Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 23

A Cho Numpilɛ Le, Chɛhowa Cho a Num Latulu

A Cho Numpilɛ Le, Chɛhowa Cho a Num Latulu

‘Chɛhowa cho o bɛɛndiaŋ teleŋ o teleŋ, le wanaa nyuna ndu diom nda malaa.’—SAM 145:​18.

CHONDII 28 Chaŋyɛi Tosaa a Chɛhowa

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1. Yɛɛ tosa yɛ mi buɛiyaa Chɛhowaa apum sinaŋ wanapilɛyɛi?

LEPUM, naa a bɔɔbɔɔ miŋ sinaŋ wanapilɛyɛi. Waŋnda apum, haupa ma chɔulaba yiyaŋ waa naa. Kɛ apum, mbo chua teleŋndo tau. Nduyɛ lepum, miŋ sinaŋ wanapilɛyɛi o yɔŋ bɛɛ mi waŋnda wa naa ikɛi. Mi waŋnda apum che ndi ikala le waa o kundu sɛnɛiyo niŋ. Le mɛɛ waŋnda apum tosa sɔɔŋ diompilɛ o yuŋgu ndaa niŋ yɛ, ma sinaŋ wanapilɛyɛi te a kuɛ pɛ landaŋ a yuŋgu ndaa. Nduyɛ mi apum sinaŋ vɛlɛ wanapilɛyɛi, te wana nda kaala wo vi pɛ. Mi Kilisiɔŋnda apum, taama taama a laŋga huŋ o tonyaa niŋnda sinaŋ wanapilɛyɛi, te chaaŋaa ndaa a yuŋgulaŋ ndalaŋ la mal nda pɛ.

2. Nyunala kuɛɛ naŋ cho yɛ hunɔɔ yaasiaa?

2 Chɛhowa sina nyɛ o nyɛ cho a naa okɔɔ. Mbo sina te ŋ wa pɛ wanapilɛyɛi sinaŋndo. Nduyɛ o nɔ yeemɛi le naa malaa miŋ chɔulaba ndi. Vɛɛ o mala yɛ naa le ndi chɔulabaa? Yɛɛ naapila nɔ yɛ miŋ tosa? Nduyɛ, vɛɛ naŋ mala yɛ wanaa cho wanapilɛyɛi sinaŋndo o kundaa niŋnda? Ŋ yaasiaŋndɔ nyunalaŋ ndaŋ.

CHƐHOWA BUULAŊ TAU A NAA OKƆƆ

Mi Chɛhowa viam maalikɛinɔɔ le Ilaacha tiindaŋndo kioo maa o cho ndupilɛ le (Tofa pɛl 3)

3. Vɛɛ Chɛhowa ndoo chɔm yɛ maa o buulaŋ a Ilaacha?

3 Chɛhowa buulaŋ tau a wanaa cho ndu piɛiyo wa okɔɔ. O cho naa ikɛi teleŋ o teleŋ. Nduyɛ mbo sina te ŋ wa pɛ wanapilɛyɛi sinaŋndo. (Sam 145:​18, 19) Yiyaŋndɔ a mɛɛ Chɛhowa ndoo buulaŋ a Ilaacha, wana ndoo suaa le ndu wo okɔɔ yɛ. A teleŋ Ilaacha wa achallo, yaamɔɔwaa wanaa Mɛlɛkaa wa nda nyɛpalaa tusioo cho kpeekpei. Nduyɛ ndaa yeema pɛŋ Ilaacha diyɔɔ. (1 Masaa. 19:​1, 2) Mi Ilaacha yiyaŋ maa ndupilɛ kpe wa niŋ Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo ni. Le hei, mbo tambu kɔl tau. (1 Masaa. 19:​10) Haupa mi Chɛhowa cha mɛɛ Ilaacha wa sinaŋndo yɛ. Le hei, mbo viam maalikɛinɔ ndɔɔ le mbo kɔ luei ndu yoomuaŋ, nduyɛ mbo dimul ndu maa o cho ndupilɛ le. Wanaa cheleŋ wa wɔ a wa ndu piɛiyo o laalaŋndo choo wa.—1 Masaa. 19:​5, 18.

