tweelede kulicesya akubelesya lulayo lwabusongo ndotujana ku Tusimpi 15:22 ilwaamba kuti: “Kuti kakuli basikulaya banji kulaba kuzwidilila.”

Nitwakali mubbazu ku France, mu 1965

Mu 1964, ndendilyo nindakali kuyandika kulubelesya kapati lulayo oolu. Ndakali mulangizi wabbazu alimwi mulimo wangu wakali wakuswaya akukulwaizya bakwesu abacizyi, kutegwa bazumanane kuba acilongwe a Jehova. Nokuba boobo, aciindi eeco ndakajisi buyo myaka iili 27 alimwi ndakanyina luzyibo mumulimo ooyu. Aboobo ndakali kulubizya-lubizya. Pele ndakali kusola kwiiya kuzwa kukulubizya ooko. Kwiinda zyoonse, ndakaiya ziiyo zinji ziyandika kapati kuzwa kuli “basikulaya” basimide alimwi bali aluzyibo.

Ndilayeeya cimwi cakacitika nindakali mulangizi wabbazu mupya. Nindakamana kuswaya mbungano imwi mu Paris, imukwesu umwi uusimide kumuuya wakandaambila kuti wakali kuyanda kubonana andime. Ndakazumina.

Wakandibuzya kuti, “Ba Louis, ino dokota ugwasya bantu bali buti, baciswa naa ibali kabotu?”

Kumane ndakaingula kuti, “Baciswa.”

Balo bakati: “Mbombubo. Pele mebo ndibona kuti nywebo muyanzana kapati abaabo bacita kabotu kumuuya, mbuli mulangizi wambungano. Mumbungano yesu kuli bakwesu abacizyi banji ibatyompedwe, bapya, naa balaansoni. Inga bakulwaizyigwa kuti kamujana ciindi cakuyanzana ambabo, nokuba kuunka kumaanda aabo kucakulya.”

Eelo kaka ndakamulumba kapati mukwesu ooyu kululayo lwabusongo ndwaakandipa! Luyando ndwaakajisi kumbelele zya Jehova lwakandisika amoyo. Aboobo ndakalicesya akutalika kubelekela mpawo mpoonya-mpoonya. Ndilamulumba Jehova akaambo kakuba abakwesu bali boobu.

Mumyaka yakuma 1969 alimwi a 1973, ndakasalwa kulanganya dipatimenti yazyakulya naa Food Service Department lyamiswaangano yamasi yobilo ku Colombes, Paris. Amuswaangano wamu 1973, twakeelede kusanina bantu babalilwa ku 60,000 kwamazuba osanwe. Kwaamba masimpe, ndakalilibilikide. Pele alimwi icakandigwasya, ndugwalo lwa Tusimpi 15:22, kubuzya kuzwa kubantu basongo. Ndakalomba lugwasyo kuzwa kubaalumi bakajisi luzyibo mumakani aazyakulya. Bamwi bakali basikusambala nyama, balimi, basikujika, alimwi abasikuula zintu. Antoomwe, twakacikonzya kuucita mulimo ooyu mupati.

Mu 1973, mebo abakaintu bangu twakatambwa kubelekela ku Beteli yaku France. Mulimo wangu wakusaanguna okuya awalo wakali kukatazya. Ndakeelede kujana nzila zyakutuma mabbuku kubakwesu baku Cameroon mu Africa, iciindi mulimo wesu nowakalesyedwe kuzwa mu 1970-1993. Alimwi, ndakalibilika. Naakazyiba penzi lyangu, mukwesu iwakali kweendelezya mulimo mu France wakandikulwaizya kwiinda mukundaambila kuti: “Bakwesu ku Cameroon bayandika cakulya cakumuuya. Atubagwasye.” Mubwini twakabagwasya ncobeni.

Nitwakali amuswaangano waalubazu ku Nigeria abakwesu baku Cameroon, mu 1973

Ndakali kweenda kwaziindi zili mbozibede kumasi aabambene acisi ca Cameroon, kuyooswaangana abaalu bamucisi eeci. Aaba bakwesu bakali basicamba alimwi bakajisi luzyibo. Bakandigwasya kujana nzila zyakutuma mabbuku, kutegwa bakwesu kabacikonzya kutambula cakulya cakumuuya lyoonse. Jehova wakakulongezya kusolekesya kwesu. Mubwini, kwamyaka iibalilwa ku 20, bantu bakwe mucisi eeci kunyina nibakaindwa Ngazi Yamulindizi iili yoonse, alimwi akabbuku ikakali kubelesyegwa lyamiswaangano yamukati kansondo kakuti Our Kingdom Service.

