TONATOU MAʼULI
“Neʼe Lahi Te ʼu Meʼa ʼAe Neʼe Au Ako Mai ʼIhi”
NEʼE kei au tupulaga ʼi taku hu solia ʼae ʼi Falani. Neʼe fakatuʼu tamatou nofoʼaga solia ʼi te ʼu moʼuga ʼo Algérie. Pea neʼe lahi te ʼu tau neʼe hoko ai. ʼI te tahi po, neʼe ko toku temi leʼo ʼaia, pea neʼe ʼi ai taku fana. Fakafokifa pe, neʼe au logo ki te haʼele, pea neʼe au mataku ʼosi. Neʼe mole au fia matehi he tahi, peʼe ke matehi au. Koia neʼe au kole mamahi ai ki te ʼAtua ke tokoni mai.
Ko te meʼa ʼae neʼe hoko ʼi te po ʼaia neʼe ina fetogi toku maʼuli, he neʼe au fia iloʼi ai leva pe ko ai ia te ʼAtua. Kae, ʼi muʼa ʼo taku fakaha pe kotea neʼe hoko ʼi te po ʼaia, ʼe au fia fakamatala atu muʼa he ʼu aluʼaga neʼe hoko ʼi taku kei veliveli, neʼe tupu ai taku kumi ia te ʼAtua.
TE ʼU MEʼA ʼAE NEʼE AU AKO MAI TAKU TAMAI
Neʼe au tupu ʼi te taʼu 1937 ʼi te kiʼi kolo ko Guesnain, ʼae ʼe tuʼu ʼi te potu noleto ʼo Falani. Neʼe gaue taku tamai ʼi te lameni. Neʼe ina akoʼi mai te maʼuhiga ʼae ʼo te gaue kinakina, pea mo te fehiʼa ki te heʼe faitotonu. Neʼe fia tokoni ki te ʼu tagata ʼae neʼe gaue ʼi te ʼu lameni, he neʼe gaohi koviʼi natou, pea neʼe tuʼutamakiʼia tanatou gaue. Koia, neʼe hu ai ki he ʼu satika, pea neʼe kau ki te ʼu taʼofi gaue. Neʼe toe ita foki ʼuhi ko te malualoi ʼa te kau patele. Logo la te maʼuli fimalie ʼo te tokolahi ia natou, kae neʼe natou haga kole pe he meʼa kai pea mo he fala, ki te ʼu hahaʼi gaue lameni ʼae neʼe mole feala pe la hanatou tokakaga fakalelei ki tonatou kiʼi famili. Neʼe fehiʼa taku tamai ʼi tanatou aga, koia ʼae neʼe mole ina akoʼi mai he lotu. Neʼe mole pe la ma palalau ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua.
Neʼe au lahilahi ake mo taku fehiʼa ʼae ki te heʼe faitotonu, tafito la te ʼu manatu fakapalatahi ʼae neʼe maʼu ʼihi hahaʼi Falani ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi ʼae mai ʼihi fenua. Neʼe au aka fitipolo mo te ʼu fanau ʼa te ʼu hahaʼi ʼaia, pea neʼe au fiafia ʼi taku fakatahi mo natou. Pea ko taku faʼe neʼe mole tupu ʼi Falani, kae neʼe tupu ia ʼi te fenua ko Pologne. Neʼe ko taku fakaʼamu ʼae ke maʼuʼuli fakatahi te ʼu hahaʼi lanu kehekehe ʼi te tokalelei, pea ke gaohi fakatatau ia natou fuli ʼaia.
NEʼE AU KAMATA FAKAKAUKAU LELEIʼI TE ʼUHIGA ʼO TE MAʼULI
ʼI taku solia
Neʼe au hu solia ʼi te taʼu 1957, koia la ʼae neʼe hoko ai te aluʼaga ʼae neʼe au fakamatala atu ʼi te kamata. ʼI taku ʼosi kole mamahi ʼaia ki te ʼAtua ke tokoni mai, neʼe mole ko he tagata solia ʼae neʼe ʼasi mai, kae neʼe ko he asino. ʼI ʼoku fiafia lahi foki! Kae ʼaki te aluʼaga ʼaia neʼe hoko pea mo te tau, neʼe tupu ai taku fakakaukau leleiʼi te ʼuhiga ʼo te maʼuli. Ohage la, neʼe au feʼekeʼaki fenei: “Kotea koa te tupuʼaga ʼo tatatou maʼuli ʼi te kele?, ʼE tokaga koa te ʼAtua kia tatou? ʼE fakatuʼu anai koa ʼi he ʼaho te tokalelei ʼo talu ai?”