4. Te o yɔŋ pɛ mi wanaa naŋ cho o yuŋgoo niŋnda ɔɔ chaaŋaa naa kɛɛ le naa malaa le mɛɛ naŋ cho Chɛhowa piɛiyo yɛ, vɛɛ Maki 10:​29, 30 chɔm yɛ mɛɛ Chɛhowa buulaŋ a naa yɛ?

4 Chɛhowa sina maa te ŋ kɛɛsiaa pɛ le ndu piɛiyo, ŋ nɔ miŋ soliŋ sala tau. Lepum mi wanaa naŋ cho o yuŋgoo niŋnda a chaaŋaa naa kɛɛ le naa malaa, le mɛɛ naŋ cho niŋ Chɛhowa piɛiyo yɛ. Naapum buulaŋ waa naa Pitɛ bɛɛ ndoo nɔ ni. Le hei, mbo nyuna Chiisu teleŋ pilɛ aa: “Mɛɛ naa ŋ mal niŋ nyɛ o nyɛ naa ŋ nɔ mi ŋ tual num kɔɔli, o yɛɛnɛ Mɛlɛka cho yɛ naa ke sɔŋgɔ koŋ?” (Maa. 19:​27) Mi Chiisu ke buɛiyaa nduaa tiindaŋndo maa, puaapiliaa a ndepiliaa cho simnɔŋ yuŋgu ndaa ni. (Nuawɔ Maki 10:​29, 30.) Nduyɛ Chɛhowa mɛi lediom maa, o cho wanaa cho kindiŋndo le ndu piɛiyo wa mala nda yeema wo ke kanifuule, o yuŋgu ndɔɔ niŋ nda cho ni. (Sam 9:​10) Ŋ tofaŋndɔ sɔɔŋ ŋtiŋ, ŋ naŋ nɔ miŋ tosa le mi Chɛhowa mala naa le wanapilɛyɛi chɔulabaa wo.

YƐƐ Ŋ NƆ YƐ MA TOSA TE A WA PƐ WANAPILƐYƐI SINAŊNDO?

5. Tɔnɔ yɛɛ naŋ sɔla yɛ te ŋ yiyaŋ pɛ a mɛɛ Chɛhowa cho naa malaa yɛ okɔɔ?

5 Yiyaŋ a mɛɛ Chɛhowa cho num malaa yɛ okɔɔ. (Sam 55:​22) Hei cho num mala ma nɔ yiyaŋ kpeŋkpeŋ ndo a bahawɛi numndo okɔɔ. Mi Kalɔl, * ndepilɛnɔ wanaa nduaa cho o tonyaa niŋ te wo dimi aa: “Yiyaŋndo a mɛɛ Chɛhowa cho ya malaa o tɔɔndaŋndaŋ niŋ yɛ tosa mi cha kɛsɛ maa I cho ya pilɛ le. Nduyɛ hei ke yɛ tiindaŋndo maa Chɛhowa cho wa a ya latulu teleŋ o teleŋ.”

6. Vɛɛ Pitɛ Tasoo 5:​9, 10 dɛɛniaa yɛ wanaa cho wanapilɛyɛi chɔulabaa wa kɔltaŋ?

6 Yiyaŋ a mɛɛ Chɛhowa cho chaaŋaa naa laalaŋaa nɔ bahawɛilaŋ nda malaa yɛ. (Nuawɔ Pitɛ Tasoo 5:​9, 10.) Mi Hɛlosi, puaapilɛnɔ cho niŋ Chɛhowa piɛiyo le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ, kɛ wanaa nduaa cho o tonyaa niŋ te wo dimi aa: “I cho tɛtɛlɛ le chɔɔ maa, wana o wana fee o kundaa niŋ nɔ bahawɛilaŋ. Sinaa maa naa kpou cho tosaa o naŋ tiuba o Chɛhowa piɛiyo niŋndo, dɛɛniaa naa wanaa naa cho o tonyaa niŋ te wa kɔltaŋ.”

