A VANHU vo tala va zvi tiva lezvaku a kaleloko, le Gibhite va wa tsala lomu ka maphepha yo mahiwa hi byanyana gi vitaniwako ku i papiro. * A vaGreki ni vaRoma vonawu va wa tsala ka maphepha lawo. Kanilezvi, a hi votala va zvi tivako ku a papiro yi wa tirisiwa kambe kasi ku maha tingalava.

A byanyana legi gi vitaniwako ku i papiro gi tolovela ku kula lomu ka madhaka ni lomu ka micongo ya mati yo kala ku tsutsuma nguvhu. A  byanyana legi gi nga chikela 5 wa timetro hi kuleha, ni 15 wa tisentimetro hi kukuluka seno tshinyeni ga kona.

Ka 2500 wa malembe ma hundzileko, muphrofeti Isaya i tsalile lezvaku a vanhu va le ‘tlhatuko wa micongo ya Etiyopiya’ va ‘rumele a mitsukano hi bimbi’ lomu ka tingalava to mahiwa hi papiro. Muphrofeti Jeremiya i no guma a profeta lezvaku a cikhati leci a tiko ga Bhabhuloni gi nga wa ta dhumelwa hi vaMedhi ni vaPersiya, va wa ta hisa “tingalava to mahiwa hi papiro” ta vaBhabhuloni kasi va nga tsutsumi. — Isa. 18:1, 2, NM; Jer. 51:32, NM.

Phela a Bhibhiliya gi pimisilwe hi Nungungulu. Hikwalaho, lava va gondzako Bhibhiliya a va hlamali loku a titlhari ta ku vhevhulela zvilo zva kale ti pola lezvaku a kaleloko va wa maha tingalava futsi hi papiro. (2 Tim. 3:16) Makunu, zvini zvi polilweko? A titlhari ta ku vhevhulela zvilo zva kale ti polile zvilo zvi kombako ku le Gibhite ku wa mahiwa tingalava hi papiro futsi.

Lomu ka zvilahla zvo kari le Gibhite, ku dhezenyarelwe lezvi va nga mahisa zvona, kusukela laha ko tsema byanyana legi kala laha ko maha ngalava ya kona. A vavanuna va wa tsema papiro va yi boha hi tinyandza, va guma va patsa tinyandza leto va boha. A byanyana legi gi kulukile seno gi hlonga seno kun’wani (triângulo). Makunu, loku gi patsiwa gi bohiwa khwatsi gi ku nde, a nyandza ya kona yi tiya zva zvimbe. A bhuku go kari gi hlawutelako matimu ya Gibhite, gi komba lezvaku a tingalava leto to mahiwa hi papiro zvi wa koteka ku tiva ni 17 wa timetro hi kuleha, lezvi zvi nga maha ku zvi koteka ku chela 10 kutani 12 wa makasiya laha ka ngalava yin’we.

A papiro yi wa nga kali lomu Nkoveni wa congo wa Nilo. Ahandle ka lezvo, zvi wa nga karati ku maha ngalava hi papiro. Hambu a cikhati leci a vanhu va nga sangula ku tirisa nguvhu a mapulangu kasi ku maha tingalava, zvi wonekisa ku khwatsi a vakukuti ni vahloti va wa simama ku tirisa tingalava to mahiwa hi papiro.

A vanhu va tirisile tingalava to mahiwa hi papiro hi cikhati co leha nguvhu. A tlhari yo kari yo tsala mabhuku ya muGreki, ya ku hi Plutarch, a hanyileko cikhatini ca vapostoli, i wulile lezvaku masikwini yakwe a vanhu vo kari va wa ha tirisa tingalava to mahiwa hi papiro.