Mo hinga?
Eskê a yeke leke ândö abateau na papyrus?
Papyrus
AZO mingi ahinga so ândö azo ti Égypte ayeke sara mbeti mingi ni na ndö ti akugbe-mbeti so a sara na papyrus. A-Grec na aRomain nga kue ayeke sara lani mbeti na ndö ti papyrus. * Me azo mingi ahinga ape so a yeke leke nga lani abateau na papyrus.
Modèle ti abateau use so a leke na papyrus so a wara na yâ ti mbeni dû ti kuâ na Égypte
Ahon ngu 2 500 awe, prophète Ésaïe atene so azo ti “kodro so ayeke na terê ti angu ti Éthiopie” atokua lani “azo na lê ti ngu-ingo, ala mû abateau so a leke na papyrus si ala fâ na ngu ni.” Na pekoni, prophète Jérémie atene lani so na ngoi so azo ti Médie na ti Perse ayeke lï na ngangu na yâ ti gbata ti Babylone, ala yeke gbi “abateau [ti ala] so a leke ni na papyrus” ti kanga lege na ala ti kpe.—És. 18:1, 2; Jér. 51:32.
A sû Bible na gbe ti yingo ti Nzapa, tongaso li ti azo so ayeke manda Bible akpe ape so aye so a wara na gbe ti sese afa so a sara lani kua na papyrus ti leke na abateau na ngoi ti ândö (2 Tim. 3:16). Nyen la awandara awara? Azo so ayeke gi ye na gbe ti sese awara anzene nzene ye so afa polele so azo ti Égypte ayeke leke lani abateau na papyrus.
A YEKE LEKE LANI ABATEAU NA PAPYRUS TONGANA NYEN?
Na yâ ti adû ti kuâ na Égypte, mo yeke wara adessin nga na aye so a kpaka na terê ti mur so afa tongana nyen la azo ayeke ro lani apapyrus nga ala yeke sara na abateau. Akoli ayeke fâ papyrus ala kanga ni, ala mû ati so ala kanga ni so ala kiri akanga ni na terê ti mba. Papyrus ayeke na forme ti triangle. Tongaso, tongana a bungbi ni a kanga ni, a yeke kpengba mingi. Mbeni mbeti na ndö ti mbaï ti Égypte atene so abateau so a leke na papyrus alingbi ti yo mètre 17, na lege ayeke dä ti tene a yôro akeke 10 wala 12 na terê ni mbage na mbage.
Aye so a kpaka na terê ti mur na Égypte so afa tongana nyen la a leke mbeni bateau ti papyrus
NDANI SO A LEKE LANI ABATEAU NA PAPYRUS
Apapyrus ayeke sigi lani mingi nduru na terê ti Ngu ti Nil. Nga, a yeke lani ngangu mingi ape ti leke abateau na papyrus. Atâa so azo akomanse ti leke akota bateau na keke, na bango ni azo ti gingo susu na anyama angbâ lani ti sara kua na papyrus ti leke na aye so ala yeke hon na ni na lê ti ngu nga na akete bateau.
Teti angu mingi, azo angbâ lani ti sara kua na abateau ti papyrus. Plutarch, mbeni wasungo mbeti so ayeke Grec, so avivre na ngoi ti abazengele, atene so ambeni zo angbâ lani ti sara kua na abateau ti papyrus na ngoi ti lo.
^ par. 3 Papyrus ayeke sigi na ando so ngu aluti dä nga na yâ ti angu so asua yeke. A peut ti yo mètre 5, na konongo ni na mbage ti gbe ni apeut ti duti centimètre 15.
