Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU

“Nasambira Vinandi Kufuma ku Ŵanji!”

“Nasambira Vinandi Kufuma ku Ŵanji!”

NKHAŴA msilikari muchoko chomene pa ŵasilikari ŵa ku France. Gulu lithu likawungana mu mapiri gha ku Algeria. Ndipo mu chigaŵa ichi nkhondo yikaŵa kuti yanunkha chomene. Zuŵa linyake usiku nili na futi yane apo nkhalonderanga, nkhakhala kuseri kwa mathumba gha mchenga. Mwamabuchi mbwe nkhapulika musketusketu, ndipo nkhawopa chomene. Nkhakhumba yayi kukoma munthu waliyose panji nane kukomeka, so nkhachemerezga kuti ‘Chiuta novwirani!’

Ivyo vikachitika apa vikasintha umoyo wane, chifukwa apa ndipo nkhayambira kuŵa na khumbo lakumanya Chiuta. Kweni pambere nindamuphalirani vinyake ivyo vikachitika pa usiku uwu, lekani nimuphaliraniko ivyo vikanichitikirapo apo nkhaŵa mwana, ivyo vikanipangiska kuti nambe kukhumba kumanya Chiuta.

IVYO NKHASAMBIRAKO KWA ADADA

Nkhababika mu 1937 ku Guesnain, tawuni iyo yili na migodi kumpoto kwa France. Adada ŵakagwiranga ntchito ku mgodi, ndipo ŵakanisambizga kuti ntchakuzirwa chomene kulimbikira ntchito. Kweniso ŵakanisambizga kuti nitinkhenge chomene vinthu vyambura urunji. Iwo ŵakawonanga kuti ŵantchito ŵanandi awo ŵakagwiranga ntchito ku migodi ŵakatamburanga chomene, ndipo umoyo wawo ukaŵanga pangozi pakugwira ntchito, so ŵakakhumbanga kuŵawovwira. Ntheura adada ŵakanjira mawupu ghakulwera wanangwa wa ŵanthu awo ŵakugwira ntchito za migodi. Kweniso adada ŵakakhuŵara chomene na upusikizgi uwo ŵakawonanga pakati pa ŵaliska mu chikaya chithu. Ŵanandi ŵakaŵa ŵasambazi, kweni ŵakaphalirangaso ŵanthu ŵakusuzgika awo ŵakagwiranga ntchito ku migodi kuti ŵaŵapenge ndalama na vyakurya. Adada ŵakakhuŵara chomene na nkharo ya ŵaliska aŵa mwakuti ŵakanisambizga chilichose yayi chakukhwaskana na chisopa. Nakuti tikayowoyangapo yayi vya Chiuta.

Apo nkhakuranga nane nkhamba kutinkha chomene vinthu vyambura urunji. Nakuti chimoza icho chikanikwenyerezganga chomene ntchakuti sankho likaŵa likuru chomene. Ŵanthu ŵanandi ŵakatinkhanga chomene ŵanthu ŵa mu vyaru vinyake awo ŵakakhalanga ku France. Kweni ine nkhatemwanga kuseŵera bola na ŵana ŵawo, ndipo nkhakondwanga chomene. Nakuti amama ŵakaŵa ŵa ku France yayi, ŵakaŵa ŵa ku Poland. Nkhakhumbanga chomene kuti ŵanthu ŵamitundu yakupambana ŵakhalenge mwamtende kwambura kusankhana.

NKHAMBA KUGHANAGHANIRAPO CHOMENE CHILATO CHA UMOYO

Apo nkhaŵa msilikari

Mu 1957 boma likati ninjire usilikari. Lekani nkhasangika ku mapiri gha ku Algeria pa usiku unyake nga umo nangulongosolera kukwambilira. Nati nachemerezga kuti ‘Chiuta novwirani,’ nkhawona kuti icho nkhawopanga wakaŵa mulwani wane yayi, kweni yikaŵa mbunda yamuthengere. Mbwe mtima ukakhala pasi. Ndipouli ivyo vikachitika apa kweniso nkhondo iyi, vikapangiska kuti nighanaghanirepo chomene chilato cha umoyo. Nkhamba kujifumba kuti: Chifukwa wuli tili na umoyo? Kasi Chiuta wakutipwelelera? Kasi uzamuŵako mtende wambura kumara?