7. Vɛɛ piɛileŋ le mala yɛ num?

7 Wa piɛileŋ, diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ a kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ teleŋ o teleŋ. Hei sim ni maa, a nɔ ma wa Chɛhowa dimullo mɛɛ ŋ cho sinaŋndo yɛ. (1 Pitɛ 5:​7) Mɛɛ ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Masɛl kɛɛsiaa le Chɛhowa piɛiyo, mi wanaa nduaa kɛɛ ndu. Mbo dimi aa: “Nyɔɔ opilɛ o mala ya le wanapilɛyɛi chɔulabaa wo, cho piɛileŋ o Chɛhowa lo teleŋ o teleŋ ni. O wa ko maa Finya kpeekpeiyo le ya. Mi yaa piɛi o ndu lo teleŋnda bɔɔbɔɔ o paaleŋ niŋ. Nduyɛ mi yaa dimul ndu mɛɛ ya wa sinaŋndo yɛ.”

Nilaŋ yaŋɔɔ o diomnda nda chua laŋ te ŋ wa pɛ Baabuiyo pɛɛkoo ɔɔ yaula cheleŋ mala naa ŋ hiu wanapilɛyɛi sinaŋ te (Tofa pɛl 8) *

8. Vɛɛ diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ a yiyaŋndo lechoo mala yɛ num?

8 Wa diomndaŋ veeloo lepaa o lepaa o Baabuiyo niŋ, nduyɛ ma yiyaŋ a sɔɔŋ kpeekpei chɔm maa Chɛhowa kaala num ndoŋ okɔɔ. Mɛɛ ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Biaŋka kandu Chɛhowa piɛiyo, mi wanaa nduaa dimul ndu diomnda tɛɛmbuu ndu kɔllo laŋ. Mbo dimi aa: “Te yaa veelu pɛ diomndaŋ o Baabuiyo niŋ a bundɛi waŋndo okɔɔ nduyɛ mi yiyaŋ lechoo, okoŋ mi tofa sɔɔŋ yɔŋnaŋndoŋ a buɛiyaa Chɛhowaa keeku o bahawɛi pilɔɔ hoo niŋnda, mi keŋ ndii mala ya tau.” Mi Kilisiɔŋnda apum kɛsiŋ bolii Baabuiye o kɔl, i dɛɛniaa nda kɔllo tau ve, mɛɛ Sam 27:​10 a Aisaya 41:​10 cho naa yɛ. Apum che niŋ maa, te a wa pɛ nilaŋ yaŋɔɔ o diomnda nda chua laŋ a teleŋ nda wa bɛɛndiaŋndo le bɔŋaŋndaŋ ndo ɔɔ a teleŋ nda wa diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋndo, mi keŋ mala nda a sinaŋ wanapilɛyɛi tau le.

9. Tɔnɔ yɛɛ ŋ sɔla yɛ te a wa pɛ kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ teleŋ o teleŋ?

9 Kindiŋ le kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ teleŋ o teleŋ. A cho tɔnɔɔ sɔla tau te a kuɛ pɛ. Nduyɛ a cho puaapiliaa a ndepiliaa numnda sina nyɛkɛndɛi. (Hibu. 10:​24, 25) Mi Masɛl naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi aa: “Mi che bɛɛ yaa nɔ siɔmbulaŋ tau, kɛ mi kɛɛsiaŋ o kɔl le kɔlaŋ o bɔŋaŋ kɛ kɛ, nduyɛ mi yɔŋgu mulioo. Mi hei mala ya mi sɔɔŋguu puaapiliaa a ndepiliaa niaa ikɛi kpɛɛluŋ.”

