Obo re phiare ẹdẹ yena wene akpeyeren mẹ, kidie nẹ ẹdẹ yena yanran ke me guọnọ oborẹ me sa vwọ riẹn Ọghẹnẹ. Tavwen me ke ta obo re rhoma rhe phia vwẹ ẹdẹ yena, juvwe gbikun rẹ oborẹ me rhiẹromrẹ ọke me vwọ hẹ omotete ro djobọte iroro mẹ, je nẹrhẹ mi vwo ọdavwẹ me vwọ riẹn Ọghẹnẹ.

E vwiẹ vwẹ vwẹ 1937 vwẹ orere ri Guesnain ra da tọn otọ guọnọ ikoru vwẹ France. Mi yono obo rọ ghanre te ra vwọ wian gangan mie ọsẹ mẹ rọ wian vwẹ asan ra da tọn otọ guọnọ ikoru na. O yono uvwe nẹ mi vwo utuoma kpahen oshenyẹ. Ọ guọnọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo efa re ton ikoru ra vwẹ oja ria, dede nẹ ayen wian vwẹ asan rọ vọnre vẹ imuoshọ. Rere ọ sa vwọ chọn ayen uko, ọsẹ mẹ da ro ikoko re họnra vwọ kẹ uturhi rẹ ihwo re tọn ikoru. O ji muophu gangan fikirẹ omeru rọ mrẹ vwẹ ohri rẹ ilori rẹ ẹga. Buebun rayen riakpọ, jẹ ayen nokpẹn rẹ igho vẹ emuọre mie ivwiogbere re tọn ikoru. Kidie nẹ ọsẹ mẹ muophu gangan kpahen  ilori rẹ ẹga na, o rhe yono uvwe kpahen ẹga kakaka-a. O vwo ọke vuọvo rẹ avwanre vwọ ta ota kpahen Ọghẹnẹ-ẹ.

Me vwọ ghwanran cha na, mi de ji rhi vwo utuoma kpahen oshenyẹ. Ọ da vwẹ mamọ nẹ ihwo buebun vwo utuoma kpahen erhorha re dia France. Ẹkẹvuọvo, mi nene emọ rẹ erhorha na fa ibọrọ je heha. Vwọba, ọ dia France yen oni mẹ nurhe-e, ohwo ri Poland. Me guọnọre nẹ ihwo rẹ ẹkuotọ sansan yerinkugbe vwọrẹ ufuoma.

A vwẹ ovwẹ ba isodje rẹ ẹkuotọ na vwẹ 1957. Ọyena yen obo ri mu vwe kpo ugbenu rẹ Algeria vwẹ ason re me ta ota kpahen vwẹ ọtonphiyọ rẹ ikuegbe na. Mi vwo kperi se Oghẹnẹ nu, me da mrẹ ewenri rẹ aghwa ukperẹ isodje re rhe họnre avwanre! Mi de kuẹwẹn! Dedena, ofovwin na kugbe oborẹ mi rhiẹromrẹ vwẹ ẹdẹ yena nẹrhẹ mi roro kpahen akpeyeren. Diesorọ a vwọ ma avwanre? Ọghẹnẹ davwerhọ rẹ avwanre? A ghene sa mrẹ obọdẹn rẹ ufuoma vwẹ akpọ na?

Ọke vwọ yanran na, mi vwo kpo omaerovwo vwẹ uwevwin rẹ ọsẹ vẹ oni mẹ, me da mrẹ ohwo ọvo rọ dia Oseri ri Jihova. Ọ da kẹ vwẹ Baibol ọvo rẹ ishọshi rẹ Ẹga ri Fada fanre, re se La Sainte Bible. Mi vwo te Algeria, me da ton ese rọyen phiyọ. Ẹkpo ọvo mi jokaphiyọ yen Ẹvwọphia 21:3, 4. O de se: “Ọghẹnẹ rhe bọn uwevwi rọye kugbe ihwo rẹ akpọ . . . Ko ririe ameoviẹ nẹ ẹro rayen, ughwu gbe cha dia ọfa-a, eyẹ omaemuohọ eye oviẹ eyẹ odjadja ọfa-a.” Eta nana gbe vwe unu mamọ. Ki mi roro: ‘Ọnana sa ghene dia uyota?’ Ọke yena me riẹn emu vuọvo kpahen Ọghẹnẹ kugbe Baibol na-a.

