Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

ESTUDIO 23

Mi an la quicʼot Jehová, mach lac bajñelic

Mi an la quicʼot Jehová, mach lac bajñelic

«Lʌcʼʌl an lac Yum tiʼ tojlel pejtel muʼ bʌ i pejcañob» (SAL. 145:18).

CʼAY 28 ¿Bajcheʼ mi lac sujtel tiʼ yamigo Jehová?

MUʼ BɅ CAJ I QʼUEJLEL *

1. ¿Chucoch an i tajol an xñoptʼañob i bajñeloʼ bʌ miʼ yubiñob i bʌ?

TI LAC pejtelel an la cubi chaʼan lac bajñel jach. I an mucʼ jach bʌ i ñumel lac chaʼan, pero an yambʌlob mach bʌ añic miʼ ñumel i chaʼañob. An i bajñeloʼ bʌ miʼ yubiñob i bʌ anquese añob yicʼot yambʌ lac piʼʌlob. Yambʌlob wocol miʼ yubiñob chaʼan miʼ ñʌmʼañob ti yambʌ congregación. I yambʌlob wocol miʼ yubiñob cheʼ ñajt añob yicʼot i familia come ñʌmʌlob cheʼ temel añob. An tsaʼ bʌ chʌmiyob i chaʼan juntiquil muʼ bʌ i wen cʼuxbiñob i miʼ wen ñaʼtañob. I an xñoptʼañob i bajñeloʼ bʌ miʼ yubiñob i bʌ, ñumento jiñi tsijiʼobto bʌ, come miʼ tsʼaʼlentelob tiʼ familia o tiʼ yamigojoʼ bʌ ti ñaxan mach bʌ Testigojobic.

2. ¿Chuqui tac ti cʼajtiya mi caj i jajqʼuel ti ili estudio?

2 Jehová wen i cʌñʌyonla i miʼ chʼʌmbeñonla i sujm. Jin chaʼan, yujil baqui ora lac bajñel mi la cubin lac bʌ i yom i coltañonla. Ti ili estudio mi caj lac jacʼ ili cʼajtiya tac: ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla Jehová chaʼan mach lac bajñelic mi la cubin lac bʌ?, ¿chuqui miʼ mejlel lac mel mi lac bajñel mi la cubin lac bʌ? I ¿bajcheʼ miʼ mejlel laj coltan jiñi hermanojob ti laj congregación i bajñeloʼ bʌ miʼ yubiñob i bʌ?

JEHOVÁ YUJIL BAJCHEʼ YUBIL MI LA CUBIN

Jehová tsiʼ chocbe majlel Elías juntiquil ángel chaʼan miʼ suben chaʼan mach i bajñelic. (Qʼuele jiñi párrafo 3).

3. ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ Jehová chaʼan wolʌch i cʌntan Elías?

3 Jehová mucʼʌch i ñaʼtʌben i wenlel jiñi i wiñicob. Lʌcʼʌl an ti lac tojlel i yujil baqui ora chʼijyemonla (Sal. 145:18, 19). Laʼ laj qʼuel bajcheʼ tsiʼ cʌnta jiñi xʼaltʼan Elías. Cheʼ bʌ tsaʼ chumle Elías, wen wocol bajcheʼ woli (choncol) i ñusan jiñi tejclum Israel. Jiñi i contrajob Dios woli (yʌquel) i contrajibeñob jiñi i wiñicob, i yomob i tsʌnsan Elías (1 R. 19:1, 2). Elías tsiʼ ñaʼta chaʼan maʼañix yambʌ xʼaltʼan i chaʼan Jehová, i jiñi tsiʼ wen aqʼue i chʼijyemlel (1 R. 19:10). Jehová ti ora tsiʼ qʼuele bajcheʼ miʼ coltan Elías: Tsiʼ chocbe majlel juntiquil ángel chaʼan miʼ suben chaʼan mach i bajñelic yicʼot chaʼan cabʌlto israelitajob xucʼuloʼ bʌ (1 R. 19:5, 18).

4. ¿Bajcheʼ miʼ pʌs Marcos 10:29, 30 chaʼan Jehová mucʼʌch i ñaʼtan jiñi maʼañic bʌ miʼ coltʌntelob tiʼ familia o tiʼ yamigojob?