10. Le yɛɛ i cho yɛ suɛi sɔvɛ le miŋ bii puaapiliaa a ndepiliaa naa ichaŋya?

10 Bii puaapiliaa a ndepiliaa numnda ichaŋya. Bii wana o wana fee ichaŋya o kundaa niŋ, o yɔŋ bɛɛ mi la nɔ wɔsila pilɛ le ɔɔ mi la fula kɔɔlima pilɛ le. Baabuiyo dimi maa, ‘bɛnduaa masindiaa, kɔl kaloo pila nda nɔ ni.’ (Choobu 12:​12) Bɛnduaa yuuwa bɛɛ tiuba ma pɛɛku tau feleŋguaa cho loo o laalaŋ ndaa choo wa o ba. Le taamaseliiyo, mi che bɛɛ Chonataŋ ndoo chuu Deeve o kɔɔ, kɛ keŋ kuuna nda waa o chaŋyɛi kpɛɛluŋnde niŋ te. (1 Saam. 18:​1) Ma maaliaŋ vellaa velle o Chɛhowa piɛiyo niŋ, mi che bɛɛ ndaa nɔ bahawɛilaŋ. (1 Saam. 23:​16-18) Mi Ilina, ndepilɛnɔ wanaa nduaa cho Chɛhowa piɛi le wo dimi aa: “Puaapiliaa a ndepiliaa naa cho ko maa wanaa velu naa wa ɔɔ pɔmbuaa naa a yemaa naa. Chɛhowa tiuba mbo soliŋ nda kpeku le ma ke naa mala naŋ yeema wo.”

11. Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ma nɔ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a puaapiliaa a ndepiliaa numnda?

11 Mii wa ikala le chaŋyaŋ sɛnɛiyoŋ sɔlaa, taama taama te a nɔ pɛ siɔmbulaŋ. Mi ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Luatina sɔla simullo tau mɛɛ o wa tonyaa pɛɛkoo. Nduyɛ siɔmbulaŋ pila o nɔ ni. Mbo dimi aa: “Mi sina kɛsɛ maa, yaa nɔ mi nyuna puaapiliaa a ndepiliaa o kunda naa niŋ le ma mala ya.” Mii wa simullo le acheleŋnda bahawɛila naalaŋ chɔmndo. Kɛ ŋ nɔ miŋ loonuŋ maa mɛɛ naŋ suukaŋ fau a chaaŋaa naa a bahawɛila naalaŋ okɔɔ, lende koni naŋ sɔɔŋguu nda ikɛi kpɛɛluŋ ni. Mi chaaŋaa numnda yeema num kɔllo dɛɛniaa vɛlɛ a num malaa. Kɛ mɛɛ ma dimul nda a bahawɛi numndo okɔɔ malaŋ nda tosa ndi.

12. Vɛɛ ŋ looku yɛ ma sɔla chaŋyaŋ kɛndɔŋ?

12 Nɛiyo opilɛ o mala naa le chaŋyaŋ sɔlaa wo cho kɔlaŋ o wali pollo niŋ a puaapiliaa a ndepiliaa naa ni. Mi Kalɔl naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi aa: “I sɔla niŋ chaŋyaŋ kɛndɔŋ tau kanifuule, mi chua teleŋndo latulu a ndepiliaa o wali pollo niŋ a o sɔɔŋ iMɛlɛkayaŋ cheleŋ niŋ. Nduyɛ Chɛhowa soliŋ niŋ chaaŋaa niaa haa kpeku le ya malaa o wɔsiŋ hiou woŋ niŋ.” I cho suɛi sɔvɛ le miŋ nɔ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a puaapiliaa a ndepiliaa naa teleŋ o teleŋ. Chɛhowa tiuba mbo soliŋ nda kpeku le naa malaa miŋ chɔulaba yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ, mɛɛ wanapilɛyɛi cho naa yɛ.—Pulɔ. 17:​17.

MALA ACHELEŊNDA MA SINAŊ MAA O YUŊGU PILƆƆ NIŊ NYA CHO NI

13. Kalaŋ yɛɛ naa kpou nɔ yɛ?

13 Naa kpou nɔ kalaŋndo le tosaa mi kɔl nyuloo wa o kundaa niŋ, nduyɛ miŋ chɔm acheleŋnda kaalaa, le halikpeŋ wana o wana sinaŋ wanapilɛyɛi le. (Chɔŋ 13:​35) Sɔɔŋ naŋ tosa woŋ vɛlɛ a nyɛ naŋ dimi wo tiuba mbo piiliaŋ acheleŋnda tau. Mi ndepilɛnɔ pilɛ dimi aa: “Mɛɛ ya pɛɛku tonyaa, mi kundaa simnuŋ yuŋgu nuu. Te ndaa mala ya le, I ve simnɔŋ Sei Chɛhowa le.” Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ma mala wanaa wanaa ndaa cho o tonyaa niŋ te wa, le ma sinaŋ maa a cho kpeele le?

14. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le miŋ bii wanaa sɛnɛiya ichaŋya?

14 Tosa chaŋyɛi a wanaa sɛnɛiya. Te a sina pɛ puaapiliaa a ndepiliaa hiŋ sɛnɛi o kunda nyaa niŋnda, ɔɔ mi wana cho Baabuiyo pɛɛkoo wo kandu hunɔɔ o bɔŋaŋnda, ɔɔ mi waŋndo yiŋ sɛnɛi o kunda nyaa niŋ, yil nda a dialuŋfulaa o bɔŋaŋndaŋ. (Luomaŋ. 15:​7) O faŋaŋ okoŋ kɔɔli, a nɔ ma tosa tau mbo hiou lende. Kindiŋ ma nɔ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a nda. Chɔm yeemɛi kpeekpeiye o nda niŋ. Kindiŋ ma sina bahawɛila ndalaŋ. Kɛ nyuna nda a sɔɔŋ ŋ nɔ ma sina le woŋ te. Mbo wa ikala le mi apum dimul num bahawɛila ndalaŋ ɔɔ mɛɛ nda cho sinaŋndo yɛ. Lelaŋ, nɔ kaa biuwaŋndo. Soliŋ nyunalaŋ kpeku a taasi, nduyɛ ma yaŋ nilaŋ nyɛkɛndɛi te a wa pɛ suɛi o numndo. Le taamaseliiyo, a nyuna nda mɛɛ nda looku hunɔɔ o tonyaa niŋ yɛ.

15. Vɛɛ Kilisiɔŋaa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda mala yɛ acheleŋnda o kundaa niŋ?

15 Wanaa cho o kundaa niŋnda kpou tiuba ma tosa hiouwɔ lachioo, te Kilisiɔŋaa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda chɔm pɛ yeemɛi kpeekpeiye o nda niŋ, mɛɛ bɛnduaa kundaa cho naa yɛ. Mi Mɛlisa, ndepilɛnɔ kala ndɔ manda o tonyaa niŋndo dimi aa: “I nɔ bɔɔ balika melaa le puaapiliaa mala ya o Chɛhowa piɛiyo niŋnda. A wa ko maa finyaa le ya. Teleŋ o teleŋ yaa yeema pɛ suɛi o nda lo, mi ndaa yaŋ ya nilaŋ.” Mi puaapilɛnɔ feleŋgɔnɔ pilɛ diolaŋ Malisio sinaŋ wanapilɛyɛi, mɛɛ wana pɛɛku ndu Baabuiyo wo mal tonyaa. Mbo dimi aa: “Mi yeemɛi kpeekpei bɛnduaa kundaa chɔm o ya niŋnde pilaŋ ya kɔllo tau. Mi ndaa soo o ya lo teleŋ o teleŋ. Mi naŋ kuɛ latulu naa ndaa o wali pollo niŋ, nduyɛ mi ndaa chɔm ya nyɛ nda pɛɛku o pɛɛkɔŋ nda ipilayaa niŋndo. Mi naŋ pisul pɛŋ diompilɛ naa ndaa.” Mɛlisa nda Malisio cho niŋ suŋ suŋ wallo o Bɛtɛɛl.