Mi vwo wontọ nẹ iruo rẹ isodje vwẹ 1959, me da mrẹ Oseri ri Jihova ọvo re se François, o de yono uvwe emu buebun vwẹ Baibol na. Kerẹ udje, o djere kẹ vwẹ vwẹ Baibol na nẹ Ọghẹnẹ vwo odẹ, odẹ rọyen Jihova. (Une 83:18) François ji dje kẹ vwẹ nẹ Jihova che brorhiẹn ọsoso vwẹ akpọ na, o che ru akpọ na phiyọ Paradaisi, ji ru orugba rẹ eta rehẹ Ẹvwọphia 21:3, 4.

Ekpo yena phẹnre dẹn, i ji te vwe ẹwẹn. Ẹkẹvuọvo, mi ji muophu gangan kpahen ilori rẹ ẹga na, me guọnọ ghwọku ayen kidie ọ dia obo rehẹ Biabol na yen ayen yono-o! Ẹwẹn ro rhe ọsẹ mẹ yen ji rhe vwe, me guọnọ họnre vwọso oshenyẹ ichichiyin na, mi vwo odirin kakaka-a!

François vẹ Iseri ri Jihova efa re je dia igbeyan mẹ yen chọn vwẹ uko vwo vwo odirin. Ayen vuẹ vwẹ nẹ iruo rẹ avwanre kerẹ Inenikristi, ọyen ọ ra vwọ kẹ ihwo iphiẹrophiyọ womarẹ aghwoghwo rẹ iyẹnrẹn esiri rẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ, ukperẹ a vwọ reyọ ayen vwo guẹdjọ. Ọyena yen iruo rẹ Jesu ruru, rọ je vuẹ idibo rọyen nẹ ayen ru. (Mat. 24:14; Luk 4:43) Mi ji yono obo ra ta ota kẹ ihwo vẹ ọghọ kugbe erorokẹ, o toro oborẹ ayen segbuyota-a. Kidie Baibol na tare nẹ “odibo rẹ Ọrovwohwo dia ohwo rẹ ẹghwọ-ọ.”—2 Tim. 2:24.

 Mi ru ewene ra guọnọre, mi de bromaphiyame kerẹ Oseri ri Jihova vwẹ osikoko rẹ okinriariẹ ọvo re ruru vwẹ 1959. Osikoko yena yen me da mrẹ oniọvo aye ọvo re se Angèle, mi de rhi vwo ẹguọnọ rọyen. Nọke ra ruọke kọyen mi vwo kpo ukoko rayen, avwanre da rọvwọn vwẹ 1960. Angèle omamọ rẹ aye, a mrẹ vwo dje-e, ghini okẹ ọghanghanre ro nẹ obọ ri Jihova rhe.—Isẹ 19:14.

Mi yono emu buebun mie eshare ri tedje ri ji vwo aghwanre vwẹ uvwre rẹ ikpe buebun. Obo re ma ghanre mi yonori kẹ ọna: Ohwo da guọnọ ruiruo rọ vọnre vẹ egbabọse fiotọ, ọ cha vwomakpotọ ji ru nene aghwanre nana rọhẹ Isẹ 15:22: “Ọvwiroro da herọ emu ko she phihọ.”

Me vwẹ uchebro yena vwo ruiruo vwẹ ọke ra vwọ reyọ ovwẹ vwo mu oniruo okinriariẹ vwẹ 1964. Mi kin ikoko sansan je bọn iniọvo na gan. Ẹkẹvuọvo, me hẹ ẹgbukpe 27 vwẹ ọke yena. Ọtiọyena, erọnvwọn evo chọ vwẹ obọ. Ẹkẹvuọvo, me davwẹngba vwo ru yovwinphiyọ. Ma rho, mi yono emu buebun mie iniọvo ri tedje, re je dia uvi rẹ ‘ivwiroro’ yẹrẹ ibruche.

Me karophiyọ emu ọvo rọ phiare ọke yena. Mi vwo kin ukoko ọvo vwẹ Paris nu, oniọvo ọvo ro tedje da nọ vwẹ sẹ a sa ta ota. Me da kpahen kẹ nẹ, “e.”

Ọ da nọ vwẹ, “Louis, idọktọ da ro uwevwin rẹ ohwo, ono wọ sa tanẹ ọ ra mrẹ?”

