1. Tera are a tuangaki te koraki ae bati n te moan tienture?

A IKOTAKI aomata aika uanao aika mwaane ma aine man aaba aika bati ao a kakaokoro aia taetae. Ao e a riki te bwai ae kamimi n te bong anne. A a kona I-Iutaia aika uarereke aia reirei n taetae n aia taetae iruwa aikai! Ma te bwai ae kamimi riki irouia iruwa aikai, boni baike a taekin I-Iutaia akanne ma te abotoro Betero. A reiakinna te koraki ae bati aei bwa a kona ni kamaiuaki n onimakinan Iesu Kristo. A rangi n ringaki nanoia n te rongorongo anne n te aro are a a titiraki ni kangai: “Tera ae ti riai ni karaoia?” E taku Betero: “Kam na bwabetitoaki n tatabemaningkami nako.”​—Mwa. 2:​37, 38.

2. Tera ae ti na rinanona n te kaongora aei? (Nora te taamnei ni moan te maekatin.)

² E rangi n tamaroa te baere riki imwina. A bwabetitoaki tao 3,000 aomata ao a a riki bwa taan rimwini Kristo. Anne boni moanakin te mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo are e tua Iesu bwa a na karaoia taan rimwina. E reitinako te mwakuri anne nakon te ka-21 n tienture. N ara bong aikai, ti a aki kona ni buoka temanna nakon te bwabetito tii i nanon tabeua te aoa. E kona n anaa iraua te namwakaina ke teuana te ririki ke e nako riki, ao e a tibwa roko n te tia anne te aomata ae reirei n te Baibara. N aron ae ko bon ataia ngkana iai ae ko reirei ma ngaia, e kainnanoa te kakorakora karekeaia aomata bwa taan rimwini Kristo. N te kaongora aei, ti na nora te bwai ae ti kona ni karaoia ibukini buokan ara reirei n te Baibara bwa e na riki bwa te tia rimwini Kristo ae e a tia ni bwabetitoaki.

3. Ni kaineti ma Mataio 28:​19, 20, tera ae e riai ni karaoia ara reirei bwa e aonga n rikirake nakon te bwabetito?

³ Imwaini bwabetitoan te aomata, e riai moa ni maiuakina ana reirei te Baibara. (Wareka Mataio 28:​19, 20.) Ngkana e maiuakina te reirei ara aomata are ti reirei ma ngaia, e a riki iai bwa kaanga te “aomata ae wanawana” are n ana kaikonaki Iesu, are e keniken nako naano ni katea ana auti i aon te bwaa ae matoatoa. (Mat. 7:​24, 25; Ruka 6:​47, 48) Ti na kangaa ni buoka ara aomata bwa e na maiuakina te reirei? Ti na nori aanga aika tenua.

4. Ti na kangaa ni buokiia ara aomata bwa a na teimatoa ni waaki ni karokoa katauaia nakon te bwabetito? (Nora naba te bwaoki ae “ Buoka Am Aomata ni Katei Tiana ao n Roko Iai.”)

⁴ Buoka am reirei bwa e na katei tiana. E aera bwa ko riai ni karaoa anne? Iangoa te kaikonaki aei: Ngkana ko na mwananga n te kawai ae abwabwaki, e boni bae n iai taabo aika kakamataku ake ko na motirawa iai i aoni kawaim. N te aro anne ko na aki namakina abwabwakin te kawai. N aron naba anne, ngkana e katea tiana ae kai roko iai te aomata are ti reirei ma ngaia, e na bae n ataia ae e boni kona n roko n tiana ae te bwabetito. Kamanena te itera ae “Kataia” n te boki ae Ko Kona ni Kukurei n Aki Toki! ni buoka iai am aomata n rikirake. N tokin taian reirei nako, maroroakin irekerekeni baike e na katai akanne ma te baere e a tibwa reiakinna. Ngkana iai te bwai ae kaokoro ae ko iangoia bwa e na kataia am aomata, koreia i aan “Tabeua.” Katoatai ni kamanena te itera ae “Kataia” n rinanon iai tian am aomata ake e kai roko iai ao ake a kainnanoa te tai ae maan.