Baa wana cho pa o kunda numndo niŋ o naŋ niŋ kɔl tau wo, te a tosal ndu pɛ kɛndɛi nduyɛ ma chua teleŋndo latulu a ndu? (Tofa pɛl 16-17) *

16-17. O nɛila cheleŋ kuɛɛ choo naŋ tiu yɛ ba miŋ mala acheleŋnda?

16 Mala acheleŋnda o nɛila cheleŋ niŋ. (Kalee. 6:​10) Mi Lio cho misiɔnalueileŋ tosaa landaŋ a yuŋgu ndɔɔ wo dimi aa: “Lepum nyɛ kinɛi naŋ tosa wo cho acheleŋnda kɛndɛi tosallo a teleŋ nda yeema nyɛ koŋ ndo ni. I loonuŋndɔ nyɛ pɔnɔɔ a lanɔ pilɛ tosa wo mɛɛ ya del a mɔmbil nuu. Paaleleŋ, mi che bɛɛ mi kindiŋ le kɔlaŋ o bɛɛ, kɛ I ve sinaŋ nyɛkɛndɛi le. Mi pɔnɔɔ a lanɔɔ hoo veelu ya o nda lo bɛɛ le nyɛdiaa pɔmbɔ. Mi che bɛɛ I loonuŋ nyɛdiaa suu naŋ de paaleleŋ ndo le, kɛ nyɛ ya loonuŋ tau wo cho ni maa, ma yaŋ ya nilaŋ nyɛkɛndɛi. Nduyɛ mi nyɛ nda tosa paaleleŋ ndo mala ya mi sinaŋ nyɛkɛndɛi.”

17 Mi naa kpou tuei bɔŋaŋnda ibuŋgalaŋ a la bɛndaŋ yeela kanifuule, mi la mala naa miŋ chua teleŋndo a acheleŋnda, nduyɛ miŋ suukaŋ a nyɛ naŋ wa pɛɛkoo wo okɔɔ. Kɛ mi Kalɔl naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi aa: “Mi sinaŋ wanapilɛyɛi te I kuɛ pɛ o bɔŋaŋnda ibuŋgalaŋ a la bɛndaŋ kanifuule, mi che bɛɛ ŋ wa o kɛmɛlaŋ niŋ ɔɔ o waalaŋ niŋ, kɛ wana o wana wa a yuŋgu ndɔɔ latulu. Te I che nda pɛ lende, mi keŋ tosa mi tambu kɔl tau.” Nduyɛ te waŋndo vii pɛ pɔnɔɔ ɔɔ lanɔɔ, mbo wa ikala le kɔlaŋ o bɔŋaŋ bɛndoo ɔɔ bɔŋaŋ ibuŋgaa le teleŋ tasoo. A sina pa wana sɔɔŋ waa naa cho choo wo? Te lende i cho ni, mɛɛ veelu wana koŋ le mbo wa a yuŋgu numndo latulu, le mi la tuei bɔŋaŋ cheleŋ cho hunɔɔ wo yeela.