Me da kpahen kẹ nẹ, “ohwo rọ muọga.”

Ọ da ta: “Ọyena uyota. Ẹkẹvuọvo, mi niroso nẹ oniruo rẹ ukoko na kugbe iniọvo efa re sasare yen wẹ vẹ ayen ma ghwọrọ ọke kuẹgbe. Ukoko rẹ avwanre vọnre vẹ iniọvo eya vẹ eshare re mrẹ uyota na vughe obọ, ihwo rẹ ofu dje, kugbe e rẹ oma vua. Oma cha vwerhen ayen mamọ siẹrẹ wo de nene ayen ghwọrọ ọke kugbe, yẹrẹ kpo uwevwin rayen re nene ayen riemu kugbe.”

Uchebro rẹ oniọvo na nabọ ghanre kẹ vwẹ dẹn. Ẹguọnọ ro vwo kpahen igodẹ ri Jihova te vwe ẹwẹn mamọ. Me da vwomakpotọ ru obo rọ tare. Me kpẹvwẹ Jihova fikirẹ iniọvo tiọyena.

A vwẹ ovwẹ vwo mu oniruo rẹ Akọn Iruo rọ Vwẹrote Emuọre vwẹ eghwẹkoko rẹ  akpọeje ivẹ re ruru vwẹ Colombes, Paris vwẹ 1969 vẹ 1973. Ihwo ri te omarẹ 60,000 yen e chere emu kẹ vwẹ ẹdẹ iyorin soso vwẹ ọghwẹkoko ri 1973 na! Oshọ ke mu vwe ẹsosuọ. Ẹkẹvuọvo, Isẹ 15:22 chọn vwẹ uko, kidie o jiriro nẹ mi bru evwaghwanre ra. Me nokpẹn rẹ uchebro mie iniọvo eshare ri tedje re je tẹn ona. E re va eranvwe, e re kọn idodo, e re chere emu, kugbe e re de ekuakua. Ayen eje da chọn avwanre uko vwo ruiruo rode na fiotọ.

Vwẹ 1973, e de durhie uvwe vẹ aye mẹ kpo Bẹtẹl rọhẹ France. Iruo rẹsosuọ ra vwọ kẹ vwẹ ganre mamọ. Mi muẹ ẹbe rẹ ukoko na vwo rhe iniọvo rẹ avwanre vwẹ Cameroon rọhẹ Africa. A dobọ rẹ iruo rẹ avwanre ji vwẹ ẹkuotọ yena vwẹ 1970 fiẹ 1993. Oshọ rẹ iruo na mu vwe mamọ. Ọ sa dianẹ oniọvo rọ vwẹrote iruo na vwẹ France ni vwe so, kidie ọ ta kẹ vwẹ nẹ, “Iniọvo rẹ avwanre rehẹ Cameroon ghene guọnọ ọbọngan. E jẹ a vwẹ ẹbe nana rhe ayen!” Avwanre de ghini ru ọtiọyen.

Mi bru ekpako ra vwẹ ẹkuotọ sansan rehẹ ughwru ri Cameroon abọ buebun. Iniọvo yena ri vwo aghwanre vẹ uduefiogbere na keyen chọn uko vwo muẹ ẹbe na rhe iniọvo rehẹ Cameroon kọke kọke. Jihova ku ebruphiyọ ku ẹgbaẹdavwọn rayen. Vwẹ uvwre rẹ omarẹ ẹgbukpe 20, Uwevwin Orhẹrẹ na kugbe ọbe re se Our Kingdom Service ra teyanphia kemeravwe kemeranvwe gbọ aye-en.

Vwo nẹ ọke rẹ avwanre vwọ kọnphiyọ ohwohwo, ọyen mi vwo vwo oniso rẹ ẹguọnọ rẹ oniọvo aye Angèle vwo kpahen Jihova. Ẹguọnọ yena da nabọ teyenphia gbonozẹ ọke rẹ avwanre vwọ rọvwọn nu. Vwẹ ovwọnvwọn rẹ ẹdẹ rẹ avwanre rọvwọnre na, ọ vuẹ vwẹ nẹ me nẹrhovwo rhe Jihova rere me vuẹ nẹ avwanre guọnọ vwẹ  ẹga kẹ vọnvọn kerẹ aye gbe ọshare. Jihova kpahenphiyọ ẹrhovwo yena.