Mu 1977, mebo aba Angèle twakakkomana kuswaya ku Nigeria abalangizi bamabazu abamakaintu babo ibazwa ku Cameroon

NDAKAIYA ZINJI KUZWA KUBAKAINTU BANGU BAYANDWA

Kuzwa buyo nitwakatalika kweebana, ndakabona kuti ba Angèle bakajisi cilongwe ciyumu a Jehova. Nitwakakwatana, ndakasinizya ncobeni. Mucikozyanyo, masiku mubuzuba bwamucado wesu, bakandilomba kuti ndaapailile makanze eesu aakubelekela Jehova kusikila mpotugolela katuli banabukwetene. Jehova wakawiingula mupailo ooyo.

Ba Angèle alimwi bakandigwasya kusyoma Jehova cakumaninina. Mucikozyanyo, mu 1973 ciindi nitwakatambwa kubelekela ku Beteli, ndakawaya-waya nkaambo ndakalikkomene kubelekela mubbazu. Pele ba Angèle bakandiyeezya kuti twakalyaaba kuli Jehova, aboobo tweelede kucita kufwumbwa mulimo ngotwalombwa kucita ambunga. (Heb. 13:17) Ndakazuminana ambabo. Mpoonya twakaunka ku Beteli. Myaka yoonse njotwakkala antoomwe, busongo bwabakaintu bangu, kubikkila maano alimwi akuzilanga munzila yakumuuya zintu, kwayumya cikwati cesu alimwi kwatugwasya kusala camaano.

Kandili aba Angèle ku Beteli yaku France

Nokuba kuti twakomena, ba Angèle bazumanana kuba mugwasyi amukaintu mubotu. Mucikozyanyo, kutegwa tunjile zikolo zyabwami, bunji bwanzizyo izicitwa mu Chikuwa, mebo aba Angèle twakatalika kusolekesya kuyanda kuuzyiba mwaambo ooyu. Eeci cakatupa kutalika kuswaangana kumbungano ya Chikuwa, nokuba kuti twakali kale mumyaka yakuma 70 aciindi eeco. Akaambo kamikuli njondakajisi mbuli wamu Kkomiti ya Mutabi waku France, tiicakali cuubauba kwiiya mwaambo uumbi. Pele mebo abakaintu bangu tulagwasyanya. Lino nokuba kuti tujisi myaka yakuma 80, tucizumanana kulibambila miswaangano mu Chikuwa alimwi aci French. Alimwi tulasolekesya kusikila mpotugolela kutola lubazu lyamiswaangano alimwi akukambauka ambungano. Jehova wakulongezya kusoleka kwesu kwakwiiya mwaambo wa Chikuwa.

Twakaba acilongezyo cikkomanisya mu 2017. Mebo alimwi aba Angèle twakaba acoolwe cakunjila Cikolo ca Bamu Kkomiti ya Mutabi Abamakaintu Babo, ku Watchtower Educational Center ku Patterson, New York.

Masimpe Jehova Mwiiyi Mupati. (Is. 30:20) Aboobo toonse buyo, tacikwe makani naa tuli bana naa bapati, tulajana lwiiyo lusumpukide! (Dt. 4:5-8) Mubwini, ndakabona kuti bana ibaswiilila kuli Jehova alimwi akubakwesu abacizyi basongo, balasala camaano akuba babelesi ba Jehova basyomeka. Lugwalo lwa Tusimpi 9:9 lutuyeezya kuti: “Kolailila muntu musongo eelyo ulayungizya busongo. Koyiisya mululami eelyo ulayungizya lwiiyo lwakwe.”

Ciindi aciindi, inga ndilabuyeeya obuya busiku bwamudima uusiya mbi mumalundu aaku Algeria myaka iibalilwa ku 60 yainda. Obuya busiku, tiindakazyi kuti ndiyooba abuumi bukkomanisya. Ndaiya zinji kuzwa kuli bamwi! Jehova wakatupa buumi bulaampindu kapati. Aboobo tukanzide kuzumanana kwiiya kuzwa kuli Taateesu wakujulu alimwi akubakwesu abacizyi bali aluzyibo ibamuyanda ncobeni Jehova.

^ munc. 11 Busanduluzi bwa Nyika Mpya bwa Magwalo Aasalala.