18. Vɛɛ naŋ duau yɛ Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 6:​11-13 o wali niŋ?

18 Chua teleŋndo latulu a puaapiliaa a ndepiliaa numnda. Te a wa pɛ yelelaŋndo tosaa, kindiŋ ma veelu puaapiliaa a ndepiliaa yɛ yiaa, taama taama a cho wanapilɛyɛi chɔulabaa wa. ‘Kɔlta naalaŋ la nɔ mi la wa ŋɔɔchiŋ’ a wanaa waa naa le. (Nuawɔ Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 6:​11-13.) Mi Mɛlisa naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi aa: “Mi naŋ wa a kɔl kɛndɛ tau te puaapiliaa a ndepiliaa ndaa veelu naa pɛ o la nda lo bɛɛ, le miŋ chua teleŋndo latulu a nda ɔɔ le miŋ kuɛ kelaa.” Baa wana cho pa o kunda numndo niŋ o ŋ tosal i waa naa wo?

19. A teleŋnda kuɛɛ o bɛnda yɛ miŋ chua teleŋndo latulu a chaaŋaa naa laalaŋnda?

19 Mi chaaŋaa naa laalaŋnda naŋ kɔl tau, te ŋ chua pɛ teleŋndo latulu a nda, taama taama a teleŋndaŋ lapum. Mi apum che ndi ikala le waa latulu a wanayaŋ ndaŋ cho Chɛhowa piɛi le woŋ o palɛi bɛnduei choo. Mi apum tambu kɔl tau, te paale wana nda kaalaa vi leŋ le fuuluu pɛ. Te ŋ chua pɛ teleŋndo latulu a puaapiliaa a ndepiliaa cho o bahawɛila waa naa niŋnda, mɛɛ keŋ chɔm maa ŋ ‘landuŋ kɔl le nda.’—Filipi. 2:​20.

20. Vɛɛ diomnda Chiisu dimi o Maatiu 12:​48-50 niŋndaŋ la mala yɛ naa, te ŋ wa pɛ wanapilɛyɛi sinaŋndo?

20 Sabulaŋ la cho tau, la tosa mi Kilisiɔŋnɔɔ sinaŋ wanapilɛyɛi lepum ndo. Kɛ ŋ nɔ miŋ loonuŋ maa mi Chɛhowa che mɛɛ naŋ sinaŋ yɛ, nduyɛ mbo ke naa mala naŋ yeema wo. Lepum mbo tosa hei sanaa a chaaŋaa naa laalaŋnda. (Nuawɔ Maatiu 12:​48-50.) O nɛi pilɛ koŋ choo, naa bɛɛ chɔm maa ŋ nɔ balika melaa le nyɛ Chɛhowa cho naa tosallo wo, te ŋ wa pɛ puaapiliaa a ndepiliaa naa malaa. Mɛɛ mɛɛ sɔɔŋ wa naa choo, ŋ nɔ miŋ kɛsiŋ o kɔl maa ŋ cho kpeele le. Chɛhowa cho lɔɔlɔɔ a naa latulu!

CHONDII 46 Ŋ Mel Num Balikaa Chɛhowa

^ pɛl. 5 Baa mi wanapilɛyɛi paaliaŋ num pa lepum? Te lende i cho ni, mɛɛ kɛsiŋ o kɔl maa Chɛhowa cho chɔɔ mɛɛ ŋ cho sinaŋndo yɛ, nduyɛ maa o cho o bɛɛndiaŋ le num mala ŋ yeema wo kioo. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho yaasiaa nyɛ ŋ nɔ ma tosa le wanapilɛyɛi chɔulabaa wo. Ŋ cho vɛlɛ pɛɛku mɛɛ naŋ dɛɛniaa chaaŋaa naa laalaŋaa cho wanapilɛyɛi sinaŋndo wa yɛ.

^ pɛl. 5 Diolaŋ lapum la siŋgaŋ.

^ pɛl. 60 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Puaapilɛnɔ laa ndɔ vi wo cho nilaŋ yaŋɔɔ o diomnda nda chua laŋ mɛɛ o wa Baabuiyo a yaula cheleŋ pɛɛkoo.

^ pɛl. 62 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Puaapilɛnɔɔ nda chua ndɔɔ kuɛ puaapilɛnɔ yuwɛiyo yilɔɔ, nduyɛ ma wa ndu kɛndɛi tosallo.