Ki muli age ʼi taku alu ʼae ʼo malolo ki ʼoku matuʼā, neʼe au felaveʼi mo te Fakamoʼoni ʼa Sehova. Neʼe ina foaki mai te Tohi-Tapu Katolika Fakafalani La Sainte Bible, pea neʼe au kamata lau ʼi taku toe liliu ʼae ki Algérie. Neʼe au punamaʼuli ʼi taku lau te vaega ʼae ʼo Fakaha 21:3, 4, ʼae ʼe ui fenei ai: “ ʼE tuʼu te tapenakulo ʼa te ʼAtua ʼi te lotolotoiga ʼo te hahaʼi . . . Pea ʼe ina holoholoʼi anai te ʼu loʼimata fuli mai ʼonatou mata, ʼe mole toe ʼi ai anai te mate, mo te putu, mo te lauga pea mo te mamahi.” * Neʼe au feʼekeʼaki ai pe ʼe hoko moʼoni anai te ʼu palalau ʼaia. ʼI te temi ʼaia, neʼe mole au faʼa iloʼi ia te ʼAtua pea mo te Tohi-Tapu.
ʼI te taʼu 1959 ʼi taku ʼosi solia, neʼe au felaveʼi mo François neʼe ko te tahi Fakamoʼoni ʼa Sehova. Neʼe lahi te ʼu meʼa neʼe ina ako mai ʼi te Tohi-Tapu. Ohage la, neʼe ina fakaha mai ʼi te Tohi-Tapu, ko te huafa ʼo te ʼAtua, ko “Sehova.” (Pes. 83:18, NWT) Neʼe toe fakamahino mai e François ʼe fakatuʼu anai e te ʼAtua te faitotonu ʼi te kele, mo ina fakaliliu anai ko he palatiso. Pea ʼe fakahoko anai e te ʼAtua tana fakapapau ʼae ia Fakaha 21:3, 4.
Neʼe au sio neʼe moʼoni pe te ʼu meʼa ʼa neʼe ina akoʼi mai, pea neʼe malave ki toku loto. Neʼe au toe ita ki te kau patele, he neʼe natou akoʼi he ʼu meʼa ʼe mole tuʼu ia ʼi te Tohi-Tapu. Pea neʼe au fia tala ʼanatou loi ʼaia. Kae neʼe kei au manatu pe ohage ko taku tamai. Pea neʼe au loto ke foimo gata te ʼu aga heʼe faitotonu.
Neʼe tokoni mai ia François pea mo ʼoku kaumeʼa Fakamoʼoni ke au lotololomi. Neʼe natou fakamahino mai ʼe mole tonu ke tauteaʼi e te kau Kilisitiano te ʼu hahaʼi. Kae ʼe natou tokoni kia natou ʼo fakamafola age te logo lelei ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Neʼe ko te faʼahi ʼaia neʼe fai e Sesu, pea neʼe ina kole ki ʼana tisipulo ke natou toe fai feia mo natou. (Mat. 24:14; Luka 4:43) Neʼe toe maʼua foki ke au palalau ʼaki he fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi ʼo mole au ita, moka neʼe mole au manatu tahi mo natou. ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Ko te tagata kaugana ʼa te ʼAliki ʼe mole tonu ke kē, kaʼe ʼe tonu ia ke agalelei ki te hahaʼi fuli.”—2 Tim. 2:24.
Neʼe au fai leva te ʼu fetogi ʼi toku maʼuli, pea neʼe au papitema ʼi te taʼu 1959, ʼi te fakatahi fakasiliko. Neʼe au felaveʼi ʼi te fakatahi ʼaia mo te kiʼi tuagaʼane ko Angèle, pea neʼe au manako ai ia. Neʼe au kamata kau ki te ʼu fono ʼo tana kokelekasio, pea neʼe ma ʼohoana leva ʼi te taʼu 1960. Ko Angèle ʼe ko hoku ʼohoana ʼe tokoni lelei mai kia au, pea ʼe ko he meʼa ʼofa maʼuhiga mai ia Sehova.—ʼI tamā ʼohoana
NEʼE LAHI TE ʼU MEʼA NEʼE AU AKO MAI TE ʼU TEHINA KUA FOTUFOTUʼA ʼI TE FAʼAHI FAKALAUMALIE
ʼAki te temi, neʼe lahi te ʼu meʼa maʼuhiga neʼe au ako mai te ʼu tehina kua fotufotuʼa ʼi te faʼahi fakalaumalie. Ohage la ko te ako ʼaeni: Ke to lelei he gaue ʼe faigataʼa ʼe tonu ke tou agavaivai, ʼo maʼuliʼi te tokoni ia Taaga Lea 15:22 ʼae ʼe ui fenei ai: “E . . . manuia moka lahi te kau fakakaukau.”
ʼI tamā gaue ʼi te siliko ʼi Falani, ʼi te taʼu 1965
ʼI te taʼu 1964, neʼe hinoʼi au ko he taupau fakasiliko. Pea neʼe au sioʼi ai leva ki te moʼoni ʼo te ʼu palalau ʼaia. Neʼe au ʼaʼahi te ʼu kokelekasio moʼo fakalotomalohiʼi te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼi te faʼahi fakalaumalie. Neʼe ko toku taʼu 27 pe ʼaia, pea neʼe heʼeki au iloʼi lelei te gaue ʼaia. Koia, neʼe ʼi ai pe he ʼu temi neʼe au lakahala ai, kae neʼe feala ai ke lelei age taku gaue fakasiliko. Pea neʼe au toe ako ai he ʼu meʼa maʼuhiga ʼi taku gaue fakatahi mo he ʼu tehina faitokoni faiva.
ʼE kei au manatuʼi te aluʼaga neʼe hoko. Neʼe au ʼaʼahi he kokelekasio ʼi Palesi, pea neʼe fia palalau mai he tehina kua fotufotuʼa ʼi te faʼahi fakalaumalie.
Neʼe ina fehuʼi fenei mai: “Louis, ka alu he toketa ki he loto fale, ʼe alu ʼo fakasiosio ia ai?”
Neʼe au tali fenei age: “Ia ia ʼae ʼe mahaki.”
Neʼe ina hoko atu fenei: “Koia. Kae ʼe au tokagaʼi ʼe lahi age tau fakatahi mo natou ʼae ʼe malolohi ʼi te faʼahi fakalaumalie, ohage la ko te tehina taupau ʼo te kokelekasio. Kae ʼe lahi pe la ʼi tamatou kokelekasio, he ʼu tehina mo tuagaʼane kua lotovaivai, peʼe heʼeki faʼa fualoa ʼi tanatou ʼi te moʼoni, peʼe natou umiuminoa. ʼE natou leleiʼia anai moka ke faipalalau mo natou, peʼe ke alu ʼo kai io natou.”
ʼE au lotofakafetaʼi lahi ki te tokoni ʼaia neʼe foaki mai e toku tehina. Neʼe malave kia au tona ʼofa ʼae ki te ʼu kiʼi ovi ʼo Sehova. Logo la neʼe mole faigafua haku tali tana ʼu palalau ʼaia, kae neʼe au foimo fai te meʼa neʼe ina ui mai. ʼE au fakamalo kia Sehova taku felaveʼi mo he ʼu tehina ohage ko ia.
Taaga Lea 15:22 ʼae ke kumi tokoni ki ʼihi. Koia neʼe au felogoi ai mo he ʼu tehina kua fotufotuʼa ʼi te faʼahi fakalaumalie, pea neʼe popoto ʼi te teuteuʼi ʼo he meʼa kai. Neʼe kau ia natou ʼaia, he ʼu tehina neʼe natou fakatau te kanoʼi pipi, peʼe ko te magisi, mo natou ʼae neʼe popoto ʼi te kuka, pea mo natou ʼae neʼe faifakatau. ʼI tamatou gaue fakatahi ʼaia, neʼe lava ia te gaue.
ʼI te taʼu 1969 mo te taʼu 1973, neʼe au tokaga ki te teuteuʼi ʼo te meʼa kai ki te ʼu fakatahi lalahi ʼae neʼe fai ʼi te kolo ko Colombes ʼo ovi ki Palesi. ʼI te taʼu 1973, neʼe tonu ke matou teuteuʼi he meʼa kai maʼa te toko 60 000 hahaʼi, ia lolotoga ʼaho ʼe nima. Neʼe au feʼekeʼaki pe ʼe matou lavaʼi anai. ʼO toe feia pe, ko te puleʼaki ki te fihifihia ʼaia, neʼe ko te mulimuli ki te tokoni ʼoʼI te taʼu 1973, neʼe ma hu ki te Petele ʼo Falani. Ko te ʼuluaki gaue ʼae neʼe foaki mai, neʼe faigataʼa kia au. Neʼe tonu ke au fakakaku he ʼu tohi ki te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼi te fenua ko Cameroun, ʼae neʼe tapuʼi ai tatatou gaue mai te taʼu 1970 ki te taʼu 1993. Neʼe au toe feʼekeʼaki ai pe ʼe feala anai haku fai te gaue ʼaia. Neʼe lagi tokagaʼi e te tehina ʼae neʼe taupau ki te gaue ʼi Falani toku tuʼania ʼaia. Koia, neʼe ina fakalotomalohiʼi ai au ʼo ina ui fenei mai: “ ʼE ʼaoga lahi ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane ʼi Cameroun he meʼa kai fakalaumalie. ʼE tonu ke tou fafaga natou.” Pea neʼe ko te meʼa ʼaia ʼae neʼe matou fai.
Ko he fono makehe neʼe fai ʼi Nigéria ʼi te taʼu 1973, mo he ʼu Fakamoʼoni neʼe ʼomai mai Cameroun
Neʼe tuʼa lahi taku alu ʼae ki te ʼu fenua ʼae ʼe ovi age ki Cameroun, ke au felaveʼi ai mo te ʼu tagata ʼafeā ʼo Cameroun. Ko te ʼu tehina ʼaia, neʼe natou lototoʼa pea mo nonofo tokakaga. Neʼe natou tokoni mai ke fai he ʼu fakatuʼutuʼu ke feala ke maʼu tuʼumaʼu pe te ʼu tehina te ʼu tohi. Neʼe tapuakiʼi e Sehova ʼamatou faiga. ʼEi, lolotoga taʼu ʼe 20 tupu, neʼe natou maʼu tuʼumaʼu pe Te Tule Leʼo pea mo te pepa Le Service du Royaume.
ʼI te taʼu 1977, ko au mo Angèle ʼe ma felaveʼi ʼi Nigéria mo te ʼu taupau fakasiliko mo ʼonatou ʼohoana, neʼe ʼomai mai Cameroun
NEʼE LAHI TE ʼU MEʼA ʼAE NEʼE AU AKO MAI TOKU ʼOHOANA
ʼI te kamata pe ʼo tamā fakatahi, neʼe au tokagaʼi neʼe malohi te ʼu felogoi ʼa Angèle mo Sehova.
Pea neʼe toe ha lelei age te faʼahi ʼaia ʼi tamā kua ʼohoana leva. ʼI te po ʼae neʼe ma ʼohoana ai, neʼe ina kole mai ke au faikole kia Sehova ʼo fakaha age tamā fia tauhi fakatahi kia te ia ʼi toma maʼuli katoa. Neʼe tali ia Sehova ki tamā faikole ʼaia.Neʼe toe tokoni mai ia Angèle ke lahi age taku falala ʼae kia Sehova. Ohage la, ʼi te taʼu 1973, neʼe hinoʼi maua ke ma gaue ʼi te Petele. Kae neʼe mole au fia alu au ki te Petele, he neʼe au leleiʼia age te gaue ʼi te siliko. Neʼe fakamanatuʼi mai ai leva e Angèle, neʼe ma foaki toma maʼuli kia Sehova, pea neʼe tonu ke ma fakalogo ki te ʼu meʼa fuli ʼae ʼe kole e tana kautahi ke ma fai. (Hep. 13:17) Pea neʼe moʼoni pe ia! Koia neʼe ma hu ai ki te Petele. ʼE maʼu e toku ʼohoana ia te poto fakaʼatua, mo fakapotopoto, pea ʼe ʼofa moʼoni ʼi te ʼAtua. Neʼe tokoni tana ʼu kalitate ʼaia, ke malohi ai ʼama felogoi fakataumatuʼa, pea ke ma fai he ʼu tonu ʼe lelei.