Pamanyuma, apo nkhaluta kukaya ku holide, nkhakumana na Kaboni wa Yehova. Wakanipa Baibolo lakuti La Sainte Bible, ilo likang’anamulika na Ŵakatolika ku France, ndipo nati nawelera ku Algeria, nkhamba kuliŵazga Baibolo ili. Lemba ilo likanipangiska kuti nighanaghanirepo chomene ni Chivumbuzi 21:3, 4. Lemba ili likuti: “Hema la Chiuta lili na ŵanthu. . . . Wazamufyura masozi ghose ku maso ghawo, ndipo nyifwa yizamuŵakoso yayi. Kuzamuŵavya kutengera panji kulira, kutampha nesi vyakuŵinya.” * Mazgu agha ghakanizizika chomene. Nkhajifumba kuti, ‘Kasi vinthu ivi vingachitika nadi?’ Panyengo iyi nkhamanyanga chilichose yayi chakukhwaskana na Chiuta kweniso Baibolo.

Nkhati naleka usilikari mu 1959, nkhakumana na Kaboni munyake zina lake François, uyo wakanisambizga vinandi kufuma mu Baibolo. Mwachiyelezgero, wakanilongora mu Baibolo kuti Chiuta wali na zina, ndipo zina lake ni Yehova. (Sal. 83:18) Kweniso wakanilongosolera kuti Yehova wazamwiziska urunji pa charu chapasi na kuzgora charu kuŵa paradiso, kweniso wazamufiska mazgu gha pa Chivumbuzi 21:3, 4.

Ivyo wakanisambizga vikaŵa vyakupulikikwa chomene, ndipo vikanifika pamtima. Kweniso nkhaŵakwiyira chomene ŵasembe, ndipo nkhakhumbanga kuŵasuska chifukwa ŵakasambizganga vinthu vya mu Baibolo yayi. Vikuwoneka kuti nkhaŵa nichali na maghanoghano gha adada, nkhakhumbanga kulimbana na vinthu vyambura urunji. Nkhaŵavya mzimu wakulindilira. Nkhakhumbanga kuchitapo kanthu nyengo yeneyiyo.

François na ŵabwezi ŵane ŵanyake awo nawo ŵakaŵa Ŵakaboni, ŵakanovwira kukhizga mtima pasi. Ŵakanilongosolera kuti ntchito yithu pakuŵa Ŵakhristu, nkhweruzga ŵanthu yayi, kweni kuŵawovwira mwakuŵapharazgira makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta. Ntchito iyi ndiyo Yesu wakachitanga ndipo ndiyoso wali kupeleka ku ŵalondezgi ŵake. (Mat. 24:14; Luka 4:43) Nkhenerangaso kusambira kuyowoya na ŵanthu mwalusungu kweniso mwaluso, nanga vingaŵa kuti ŵakukolerana yayi na vigomezgo vithu. Baibolo likuyowoya kuti: “Muzga wa Fumu wakwenera kuchita mbembe yayi, kweni wakwenera kuŵa wakuzika ku wose.”​—2 Tim. 2:24.

Pamanyuma nkhasintha, ndipo pa ungano wadera mu 1959 nkhabatizika na kuŵa Kaboni wa Yehova. Pa ungano uwu, nkhawona mudumbu munyake zina lake Angèle, uyo nkhakopeka nayo. Nkhamba kuwungana ku mpingo uwo iyo wakawungananga, ndipo mu 1960 tikatorana. Ni mwanakazi muwemi chomene, ndipo ntchawanangwa chakuzirwa nadi chakufuma kwa Yehova.​—Zinth. 19:14.

Pa zuŵa la ukwati withu

NKHASAMBIRAKO VINANDI KU ŴANALUME ŴAMAHARA NA ŴAKUMANYA VINANDI

Mu vyaka ivyo vyajumpha, nasambira vinthu vinandi vyakuzirwa ku ŵabali ŵamahara na ŵakumanya tunthu. Limoza mwa sambiro lakuzirwa chomene ilo nasambirako ni ili: Kuti utonde suzgo lililose pa uteŵeti uliwose unonono uwo wapika, ukwenera kuŵa wakujiyuyura na kulondezga lemba la Zintharika 15:22, ilo likuti: “Vinthu vikwenda makora para pali ŵakupeleka fundo ŵanandi.”

Tikwendera dera ku France, mu 1965

Mu 1964, nkhamba kuwona kuti mazgu gha pa lemba ili ngaunenesko nadi. Mu chaka ichi, nkhamba mulimo wakwendera dera, ndipo nkhenderanga mipingo na kukhozga ŵabali na kuŵawovwira kuti ŵaŵe paubwezi wakukhora chomene na Yehova. Ndipouli, nkhaŵa na vyaka 27 pera panyengo iyi, ndipo nkhamanyanga vinandi yayi. So nkhabudiskanga vinthu vinyake. Kweni nkhayezgayezganga chomene kusambirapo pa ivyo nabudiska. Chikuru chomene ntchakuti nkhasambira vinthu vinandi vyakuzirwa kufuma kwa ŵabali ŵamahara kweniso ŵakumanya vinandi.