5. Ni kaineti ma Mareko 10:​17-22, tera are e tuanga te mwaane ae kaubwai Iesu bwa e na karaoia, ao bukin tera?

⁵ Buoka am reirei ni karaoi bitaki ni maiuna. (Wareka Mareko 10:​17-22.) E ataia Iesu ae e kangaanga iroun te aomata ae kaubwai bwa e  na kaboonakoi ana bwai ni kabane. (Mareko 10:23) Ma e bon tuanga te mwaane anne bwa e na karaoa te bitaki ane bubura anne. Bukin tera? Ibukina bwa Iesu e tangira teuanne. N tabetai, ti kona n tabwara ni kaungaa ara aomata bwa e na maiuakina te reirei ibukina bwa ti iangoia bwa e tuai n tauraoi ni karaoa te bitaki. E kona ni kainnanoa te tai ae maan kanakoan aroaro nikawai ao karinan te aroaro ae boou. (IKoro. 3:​9, 10) Ma ngkana ko moantaai n taekini bitaki ake e riai ni karaoi, e na boni waekoa naba am reirei anne ni moana karaoan te bitaki. Maroroakinan anne ma ngaia boni kaotan ae ko tabeakinna.​—TaiAre. 141:5; TaeRab. 27:17.

6. E aera bwa ti riai ni kamanenai titiraki ake ti kona iai n ataa ana iango ara aomata?

⁶ E kakawaki tabekan titiraki ake a kona iai ara aomata ni kaota aia iango ibukin te reirei are ti rinanona. Kamanenai aeka n titiraki akanne bwa ko aonga n ataia bwa tera otan am aomata ke tera ana koaua. Ngkana ko kakaraoa aei, e na bebete riki iroum rimwi riki maroroakinani baike e kangaanga ni butimwaei. A bati titiraki n aron akanne n te boki ae Ko Kona ni Kukurei n Aki Toki! N te katoto, e kangai te titiraki n reirei 04: “N am iango, tera ana namakin Iehova ngkana ko kamanena arana?” E kangai n reirei 09: “Baikara bwaai tabeua aika ko kan tataro ibukia?” N te moantai e kona ni kainnanoa ana tai am aomata n iaiangoia bwa e na kangaa ni kaekai titiraki aikai. Ko kona ni buokia ni kataneia bwa e na kaeka i aoni kiibu ao taamnei ake a kaotaki n te boki.

7. Ti na kangaa ni kamanenai rongorongoni maiuia tabeman n ara angareirei?

⁷ Ngkana e a ataia ara aomata bwa tera ae riai ni karaoia, kamanenai rongorongoia tabeman ni kaungaa iai bwa e na karaoa anne. N te katoto, ngkana e kangaanga irouna kaeani bobotaki, ko kona ni kaota nakoina te taamnei ae E Mutiakinai Iehova i aan “Nori Naba Baikai” n reirei 14. N reirei riki ake tabeua n te boki ae Ko Kona ni Kukurei n Aki Toki! ko na bon nori rongorongo n aron akanne i aan “Reiakina ae Bati Riki” ke “Nori Naba Baikai.” * Taraia raoi bwa ko na aki kabotaua am aomata ma temanna ni kangai, “Ngkana e kona ni karaoia, ko konaa naba ngkoe.” Kariaia am aomata bwa e na bon iangoa anne. Ma katebenakoi reirei aika kakawaki aika buoka te aomata are n te taamnei bwa e na maiuakin ana reirei te Baibara. Tao ko kona ni katereterea te kibu ae kakawaki ke te bwai teuana ae manena are karaoaki. N taai aika angaraoi, katuruturua aron Iehova ni buoka te aomata anne.

8. Ti na kangaa ni buoka ara reirei bwa e na tangira Iehova?

⁸ Buoka am reirei bwa e na tangira Iehova. N te aro raa? Kakaaei taai aika angaraoi ake ko kona iai ni kaatuua taekan aroaron Iehova. Buoka am aomata bwa e na iangoa Iehova bwa te Atua ae kukukurei ae boutokaiia naake a tangiria. (1Tim. 1:11; Ebera 11:6) Kaotia nakoina ae e na kakabwaiaaki ni maiuakinan te reirei, ao kabwarabwaraa ae anne boni kaotan tangirana iroun Iehova. (Ita. 48:​17, 18) E na kairaki riki am aomata bwa e na kani karaoi bitaki aika riai ngkana e a rikirake tangiran Iehova irouna.​—1Ioa. 5:3.

9. Ni kaineti ma Mareko 10:​29, 30, tera ae kona ni buoka te aomata ni kakeaa bwa e aonga n riki bwa te tia rimwini Kristo ae e a tia ni bwabetitoaki?