Angèle je chọn vwẹ uko vwọ nabọ vwẹroso Jihova. Kerẹ udje: Ofu dje vwe ọke re vwo durhie avwanre rhe Bẹtẹl vwẹ 1973, kidie mi vwo omavwerhovwẹn kpahen iruo mẹ kerẹ oniruo okinriariẹ. Ẹkẹvuọvo, Angèle da karophiyọ ovwẹ nẹ avwanre vwẹ akpeyeren rẹ avwanre eje vwọ kpahotọ kẹ Jihova nure. Ofori nẹ e ru kemu kemu rẹ ukoko rọyen guọnọre nẹ e ru. (Hib. 13:17) Me cha sa phrọ ota yena-a! Avwanre da ghene rhe Bẹtẹl. Vwẹ ikpe nana eje, aghwanre, iroro abavo, kugbe esegbuyota rẹ aye mẹ nẹrhẹ oyerinkugbe rẹ avwanre ganphiyọ, ọ je nẹrhẹ avwanre se bru omamọ rẹ orhiẹn sansan.

Vwẹ ọke ọghwo rẹ avwanre na, Angèle ji biẹcha vwẹ. Kerẹ udje, rere avwanre se vwo kpo isikuru rẹ ukoko na, mẹ vẹ Angèle da nabọ davwẹngba vwo yono Oyibo, kidie ọyen ephẹrẹ re vwo ruẹ buebun rẹ isikuru tiọyena. Avwanre tobọ kpo ukoko Oyibo, dede nẹ avwanre vrẹ ẹgbukpe 70 re. Ọ bẹnre mamọ me vwọ mrẹ ọke vwo yono ephẹrẹ na, fikirẹ iruo mẹ kerẹ ọvo usun rẹ ekpako re ga vwẹ Umẹ Rọvwẹrote Oghọn Ukoko ri France. Ẹkẹvuọvo, mẹ vẹ Angèle chọn ohwohwo uko. Enẹna, avwanre vrẹ ẹgbukpe 80 re, dedena avwanre je vwẹ Oyibo vẹ French vwo muegbe rẹ uyono. Vwọba, avwanre davwẹngba vwo vwobọ vwẹ emẹvwa vẹ aghwoghwo vwo te asan rẹ ẹgba rẹ avwanre muru. Jihova bruba kẹ ẹgbaẹdavwọn rẹ avwanre vwo yono Oyibo.

Avwanre riavwerhen rẹ ebruphiyọ ọvo tiọyen vwẹ 2017, ọke re vwo durhie avwanre kpo Isikuru rẹ Umẹ Rọvwẹrote Oghọn Rukoko vẹ Eya Rayen vwẹ Watchtower Educational Center rọhẹ Patterson, New York.

Jihova ghini Oyono Rode na. (Aiz. 30:20) Ọtiọyena, o muẹro dẹn nẹ avwanre eje, te emare te ighene sa riavwerhen rẹ ẹbe eyono ro me yovwin kparobọ! (Urhi 4:5-8) Mi niroso nẹ ighene re kerhọ rẹ Ọghẹnẹ vẹ iniọvo eya vẹ eshare ri tedje nabọ yan obaro vwẹ ukoko na, ayen ji hirhephiyọ omamọ rẹ ihwo. Isẹ 9:9 karophiyọ avwanre: “Vwẹ uyono kẹ ọvwiroro, aghwanre rọye kọ rho phihọ. Yono ọvwata, erianriẹn rọye kọ rho phihọ.”

Ọke evo, me karophiyọ ason yena rẹ oshọ vwọ ro ovwẹ oma vwẹ ugbenu rẹ Algeria vwẹ omarẹ ẹgbukpe 60 re wanre. Me riẹnre nẹ mi che yeren akpeyeren tiọna rọ vọnre vẹ omavwerhovwẹ-ẹn. Mi yono emu buebun mie ihwo efa! Jihova kẹ vwẹ vẹ aye mẹ Angèle uvi rẹ akpeyeren. Ọtiọyena, avwanre brorhiẹn nẹ avwanre cha vwẹ ọkieje vwo yono mie Ọsẹ rẹ avwanre rọhẹ obo odjuvwu kugbe iniọvo eshare vẹ eya ri vwo aghwanre, ri ji vwo ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ.