Keti Nge Zabaka Yo?
Keti na ntangu ya ntama bantu vandaka kusadila bapapirusi sambu na kusala babwatu?
Nti ya papirusi
Bantu mingi ke zabaka nde na bamvula me luta, bantu ya Ezipte vandaka kusadila bapapirusi sambu na kusonika. Bagreki ti bantu ya Roma vandaka kusadila mpi bapapirusi sambu na kusonika. * Kansi bantu mingi ve ke zabaka nde bo vandaka kusadila mpi bapapirusi sambu na kusala babwatu.
Babwatu zole ya bapapirusi yina bo zwaka na maziamu mosi ya bantu ya Ezipte
Bamvula kiteso 2500 me luta, profete Yezaya sonikaka nde bantu yina ke zingaka “na ntoto yina kele pene-pene ya banzadi ya Etiopia” tindaka “mimonisi na nzila ya nzadi-mungwa, na simu ya masa na bamaswa ya papirusi.” Na nima, profete Yeremia tubaka nde ntangu bantu ya Medi mpi ya Persia ta nwanisa bantu ya Babilone, bo ta yoka “bamaswa ya papirusi” ya bantu ya Babilone sambu bo tina ve.—Yez. 18:1, 2; Yer. 51:32.
Bo me sonikaka Biblia na nsadisa ya mpeve santu ya Nzambi, yo yina balongoki ya Biblia ke yitukaka ve na kumona nde bansosa yina bantu me sala me monisa nde na ntangu ya ntama, bantu vandaka kusadila kibeni bapapirusi sambu na kusala bamaswa. (2 Tim. 3:16) Inki bo monaka? Bantu yina ke salaka bansosa monaka bima yina ke monisa nde bo vandaka kusadila papirusi sambu na kusala bamaswa na Ezipte.
INKI MUTINDU BO VANDAKA KUSALA BABWATU YA PAPIRUSI?
Bifwanisu yina kele na maziamu ya bantu ya Ezipte ke monisa mutindu bantu vandaka kuzenga bapapirusi sambu na kusala babwatu. Bo vandaka kuzenga banti ya bapapirusi, bo vandaka kusala yo bita mpi na nima bo vandaka kuvukisa bita yina kisika mosi mpi bo vandaka kukanga yo. Banti ya papirusi ke vandaka triangle. Ntangu bo vandaka kuvukisa bita yina kisika mosi mpi kukanga yo bansinga, yo vandaka kukuma ngolo kibeni. Mukanda mosi ya ke tubilaka disolo ya Ezipte ya ntama ke tuba nde, nda ya babwatu ya papirusi vandaka bametre kuluta 17 mpi bo lenda sadila bankayi 10 to 12 na konso lweka.
Bifwanisu ya ke monisa mutindu bantu ya Ezipte vandaka kusala babwatu ya bapapirusi
SAMBU NA NKI BANTU VANDAKA KUSADILA BAPAPIRUSI SAMBU NA KUSALA BABWATU?
Na Ezipte, banti ya papirusi vandaka mingi na lweka ya Nzadi ya Nile. Diaka, kusala babwatu ti bapapirusi vandaka mpasi ve. Ata ntangu bantu yantikaka kusadila banti sambu na kusala babwatu ya nene, balobi-mbisi mpi bantu yina ke fwaka bambisi ya mfinda vandaka kaka kusadila bapapirusi sambu na kusala babwatu ya fioti.
Bo sadilaka babwatu ya bapapirusi bamvula mingi. Plutarch, nsoniki mosi ya Mugreki, yina zingaka na bilumbu ya Bakristu ya ntete tubaka nde bantu ya nkaka vandaka kaka kusadila babwatu ya bapapirusi na ntangu yina.
^ par. 3 Nti ya papirusi ke yelaka na bantoto ya masa-masa mpi na bamasa yina ke lutaka malembe-malembe. Nda na yo ke vandaka kiteso ya bametre 5 mpi nene na yo kiteso ya basantimetre 15.