⁹ Ngkana e na rikirake nakon te bwabetito te aomata ae reirei, e riai ni kakeai bwaai tabeua. N aron te mwaane ae kaubwai are taekinaki  mai mwaina, a riai tabeman aika reirei n te Baibara ni kaaki kaubwaia. Ngkana e aki boraoi ma ana boto n reirei n te Baibara aia mwakuri ni kareketianti, a bon riai ni karaoa te bitaki. A bati ake a a kaaki taekaia raoraoia aika aki tangira Iehova. Ake tabeman e a kaakaki taekaia irouia aia utu ake a riribaiia Ana Tia Kakoaua Iehova. E taekinna Iesu bwa e kona ni kangaanga irouia tabeman kakeaaia n itera akanne. Ma e berita bwa a na boni kukurei naake a iriria. E na bon reke kaniwangaia ae aia utu n te onimaki aika tatangira. (Wareka Mareko 10:​29, 30.) Ko na kangaa ni buoka am aomata bwa e na kakabwaiaaki naba n te bwaintangira anne?

10. Tera reireiam man ana taeka Manuel?

¹⁰ Karikirakea am iraorao ma am aomata. E kakawaki bwa ko na kaotia nakon am aomata bwa ko tabeakinna. Bukin tera? Nora ana taeka Manuel ae mena i Mexico. E uringa arona ngke e reirei n te Baibara ao e taku: “Imwain ara reirei, e aki toki n titirakinai au tia reirei bwa I uara. E buokai bwa e na aki nako nanou ao n anganai au tai bwa N na taekini baike I kan taekin. I namakinna ae e tabeakinai raoi.”

11. E na kangaa ni kakabwaiaaki ara aomata mani kabanean ana tai ma ngaira?

¹¹ Kabanea am tai ma naake ko reirei ma ngaiia, n aron Iesu ni kabanea ana tai ma taan rimwina. (Ioa. 3:22) Ngkana e angaraoi, kaoa am aomata ae kaota te rikirake nakoni mwengam bwa kam na moi kobee ke n amwarake, ke ni mataku ni kanoan ara kanakobwanaa. E na bae ni kukurei ngkana ko kaoa ni boong ni bukamaru ake e a namakinna iai bwa ai tii ngaia. E taku Kazibwe ae mena i Uganda: “Irou e bati riki reireiau ibukin Iehova man au tai ake I kakabanea ma au tia reirei ni kabotauaki ma au tai n reirei. I nora iai aron Iehova n tabeakinia ana aomata ao a kukukurei. Anne ae I tangiria naba ni maiuu.”

12. E aera bwa ti riai n airi ma taan uarongorongo aika kakaokoro nakon ara reirei?

¹² Airi ma taan uarongorongo aika kakaokoro nakon am reirei. N tabetai ti iangoia bwa e  bebete riki ngkana bon tii ngaira ke e a okioki naba toara. E ngae ngke e angaraoi riki iroura anne, ma e na bae ni kakabwaiaaki riki ara reirei n te Baibara ngkana ti toa ma taan uarongorongo aika kakaokoro. E taku Dmitrii ae mena i Moldova: “E kakaokoro aron te tia uarongorongo temanna ma temanna ni kabwarabwarai bwaai n tain au reirei. I buokaki iai n nori itera aika kakaokoro n taian reirei. I a aki riki naba iai maamaa ngke I moani kaea te taromauri, bwa I a tia ni kaitiboo ma taari aika bati.”

13. E aera bwa ti riai ni buoka ara aomata bwa e na kaei bobotaki?

¹³ Buoka am reirei bwa e na kaei bobotaki n te ekaretia. Bukin tera? Ibukina bwa e tua Iehova nakoia taan taromauria bwa a na bobotaki, bwa anne naba iteran ara taromauri. (Ebera 10:​24, 25) Irarikin anne, bon ara utu n te onimaki taari. Ngkana ti kaei bobotaki ma ngaiia, ai aron ae ti mena ni mwengara n uaia n amwarake iai. Ngkana ko buoka am reirei n te Baibara bwa e na kaei bobotaki, ko a buokia iai bwa e na toua te mwaneka ae moan te kakawaki naba nakon te bwabetito. Ma e kona ni kangaanga touan te mwaneka aei irouna. E na kangaa te boki ae Ko Kona ni Kukurei n Aki Toki! ni buoka am reirei bwa e na tokanikai i aoni kangaanga ake e kaaitarai?

