ӘʹЙАН Ә кӧ ль Мьсьра бәре, кʹахазе  бона ньвисандьне жь папирусе дьһатә чекьрьн. Бәре Йунани у Рʹомайи жи ль сәр папирусе дьньвисин. * Ле гәләк кәс ньзаньн кӧ папирус нә тʹәне бона ньвисандьне, ле бона чекьрьна ԛәйька жи дьһатә хәбьтандьне.

Зедәтьри 2 500 сал бәре, Ишайа пʹехәмбәр ньвиси дәрһәԛа «ԝәлат кӧ, жь бәʹра у жь сәр ԝәще ава, бь лоткәйед жь ԛамьра», шандийа шанд. Паше, Йерәмйа пʹехәмбәр пешда гот кӧ гава бажаре Бабилоне ԝе жь алийе Мәд у Фарьсава бе гьртьн, әԝе ԛәйькед папирусе йед Бабилони бьшәԝьтиньн, ԝәки әԝ нькарьбьн бьрʹәвьн (Ишайа 18:1, 2; Йерәмйа 51:32).

Жь бәр кӧ Кʹьтеба Пироз жь алийе Хԝәдева һатийә ньвисандьн, әм шаш наминьн кӧ готьнед дәрһәԛа ԛәйькед жь папирусе рʹаст ьн (2 Тимотʹейо 3:16). Ль Мьсьре, археолога гәләк избаткьрьн дитьнә кӧ ль дәмед бәре, папирус бона чекьрьна ԛәйька дьһат хәбьтандьне.

Тʹьрбед Мьсьреда, шькьл у нәхшед ль сәр диԝара нишан дькьн кӧ папирус чаԝа дьһат тʹоп кьрьн у бона чекьрьна ԛәйька дьһатә хәбьтандьне. Мәрьва зьлед папирусе жедькьрьн у бь һәвва гьредьдан. Зьлед папирусе сегошә нә. Ләма, гава папирус ԛайим те гьредане, әԝ һәвдӧ дьшьдә. Ль гора кʹьтебәке, дьрежайа ԛәйькед жь папирусе дьгьһишт зедәтьри 17 метра, у ль һәр дӧ алийа 10 йан 12 берьк һәбун (Companion to Ancient Egypt).

Ль кʹеләка чʹәме Ниле тʹьжә папирус һәбу. Ӧса жи, чекьрьна ԛәйькед жь папирусе һеса бу. Ләма, ԛәйькед мәзьн һәр чьԛас жь дара дьһатьн чекьрьн жи, ӧса те фәʹм кьрьн кӧ мәʹсигьр у нечʹирвана бона чекьрьна ԛәйькед бьчʹук диса жи папирус дьданә хәбате.

Ԛәйькед жь папирусе бь гәләк ԛьрʹна дьһатьн чекьрьн. Ль гора ньвискʹарәки Йунани йе бь наве Плутарх, йе кӧ ль хьлазийа ԛьрʹна йәке у ль дәстпека ԛьрʹна дӧда йа Д.М., дьжит, ԛәйькед жь папирусе ль ԝе дәме һе дьданә хәбате.