Nkhukumbuka chinyake icho chikachitika apo nkhaŵa kuti namba waka kwendera dera. Nati naluta ku mpingo unyake ku Paris, mubali munyake wakukhwima mwauzimu wakanifumba usange tingadumbapo pamphepete. Ine nkhati: “Suzgo palije.”

Wakanifumba kuti, “Louis, kasi dokotala wakovwira njani, mulwari panji uyo wali makora waka?”

Ine nkhazgora kuti, “Wakovwira mulwari.”

Iyo wakati: “Mukuneneska. Kweni nawona kuti nyengo yinandi mukumalira kuchezga na ŵanthu awo ŵakuchita kale makora mwauzimu, nga mbalaŵiliri ŵa mpingo. Mpingo withu uli na ŵapharazgi ŵanandi ŵakulopwa, ŵaphya, na awo ŵali na soni. Ŵangakhozgeka chomene usange mungachezganga nawo, nanga nkhuluta kukarya chakurya ku nyumba zawo.”

Nkhawonga chomene ulongozgi wakuzirwa uwo mubali wakanipa apa. Nkhachontheka chomene na umo wakatemweranga mberere za Yehova. Nangauli chikaŵa chakusuzga kuzomerezga kuti nabudiska, kweni mwaluŵiro nkhambapo kulondezga ulongozgi uwu. Nkhumuwonga chomene Yehova chifukwa cha kunipa ŵabali nga ni aŵa.

Mu chaka cha 1969 na 1973, nkhaŵa mulaŵiliri wa Dipatimenti Yakuwona vya Chakurya pa maungano ghaŵiri gha mitundu yose ku Colombes, Paris. Pa ungano wa mu 1973, tikakhumbikwanga kuti tiryeske ŵanthu pafupifupi 60,000 kwa mazuŵa ghankhondi. Nkhamanyanga yayi umo tingafiskira mulimo uwu. Kweni apaso, ulongozgi wa pa Zintharika 15:22 ndiwo ukanovwira. Nkhapempha ŵabali ŵakukhwima mwauzimu awo ŵakamanyangako vinandi pa nkhani ya vyakurya kuti ŵanovwire. Ŵanyake mwa ŵabali aŵa ŵakaŵa ŵakukoma nyama, ŵalimi ŵa mphangwe, ŵakuphika, kweniso ŵakumanya kugura vinthu. Pamoza na ŵabali aŵa tikafiska mulimo wakusuzga uwu.

Mu 1973, ine na muwoli wane tikachemeka kuti tikateŵetere pa Beteli ku France. Mulimo wane wakwamba ukaŵaso unonono chomene. Nkheneranga kusanga nthowa ya umo tingatumizgira mabuku ku ŵabali ŵithu ŵa charu cha Cameroon icho chili ku Africa, uko mulimo withu ukaŵa wakukanizgika kwamba mu 1970 m’paka mu 1993. Apaso, nkhamanyanga yayi usange ningafiska mulimo uwu. Mulaŵiliri wa ofesi ya munthavi ya France wakuŵa nga wakamanya umo nkhajipulikiranga. Kuti wanikhozge, wakaniphalira kuti: “Ŵabali ŵithu ku Cameroon ŵakukhumbikwira chomene chakurya chauzimu. Tiyeni tiŵapwelelere.” Ndipo ivi ndivyo tikachita nadi.

Tili pa ungano wapadera ku Nigeria na Ŵakaboni ŵa ku Cameroon, mu 1973

Nkhenda maulendo ghanandi ku vyaru ivyo vili kupakana na charu cha Cameroon, kukakumana na ŵabali ŵalara ŵa mu charu ichi. Ŵabali aŵa ŵakaŵa ŵachikanga kweniso ŵavinjeru. Ŵakanovwira kusanga nthowa za umo tingatumizgira mabuku ku Cameroon mwakuti ŵabali ŵapokerenge nyengo zose. Yehova wakatumbika kuyezgayezga kwithu. Nakuti kwa vyaka 20, ŵanthu ŵake mu charu ichi ŵakapokeranga magazini gha Gongwe la Mulinda kweniso Uteŵeti Withu wa Ufumu mwezi uliwose. Palije mwezi uwo ukajumphapo kwambura kupokera vinthu ivi.