14. Ti na kangaa ni kaungaia ara aomata bwa a na kaei bobotaki?

¹⁴ Kamanena reirei 10 n te boki ae Ko Kona ni Kukurei n Aki Toki! bwa e na buoka am aomata ni kaungaa. Taan uarongorongo aika mwaatai ake a butiiaki bwa a na kataa te reirei aei imwain otinakon te boki aei, a noria bwa a buokaki iai aia aomata bwa a na kaei bobotaki. Ma tai tataningaa reirei 10 ao ko a tibwa kaoa am aomata nakoni bobotaki. Moantaai ni kaoia ao teimatoa ni kakaraoa anne. A kaaitara ma kangaanga aika kakaokoro ara reirei n te Baibara aika kakaokoro. Ngaia are mutiakini baike a kainnanoi, ao noria bwa tera ae ko kona ni buokiia iai. Tai kabwaraa nanom ngkana e tuai mani butimwaea am kakao i nanon te tai ae maan. Bwaina te taotaonakinnano, ma teimatoa ni kaoia.

15. Tera ae a kona ni maaku iai ara reirei n te Baibara?

¹⁵ Ko uringa namakinan te maaku teutana ngke ko nang riki bwa Ana Tia Kakoaua Iehova? Tao ko iangoia bwa ko bon aki kona n uarongorongo i mataia aomata. Ke tao ko maakuia am utu ma raoraom bwa tao a na kaaitarako. Ngkana ngaia anne, ko boni kona n ota n ana namakin am reirei n te Baibara. E taekinna Iesu bwa a boni kona ni maaku tabeman. Ma e kaungaia taan rimwina bwa a na aki kariaia maakuia bwa e na katoka aia beku ibukin Iehova. (Mat. 10:​16, 17, 27, 28) E kangaa Iesu ni buokiia taan rimwina bwa a na tokanikai i aoni maakuia? Ao ko na kangaa ni kakairi n ana katoto?

16. Ko na kangaa ni buoka am aomata bwa e na tibwaa ana onimaki?

¹⁶ Kataneia am reirei teutana imwin teutana bwa e na tibwaa ana onimaki. Tao a nako naba nanoia taan rimwin Iesu ngke e kanakoia bwa a na uarongorongo. Ma e buokiia Iesu man arona n tuangia aia tabo n uarongorongo ao aia taeka are a na taekinna. (Mat. 10:​5-7) Ko na kangaa ni katotonga Iesu? Buoka am aomata bwa e na ataa ana tabo n uarongorongo. N te katoto, titirakinna ngkana iai ae e kinaa ae e kona ni kakabwaiaaki naba n te koaua teuana man te Baibara. Imwina, buokia ni katauraoa ana taeka mani kaotan aron te maroro ae bebete. Ngkana e angaraoi, ko kona ni kamanena te itera ae “A Taku Tabeman” ao “E Kona ni Kangai Temanna” n te boki ae Ko Kona ni Kukurei  n Aki Toki! Ngkana ko karaoa anne, kaatuua riki kataneiaan am aomata bwa e na kamanena te Baibara n anga kaeka aika bebete ma te akoi.

17. Ti na kangaa ni kamanena Mataio 10:​19, 20, 29-31 ngkana ti buoka ara reirei bwa e na onimakina Iehova?

¹⁷ Buoka am reirei bwa e na onimakina Iehova. E karaui nanoia taan rimwina Iesu bwa e na boni buokiia Iehova ibukina bwa E tangiriia. (Wareka Mataio 10:​19, 20, 29-31.) Kauringa am aomata ae e na boni buokia naba Iehova. Ko kona ni buokia bwa e na onimakina Iehova man arom n tataro ma ngaia ibukin tiana. E taku Franciszek ae mena i Poland: “N angiin te tai ao au tia reirei e mwanewei tiau n ana tataro. Ngke I a nora aron Iehova ni kaekai ana tataro au tia reirei, I a moana naba au tatataro. I namakina ana ibuobuoki Iehova ngke I a kainnanoa au motirawa i nanon tabebong man au mwakuri ni kareketianti, bwa I aonga ni kaei bobotaki ao bwabwaro.”

18. Tera ana namakin Iehova n aia mwakuri taan angareirei aika Kristian?

¹⁸ E tabeakinia raoi Iehova ara reirei n te Baibara. E kakaitau n aia kakorakora taan angareirei aika Kristian ni buokiia aomata bwa a na kaaniaki ma ngaia, ao e tangiriia ibukin aia kakorakora. (Ita. 52:7) Ngkana e tuai n reke ae ko reirei ma ngaia, ko kona ni buokiia aomata aika reirei bwa a na rikirake nakon te bwabetito, man arom ni katoaia taan uarongorongo ake tabeman n aia reirei n te Baibara.