4 Jehová yujil chaʼan cabʌl chuqui tsaʼ laj cʌyʌ chaʼan mi lac melben i yeʼtel (troñel). Tajol jiñi lac familia o jiñi la camigojob mach bʌ xñoptʼañobic maʼañix miʼ coltañoñobla. Junsujtel jiñi apóstol Pedro tiʼ sube Jesús: «Awilan, tsaj cʌyʌ lojon pejtelel chuqui an c chaʼan lojon chaʼan mic tsajcañet lojon. ¿Chuqui mi caj c taj lojon?» (Mt. 19:27). Jesús yicʼot cʼuxbiya tiʼ sube jiñi xcʌntʼañob chaʼan mi caj i tajob i yermañujob muʼ bʌ caj i sujtelob bajcheʼ i familia (pejcan Marcos 10:29, 30). I jiñi lac Tat Jehová, miʼ yʌcʼ i tʼan chaʼan mi caj i coltan jiñi muʼ bʌ i melbeñob i yeʼtel (Sal. 9:10). Laʼ laj qʼuel bajcheʼ miʼ mejlel i coltañonla iliyi cheʼ bʌ lac bajñel mi la cubin lac bʌ.

MUʼ BɅ I MEJLEL LAC MEL CHEʼ LAC BAJÑEL MI LA CUBIN LAC BɅ

5. ¿Chucoch weñʌch cheʼ mi lac ñaʼtan bajcheʼ woliʼ coltañonla Jehová?

5 Laʼ lac ñaʼtan bajcheʼ woliʼ coltañonla Jehová (Sal. 55:22). Ili mi caj i coltañonla chaʼan pʼisbil jach bajcheʼ yilal mi laj qʼuel jiñi wocol tac. Juntiquil hermana i bajñelto bʌ i cʼabaʼ Carol, * i bajñel jach bʌ an bajcheʼ Testigo tiʼ familia, miʼ yʌl: «Jiñi muʼ bʌ i coltañon chaʼan mach c bajñelic jach mi cubin c bʌ jiñʌch cheʼ mic ñaʼtan bajcheʼ an i coltayon Jehová cheʼ bʌ mic ñusan wocol tac. Jiñi miʼ yʌqʼueñon c ñaʼtan chaʼan Jehová maʼañic mi caj i cʌyon».

6. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel i coltañob muʼ bʌ i yʌl 1 Pedro 5:9, 10 jiñi i bajñeloʼ bʌ miʼ yubiñob i bʌ?

6 Laʼ lac ñaʼtan bajcheʼ Jehová woliʼ coltan jiñi yambʌ hermanojob i bajñeloʼ bʌ miʼ yubiñob i bʌ (pejcan 1 Pedro 5:9, 10). Hiroshi, juntiquil hermano cabʌlix bʌ jab i bajñel jach bʌ an bajcheʼ Testigo tiʼ familia, miʼ yʌl: «Tsiquil chaʼan yaʼ ti congregación ti lac pejtelel mi lac ñusan wocol. Cheʼ la cujil chaʼan ti lac pejtelel woli lac chaʼlen wersa lac melben i yeʼtel Jehová, miʼ coltañon lojon jiñi mach bʌ xñoptʼañic lon c familia».

7. ¿Bajcheʼ miʼ coltañet jiñi oración?

7 Chaʼlen oración, pejcan jiñi Biblia i mach a cʌy tempa bʌ. Wen ñuc i cʼʌjñibal cheʼ mi lac jamben lac pusicʼal Jehová i mi lac suben bajcheʼ yubil mi la cubin (1 P. 5:7). Massiel, juntiquil hermana maʼañic bʌ tsaʼ coltʌnti tiʼ familia cheʼ bʌ tsaʼ caji i melben i yeʼtel Jehová, miʼ yʌl: «Junchajp tsaʼ bʌ i wen coltayon chaʼan mach c bajñelic jach mi cubin c bʌ jiñʌch cheʼ mic pejcan Jehová ti oración. Juntiquilʌch i sujm bʌ tatʌl tsaʼ j qʼuele. Mach junsujtelic jach mic pejcan ti jujumpʼejl qʼuin, i mic laj suben bajcheʼ yubil mi cubin».

