GAAN hia sëmbë sabi taa dee Egepiti sëmbë na awooten bi ta sikifi soni a pampia di de bi ta mbei ku di papirus * pau. Dee Giiki sëmbë ku dee Loomë sëmbë seei bi ta sikifi soni a dee lö pampia aki tu. Ma sömëni sëmbë an bi sabi taa sëmbë bi ta mbei boto ku di papirus pau tu.

Söwan 2500 jaa pasa, di tjabukama Jesaaja bi taki taa dee sëmbë dee bi ta libi „a di pisiwata u Etiopia” bi ta manda „bosikopuma a papirus boto go a di ze”. Bakaten, di tjabukama Jelemia bi taki a fesi taa dee sodati u Media ku Pëlsia bi o tjuma dee boto u dee Babilon sëmbë „di de mbei ku papirus”, sö taa de an bi o sa fusi go.​—Jes. 18:1, 2; Jel. 51:32.

Gadu hën mbei sëmbë sikifi di Bëibel. Fëën mbei an ta bigi da sëmbë di ta lei soni u Bëibel taa dee sëmbë di ta öndösuku soni, ko feni soni di ta lei taa de bi ta mbei boto ku di papirus pau na awooten (2 Tim. 3:16). Andi dee öndösukuma feni? De feni soni di ta lei finifini taa de bi ta mbei boto ku papirus a Egepiti.

Dee peentje ku woto soni di de feni a dee geebi u dee Egepiti sëmbë, ta lei unfa de bi ta koti dee papirus pau, söseei de ta lei unfa de bi ta mbei dee boto. Dee womi bi ta koti dee papirus pau, de bi ta buta de a bondji, nöö de bi ta tai de ko a wan. Di papirus pau abi dii huku. Fëën mbei te i tai de ko a wan, de ta dë gingin, nöö a ta degi, söseei a ta ko taanga. Wan buku ta taki taa wan boto di de mbei ku papirus bi sa langa pasa 17 mëti, nöö 10 nasö 12 pada bi sa dë a hiniwan së fëën.

Di papirus pau an bi taanga u feni. I bi sa feni ën a wan lagi kamian di bi dë a di Nëili lio. Nöö dee papirus boto an bi taanga u mbei. Hii fa bakaten de bi ta wooko ku woto pau u mbei gaan boto, tökuseei a djei kuma dee sëmbë dee bi ta du fisi wooko ku dee höndima bi ta wooko ku dee piki boto di de bi ta mbei ku papirus jeti.

Sëmbë bi sabi dee papirus boto u wan longi pisiten. Di Giiki sikifima de kai Plutarch, di bi libi a di pisiten u di jaa 100 te go miti 200 baka Keesitu, bi taki taa sëmbë bi sabi dee boto aki a di ten fëën.