Mu 1977, ine na Angèle tikakondwanga chomene kuluta ku Nigeria kukakumana na ŵalaŵiliri ŵa dera na ŵawoli ŵawo ŵakufuma ku Cameroon

NKHASAMBIRAKO VINANDI KWA MUWOLI WANE WAKUZIRWA

Tati tamba waka chibwezi, nkhawona kuti Angèle wali paubwezi wakukhora na Yehova. Tikati tatorana ndipo nkhanira nkhawonerathu kuti wali paubwezi wakukhora chomene na Yehova. Mwachiyelezgero, namise pa zuŵa ilo tikatolerana, wakanipempha kuti nilombe kwa Yehova vya khumbo lithu lakumuteŵetera lumoza mwakukwana. Yehova wakazgora lurombo ulu.

Angèle wanovwiraso kugomezga chomene Yehova. Mwachiyelezgero, apo mu 1973 tikachemeka kuti tikateŵetere pa Beteli, ine nkhakhumbanga yayi kuwuleka mulimo wakwendera dera chifukwa nkhawutemwanga chomene. Kweni Angèle wakanikumbuska kuti tili kujipeleka kwa Yehova. So tikwenera kuchita chilichose icho gulu latipempha kuchita. (Heb. 13:17) Nkhakolerana nayo na mtima wose. Ntheura tikanyamuka. Muwoli wane ngwavinjeru, ndipo wakuchita vinthu mwamahara kweniso wakutemwa Yehova. Mikhaliro iyi yawovwira kukhozga ubwezi withu kweniso kuti tisankhenge makora vinthu mu vyaka vinandi ivyo taŵira lumoza mu nthengwa.

Nili na Angèle pa Beteli ya ku France

Sono tili ŵachekuru, kweni Angèle wakulutilira kuŵa muwoli muwemi na wakovwira chomene. Mwachiyelezgero, kuti tikanjireko sukulu izo zili mu gulu la Yehova, izo zinandi mwa sukulu izi zikuchitika mu Chingelezi, ine na Angèle tikaŵikapo mtima kusambira chiyowoyero ichi. So tikamba kuwungana mu mpingo wa Chingelezi, nangauli tikaŵa kuti tili na vyaka vya m’ma 70 panyengo iyo. Chifukwa cha milimo yane pakuŵa mu komiti ya munthavi ya France, chikaŵa chakusuzga kusanga nyengo yakusambilira chiyowoyero chinyake. Kweni ine na Angèle tikawovwirananga. Sono tili na vyaka vya m’ma 80, kweni tikulutilira kunozgekera maungano mu Chingelezi na mu Chifurenchi wuwo. Kweniso tikuyezgayezga kuti tizgorengepo pa maungano kweniso kupharazga na mpingo withu. Yehova watovwira kusambira Chingelezi.

Thumbiko lakuzirwa chomene tikalisanga mu 2017. Ine na Angèle, tikachemeka kuti tikanjire Sukulu ya Awo Ŵali mu Komiti ya Munthavi na Ŵawoli Ŵawo, iyo yikuchitikira ku Watchtower Educational Center ku Patterson, New York.

Yehova ni Msambizgi Mukuru nadi. (Yes. 30:20) So lekani ntchakuzizika yayi kuti ŵanthu ŵake kwali mbachekuru panji yayi ŵakusambizgika masambiro ghapachanya. (Doto. 4:5-8) Nadi, nawona kuti ŵawukirano awo ŵakutegherezga kwa Yehova na ku ŵabali na ŵadumbu awo ŵakumanya vinandi, ŵakusankha makora vinthu na kuŵa ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Yehova para ŵakura. Lemba la Zintharika 9:9 likutiphalira kuti: “Umupe chisambizgo munthu wavinjeru, ndipo wasazgirengeko vinjeru. Umusambizge munthu murunji, ndipo wasazgirengeko kumanya vinthu.”

Nyengo zinyake nkhughanaghanira ivyo vikachitika pa usiku wakofya ku mapiri gha Algeria vyaka 60 ivyo vyajumpha. Pa usiku uwu, nkhamanyanga yayi kuti ningazakaŵa na umoyo wakukondweska nthena. Nasambira vinandi ku ŵanji. Ine na Angèle, Yehova watipa umoyo wakukondweska na wakukhorweska. Ntheura taŵikapo mtima kuti tilekenge yayi kusambirako kwa Adada ŵithu ŵakuchanya kweniso ku ŵabali na ŵadumbu ŵakumanya vinandi awo ŵakutemwa Yehova.

^ ndime 11 Baibolo la Malemba Ghakupatulika mu Mang’anamuliro gha Charu Chiphya.