Cheʼ mi lac ñʌchʼtan i grabaciónlel jiñi Biblia yicʼot jiñi yambʌ jun tac, miʼ mejlel i coltañonla chaʼan mach lac bajñelic mi la cubin lac bʌ. (Qʼuele jiñi párrafo 8). *

8. ¿Bajcheʼ miʼ coltañet cheʼ maʼ pejcan jiñi i Tʼan Dios yicʼot cheʼ maʼ wen ñaʼtan?

8 Ñuc i cʼʌjñibal jaʼel cheʼ mi lac pejcan jiñi i Tʼan Dios tiʼ pejtelel ora i mi lac wen ñaʼtan jiñi relato tac muʼ i pʌs bajcheʼ cʼamel miʼ cʼuxbiñonla Jehová. Bianca, juntiquil hermana muʼ bʌ i subentel mach bʌ weñic tiʼ familia, miʼ yʌl: «Miʼ wen coltañon cheʼ mic pejcan yicʼot mic ñaʼtan jiñi relato tac am bʌ ti Biblia yicʼot ujtem bʌ tiʼ tojlel jiñi i wiñicob Jehová ti ili ora am bʌ i ñusayob wocol bajcheʼ c chaʼan». An hermanojob muʼ bʌ i ñopob texto tac muʼ bʌ i coltañob, bajcheʼ Salmo 27:10 yicʼot Isaías 41:10. Yambʌlob miʼ cʼʌñob jiñi audio chaʼan miʼ chajpañob i bʌ chaʼan tempa bʌ o chaʼan miʼ pejcañob jiñi Biblia. An i qʼueleyob chaʼan jiñʌch muʼ bʌ i coltañob chaʼan mach i bajñelobic miʼ yubiñob i bʌ.

9. ¿Chuqui ti wenlel maʼ taj cheʼ maʼ wajñel ti tempa bʌ?

9 Yom mi lac chaʼlen wersa chaʼan mi lac majlel tiʼ pejtelel tempa bʌ come yaʼʌch baqui mi lac pʼʌtʼesʌntel yicʼot miʼ mejlel lac ñumen cʌn jiñi hermanojob (He. 10:24, 25). Massiel, tsaʼ bʌ lac taja ti tʼan ti párrafo 7, miʼ yʌl: «Anquese wen cujil bʌqʼuen, tsaʼ c chaʼle wersa chaʼan mic majlel tiʼ pejtelel tempa bʌ i mi cʌcʼ jumpʼejl j comentario. Jiñi tsiʼ coltayon chaʼan an j cʼʌjñibal mi cubin c bʌ yaʼ ti congregación».

10. ¿Chucoch ñuc i cʼʌjñibal mi lac sujtel tiʼ yamigo jiñi xucʼul bʌ hermanojob?

10 Laʼ sujticonla tiʼ yamigo jiñi xucʼul bʌ hermanojob. Laʼ sujticonla tiʼ yamigo jiñi hermanojob muʼ bʌ i pʌsob wem bʌ ejemplo, anquese mach lajalic lac jabilel la quicʼotob o yambʌ i costumbrejob. Jiñi Biblia miʼ yʌl: «Añob cabʌl i pusicʼal jini ñoxobix bʌ» (Job 12:12). Pero jiñi añobix bʌ i jabilel cabʌl chuqui miʼ mejlel i cʌñob jaʼel tiʼ tojlel jiñi xcolelob. David yicʼot Jonatán tsaʼ sujtiyob ti wem bʌ i yamigojob i bʌ anquese David ñumen pecʼto i jabilel (1 S. 18:1). Tsiʼ comol coltayob i bʌ chaʼan miʼ melbeñob i yeʼtel Jehová anquese an wocol tac (1 S. 23:16-18). Irina, juntiquil hermana i bajñel jach bʌ bajcheʼ Testigo tiʼ familia, miʼ yʌl: «Jiñi la quermañujob miʼ mejlelob ti sujtel bajcheʼ lac tatob o la querañob. Jehová miʼ mejlel i cʼʌn chaʼan miʼ sujtelob bajcheʼ lac familia i cʼʌjñibal bʌ lac chaʼan».

11. ¿Chuqui yom mi lac mel chaʼan mi lac taj wem bʌ la camigojob?