Ko au mo Angèle ʼi te ʼoloto ʼo te Petele ʼo Falani
ʼI temi ʼaeni kua ma matutuʼa ai, ʼe kei tokoni mai pe toku ʼohoana. Ohage la, ke feala hamā kau ki te ʼu ako Fakatohi-tapu ʼa te kautahi, ʼae ʼe fai ʼi te lea Fakapilitania, neʼe ma ako fakamalotoloto ia te lea ʼaia. Neʼe ma fai ai te tonu ke ma kau ki he kokelekasio lea Fakapilitania, kae neʼe ko tamā taʼu 70 tupu ʼaia. Pea neʼe mole lahi taku temi ke au ako ai he tahi lea, he ʼe au kau ki te Komite ʼo Te Filiale. Kae neʼe ma fetokoniʼaki pe. Pea ʼi te temi nei, kua ma taʼu 80 tupu, kae ʼe kei hoko atu pe tamā teuteuʼi ʼama fono ʼi te Fakapilitania mo te Fakafalani. ʼE ma toe faiga malohi ke ma fai ni tali ʼi te ʼu fono, pea ke ma faifakamafola mo tamā kokelekasio. ʼE tapuakiʼi e Sehova tamā faiga ʼae ke ma ako te lea Fakapilitania.
ʼI te taʼu 2017, neʼe ma maʼu te toe tapuakina lahi mai ia Sehova. Neʼe ma fiafia ʼi tamā kau ki te Ako ʼo Te ʼu Tehina ʼo Te Filiale Mo ʼOnatou ʼOhoana, ʼae ʼe fai ʼi Patterson.
Ko Sehova ʼe ko tatatou “Faiako Lahi.” (Esa. 30:20, NWT) Koia la ʼae ʼe lelei tukupau ai te ako ʼae ʼe tou maʼu e tatou fuli, peʼe kua tou matutuʼa peʼe kei tou tupulaga. (Tet. 4:5-8) Neʼe au tokagaʼi, ko te kau tupulaga ʼae ʼe fakalogo kia Sehova pea mo ʼonatou tehina mo tuagaʼane kua fotufotuʼa, ʼe natou fai he ʼu tonu ʼe lelei, pea mo natou tauhi agatonu kia Sehova. ʼE fakamanatuʼi fenei mai ia Taaga Lea 9:9: “Foaki ki te tagata poto, pea e liliu anai ia o toe asilisili poto; ako te tagata faitotonu, pea e ina fakalahi anai tona iloilo.”
ʼI ʼihi temi, ʼe au nofonofo ʼo manatuʼi te meʼa ʼae neʼe hoko ki au kua hili ki ai taʼu ʼe 60, te po ʼae neʼe au nofo ai ʼi te ʼu moʼuga ʼi Algérie. ʼI te po ʼaia, neʼe mole au iloʼi pe la ʼe au maʼuli fiafia anai. Neʼe lahi te ʼu meʼa ʼae neʼe au ako mai ʼihi. Neʼe lahi te ʼu tapuakina neʼe foaki mai e Sehova kia au mo Angèle ʼi toma maʼuli. ʼE ma loto moʼoni pe ke hoko atu toma akoʼi e Sehova, ʼo feia mo te ʼu tehina mo tuagaʼane kua fotufotuʼa ʼi te faʼahi fakalaumalie, ʼae ʼe natou tauhi kia te ia ʼi te ʼofa.
^ pal. 11 Tohi-Tapu. Fakaliliu ʼo Te Malama Foʼou.