11 Tajol an wocol bʌ miʼ yubiñob chaʼan miʼ tajob yambʌ i yamigojob, ñumento mi mero yujilob quisin. Laʼ laj qʼuel chuqui miʼ yʌl Ratna, juntiquil hermana wen yujil bʌ bʌqʼuen tsaʼ bʌ i taja i contrajintel cheʼ bʌ tsiʼ cʌñʌ i sujmlel. Miʼ yʌl: «Tsaʼ j qʼuele chaʼan i cʼʌjñibalʌch c chaʼan i coltaya jiñi hermanojob». Tajol wocol mi la cubin chaʼan an majqui mi lac suben bajcheʼ yubil mi la cubin, pero jiñʌch muʼ bʌ i coltañonla chaʼan mi lac taj wem bʌ la camigojob. Jiñi la camigojob yomob i coltañoñobla, pero yom mi laj coltañob chaʼan miʼ ñaʼtañob bajcheʼ miʼ mejlel i melob.

12. ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla jiñi subtʼan chaʼan mi lac taj wem bʌ la camigojob?

12 Junchajp bajcheʼ miʼ mejlel lac taj wem bʌ la camigojob jiñʌch cheʼ mi lac chaʼlen subtʼan la quicʼot yambʌ hermanojob. Carol, tsaʼ bʌ lac taja ti tʼan ti párrafo 5, miʼ yʌl: «Tajbil c chaʼan cabʌl camigojob cheʼ mic chaʼlen subtʼan yicʼot cheʼ mic mel yan tac bʌ i chaʼan bʌ Dios. Cʼʌlʌl ti wajali Jehová an i cʼʌñʌ ili camigojob chaʼan miʼ coltañon». Tiʼ sujm, weñʌch cheʼ mi lac chaʼlen wersa chaʼan mi lac sujtel tiʼ yamigo jiñi xucʼul bʌ hermanojob. Jehová miʼ cʼʌñob chaʼan miʼ coltañonla cheʼ bʌ wocol bajcheʼ woli lac ñusan, junchajp jiñʌch cheʼ lac bajñel mi la cubin lac bʌ (Pr. 17:17).

LAʼ LAJ QʼUEL BAJCHEʼ LAC FAMILIA JIÑI YAMBɅ HERMANOJOB

13. ¿Chuqui an ti lac wenta ti lac pejtelel?

13 Ti lac pejtelel yom mi lac chaʼlen wersa chaʼan an ñʌchʼtʌlel yicʼot cʼuxbiya yaʼ ti congregación. Cheʼ bajcheʼ jiñi, maʼañic majqui i bajñel bʌ mi caj i yubin i bʌ (Jn. 13:35). Jiñi muʼ bʌ lac mel yicʼot muʼ bʌ la cʌl añʌch chuqui miʼ mejlel i mel. Juntiquil hermana miʼ yʌl: «Jiñi congregación tsaʼ sujti tic familia cheʼ bʌ tsaʼ j cʌñʌ i sujmlel. Cheʼ machic tsiʼ coltayoñob maʼañic tsaʼ mejliyon ti sujtel tiʼ testigo Jehová». ¿Chuqui miʼ mejlel lac mel chaʼan mi laj coltan jiñi i bajñelob jach bʌ tiʼ sujmlel chaʼan añob i cʼʌjñibal miʼ yubiñob ti congregación?

14. ¿Bajcheʼ mi lac mejlel ti sujtel tiʼ yamigojob jiñi tsijiʼobto bʌ ti congregación?

14 Laʼ sujticonla tiʼ yamigo jiñi tsijiʼobto bʌ. Laʼ lac pʌsbeñob la cutslel jiñi tsijiʼobto bʌ yaʼ ti congregación (Ro. 15:7, Jiñi tsijiʼ bʌ wen tʼañ chaʼañ estudio). Pero mach yomic jach mi lac pejcañob ti uts bʌ tʼan. La com chaʼan miʼ sujtelob ti la camigojob. Jin chaʼan, yom mi lac pʌsbeñob la cutslel i mi lac pʌs chaʼan mucʼʌch laj qʼuelob ti ñuc tiʼ sujm. Laʼ lac chaʼlen wersa chaʼan mi lac ñaʼtan chuqui ti wocol woliʼ ñusañob, pero mach la cotsan lac bʌ tiʼ cuxtʌlelob. An wocol bʌ miʼ yubiñob chaʼan miʼ yʌlob bajcheʼ yubil miʼ yubiñob, jin chaʼan yom tsajalonla chaʼan maʼañic mi lac wersa xicʼob ti tʼan. Laʼ lac melbeñob cʼajtiya tac yicʼot la cutslel, i laʼ lac ñʌchʼtañob ti wen. Jumpʼejl ejemplo, miʼ mejlel laj cʼajtibeñob bajcheʼ tsiʼ cʌñʌyob Jehová.

15. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel i coltañob yañoʼ bʌ jiñi hermanojob añobix bʌ i ñaʼtʌbal?

15 Cheʼ bʌ jiñi hermanojob añobix bʌ i ñaʼtʌbal, ñumento jiñi ancianojob, miʼ chʼʌmob ti ñuc jiñi yambʌlob, miʼ pʼʌtʼan jiñi congregación. Melissa, tsaʼ bʌ cosʌnti tiʼ mamá bajcheʼ Testigo, miʼ yʌl: «Tiʼ pejtelel ili jabil ñumen bʌ tilel mic wen aqʼueñob wocolix i yʌlʌ jiñi hermanojob tsaʼ bʌ sujtiyob bajcheʼ c tatob. Jajayajl an majqui com c pejcan añʌch majqui miʼ ñʌchʼtañon». Laʼ laj qʼuel chuqui miʼ yʌl Mauricio, juntiquil xcolel i bajñel bʌ tsiʼ yubi i bʌ cheʼ bʌ tsaʼ sujti ti inactivo jiñi tsaʼ bʌ i yʌqʼue estudio. «Junchajp tsaʼ bʌ i coltayon jiñʌch bajcheʼ tsiʼ chʼʌmʌyoñob ti ñuc jiñi ancianojob. Tsiʼ locʼsʌbeyob i yorajlel chaʼan miʼ chaʼleñob tʼan yicʼoton, miʼ majlelob tiʼ subtʼan yicʼoton, miʼ subeñoñob chuqui ñuc tac bʌ tsiʼ tajayob tiʼ pejcʌntel jiñi Biblia i muʼto i chaʼleñob alas yicʼoton». Melissa yicʼot Mauricio woliʼ melbeñob i yeʼtel Jehová bajcheʼ precursor.

¿Am ba juntiquil yaʼ ti congregación muʼ bʌ i mejlel lac pʌsben laj cʼuxbiya yicʼot mi la cajñel la quicʼot? (Qʼuele jiñi párrafo 16 cʼʌlʌl 19). *

16, 17. ¿Bajcheʼ tac miʼ mejlel laj coltan jiñi hermanojob?

16 Laʼ lac chaʼlen coltaya (Gá. 6:10). Juntiquil misionero i cʼabaʼ Leo, ñajt bʌ an tiʼ familia, miʼ yʌl: «An i tajol la com jach chaʼan an majqui miʼ pʌsbeñonla i yutslel cheʼ bʌ i cʼʌjñibal lac chaʼan. Cʼajal c chaʼan tsaʼ bʌ ujti cheʼ bʌ tsaʼ jejmi j carro. Cheʼ bʌ tsaʼ cʼotiyon ti cotot mach tijicñayoñic. Pero jumpʼejl xñujpuñel tsiʼ pʌyʌyon ti uchʼel tiʼ yotot. Maʼañix cʼajal c chaʼan chuqui tsaʼ j cʼuxu, pero maʼañic miʼ ñajʌyel c chaʼan bajcheʼ tsiʼ ñʌchʼtayoñob. Ti wiʼil, tijicñayix tsaʼ cubi c bʌ».

17 Ti lac pejtelel tijicña mi la cubin cheʼ añonla ti laj colem tempa bʌ o yan tac bʌ tempa bʌ, come añonla la quicʼot la quermañujob i mi la cʌl chaʼan bʌ jiñi programa. Pero laʼ laj qʼuel chuqui miʼ yʌl Carol, tsaʼ bʌ lac taja ti tʼan ti yambʌ párrafo: «Wen wocol mi cubin ti jiñi colem tempa bʌ tac, anquese joyolon ti yonlel hermanojob lʌcʼʌ tiʼ pejtelelob añob yicʼot i familia. I ñumen c bajñelto mi cubin c bʌ». An wocol bʌ miʼ yubiñob chaʼan miʼ majlelob ti colem tempa bʌ cheʼ bʌ tsaʼix chʌmiyob i ñoxiʼal o i yijñam. ¿Laj cʌñʌ ba juntiquil cheʼ bʌ woliʼ ñusan bajcheʼ jiñi? ¿Muʼ ba i mejlel lac pʌy chaʼan miʼ yajñel yicʼot lac familia ti jiñi yambʌ tempa bʌ o colem tempa bʌ?

18. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl 2 Corintios 6:11-13, ¿bajcheʼ miʼ mejlel lac pʌs la cutslel?

18 Laʼ lac ñusan qʼuin la quicʼot la quermañujob. Laʼ lac chaʼlen wersa lac pʌy yambʌ hermanojob yicʼot hermanajob, ñumento jiñi i bajñeloʼ bʌ miʼ yubiñob i bʌ. La com lac jambeñob lac pusicʼal (pejcan 2 Corintios 6:11-13). Melissa, tsaʼ bʌ lac taja ti tʼan ti párrafo 15, miʼ yʌl: «Mic wen mulan cheʼ an familia tac muʼ bʌ i pʌyon lon tiʼ yotot o chaʼan mic majlel lon ti xʌmbal lon quicʼot». ¿Am ba majqui miʼ mejlel lac pʌsben la cutslel jaʼel?

19. ¿Baqui ora ñuc i cʼʌjñibal mi la cajñel la quicʼot jiñi hermanojob?

19 Ti jujumpʼejl jab an i yorajlel baqui ñuc i cʼʌjñibal miʼ qʼuelob jiñi hermanojob cheʼ mi la cajñel la quicʼotob. Jumpʼejl ejemplo, jiñi mach bʌ xñoptʼañobic i familia tajol wocol miʼ yubiñob cheʼ bʌ an qʼuiñijel tac. Yambʌlob an i yorajlel baqui chʼijyemob miʼ yubiñob i bʌ, junchajp jiñʌch cheʼ miʼ tsʼʌctiyel i jabilel bajcheʼ tsaʼ chʌmi juntiquil muʼ bʌ i cʼuxbiñob. Cheʼ bʌ mi lac ñusan qʼuin la quicʼotob, mi lac pʌsbeñob chaʼan mucʼʌch lac chʼʌmob ti ñuc tiʼ sujm (Fil. 2:20).

20. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel i coltañonla tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús ti Mateo 12:48-50 cheʼ bʌ lac bajñel mi la cubin lac bʌ?

20 Cabʌl chucoch juntiquil xñoptʼan an i tajol i bajñel miʼ yubin i bʌ. Pero mach yomic miʼ ñajʌyel lac chaʼan chaʼan Jehová yujil bajcheʼ yubil mi la cubin lac bʌ. Miʼ cʼʌn jiñi hermanojob chaʼan miʼ yʌqʼueñonla chuqui i cʼʌjñibal lac chaʼan (pejcan Mateo 12:48-50). Joñonla miʼ mejlel lac pʌs chaʼan mi laj qʼuel ti ñuc jiñi cheʼ mi laj coltan jiñi la quermañujob. Mach yʌlʌyic bajcheʼ yubil mi la cubin lac bʌ, mach lac bajñelic, an la quicʼot Jehová.

CʼAY 46 Wocolix a wʌlʌ, Jehová

^ parr. 5 ¿Am ba i tajol a bajñel maʼ wubin a bʌ? Mi cheʼʌchi, miʼ mejlel a wen ñop chaʼan Jehová miʼ ñaʼtan bajcheʼ yubil maʼ wubin i chaʼan yom i coltañet. Ti ili estudio mi caj laj qʼuel chuqui miʼ mejlel a mel chaʼan mach cheʼic maʼ wubin a bʌ bajcheʼ jiñi. Cheʼ jaʼel, mi caj laj qʼuel chuqui miʼ mejlel lac mel chaʼan mi lac ñuqʼuesʌben i pusicʼal jiñi i bajñeloʼ bʌ miʼ yubiñob i bʌ.

^ parr. 5 An cʼabaʼʌl tac tsaʼ bʌ qʼuextʌyi.

^ parr. 60 MUʼ BɅ I YɅL JIÑI FOTO: Juntiquil hermano viudo bʌ woliʼ ñʌchʼtan i grabaciónlel jiñi Biblia yicʼot jiñi jun tac.

^ parr. 62 MUʼ BɅ I YɅL JIÑI FOTO: Juntiquil hermano yicʼot i yixicʼal woliʼ julaʼtañob juntiquil hermano añix bʌ i jabilel i miʼ pʌsbeñob i cʼuxbiya.